Glamúrvæðing ofbeldisins Ólafur Þ. Stephensen skrifar 1. febrúar 2011 10:24 Helgi Gunnlaugsson, afbrotafræðingur og prófessor í félagsfræði, benti í viðtali í helgarblaði Fréttablaðsins á það sem hann telur varhugaverða þróun í umfjöllun fjölmiðla um ofbeldismál. Helgi segist telja að ofbeldi sem slíkt hafi ekki aukizt í samfélaginu en umburðarlyndi almennings gagnvart því hafi hins vegar minnkað mjög. Prófessorinn segir þetta réttilega til marks um siðvæðingu og jákvæða þróun í samfélaginu. Hann segir aftur á móti vísbendingar um ákveðna tvískiptingu; annars vegar fordæmi mikill meirihluti fólks ofbeldi en hins vegar gæti í ákveðnum hópum réttlætingar á ofbeldi við tilteknar aðstæður, sem líkja megi við ofbeldismenningu. "Þetta finnum við helst meðal sumra ungra karla. Lífsstíllinn tengist oft áfengis- og vímuefnaneyslu og þar finnum við einstaklinga sem oft hafa farið halloka í samfélaginu," segir Helgi. Hann bendir - sömuleiðis réttilega - á að undanfarið hafi borið á því að einstaklingar úr þessum heldur aumkunarverðu jaðarhópum hafi orðið umfjöllunarefni fjölmiðla á léttu nótunum og án þess að framferði þeirra sé kynnt í gagnrýnu ljósi. "Ég set ákveðið spurningarmerki við þessa glamúrvæðingu," segir Helgi. "Þetta getur verið varasamt því að stundum eru dregnar upp ýktar myndir af viðkomandi sem eiga jafnvel ekki við rök að styðjast. Ákveðinn lífsstíll á mörkum þess ólöglega eða jafnvel ólöglegur er settur fram á jákvæðan og spennandi hátt. Það er hætta á því að slík framsetning verði til þess að viðurkenna og réttlæta slíkan lífsmáta og verði öðrum fyrirmynd." Það er full ástæða til þess fyrir fjölmiðla að taka mark á þessum varnaðarorðum prófessorsins. Sú breyting hefur orðið á undanförnum árum að jafnvel dæmdir brotamenn skammast sín ekkert fyrir að tilheyra undirheimunum, reyna stundum sjálfir að koma sér á framfæri við fjölmiðla og halda að þeir séu hálfgerðar stjörnur. Þá getur fjölmiðlafólk fallið í þá freistni að efna til einhvers konar furðufyrirbærasýningar á þeim. Í löndunum í kringum okkur hafa af og til farið fram umræður um hvort fjölmiðlar eigi að hampa glæpamönnum eins og stjörnum. Umfangsmikil umfjöllun um rapptónlistarmenn sem hafa upphafið ofbeldið í textum sínum hefur þannig verið harðlega gagnrýnd, en fjölmiðlarnir hafa þá stundum svarað því til að listamenn verði að fá að tjá sig, jafnvel þótt skoðanir þeirra séu umdeildar. Í tilfelli íslenzkra undirheimamanna sem hafa ratað í sjónvarpsviðtöl og á síður blaða virðist hið listræna framlag þó af ákaflega skornum skammti og það sama má segja um mælskuna og persónutöfrana. Réttast er því að taka afstöðu með þeim stóra meirihluta sem hafnar ofbeldinu og sýnir því ekkert umburðarlyndi. Það er engin ástæða til að baða menningarkima ofbeldisdýrkendanna jákvæðu ljósi fjölmiðla Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ólafur Stephensen Mest lesið Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson Skoðun Þetta unga fólk getur bara haldið kjafti Jón Pétur Zimsen Skoðun Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun Ég og Parkinson – leitin að greiningu og leiðin til betra lífs Guðrún Einarsdóttir Skoðun Kveðjum sjálfhverfa og fyrirsjáanlega manninn Halldóra Mogensen Skoðun Dómsdagur nálgast! Hólmgeir Baldursson Skoðun Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson Skoðun Hvers vegna borga foreldrar í Kópavogi mest? Eydís Inga Valsdóttir Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson Skoðun Þá verður gott að búa á Íslandi Bjarni Karlsson,Jóna Hrönn Bolladóttir Skoðun
Helgi Gunnlaugsson, afbrotafræðingur og prófessor í félagsfræði, benti í viðtali í helgarblaði Fréttablaðsins á það sem hann telur varhugaverða þróun í umfjöllun fjölmiðla um ofbeldismál. Helgi segist telja að ofbeldi sem slíkt hafi ekki aukizt í samfélaginu en umburðarlyndi almennings gagnvart því hafi hins vegar minnkað mjög. Prófessorinn segir þetta réttilega til marks um siðvæðingu og jákvæða þróun í samfélaginu. Hann segir aftur á móti vísbendingar um ákveðna tvískiptingu; annars vegar fordæmi mikill meirihluti fólks ofbeldi en hins vegar gæti í ákveðnum hópum réttlætingar á ofbeldi við tilteknar aðstæður, sem líkja megi við ofbeldismenningu. "Þetta finnum við helst meðal sumra ungra karla. Lífsstíllinn tengist oft áfengis- og vímuefnaneyslu og þar finnum við einstaklinga sem oft hafa farið halloka í samfélaginu," segir Helgi. Hann bendir - sömuleiðis réttilega - á að undanfarið hafi borið á því að einstaklingar úr þessum heldur aumkunarverðu jaðarhópum hafi orðið umfjöllunarefni fjölmiðla á léttu nótunum og án þess að framferði þeirra sé kynnt í gagnrýnu ljósi. "Ég set ákveðið spurningarmerki við þessa glamúrvæðingu," segir Helgi. "Þetta getur verið varasamt því að stundum eru dregnar upp ýktar myndir af viðkomandi sem eiga jafnvel ekki við rök að styðjast. Ákveðinn lífsstíll á mörkum þess ólöglega eða jafnvel ólöglegur er settur fram á jákvæðan og spennandi hátt. Það er hætta á því að slík framsetning verði til þess að viðurkenna og réttlæta slíkan lífsmáta og verði öðrum fyrirmynd." Það er full ástæða til þess fyrir fjölmiðla að taka mark á þessum varnaðarorðum prófessorsins. Sú breyting hefur orðið á undanförnum árum að jafnvel dæmdir brotamenn skammast sín ekkert fyrir að tilheyra undirheimunum, reyna stundum sjálfir að koma sér á framfæri við fjölmiðla og halda að þeir séu hálfgerðar stjörnur. Þá getur fjölmiðlafólk fallið í þá freistni að efna til einhvers konar furðufyrirbærasýningar á þeim. Í löndunum í kringum okkur hafa af og til farið fram umræður um hvort fjölmiðlar eigi að hampa glæpamönnum eins og stjörnum. Umfangsmikil umfjöllun um rapptónlistarmenn sem hafa upphafið ofbeldið í textum sínum hefur þannig verið harðlega gagnrýnd, en fjölmiðlarnir hafa þá stundum svarað því til að listamenn verði að fá að tjá sig, jafnvel þótt skoðanir þeirra séu umdeildar. Í tilfelli íslenzkra undirheimamanna sem hafa ratað í sjónvarpsviðtöl og á síður blaða virðist hið listræna framlag þó af ákaflega skornum skammti og það sama má segja um mælskuna og persónutöfrana. Réttast er því að taka afstöðu með þeim stóra meirihluta sem hafnar ofbeldinu og sýnir því ekkert umburðarlyndi. Það er engin ástæða til að baða menningarkima ofbeldisdýrkendanna jákvæðu ljósi fjölmiðla
Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson Skoðun
Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson Skoðun
Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson Skoðun
Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson Skoðun