Jólasveinar koma til byggða um helgina. Svona opinberlega.
Óopinberlega eru þeir búnir að vera á stjái síðan einhverntíma í
nóvember til að sjá aðra og sýna sig, einkum þó börnum við ýmis
tækifæri. Jólasveinar tilheyra aðventunni, jólaundirbúningnum og
ballinu. Ekkert jólaball er með jólaböllum án þess að þar sé að
minnsta kosti einn jólasveinn sem dansar með börnunum kringum
jólatréð, syngur vitlausa texta, dettur á rassinn og gefur stundum
sælgæti eða smágjöf.
Jólasveinninn kemur samt ekki á jólaballið af sjálfsdáðum. Hann þarf
að dekstra og lokka til að láta sjá sig og kalla þarf á hann eins og
hvern annan kött. Og þá dugar ekkert minna en að öll börnin á svæðinu
öskri úr sér lungun. Og raddböndin. Stjórnendur jólaballsins hvetja
börn, sem fyrri hluta jólaballsins hafa haldist í hendur og dansað
prúð og stillt kringum einiberjarunninn, til að hefja upp viðkvæmar
barnsraddirnar og garga eins hátt og þau mega aldrei nokkursstaðar og
nokkurntíma gera fyrr eða síðar á árinu.
Jólasveinar eru greinilega heyrnardaufir. Það þarf yfirleitt að öskra
á þá svona fjórum-fimm sinnum til að þeir láti sjá sig. Kannski standa
þeir fyrir utan með desibelamæla og neita að fara inn fyrr en hávaðinn
er orðinn þeim ásættanlegur. Kannski er í samningum
Jólasveinafélagsins og Ríkisins að þeir eigi heimtingu á ákveðnum
hávaða í desembermánuði ár hvert.
Ég veit það ekki. Eins og svo margt annað þá er jólasveinum hvorki
beint til mín né gegn mér. Ég er einfaldlega ekki í markhópnum og má
þessvegna ekki vera með nein leiðindi út í þá. En ég man að þegar ég
var lítil var mér nákvæmlega eins innanbrjóst og núna. Ég var hrædd
við jólasveina, kveið fyrir hávaðanum og vildi helst fara heim af
ballinu áður en þeir komu.
Það sem ég velti fyrir mér er því þetta: eru jólasveinar og hávaði
óaðskiljanleg eind þar sem hvorugt þrífst án hins? Er allt þetta með
bjúgun, hurðirnar, kertin og ketið bara yfirskyn fyrir geimverur sem
lifa á desibelum sem helst þarf að mynda með grönnum og viðkvæmum
raddböndum? Eru hávær barnaóp ómissandi hluti af jólunum?
Ég er ekkert sannfærð um að það þurfi ekkert endilega að leggja
jólaböll undir öskur. Ég held að börnum líði ekkert betur þó þau fái
að öskra haftalítið nokkrum sinnum á ári. Og þrátt fyrir allt hef ég
þá bjargföstu barnatrú að jólasveinar hafi ýmislegt annað fram að
færa.
