Hæstiréttur hyggst snúa niðurstöðunni í Roe gegn Wade Hólmfríður Gísladóttir skrifar 3. maí 2022 06:53 Íhaldsmenn eru nú í meirihluta meðal dómara hæstaréttar, eftir að Donald Trump skipaði þrjá á sínum stutta valdatíma. Hæstiréttur Bandaríkjanna Það stefnir í öldu mótmæla í Bandaríkjunum eftir að Politico greindi frá því að hæstiréttur landsins hyggst snúa dómnum í máli Roe gegn Wade. Í umræddu máli komst dómstóllinn að þeirri niðurstöðu að réttur kvenna til að gangast undir þungunarrof ætti stoð í stjórnarskrá landsins en íhaldsmenn hafa barist fyrir því í áratugi að fá dómnum hnekkt. Frétt Politico byggir á drögum að dómsniðurstöðu meirihluta réttarins, sem er sögð hafa verið skrifuð af hæstaréttardómaranum Samuel Alito. Þar segir Alito að niðurstaða réttarins í Roe gegn Wade hafi verið röng og að það sé löggjafarvaldsins að ákveða að heimila eða ekki heimila hvort konur í viðkomandi ríki fái að gangast undir þungunarrof. Svo virðist sem drögunum hafi verið lekið, sem er fordæmalaust í sögu réttarins. „Það er niðurstaða okkar að það verður að snúa Roe og Casey,“ segir í dómnum, sem sérfræðingar vestanhafs segja líklega ófalsaðan. „Það er komin tími til að fara að stjórnarskránni og skila kjörnum fulltrúum þjóðarinnar aftur ákvarðanavaldinu um þungunarrof.“ Löggjöfin smíðuð til höfuðs Roe gegn Wade Málið sem liggur fyrir hæstarétti núna varðar nýja löggjöf í Mississippi sem kveður á um næstum algilt bann við þungunarrofi eftir 15. viku meðgöngu. Málið var höfðað af síðustu heilbrigðisstofnuninni í ríkinu þar sem enn er hægt að gangast undir þungunarrof, Jackson Women's Health Organization, en þannig tókst að fresta gildistöku laganna. Eftir málflutning í desember lá í loftinu að hæstiréttur myndi dæma ríkinu í hag en ekki þótti útséð með það hvort hann myndi ganga svo langt að snúa niðurstöðunni í Roe gegn Wade, eins og nú liggur fyrir. Á þeim tíma sagði hæstaréttardómarinn Sonia Sotomayor ljóst að löggjafinn í Mississippi hefði smíðað lögin sem ögrun við Roe gegn Wade og varaði meðdómara sína gegn því að láta freistast. „Mun þessi stofnun lifa þann óþef sem þetta mun skapa meðal almennings, um að stjórnarskráinn og túlkun hennar séu bara pólitískur gjörningur? Ég sé ekki að það sé mögulegt,“ sagði hún. Hitt málið sem getið er í niðurstöðu dómsins, Planned Parenthood gegn Casey, fór fyrir hæstarétt tveimur áratugum eftir að niðurstaða fékkst í Roe gegn Wade en í því máli staðfesti dómstóllinn fyrri niðurstöðu sína og ákvað að konur ættu stjórnarskrárvarinn rétt til þess að gangast undir þungunarrof þar til fóstrið gæti lifað sjálfstæðu lífi utan líkama konunnar. Fjöldi ríkja mun freista þess að banna þungunarrof Politico greindi frá niðurstöðu réttarins í gær og eins og fyrr segir segja sérfræðingar allar líkur á því að dómurinn sé ófalsaður og vísa meðal annars til forms, lengdar og orðalags, sem líkist öðrum meirihlutaálitum sem Alito hefur skrifað. Niðurstaðan var óhugsandi fyrir nokkrum árum en pólitísk slagsíða hæstaréttar gjörbreyttist þegar Donald Trump sat í Hvíta húsinu og skipaði á stuttum valdatíma sínum þrjá dómara við dómstólinn. Málið hefur strax vakið gríðarlega reiði vestanhafs, enda er meirihluti þjóðarinnar fylgjandi niðurstöðunni í Roe gegn Wade. Mótmæli hafa þegar átt sér stað og verið boðuð og ljóst að þeir sem styðja rétt kvenna til að gangast undir þungunarrof munu ekki sætta sig við þessi málalok. Íhaldsmenn fagna á sama tíma og segja niðurstöðuna löngu tímabæra. Ákvörðun hæstaréttar mun hafa gríðarlegar afleiðingar í för með sér fyrir bandarískt samfélag, enda um að ræða eitt mesta hitamál síðustu áratuga. Gera má ráð fyrir að fjöldi ríkja muni í kjölfarið banna þungunarrof en óvíst er hvaða áhrif niðurstaðan mun hafa í kosningum næstu misserin. Þungunarrof Bandaríkin Mannréttindi Hæstiréttur Bandaríkjanna Mest lesið Maðurinn fannst látinn Innlent Blöskrar framkoma sérsveitar og afskiptasemi nágranna Innlent Grunaðir um að skiptast á að nauðga konu Innlent Icelandair þurfi að kannast við reglur réttarríkisins Innlent Krefja blaðamann Samstöðvarinnar um fimmtán milljónir Innlent Demókratar uggandi yfir niðurstöðum skoðanakannana Erlent Inga skellihló að Sigurði Inga Innlent Faðirinn ekki lengur í einangrun Innlent Vandasöm andlitslömun sem greinist vikulega á Íslandi Innlent Fjögur í varðhaldi vegna innbrota í Elko Innlent Fleiri fréttir Sonur tilræðismannsins handtekinn vegna barnaníðsefnis Með þrjú flugmóðurskip á sjó í fyrsta sinn Enn einn leiðtogi Hezbollah felldur Þreföldun á endurnýjanlegri orkuframleiðslu innan seilingar Skutu viðvörunarskotum að norsku skipi í norskri lögsögu Demókratar uggandi yfir niðurstöðum skoðanakannana „Sterk Úkraína mun neyða Pútín að samningaborðinu“ Halda árásum áfram og beina sjónum að eldflaugastæðum Hezbollah Sviku út tugi milljóna með því að þykjast vera Brad Pitt Risavaxin mörgæs slær í gegn Um 500 látin í árásum Ísraela á Líbanon Ætlaði sér að ráða Trump af dögum Fólk flýr Beirút undan mannskæðum árásum Ísraela Selenskíj heimsótti lykilríki og þakkaði fyrir vopnin Flúði þegar sveitir Maduro ætluðu að grípa hann Fimmtán á sjúkrahús eftir lestarslys í Svíþjóð Starfsmenn flýja framboð Robinson eftir „svartur nasisti“-hneykslið Fjórir myrtir og fjöldi særður eftir skotárás í Alabama Ísraelar ráðast í umfangsmiklar loftárásir og hvetja íbúa til að flýja Rússar gerðir afturreka með óvæntar tillögur á allsherjarþingi SÞ Jafnaðarmenn báru nauman sigur úr býtum Trump útilokar að bjóða sig fram aftur Marxisti kjörinn forseti Srí Lanka Segir að Hezbollah muni skilja skilaboðin Fimmtíu og einn látinn eftir sprengingu í námu Fannst 73 árum eftir að hafa verið rænt Jörðin fær tímabundið annað tungl Varpa sprengjum á fjölbýlishús í Karkív Tjóðraði móður sína við stól til að drepa eiginmann sinn Skiptast á eldflaugum í massavís Sjá meira
Frétt Politico byggir á drögum að dómsniðurstöðu meirihluta réttarins, sem er sögð hafa verið skrifuð af hæstaréttardómaranum Samuel Alito. Þar segir Alito að niðurstaða réttarins í Roe gegn Wade hafi verið röng og að það sé löggjafarvaldsins að ákveða að heimila eða ekki heimila hvort konur í viðkomandi ríki fái að gangast undir þungunarrof. Svo virðist sem drögunum hafi verið lekið, sem er fordæmalaust í sögu réttarins. „Það er niðurstaða okkar að það verður að snúa Roe og Casey,“ segir í dómnum, sem sérfræðingar vestanhafs segja líklega ófalsaðan. „Það er komin tími til að fara að stjórnarskránni og skila kjörnum fulltrúum þjóðarinnar aftur ákvarðanavaldinu um þungunarrof.“ Löggjöfin smíðuð til höfuðs Roe gegn Wade Málið sem liggur fyrir hæstarétti núna varðar nýja löggjöf í Mississippi sem kveður á um næstum algilt bann við þungunarrofi eftir 15. viku meðgöngu. Málið var höfðað af síðustu heilbrigðisstofnuninni í ríkinu þar sem enn er hægt að gangast undir þungunarrof, Jackson Women's Health Organization, en þannig tókst að fresta gildistöku laganna. Eftir málflutning í desember lá í loftinu að hæstiréttur myndi dæma ríkinu í hag en ekki þótti útséð með það hvort hann myndi ganga svo langt að snúa niðurstöðunni í Roe gegn Wade, eins og nú liggur fyrir. Á þeim tíma sagði hæstaréttardómarinn Sonia Sotomayor ljóst að löggjafinn í Mississippi hefði smíðað lögin sem ögrun við Roe gegn Wade og varaði meðdómara sína gegn því að láta freistast. „Mun þessi stofnun lifa þann óþef sem þetta mun skapa meðal almennings, um að stjórnarskráinn og túlkun hennar séu bara pólitískur gjörningur? Ég sé ekki að það sé mögulegt,“ sagði hún. Hitt málið sem getið er í niðurstöðu dómsins, Planned Parenthood gegn Casey, fór fyrir hæstarétt tveimur áratugum eftir að niðurstaða fékkst í Roe gegn Wade en í því máli staðfesti dómstóllinn fyrri niðurstöðu sína og ákvað að konur ættu stjórnarskrárvarinn rétt til þess að gangast undir þungunarrof þar til fóstrið gæti lifað sjálfstæðu lífi utan líkama konunnar. Fjöldi ríkja mun freista þess að banna þungunarrof Politico greindi frá niðurstöðu réttarins í gær og eins og fyrr segir segja sérfræðingar allar líkur á því að dómurinn sé ófalsaður og vísa meðal annars til forms, lengdar og orðalags, sem líkist öðrum meirihlutaálitum sem Alito hefur skrifað. Niðurstaðan var óhugsandi fyrir nokkrum árum en pólitísk slagsíða hæstaréttar gjörbreyttist þegar Donald Trump sat í Hvíta húsinu og skipaði á stuttum valdatíma sínum þrjá dómara við dómstólinn. Málið hefur strax vakið gríðarlega reiði vestanhafs, enda er meirihluti þjóðarinnar fylgjandi niðurstöðunni í Roe gegn Wade. Mótmæli hafa þegar átt sér stað og verið boðuð og ljóst að þeir sem styðja rétt kvenna til að gangast undir þungunarrof munu ekki sætta sig við þessi málalok. Íhaldsmenn fagna á sama tíma og segja niðurstöðuna löngu tímabæra. Ákvörðun hæstaréttar mun hafa gríðarlegar afleiðingar í för með sér fyrir bandarískt samfélag, enda um að ræða eitt mesta hitamál síðustu áratuga. Gera má ráð fyrir að fjöldi ríkja muni í kjölfarið banna þungunarrof en óvíst er hvaða áhrif niðurstaðan mun hafa í kosningum næstu misserin.
Þungunarrof Bandaríkin Mannréttindi Hæstiréttur Bandaríkjanna Mest lesið Maðurinn fannst látinn Innlent Blöskrar framkoma sérsveitar og afskiptasemi nágranna Innlent Grunaðir um að skiptast á að nauðga konu Innlent Icelandair þurfi að kannast við reglur réttarríkisins Innlent Krefja blaðamann Samstöðvarinnar um fimmtán milljónir Innlent Demókratar uggandi yfir niðurstöðum skoðanakannana Erlent Inga skellihló að Sigurði Inga Innlent Faðirinn ekki lengur í einangrun Innlent Vandasöm andlitslömun sem greinist vikulega á Íslandi Innlent Fjögur í varðhaldi vegna innbrota í Elko Innlent Fleiri fréttir Sonur tilræðismannsins handtekinn vegna barnaníðsefnis Með þrjú flugmóðurskip á sjó í fyrsta sinn Enn einn leiðtogi Hezbollah felldur Þreföldun á endurnýjanlegri orkuframleiðslu innan seilingar Skutu viðvörunarskotum að norsku skipi í norskri lögsögu Demókratar uggandi yfir niðurstöðum skoðanakannana „Sterk Úkraína mun neyða Pútín að samningaborðinu“ Halda árásum áfram og beina sjónum að eldflaugastæðum Hezbollah Sviku út tugi milljóna með því að þykjast vera Brad Pitt Risavaxin mörgæs slær í gegn Um 500 látin í árásum Ísraela á Líbanon Ætlaði sér að ráða Trump af dögum Fólk flýr Beirút undan mannskæðum árásum Ísraela Selenskíj heimsótti lykilríki og þakkaði fyrir vopnin Flúði þegar sveitir Maduro ætluðu að grípa hann Fimmtán á sjúkrahús eftir lestarslys í Svíþjóð Starfsmenn flýja framboð Robinson eftir „svartur nasisti“-hneykslið Fjórir myrtir og fjöldi særður eftir skotárás í Alabama Ísraelar ráðast í umfangsmiklar loftárásir og hvetja íbúa til að flýja Rússar gerðir afturreka með óvæntar tillögur á allsherjarþingi SÞ Jafnaðarmenn báru nauman sigur úr býtum Trump útilokar að bjóða sig fram aftur Marxisti kjörinn forseti Srí Lanka Segir að Hezbollah muni skilja skilaboðin Fimmtíu og einn látinn eftir sprengingu í námu Fannst 73 árum eftir að hafa verið rænt Jörðin fær tímabundið annað tungl Varpa sprengjum á fjölbýlishús í Karkív Tjóðraði móður sína við stól til að drepa eiginmann sinn Skiptast á eldflaugum í massavís Sjá meira