Þrjú erfið mál Þorbjörn Þórðarson skrifar 15. nóvember 2016 10:00 Það er fyrir fram mjög erfitt að sjá fyrir sér að ríkisstjórn Bjartrar framtíðar, Sjálfstæðisflokksins og Viðreisnar verði langlíf og farsæl nema allir flokkarnir gefi mikinn afslátt af stefnu sinni í stórum málum og sleppi við „óþæga þingmenn“ allt kjörtímabilið því ríkisstjórnin mun aðeins halda velli með eins þingmanns meirihluta. Eitt stórt mál sem ná þarf sátt um í texta stjórnarsáttmálans snýr að Evrópusambandinu. Sjálfstæðisflokkurinn er á móti aðild. Björt framtíð vill að þjóðin „taki afstöðu til aðildar á grunni fullkláraðs samnings í þjóðaratkvæðagreiðslu“. Viðreisn vill „bera undir þjóðaratkvæði hvort ljúka eigi aðildarviðræðum við Evrópusambandið“. Hvernig á að orða spurninguna í þjóðaratkvæðagreiðslunni? Og hvenær á að tímasetja hana? Evrópusambandið stendur á tímamótum. Meirihluti Breta greiddi atkvæði með úrsögn úr sambandinu í júní. Á sama tíma eru ríkin 19 í myntsamstarfinu um evruna enn að bíta úr nálinni með afleiðingar skuldakreppunnar. Það er líka áhugavert að velta fyrir sér hvernig eigi að „selja“ íslenskum kjósendum þetta mál. Er „sölupunkturinn“ sá að aðild að ESB sé gott markmið því í fyllingu tímans verði eftirsóknarvert að ganga inn í Evrópska myntbandalagið og taka upp evru? Joseph Stiglitz, Nóbelsverðlaunahafi í hagfræði, færir fyrir því rök í nýrri bók að evran hafi verið gölluð frá byrjun. Í reynd hafi flestir tapað á myntsamstarfinu og kerfisgallarnir í því feli í sér „óyfirstíganlegar hindranir“. Ein af þeim leiðum sem hann nefnir til úrbóta er að Þjóðverjar hætti í evrunni. Önnur er að brjóta samstarfið upp í tvö myntsvæði. Óbreytt ástand gangi ekki til lengdar. Evrusamstarfið sé dauðadæmt í núverandi mynd. Ætla stjórnmálamenn að selja íslenskum kjósendum að það sé eftirsóknarvert að taka upp evruna þegar einn fremsti peningahagfræðingur heims gefur evrunni þessa einkunn? Annað sem skapar vanda við gerð stjórnarsáttmála lýtur að kerfisbreytingum í landbúnaði. Björt framtíð endurheimti hluta af fylgi sínu með vasklegri framgöngu í umræðum um búvörusamninga fyrr í haust. Þeir sem til þekkja segja raunhæfasta valkostinn málamiðlun sem byggi að hluta á stefnu sem mörkuð var með nýju búvörusamningunum. Í krafti lagabreytinga sem gerðar voru samhliða þeim var skipaður samráðshópur um endurskoðun þessara samninga. Þar er kveðið á um aðkomu afurðastöðva, atvinnulífs, bænda, launþega og neytenda að vinnu sem á að ljúka 2019. Mun Björt framtíð sætta sig við stefnu sem byggir á endurskoðun þeirra búvörusamninga sem hún barðist svo hatrammlega gegn? Ljóst er að það verður mikil áskorun að finna ásættanlega málamiðlun. Þingmenn Viðreisnar fá sterk skilaboð úr sínu baklandi að gefa ekki eftir þegar kemur að stefnu flokksins í sjávarútvegsmálum sem felst í því að setja hluta aflaheimilda á uppboð árlega. Munu þingmenn Sjálfstæðisflokksins styðja uppboðsleið ef ekki er víst að hún skili meiri tekjum í ríkissjóð en núverandi veiðigjöld? Það verður óneitanlega forvitnilegt að sjá stjórnarsáttmálann, ef hann lítur dagsins ljós.Leiðarinn birtist fyrst í Fréttablaðinu. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Kosningar 2016 Skoðun Þorbjörn Þórðarson Mest lesið Vindmyllufyrirtæki í áskrift hjá íslenskum almenningi Linda Jónsdóttir Skoðun Börn, foreldrar og skólar í vanda: Hvernig eigum við að nálgast verkefnið? Margrét Sigmarsdóttir,Bergljót Gyða Guðmundsdóttir,Arndís Þorsteinsdóttir,Edda Vikar Guðmundsdóttir Skoðun Hvers virði er vara ef hún er ekki seld? Jón Jósafat Björnsson Skoðun Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir Skoðun Nokkur atriði sem almennum borgara finnst að helst megi ekki ræða – eða mjög sjaldan Hjalti Þórðarson Skoðun Aulatal um að Evrópa sé veik og getulaus Ole Anton Bieltvedt Skoðun Metnaðarfull markmið og stórir sigrar Halla Helgadóttir Skoðun Ár vondra vinnubragða í Stúdentaráði HÍ Katla Ólafsdóttir,Mathias Bragi Ölvisson Skoðun „Evrópa er í hnignun“ – Er það samt? Lítum aðeins á söguna Guðni Freyr Öfjörð Skoðun Vilja Ísland í sambandsríki Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun
Það er fyrir fram mjög erfitt að sjá fyrir sér að ríkisstjórn Bjartrar framtíðar, Sjálfstæðisflokksins og Viðreisnar verði langlíf og farsæl nema allir flokkarnir gefi mikinn afslátt af stefnu sinni í stórum málum og sleppi við „óþæga þingmenn“ allt kjörtímabilið því ríkisstjórnin mun aðeins halda velli með eins þingmanns meirihluta. Eitt stórt mál sem ná þarf sátt um í texta stjórnarsáttmálans snýr að Evrópusambandinu. Sjálfstæðisflokkurinn er á móti aðild. Björt framtíð vill að þjóðin „taki afstöðu til aðildar á grunni fullkláraðs samnings í þjóðaratkvæðagreiðslu“. Viðreisn vill „bera undir þjóðaratkvæði hvort ljúka eigi aðildarviðræðum við Evrópusambandið“. Hvernig á að orða spurninguna í þjóðaratkvæðagreiðslunni? Og hvenær á að tímasetja hana? Evrópusambandið stendur á tímamótum. Meirihluti Breta greiddi atkvæði með úrsögn úr sambandinu í júní. Á sama tíma eru ríkin 19 í myntsamstarfinu um evruna enn að bíta úr nálinni með afleiðingar skuldakreppunnar. Það er líka áhugavert að velta fyrir sér hvernig eigi að „selja“ íslenskum kjósendum þetta mál. Er „sölupunkturinn“ sá að aðild að ESB sé gott markmið því í fyllingu tímans verði eftirsóknarvert að ganga inn í Evrópska myntbandalagið og taka upp evru? Joseph Stiglitz, Nóbelsverðlaunahafi í hagfræði, færir fyrir því rök í nýrri bók að evran hafi verið gölluð frá byrjun. Í reynd hafi flestir tapað á myntsamstarfinu og kerfisgallarnir í því feli í sér „óyfirstíganlegar hindranir“. Ein af þeim leiðum sem hann nefnir til úrbóta er að Þjóðverjar hætti í evrunni. Önnur er að brjóta samstarfið upp í tvö myntsvæði. Óbreytt ástand gangi ekki til lengdar. Evrusamstarfið sé dauðadæmt í núverandi mynd. Ætla stjórnmálamenn að selja íslenskum kjósendum að það sé eftirsóknarvert að taka upp evruna þegar einn fremsti peningahagfræðingur heims gefur evrunni þessa einkunn? Annað sem skapar vanda við gerð stjórnarsáttmála lýtur að kerfisbreytingum í landbúnaði. Björt framtíð endurheimti hluta af fylgi sínu með vasklegri framgöngu í umræðum um búvörusamninga fyrr í haust. Þeir sem til þekkja segja raunhæfasta valkostinn málamiðlun sem byggi að hluta á stefnu sem mörkuð var með nýju búvörusamningunum. Í krafti lagabreytinga sem gerðar voru samhliða þeim var skipaður samráðshópur um endurskoðun þessara samninga. Þar er kveðið á um aðkomu afurðastöðva, atvinnulífs, bænda, launþega og neytenda að vinnu sem á að ljúka 2019. Mun Björt framtíð sætta sig við stefnu sem byggir á endurskoðun þeirra búvörusamninga sem hún barðist svo hatrammlega gegn? Ljóst er að það verður mikil áskorun að finna ásættanlega málamiðlun. Þingmenn Viðreisnar fá sterk skilaboð úr sínu baklandi að gefa ekki eftir þegar kemur að stefnu flokksins í sjávarútvegsmálum sem felst í því að setja hluta aflaheimilda á uppboð árlega. Munu þingmenn Sjálfstæðisflokksins styðja uppboðsleið ef ekki er víst að hún skili meiri tekjum í ríkissjóð en núverandi veiðigjöld? Það verður óneitanlega forvitnilegt að sjá stjórnarsáttmálann, ef hann lítur dagsins ljós.Leiðarinn birtist fyrst í Fréttablaðinu.
Börn, foreldrar og skólar í vanda: Hvernig eigum við að nálgast verkefnið? Margrét Sigmarsdóttir,Bergljót Gyða Guðmundsdóttir,Arndís Þorsteinsdóttir,Edda Vikar Guðmundsdóttir Skoðun
Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir Skoðun
Nokkur atriði sem almennum borgara finnst að helst megi ekki ræða – eða mjög sjaldan Hjalti Þórðarson Skoðun
Börn, foreldrar og skólar í vanda: Hvernig eigum við að nálgast verkefnið? Margrét Sigmarsdóttir,Bergljót Gyða Guðmundsdóttir,Arndís Þorsteinsdóttir,Edda Vikar Guðmundsdóttir Skoðun
Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir Skoðun
Nokkur atriði sem almennum borgara finnst að helst megi ekki ræða – eða mjög sjaldan Hjalti Þórðarson Skoðun