Laxness í nútímaútgáfu Óttar Guðmundsson skrifar 7. janúar 2017 07:00 Halldór Laxness var alla tíð vandvirkur málvöndunarmaður sem hafði íslenskuna í hávegum. Gerpla er eins og ljúffengur konfektkassi tungumálsins þar sem innihald molanna kemur sífellt á óvart. Á seinni árum hefur málskilningur fólks versnað til muna. Áhrif enskunnar aukast stöðugt og margir skilja ekki lengur þann texta sem Laxness skrifar. Borgarleikhúsið frumsýndi á dögunum leikgerð Sölku Völku. Forsvarsmenn leikhússins ákváðu að taka tillit til undanhalds íslenskunnar og skrifuðu verkið upp á nýtt á skiljanlegra tungumáli. Texti Halldórs var einfaldaður með það fyrir augum að áheyrendur skildu það sem fram færi og leikurunum væri ekki íþyngt með erfiðum orðum sem þeir botnuðu ekkert í. Með reglulegu millibili var skotið inn mislöngum atriðum sem voru nýsköpun leikhússins. Þessir kaflar voru enskuskotnir með íslensku ívafi. Óseyri við Axlarfjörð var nú orðin að nútíma fjölmenningarsetri. Amerísk sveita- og bíótónlist hljómaði, enskumælandi úlpuklæddir túristar þvældust um í reiðileysi, stúlka söng Nallann á frönsku. Þær Salka Valka og Sigurlína móðir hennar háðu langdregna keppni í teygjutvisti. Nokkrir karlar dönsuðu í kringum aðalsöguhetjuna og rauluðu: „Í grænni lautu, þar geymi ég hringinn.“ Leikararnir spjölluðu saman um verkið og dáðust að eigin túlkun og skilningi á persónum sögunnar. Einu sinni voru leikhúsin kölluð musteri íslenskrar tungu og menningar. Með uppfærslu Borgarleikhússins á Sölku Völku hefur musterinu verið breytt í skyndibitastað þar sem tungumál og skáldverk eru borin fram með frönskum og bleikri sósu af velviljuðu fólki í banastuði. Alþýðustúlkunni Sölku Völku var í leiðinni breytt í mannauðsstjóra í buxnadragt. Maður verður að hugga sig við það að Halldór Laxness hefði hvorki þekkt né skilið eigið hugverk í þessari útgáfu Borgarleikhússins.Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Óttar Guðmundsson Mest lesið Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir Skoðun „Já, hvað með bara að skjóta hann!“ Þórhildur Hjaltadóttir Skoðun Aukin tækifæri verslunarfólks til framtíðar Anna Bragadóttir, Gunnur Líf Gunnarsdóttir og Svava Þorsteinsdóttir Skoðun 80.000 manna klóakrennsli í Dýrafjörð í boði Arctic Fish Jón Kaldal Skoðun Þau eru framtíðin – en fá ekki að njóta nútímans Sigurður Kári Skoðun Ísrael – brostnir draumar og lygar Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir Skoðun Trump les tölvupóstinn þinn Mörður Áslaugarson Skoðun Stjórnmálin verða að virka Bjarni Benediktsson Skoðun Í minningu sonar – og allra þeirra sem aldrei komu heim Kristín Dýrfjörð,Friðrik Þór Guðmundsson Skoðun Að leigja okkar eigin innviði Halldóra Mogensen Skoðun
Halldór Laxness var alla tíð vandvirkur málvöndunarmaður sem hafði íslenskuna í hávegum. Gerpla er eins og ljúffengur konfektkassi tungumálsins þar sem innihald molanna kemur sífellt á óvart. Á seinni árum hefur málskilningur fólks versnað til muna. Áhrif enskunnar aukast stöðugt og margir skilja ekki lengur þann texta sem Laxness skrifar. Borgarleikhúsið frumsýndi á dögunum leikgerð Sölku Völku. Forsvarsmenn leikhússins ákváðu að taka tillit til undanhalds íslenskunnar og skrifuðu verkið upp á nýtt á skiljanlegra tungumáli. Texti Halldórs var einfaldaður með það fyrir augum að áheyrendur skildu það sem fram færi og leikurunum væri ekki íþyngt með erfiðum orðum sem þeir botnuðu ekkert í. Með reglulegu millibili var skotið inn mislöngum atriðum sem voru nýsköpun leikhússins. Þessir kaflar voru enskuskotnir með íslensku ívafi. Óseyri við Axlarfjörð var nú orðin að nútíma fjölmenningarsetri. Amerísk sveita- og bíótónlist hljómaði, enskumælandi úlpuklæddir túristar þvældust um í reiðileysi, stúlka söng Nallann á frönsku. Þær Salka Valka og Sigurlína móðir hennar háðu langdregna keppni í teygjutvisti. Nokkrir karlar dönsuðu í kringum aðalsöguhetjuna og rauluðu: „Í grænni lautu, þar geymi ég hringinn.“ Leikararnir spjölluðu saman um verkið og dáðust að eigin túlkun og skilningi á persónum sögunnar. Einu sinni voru leikhúsin kölluð musteri íslenskrar tungu og menningar. Með uppfærslu Borgarleikhússins á Sölku Völku hefur musterinu verið breytt í skyndibitastað þar sem tungumál og skáldverk eru borin fram með frönskum og bleikri sósu af velviljuðu fólki í banastuði. Alþýðustúlkunni Sölku Völku var í leiðinni breytt í mannauðsstjóra í buxnadragt. Maður verður að hugga sig við það að Halldór Laxness hefði hvorki þekkt né skilið eigið hugverk í þessari útgáfu Borgarleikhússins.Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu
Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir Skoðun
Aukin tækifæri verslunarfólks til framtíðar Anna Bragadóttir, Gunnur Líf Gunnarsdóttir og Svava Þorsteinsdóttir Skoðun
Í minningu sonar – og allra þeirra sem aldrei komu heim Kristín Dýrfjörð,Friðrik Þór Guðmundsson Skoðun
Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir Skoðun
Aukin tækifæri verslunarfólks til framtíðar Anna Bragadóttir, Gunnur Líf Gunnarsdóttir og Svava Þorsteinsdóttir Skoðun
Í minningu sonar – og allra þeirra sem aldrei komu heim Kristín Dýrfjörð,Friðrik Þór Guðmundsson Skoðun