Sorglegustu atburðirnir tóku á Júlía Margrét Einarsdóttir skrifar 19. desember 2013 12:00 Illugi jökulsson reifar sögu sjómanna sem störfuðu við erfiðar aðstæður. Upphaflega hafði Illugi í hyggju að rannsaka slysin og skrifa um þau grein en eftir að hafa grúskað í þessum málum áttaði hann sig á því að grein myndi ekki gera þeim nægilega góð skil, svo úr varð þessi bók. Bókin skiptist í frásagnir bæði um hörmuleg banaslys og einnig aðrar sem enda betur þar sem hluta af áhöfn eða jafnvel allri er bjargað á hetjulegan hátt. Viðtökurnar við bókinni hafa verið góðar, og vonast Illugi til að hún nái að kveikja áhuga á þessum málum, því sagan sé merkileg og mikilvægt að hún gleymist ekki. „Ég fann heimildirnar fyrir bókina í bókum og blöðum. Það er enginn enn á lífi sem lifði þessa atburði svo ég þurfti að reiða mig á ritaðar heimildir. Höfundar á borð við mig munu aldrei ná að þakka vefsíðunni timarit.is nógsamlega fyrir allar heimildirnar sem hún hefur gert aðgengilegar.“ Illugi segir að þetta heimildagrúsk hafi verið erfitt á tímabili vegna þess hve átakanlegar frásagnirnar eru sem hann þurfti að kafa í. „Það sem mér fannst erfiðast var að horfast í augu við glannaskapinn sem fólk sýndi bæði eigin örlögum og annarra. Útgerðarmennirnir sýndu lífi sjómanna oft á tíðum átakanlegt skeytingarleysi, en sægreifarnir í þá daga voru engin lömb að leika sér við, ekki frekar en núna. Eitt dæmið í bókinni segir frá því þegar skipshöfn er bjargað frá bana af öðrum báti en skipstjóri björgunarbátsins er skammaður fyrir vikið. „Þessi tiltekni skipstjóri fékk skömm í hattinn frá útgerðinni fyrir að eyða tíma í björgunarstarf þegar hann átti að vera að sinna sinni vinnu. Munurinn frá því á þessum tíma og núna er hins vegar sá að í dag eru bæði sjómenn og útgerðarmenn til stakrar fyrirmyndar hvað öryggismálin varðar en það var allt annað uppi á teningnum á þessum tíma. Þessir sjómenn, forfeður okkar, voru að takast á við fárviðri í opnum bátum við hörmulegar aðstæður. Einhvern veginn var ætlast til þess að menn þyldu það og litu á það sem eðlilegan hlut hve tvísýnt væri þegar á sjóinn væri farið, hvort þeir myndu eiga þaðan afturkvæmt. Þeir voru syrgðir sem drukknuðu, en ekkert sérstaklega hugað að líðan aðstandenda, engin áfallahjálp eða sálusorgarar eins og í dag.“ Á þessum tíma fórust allt að því hundruð manna í óveðrum á ári hverju, og dæmi voru um að 20 manna áhöfn hyrfi sporlaust á hafi og aldrei hafi spurst til þeirra. „Sjómennskan var sá atvinnuvegur sem blasti við mönnum, hún hjálpaði þeim að sjá fyrir sér og sínum. Sjávarútvegurinn var mjög arðbær þá eins og nú, en það var sorglega lítið gert í öryggismálum. Þessar sögur segi ég og skrifa í læsilegum stíl svo bókin sé aðgengileg sem flestum sem hafa áhuga á að kynna sér þessi mál. Það gnísti þó stundum í tönnum að skrifa um allra sorglegustu atburðina.“ Menning Mest lesið „Ég þori alveg að fullyrða að ég er skítsæmileg móðir“ Lífið „Það er enginn séns að reyna alltaf að útskýra sig“ Tónlist Hundruðum svekktra tónleikagesta vísað frá Hvalasafninu Lífið Frelsaði húsgögn Brynhildar Lífið Fréttatían: Mannlíf, ferðamenn og Trump Lífið Hafa bæði kvatt sín fyrrverandi og eru alsæl saman Lífið Tengdadóttir forsætisráðherra í innsta koppi Loftssystkina Lífið Skellti sér á djammið Lífið Tengdó hringdi og vildi vita hvort Sunnu Dís hefði í alvöru liðið svona Lífið Skautadiskó til styrktar góðu málefni Lífið samstarf Fleiri fréttir Einar og Sigga á Grund gerð að heiðurslistamönnum Skaðlegt geðheilsunni að reyna að geðjast öðrum Leikfélag Hafnarfjarðar lagt niður Víkingur Heiðar tilnefndur til Grammy-verðlauna Frambjóðendur, sjónvarpsstjörnur og gamlir félagar fögnuðu með Geir Setja upp árekstur og hefja saman rekstur „Þetta eru mjög vondir samningar við Storytel“ Varpa ljósi á mikilvægi og gæði íslenskrar hönnunar „Við þurfum öll að halda í barnið innra með okkur“ Menningarritstjóri ráðinn framkvæmdastjóri Fullt út úr dyrum þegar Eiríkur Bergmann kynnti ferðafélagann Tínu Hvað gerist þegar Laddi hittir Eirík Fjalar, Skrám og Elsu Lund? „Alltaf að fylgja hjartanu í stað þess að velja einföldu leiðina“ Usli og glæsileiki á Kjarvalsstöðum Valgeir sár og Bubbi og Bó hneykslaðir Stappfullt á eina stærstu menningarhátíð ársins Sjóðheitt menningarrými á Baldursgötu Asifa Majid hlýtur Vigdísarverðlaunin 2024 Bjarni Ben fagnaði 140 ára afmæli Listasafns Íslands Han Kang hlýtur bókmenntaverðlaun Nóbels Bein útsending: Hver hlýtur bókmenntaverðlaun Nóbels? „Þetta er móðgun gegn Íslandi“ Henti listaverkinu í ruslið Kúltúrkettir landsins létu sig ekki vanta í Portið „Hrátt háþróað krass, langt leitt krot“ Bjóða landsmönnum nauðbeygð til messu Allt í banönum á Brút Bríet lét sig ekki vanta á sýningaropnun Ynju Blævar Út um allar koppagrundir Alþingis: „Froðan flæðir endalaust, það er bara froða froða“ Sjá meira
Upphaflega hafði Illugi í hyggju að rannsaka slysin og skrifa um þau grein en eftir að hafa grúskað í þessum málum áttaði hann sig á því að grein myndi ekki gera þeim nægilega góð skil, svo úr varð þessi bók. Bókin skiptist í frásagnir bæði um hörmuleg banaslys og einnig aðrar sem enda betur þar sem hluta af áhöfn eða jafnvel allri er bjargað á hetjulegan hátt. Viðtökurnar við bókinni hafa verið góðar, og vonast Illugi til að hún nái að kveikja áhuga á þessum málum, því sagan sé merkileg og mikilvægt að hún gleymist ekki. „Ég fann heimildirnar fyrir bókina í bókum og blöðum. Það er enginn enn á lífi sem lifði þessa atburði svo ég þurfti að reiða mig á ritaðar heimildir. Höfundar á borð við mig munu aldrei ná að þakka vefsíðunni timarit.is nógsamlega fyrir allar heimildirnar sem hún hefur gert aðgengilegar.“ Illugi segir að þetta heimildagrúsk hafi verið erfitt á tímabili vegna þess hve átakanlegar frásagnirnar eru sem hann þurfti að kafa í. „Það sem mér fannst erfiðast var að horfast í augu við glannaskapinn sem fólk sýndi bæði eigin örlögum og annarra. Útgerðarmennirnir sýndu lífi sjómanna oft á tíðum átakanlegt skeytingarleysi, en sægreifarnir í þá daga voru engin lömb að leika sér við, ekki frekar en núna. Eitt dæmið í bókinni segir frá því þegar skipshöfn er bjargað frá bana af öðrum báti en skipstjóri björgunarbátsins er skammaður fyrir vikið. „Þessi tiltekni skipstjóri fékk skömm í hattinn frá útgerðinni fyrir að eyða tíma í björgunarstarf þegar hann átti að vera að sinna sinni vinnu. Munurinn frá því á þessum tíma og núna er hins vegar sá að í dag eru bæði sjómenn og útgerðarmenn til stakrar fyrirmyndar hvað öryggismálin varðar en það var allt annað uppi á teningnum á þessum tíma. Þessir sjómenn, forfeður okkar, voru að takast á við fárviðri í opnum bátum við hörmulegar aðstæður. Einhvern veginn var ætlast til þess að menn þyldu það og litu á það sem eðlilegan hlut hve tvísýnt væri þegar á sjóinn væri farið, hvort þeir myndu eiga þaðan afturkvæmt. Þeir voru syrgðir sem drukknuðu, en ekkert sérstaklega hugað að líðan aðstandenda, engin áfallahjálp eða sálusorgarar eins og í dag.“ Á þessum tíma fórust allt að því hundruð manna í óveðrum á ári hverju, og dæmi voru um að 20 manna áhöfn hyrfi sporlaust á hafi og aldrei hafi spurst til þeirra. „Sjómennskan var sá atvinnuvegur sem blasti við mönnum, hún hjálpaði þeim að sjá fyrir sér og sínum. Sjávarútvegurinn var mjög arðbær þá eins og nú, en það var sorglega lítið gert í öryggismálum. Þessar sögur segi ég og skrifa í læsilegum stíl svo bókin sé aðgengileg sem flestum sem hafa áhuga á að kynna sér þessi mál. Það gnísti þó stundum í tönnum að skrifa um allra sorglegustu atburðina.“
Menning Mest lesið „Ég þori alveg að fullyrða að ég er skítsæmileg móðir“ Lífið „Það er enginn séns að reyna alltaf að útskýra sig“ Tónlist Hundruðum svekktra tónleikagesta vísað frá Hvalasafninu Lífið Frelsaði húsgögn Brynhildar Lífið Fréttatían: Mannlíf, ferðamenn og Trump Lífið Hafa bæði kvatt sín fyrrverandi og eru alsæl saman Lífið Tengdadóttir forsætisráðherra í innsta koppi Loftssystkina Lífið Skellti sér á djammið Lífið Tengdó hringdi og vildi vita hvort Sunnu Dís hefði í alvöru liðið svona Lífið Skautadiskó til styrktar góðu málefni Lífið samstarf Fleiri fréttir Einar og Sigga á Grund gerð að heiðurslistamönnum Skaðlegt geðheilsunni að reyna að geðjast öðrum Leikfélag Hafnarfjarðar lagt niður Víkingur Heiðar tilnefndur til Grammy-verðlauna Frambjóðendur, sjónvarpsstjörnur og gamlir félagar fögnuðu með Geir Setja upp árekstur og hefja saman rekstur „Þetta eru mjög vondir samningar við Storytel“ Varpa ljósi á mikilvægi og gæði íslenskrar hönnunar „Við þurfum öll að halda í barnið innra með okkur“ Menningarritstjóri ráðinn framkvæmdastjóri Fullt út úr dyrum þegar Eiríkur Bergmann kynnti ferðafélagann Tínu Hvað gerist þegar Laddi hittir Eirík Fjalar, Skrám og Elsu Lund? „Alltaf að fylgja hjartanu í stað þess að velja einföldu leiðina“ Usli og glæsileiki á Kjarvalsstöðum Valgeir sár og Bubbi og Bó hneykslaðir Stappfullt á eina stærstu menningarhátíð ársins Sjóðheitt menningarrými á Baldursgötu Asifa Majid hlýtur Vigdísarverðlaunin 2024 Bjarni Ben fagnaði 140 ára afmæli Listasafns Íslands Han Kang hlýtur bókmenntaverðlaun Nóbels Bein útsending: Hver hlýtur bókmenntaverðlaun Nóbels? „Þetta er móðgun gegn Íslandi“ Henti listaverkinu í ruslið Kúltúrkettir landsins létu sig ekki vanta í Portið „Hrátt háþróað krass, langt leitt krot“ Bjóða landsmönnum nauðbeygð til messu Allt í banönum á Brút Bríet lét sig ekki vanta á sýningaropnun Ynju Blævar Út um allar koppagrundir Alþingis: „Froðan flæðir endalaust, það er bara froða froða“ Sjá meira