Magnús Óli Ólafsson, forstjóri Innness, segir nokkur slík dæmi hjá fyrirtækinu og veit um fleiri hjá öðrum sem flytja inn vörur. Hvernig vinnist úr málum fari dálítið eftir erlendum birgjum þegar um sé að ræða blandaðar sendingar. Oft sé þá bara um að ræða einn reikning og farmbréf. „Svo getur verið einhver ein vara í gámnum sem stöðvar afgreiðsluna. Hjá Kaupási var nýlega greint frá dæmi þar sem hunang var í gámi og hjá okkur er nýlegt dæmi upp poppmaís sem stöðvaði afgreiðsluna,“ segir hann.
Sé birgirinn ekki tilbúinn að gefa út nýjan reikning þannig að brjóta megi upp sendinguna og tollafgreiða í hlutum þá sitji öll sendingin föst.
Magnús Óli vísar til nýlegs erindis Samtaka verslunar og þjónustu (SVÞ) til landbúnaðarráðuneytisins um að EES-samningurinn kveði á um að traust eigi að ríkja á milli aðildarríkja sambandsins, líkt og áréttað hafi verið í rökstuddu áliti ESA, eftirlitsstofnunar EFTA, í fyrra, vegna innflutningstakmarkana á fersku kjöti. Í móttökulandi varningsins eigi að nægja að taka stikkprufur, en ekki skoða allan eftirlitsskyldan varning sem hingað komi.
Komi í ljós að vinnulag MAST standist ekki skoðun þá gæti innflutningsfyrirtæki átt rétt á bótum. „Þetta gæti þýtt gríðarlegar kröfur frá innflytjendum,“ segir Magnús Óli. Síðustu tölur hjá fyrirtækinu hljóði upp á að á hafnarbakkanum bíði tollafgreiðslu vörur fyrir yfir 30 milljónir króna. Gera megi ráð fyrir að hluti varningsins liggi undir skemmdum. Þá verði fyrirtækin fyrir sölutjóni vegna þess að innflutningur stöðvast. „Það er ljóst þegar saman er tekið að þetta eru háar upphæðir.“
Lárus M.K. Ólafsson, lögmaður SVÞ, segir svar hafa borist við erindinu til ráðuneytisins 28. maí síðastliðinn. Í því komi fram að ráðuneytið hafi til athugunar verklag og eftirlit með innflutningi matvæla sem komi frá ríkjum EES. „Ráðuneytið mun hins vegar ekki geta lokið athugun á framkvæmd innflutningseftirlits fyrr en sérfræðingar Matvælastofnunar á inn- og útflutningssviði koma úr verkfalli Bandalags háskólamanna,“ segir í svarinu.
Jón Gíslason, forstjóri Matvælastofnunar (MAST), áréttar að þar á bæ sé unnið eftir íslenskri löggjöf um innflutning matvæla og hún kunni að vera öðruvísi en annars staðar á evrópska efnahagssvæðinu. Til dæmis séu hér hömlur á kjötinnflutningi sem ekki sé annars staðar að finna. „Við fylgjum þessari löggjöf sem er í landinu þannig að þetta verður að ræða við ráðuneytið,“ segir hann. Í gámum kunni hins vegar að vera hinar og þessar vörur sem snerti hina og þessa löggjöf. „Í sumum tilvikum er þetta plöntuheilbrigðislöggjöf og í öðrum tilvikum er það dýraheilbrigðis- eða matvælaöryggislöggjöf.“ Eftirlit með þessum þáttum heyri undir fleiri en dýralækna eina sem líka séu í verkfalli hjá MAST, svo sem plöntusjúkdómafræðinga, matvælafræðinga og líffræðinga.
