Þríleikur Jonas Gardell á íslensku

Fyrsta bókin í þríleiknum Þerraðu aldrei tár án hanska eftir Jonas Gardell kemur út á íslensku þann 7. ágúst. Þríleikurinn vakti feikilega athygli og mikil viðbrögð í Svíþjóð en í honum fjallar Gardell um líf samkynhneigðra í Stokkhólmi og baráttu þeirra.

„Ég fékk útgáfuréttinn á bókunum á sínum tíma og hafði síðan samband við Alnæmissamtökin og síðar Bókmenntaborgina Reykjavík, því ég vildi koma þessum athyglisverða málstað sem best á framfæri,“ segir Örn Þ. Þorvarðarson, sem á og rekur bókaútgáfuna Draumsýn, sem gefur þríleikinn út. „Útgáfuhófið verður síðan hluti af dagskránni hjá Hinsegin dögum í Reykjavík, sem er vel við hæfi.“

Örn segist hafa reynt mikið að fá Gardell til landsins í tilefni útgáfunnar en að hann hafi því miður verið uppbókaður. „Hann hefur samt mikinn áhuga á að koma hingað og fylgja bókinni eftir enda er þríleikurinn honum hjartans mál og nokkurs konar uppgjör við líf hans sjálfs.“

Nöfn bókanna eru lýsandi fyrir innihaldið, en þær heita Ástin, Sjúkdómurinn og Dauðinn. Það er Draumey Aradóttir sem þýðir, önnur bókin kemur út í nóvember og sú þriðja og síðasta í febrúar á næsta ári.

Draumsýn er til þess að gera nýtt forlag, stofnað 2011, og hefur einkum einbeitt sér að útgáfu bóka eftir norræna höfunda. Forlagið gaf nýlega út Daga úr sögu þagnarinnar eftir Merethe Lindström og innan fárra daga kemur út skáldsagan Glansmyndasafnararnir eftir Jóanes Nielsen. Fyrirtækið er stofnað og rekið af Erni og konu hans, Karitas K. Ólafsdóttur. Hvað rak þau út í bókaútgáfu? „Okkur langaði að prófa að vera sá sem skaffar en ekki sá sem þiggur,“ segir Örn. „Við lögðum þetta niður fyrir okkur, settum tölur á blað og létum svo bara vaða.“

Er það ekki hálfgerð glæframennska að fara út í bókaútgáfu?

„Jú, jú, það er það. Þess vegna höfum við lagt mikla áherslu á skandinavísku höfundana sem ekki hafa verið kynntir hér. Ég þekki vel til í Noregi og hef góð sambönd þar þannig að það lá beint við. En hins vegar er það auðvitað rétt hjá þér að þetta er glæfralegt athæfi og maður þarf að passa sig með það hvað maður velur til útgáfu. Þarf að kynna sér höfunda og viðtökur bókanna vel, án þess þó að slá af kröfum um gæðin.“

Draumsýn hefur gefið út bækur eftir tvo íslenska höfunda, Sigurjón Pálsson og Lýð Árnason, og í haust verða þrjár nýjar íslenskar bækur á útgáfulistanum, tvær barnabækur og ein skáldsaga. Ætlar forlagið að fara að leggja sig meira eftir íslenskum höfundum? „Já, ég er að reyna að finna hinn gullna meðalveg og bjóða upp á sem fjölbreyttast úrval af bókmenntum,“ segir Örn. „En það er ansi erfitt að rata hann þannig að allir séu sáttir.“

Jonas Gardell

Jonas Gardell, fæddur 1963, er sænskur rithöfundur, grínisti og leikskáld. Hann er samkynhneigður og skrifar sannsögulega þríleikinn Þerraðu aldrei tár án hanska í minningu þeirra fjölmörgu samkynhneigðu vina sem hann hefur misst. Manna sem dóu í einangrun, einsemd og skömm af því samfélagið hafnaði þeim.

Jonas Gardell hefur hlotið fjölda verðlauna fyrir þríleik sinn um líf, baráttu og útskúfun samkynhneigðra. Hann var valinn „Årets svensk“ eða Svíi ársins árið 2012 þegar fyrsta bindið kom út, valinn „Hommi ársins 2013“ á Gay-hátíðinni í Stokkhólmi í febrúar í ár, hlaut Bellman-verðlaunin 19. júní í ár, þríleikurinn – sem Jonas Gardell leiklas sjálfur – hefur verið tilnefndur til verðlaunanna „Hljóðbók ársins 2013“ en úrslit verða tilkynnt á Bókamessunni í Gautaborg í september, og hann hlaut menningarverðlaunin „Rödd ársins“ í júlí 2013.