Bókmenntafræði hversdagsins Friðrika Benónýsdóttir skrifar 22. mars 2012 06:00 Leitið og þér munuð finna." Stutt og laggott svar eins kennaranna í almennri bókmenntafræði í denn við spurningu eins nemandans um það hvert viðfangsefni bókmenntafræðinnar væri. Þessi kennari taldi sem sé að túlka mætti hvaða texta sem væri út frá fyrirframgefnum hugmyndum lesandans og heimfæra hverja þá kenningu sem lesandanum væri kærust upp á alla texta sem skrifaðir hafa verið. Textinn öðlaðist ekki merkingu fyrr en í huga lesandans. Samkvæmt þessari kenningu eru Íslendingar upp til hópa útfarnir bókmenntafræðingar. Mann rekur í roga-stans oft á dag við að lesa þær ólíku túlkanir frétta og umræðugreina sem lesa má úr athugasemdum á fréttasíðum og samskiptasíðum. Það sem einn les sem sláandi rök fyrir inngöngu í ESB les annar sem heiðskýrt dæmi um þann hrylling sem inngangan hefði í för með sér. Grein þar sem karlmaður viðrar víðsýni sína og femínísk viðhorf, og hlýtur fyrir lof frjálslyndra kynbræðra sinna, lesa róttækir femínistar sem enn eina varnarræðuna fyrir ríkjandi gildi feðraveldisins og fyrirlitningu á konum. Frétt um skelfilega árás á innheimtulögfræðing er ýmist lesin sem hræðilegur mannlegur harmleikur eða sem birtingarmynd réttlátrar reiðinnar sem þjóðin beri til banka og innheimtustofnana. Og svo framvegis út í hið óendanlega. Allar þessar túlkanir eiga þó eitt sameiginlegt: Þeir sem setja þær fram eru handvissir um að þær byggi á réttum skilningi. Fegurðin býr í auga þess sem horfir og skilningurinn í huga þess sem les. Enda lesskilningur til þess að gera nýtt hugtak sem sást ekki á prenti fyrr en á sjöunda áratugnum. Fram að þeim tíma áttu menn bara að kunna hlutina utan að og muna þá um aldur og ævi, skítt með allan skilning. Kannski er það sú kennsluaðferð sem ábyrg er fyrir þessum einstrengingshætti í túlkunum íslenskra lesenda. Þeir halda sig við það sem þeir kunna og muna. Hlutirnir eru bara svona og ekkert svigrúm fyrir ný sjónarhorn. Menn eru annað hvort í þessu liðinu eða hinu og stranglega bannað að svíkja lit með því að taka undir málflutning einhvers í hinu liðinu hversu skynsamlegur sem hann annars er. Hin eina rétta skoðun er ekki sveigjanleg. Það vekur því nokkra furðu að þar til gerð yfirvöld og skrifandi rithöfundar skuli óttast skort á lesskilningi hjá íslenskum unglingum. Er hann ekki bara í samræmi við íslenska lestrarhefð? Það læra börnin sem fyrir þeim er haft. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Bakþankar Friðrika Benónýsdóttir Skoðanir Mest lesið Hagur hluthafanna alltaf og undantekningarlaust í forgangi Jón Kaldal Skoðun Tvöfalt heilbrigðiskerfi – það lakara fyrir konur Reynir Arngrímsson Skoðun Orðhengilsháttur og lygar Elín Erna Steinarsdóttir Skoðun Má berja blaðamenn? Sigríður Dögg Auðunsdóttir Skoðun Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir Skoðun Að flokka hver vinnur og hver tapar Tryggvi Rúnar Brynjarsson Skoðun Vonir um vopnahlé eins og hálmstrá Sveinn Rúnar Hauksson Skoðun „Oft er flagð undir fögru skinni“ Guðmunda G. Guðmundsdóttir Skoðun Samfélagið innan samfélagsins Sigríður Svanborgardóttir Skoðun Málfrelsi og mörk þess á vettvangi lýðræðisins Helga Vala Helgadóttir Skoðun
Leitið og þér munuð finna." Stutt og laggott svar eins kennaranna í almennri bókmenntafræði í denn við spurningu eins nemandans um það hvert viðfangsefni bókmenntafræðinnar væri. Þessi kennari taldi sem sé að túlka mætti hvaða texta sem væri út frá fyrirframgefnum hugmyndum lesandans og heimfæra hverja þá kenningu sem lesandanum væri kærust upp á alla texta sem skrifaðir hafa verið. Textinn öðlaðist ekki merkingu fyrr en í huga lesandans. Samkvæmt þessari kenningu eru Íslendingar upp til hópa útfarnir bókmenntafræðingar. Mann rekur í roga-stans oft á dag við að lesa þær ólíku túlkanir frétta og umræðugreina sem lesa má úr athugasemdum á fréttasíðum og samskiptasíðum. Það sem einn les sem sláandi rök fyrir inngöngu í ESB les annar sem heiðskýrt dæmi um þann hrylling sem inngangan hefði í för með sér. Grein þar sem karlmaður viðrar víðsýni sína og femínísk viðhorf, og hlýtur fyrir lof frjálslyndra kynbræðra sinna, lesa róttækir femínistar sem enn eina varnarræðuna fyrir ríkjandi gildi feðraveldisins og fyrirlitningu á konum. Frétt um skelfilega árás á innheimtulögfræðing er ýmist lesin sem hræðilegur mannlegur harmleikur eða sem birtingarmynd réttlátrar reiðinnar sem þjóðin beri til banka og innheimtustofnana. Og svo framvegis út í hið óendanlega. Allar þessar túlkanir eiga þó eitt sameiginlegt: Þeir sem setja þær fram eru handvissir um að þær byggi á réttum skilningi. Fegurðin býr í auga þess sem horfir og skilningurinn í huga þess sem les. Enda lesskilningur til þess að gera nýtt hugtak sem sást ekki á prenti fyrr en á sjöunda áratugnum. Fram að þeim tíma áttu menn bara að kunna hlutina utan að og muna þá um aldur og ævi, skítt með allan skilning. Kannski er það sú kennsluaðferð sem ábyrg er fyrir þessum einstrengingshætti í túlkunum íslenskra lesenda. Þeir halda sig við það sem þeir kunna og muna. Hlutirnir eru bara svona og ekkert svigrúm fyrir ný sjónarhorn. Menn eru annað hvort í þessu liðinu eða hinu og stranglega bannað að svíkja lit með því að taka undir málflutning einhvers í hinu liðinu hversu skynsamlegur sem hann annars er. Hin eina rétta skoðun er ekki sveigjanleg. Það vekur því nokkra furðu að þar til gerð yfirvöld og skrifandi rithöfundar skuli óttast skort á lesskilningi hjá íslenskum unglingum. Er hann ekki bara í samræmi við íslenska lestrarhefð? Það læra börnin sem fyrir þeim er haft.
Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir Skoðun
Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir Skoðun