Stærsta vandamálið að Íslendingar trúi því að á landinu þrífist spilling sunna karen sigurþórsdóttir skrifar 15. janúar 2016 14:56 Drjúgur hluti landsmanna trúir því að spilling þrífist á landinu. Fæstir hafa þó beina reynslu af henni. vísir/gva Það er útbreidd trú Íslendinga að á landinu þrífist spilling. Það er stærsta vandamálið, óháð því hvort hér þrífist spilling eða ekki, því það eykur líkur á að fleiri taki þátt í henni. Fæstir landsmenn hafa beina reynslu af spillingu. Þetta kom fram í máli Gunnars Helga Kristinssonar, stjórnmálafræðings á hádegisfundi í Háskóla Íslands um spillingu á Íslandi. Félag stjórnmálafræðinga og stjórnmála við HÍ stóðu fyrir fundinum, sem var undir yfirskriftinni „Spilling á Íslandi: Hagsmunaárekstrar, fyrirgreiðsla og spilling“. Ísland var lengi vel talið eitt minnst spillta ríki heims. Árið 2005 skipaði landið fyrsta sætið yfir minnst spilltu löndin, samkvæmt samtökunum Transparency International sem reiknar út hve mikil spilling viðgengst í stjórnkerfinu að mati sérfræðinga. Það breyttist þó eftir hrun. Ísland var árið 2014 metið spilltasta ríki Norðurlandanna, en skipaði þó tólfta sætið yfir minnst spilltu lönd heims.Kjósendur Sjálfstæðisflokks telja spillingu frekar líðast í íslensku stjórnkerfi en kjósendur annarra flokka.vísir/sksFæstir komist í tæri við spillinguFélagsvísindasvið Háskóla Íslands kannaði afstöðu landsmanna til spillingar árið 2014. Könnunin leiddi það í ljós að drjúgur hluti landsmanna trúir því að spilling þrífist á landinu. Sérfræðingar sem tóku þátt töldu spillingu þó almennt minni en aðrir kjósendur. „Bein reynsla af spillingu, sérstaklega alvarlegri spillingu, er ekki mikil. Stærstur hluti fólks á Íslandi hefur ekki upplifað það form af spillingu sem hér er rætt um. Ekki nokkurn tímann komist í tæri við hana á ævinni. Það þýðir þó ekki að það þurfi ekki að fylgjast með, en við þurfum að hafa varann á áður en við gefum út mjög glannalegar yfirlýsingar,“ sagði Gunnar Helgi. Um skynjun fólks sé að ræða, sem ekki endilega endurspegli raunveruleikann. Þá töldu kjósendur Sjálfstæðisflokksins frekar að spilling sé vandamál í íslensku samfélagi en kjósendur annarra flokka.Grefur undan trausti og trúverðugleikaÞórunn Sveinbjarnardóttir, formaður BHM og fyrrverandi umhverfisráðherra, tók einnig til máls á fundinum. Hún sagði að ef upplifun fólks sé sú að á landinu sé spilling, þrátt fyrir að hafa ekki beina reynslu af henni, þá grafi það undan almennu trausti á hið opinbera. „Ég held að skynjunin, eins og henni var líst áðan, sem virðist vera að almennt séð séu íslenskir embættismenn og aðrir sem fari með opinbert vald skussar sem kunna ekki að fara með vald. Það eitt og sér er mikið vandamál ef reyndin er önnur. Ef það er skynjun fólksins í landinu að hér sé grasserandi spilling þá grefur það undan trausti og trúverðugleika stofnana og í raun lýðræðislegum samskiptum. Ef maður treystir engum hvernig á maður þá að eiga uppbyggileg samskipti um það sem skiptir mestu máli í samfélaginu?“ sagði hún.Þórunn hætti að fá gjafir frá fyrirtækjum þegar hún birti lista yfir þær opinberlega.vísir/sksÍslendingar spilltir?Þórunn velti því jafnframt fyrir sér hvort skattaundanskot Íslendinga megi ekki túlka sem spillingu, en samkvæmt ríkisskattstjóra nema þau um áttatíu milljörðum króna. „Ég velti því fyrir mér hvort við sem samfélag séum svo rosalega upptekin af því að hugsa að allir aðrir séu spilltir eða að stinga undan, að við tökum öll þátt í þessum leik. Notum glufurnar sem gefast til að borga ekki skattana okkar. Kannski er það mesta spillingin á Íslandi. Kannski ekki. Samfélag sem skýtur undan áttatíu milljarða króna á ári er að grafa undan sjálfu sér,“ sagði Þórunn.Hætti að fá gjafirHún tók jafnframt dæmi frá því þegar hún gegndi starfi ráðherra en þá hún ákvað að birta lista yfir allar gjafir sem hún fékk hverju sinni. „Þetta þótti nú hjá ýmsum í byggingunni ekkert endilega góð hugmynd en ég gaf ekkert eftir. Allt frá stærsta blómvendi sem ég hef fengið, frá Alcoa, kampavín frá Arion, og líka ljótu flíshúfuna frá Gámafélaginu,“ sagði Þórunn. Áður en leið á löngu hætti henni að berast gjafir. „Þá var tilganginum náð. Málið var upplýst. Ef þú ætlaðir að gefa þessum ráðherra gjafir þá færi það á lista og hann birtur. Mjög einfalt dæmi um gagnsæi. Mjög einfaldar leiðir til að snúa niður ákveðnar hefðir sem eru í samfélaginu.“ Leki og spilling í lögreglu Mest lesið Trump útilokar að bjóða sig fram aftur Erlent Jafnaðarmenn báru nauman sigur úr býtum Erlent Gekk nakinn í veg fyrir bíla á Suðurlandsvegi Innlent Ánægður með frumvarp sjálfstæðismanna Innlent Fannst 73 árum eftir að hafa verið rænt Erlent Tveggja bíla árekstur á Suðurlandsvegi Innlent Óásættanlegt að vísa NPA-vandanum alfarið til sveitarfélaga Innlent Bjarni fundaði með Guterres Innlent Kom vini sínum til bjargar á fótboltaæfingu og 34. klukkustund Bakgarðshlaups Innlent Sæðisgjafar tilkynni það fjölskyldu sinni svo ekki verði „slys“ Innlent Fleiri fréttir Óásættanlegt að vísa NPA-vandanum alfarið til sveitarfélaga Ánægður með frumvarp sjálfstæðismanna Bjarni fundaði með Guterres Tveggja bíla árekstur á Suðurlandsvegi Kom vini sínum til bjargar á fótboltaæfingu og 34. klukkustund Bakgarðshlaups Gekk nakinn í veg fyrir bíla á Suðurlandsvegi Verður Þórsmörk þjóðgarður? Vill burt með rándýr, úrelt og óþarfa stimpilgjöld Vonar að sveitarfélögin leysi úr NPA-vandanum Alþingismerkið hafi aldrei verið heilagt Fjármögnun NPA-samninga og Bakgarðshlaupið í beinni Samgöngusáttmálinn, Yazan og loftlagsmál á Sprengisandi Slegist með vopnum við skemmtistað Mættu í flugbúningi á sveitaböllin og áttu séns Sænsk glæpagengi sendi fólk til Íslands Sæðisgjafar tilkynni það fjölskyldu sinni svo ekki verði „slys“ Lögreglumenn í veikindaleyfi vegna þungra mála Með banvænan sjúkdóm í stöðugri baráttu við Kópavogsbæ Mikill reykur eftir að gleymdist að slökkva á kerti Bið eftir NPA-þjónustu og eftirspurn eftir sæðisgjöfum Arnar Þór á leið í nýjan flokk Anton Sveinn McKee til liðs við Miðflokkinn „Spurðu svo fyrirtækið þitt af hverju það leggur fé í heimsendakölt“ Ekkert sem bendir til þess að sakborningum fjölgi Lífræni dagurinn er í dag Bein útsending: Heilabilun rædd á Alzheimerdegi Ekkert bendi til að sakborningum muni fjölga Telur fleiri falla á nýju bílprófi Maður margra storma íhugar stöðu sína Byssan reyndist leikfang Sjá meira
Það er útbreidd trú Íslendinga að á landinu þrífist spilling. Það er stærsta vandamálið, óháð því hvort hér þrífist spilling eða ekki, því það eykur líkur á að fleiri taki þátt í henni. Fæstir landsmenn hafa beina reynslu af spillingu. Þetta kom fram í máli Gunnars Helga Kristinssonar, stjórnmálafræðings á hádegisfundi í Háskóla Íslands um spillingu á Íslandi. Félag stjórnmálafræðinga og stjórnmála við HÍ stóðu fyrir fundinum, sem var undir yfirskriftinni „Spilling á Íslandi: Hagsmunaárekstrar, fyrirgreiðsla og spilling“. Ísland var lengi vel talið eitt minnst spillta ríki heims. Árið 2005 skipaði landið fyrsta sætið yfir minnst spilltu löndin, samkvæmt samtökunum Transparency International sem reiknar út hve mikil spilling viðgengst í stjórnkerfinu að mati sérfræðinga. Það breyttist þó eftir hrun. Ísland var árið 2014 metið spilltasta ríki Norðurlandanna, en skipaði þó tólfta sætið yfir minnst spilltu lönd heims.Kjósendur Sjálfstæðisflokks telja spillingu frekar líðast í íslensku stjórnkerfi en kjósendur annarra flokka.vísir/sksFæstir komist í tæri við spillinguFélagsvísindasvið Háskóla Íslands kannaði afstöðu landsmanna til spillingar árið 2014. Könnunin leiddi það í ljós að drjúgur hluti landsmanna trúir því að spilling þrífist á landinu. Sérfræðingar sem tóku þátt töldu spillingu þó almennt minni en aðrir kjósendur. „Bein reynsla af spillingu, sérstaklega alvarlegri spillingu, er ekki mikil. Stærstur hluti fólks á Íslandi hefur ekki upplifað það form af spillingu sem hér er rætt um. Ekki nokkurn tímann komist í tæri við hana á ævinni. Það þýðir þó ekki að það þurfi ekki að fylgjast með, en við þurfum að hafa varann á áður en við gefum út mjög glannalegar yfirlýsingar,“ sagði Gunnar Helgi. Um skynjun fólks sé að ræða, sem ekki endilega endurspegli raunveruleikann. Þá töldu kjósendur Sjálfstæðisflokksins frekar að spilling sé vandamál í íslensku samfélagi en kjósendur annarra flokka.Grefur undan trausti og trúverðugleikaÞórunn Sveinbjarnardóttir, formaður BHM og fyrrverandi umhverfisráðherra, tók einnig til máls á fundinum. Hún sagði að ef upplifun fólks sé sú að á landinu sé spilling, þrátt fyrir að hafa ekki beina reynslu af henni, þá grafi það undan almennu trausti á hið opinbera. „Ég held að skynjunin, eins og henni var líst áðan, sem virðist vera að almennt séð séu íslenskir embættismenn og aðrir sem fari með opinbert vald skussar sem kunna ekki að fara með vald. Það eitt og sér er mikið vandamál ef reyndin er önnur. Ef það er skynjun fólksins í landinu að hér sé grasserandi spilling þá grefur það undan trausti og trúverðugleika stofnana og í raun lýðræðislegum samskiptum. Ef maður treystir engum hvernig á maður þá að eiga uppbyggileg samskipti um það sem skiptir mestu máli í samfélaginu?“ sagði hún.Þórunn hætti að fá gjafir frá fyrirtækjum þegar hún birti lista yfir þær opinberlega.vísir/sksÍslendingar spilltir?Þórunn velti því jafnframt fyrir sér hvort skattaundanskot Íslendinga megi ekki túlka sem spillingu, en samkvæmt ríkisskattstjóra nema þau um áttatíu milljörðum króna. „Ég velti því fyrir mér hvort við sem samfélag séum svo rosalega upptekin af því að hugsa að allir aðrir séu spilltir eða að stinga undan, að við tökum öll þátt í þessum leik. Notum glufurnar sem gefast til að borga ekki skattana okkar. Kannski er það mesta spillingin á Íslandi. Kannski ekki. Samfélag sem skýtur undan áttatíu milljarða króna á ári er að grafa undan sjálfu sér,“ sagði Þórunn.Hætti að fá gjafirHún tók jafnframt dæmi frá því þegar hún gegndi starfi ráðherra en þá hún ákvað að birta lista yfir allar gjafir sem hún fékk hverju sinni. „Þetta þótti nú hjá ýmsum í byggingunni ekkert endilega góð hugmynd en ég gaf ekkert eftir. Allt frá stærsta blómvendi sem ég hef fengið, frá Alcoa, kampavín frá Arion, og líka ljótu flíshúfuna frá Gámafélaginu,“ sagði Þórunn. Áður en leið á löngu hætti henni að berast gjafir. „Þá var tilganginum náð. Málið var upplýst. Ef þú ætlaðir að gefa þessum ráðherra gjafir þá færi það á lista og hann birtur. Mjög einfalt dæmi um gagnsæi. Mjög einfaldar leiðir til að snúa niður ákveðnar hefðir sem eru í samfélaginu.“
Leki og spilling í lögreglu Mest lesið Trump útilokar að bjóða sig fram aftur Erlent Jafnaðarmenn báru nauman sigur úr býtum Erlent Gekk nakinn í veg fyrir bíla á Suðurlandsvegi Innlent Ánægður með frumvarp sjálfstæðismanna Innlent Fannst 73 árum eftir að hafa verið rænt Erlent Tveggja bíla árekstur á Suðurlandsvegi Innlent Óásættanlegt að vísa NPA-vandanum alfarið til sveitarfélaga Innlent Bjarni fundaði með Guterres Innlent Kom vini sínum til bjargar á fótboltaæfingu og 34. klukkustund Bakgarðshlaups Innlent Sæðisgjafar tilkynni það fjölskyldu sinni svo ekki verði „slys“ Innlent Fleiri fréttir Óásættanlegt að vísa NPA-vandanum alfarið til sveitarfélaga Ánægður með frumvarp sjálfstæðismanna Bjarni fundaði með Guterres Tveggja bíla árekstur á Suðurlandsvegi Kom vini sínum til bjargar á fótboltaæfingu og 34. klukkustund Bakgarðshlaups Gekk nakinn í veg fyrir bíla á Suðurlandsvegi Verður Þórsmörk þjóðgarður? Vill burt með rándýr, úrelt og óþarfa stimpilgjöld Vonar að sveitarfélögin leysi úr NPA-vandanum Alþingismerkið hafi aldrei verið heilagt Fjármögnun NPA-samninga og Bakgarðshlaupið í beinni Samgöngusáttmálinn, Yazan og loftlagsmál á Sprengisandi Slegist með vopnum við skemmtistað Mættu í flugbúningi á sveitaböllin og áttu séns Sænsk glæpagengi sendi fólk til Íslands Sæðisgjafar tilkynni það fjölskyldu sinni svo ekki verði „slys“ Lögreglumenn í veikindaleyfi vegna þungra mála Með banvænan sjúkdóm í stöðugri baráttu við Kópavogsbæ Mikill reykur eftir að gleymdist að slökkva á kerti Bið eftir NPA-þjónustu og eftirspurn eftir sæðisgjöfum Arnar Þór á leið í nýjan flokk Anton Sveinn McKee til liðs við Miðflokkinn „Spurðu svo fyrirtækið þitt af hverju það leggur fé í heimsendakölt“ Ekkert sem bendir til þess að sakborningum fjölgi Lífræni dagurinn er í dag Bein útsending: Heilabilun rædd á Alzheimerdegi Ekkert bendi til að sakborningum muni fjölga Telur fleiri falla á nýju bílprófi Maður margra storma íhugar stöðu sína Byssan reyndist leikfang Sjá meira