Jákvæð reynsla af rafrænu eftirliti Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar 26. maí 2016 23:19 Helgi Gunnlaugsson, afbrotafræðingur fór mikinn í Ríkisútvarpinu í gær og hélt því fram að breytingar á lögum um fullnustu refsinga hafi verið sérhönnuð að hvítflibbaglæpamönnum. Slíkt er fjarri sanni. Staðreyndin er sú að breytingin var almenn og er fordæmalaust að prófessor við Háskóla Íslands sem jafnframt var skipaður í nefnd fyrir sex árum af þáverandi dómsmála- og mannréttindaráðherra sem hafði það markmið að endurskoða ákvæði laga um fullnustu refsinga í heild sinni skuli halda slíku fram. Nefndinni þá var m.a. ætlað að taka til athugunar hvort ástæða væri til að rýmka og fjölga vistunarúrræðum utan fangelsa og skoða áherslur er lúta að meðferðarúrræðum, heilbrigðisþjónustu o.fl., skipulag fangelsismála og önnur þau atriði sem nefndin teldi ástæðu til að bæta og breyta. Það var samdóma álit þáverandi nefndarmanna, þar á meðal Helga að rétt væri að gera strax breytingar á lögum um fullnustu refsinga með það að markmiði að fjölga úrræðum og rýmka fullnustu utan fangelsa. Nefndin skilaði frumvarpi þess efnis til ráðuneytisins í lok árs 2010 og gerði frumvarpið ráð fyrir upptöku rafræns eftirlits sem fullnustuúrræðis í lok afplánunar og rýmkun á samfélagsþjónustu. Frumvarpið var síðar samþykkt á Alþingi. Í ljósi þess hversu vel hefur tekist til við afplánun með rafrænu eftirliti var ákveðið að ganga enn lengra við endurskoðun laga um fullnustu refsinga sem tók gildi í mars á þessu ári. Í athugasemdum frumvarpsins sem síðar varð að lögum um fullnustu refsinga í mars sl. segir um rýmkun rafræns eftirlits: „Greinin svarar til 24. gr. a gildandi laga að undanskildu því að lagt er til að hámarksrefsing sú sem heimilt er að afplána undir rafrænu eftirliti verði 360 dagar. Greinin kom ný í gildandi lög á haustmánuðum 2011. Úrræðið hefur gefist vel og hefur 132 föngum verið veitt heimild til að afplána undir rafrænu eftirliti og hafa aðeins sjö fangar rofið skilyrði eða rúm 5%. Í ljósi jákvæðrar reynslu þykir tímabært að rýmka þetta úrræði. Um afplánun utan fangelsa gilda ströng skilyrði sem skerða athafnafrelsi viðkomandi aðila og krefst því mikils aga af hans hálfu.“ Fangelsismálastofnun var sama sinnis. Í umsögn Fangelsismálastofnunar til Alþingis segir m.a.: „Í frumvarpinu er lagt til að rafrænt eftirlit verði aukið, þ.e. að fangar geti afplánað síðustu tólf mánuði refsingar sinnar undir slíku eftirliti (í stað átta mánaða nú). Með sömu rökum og að framan leggur Fangelsismálastofnun þunga áherslu á að þetta verði samþykkt þar sem mjög góð reynsla hefur verið af úrræðinu frá því það var lögfest árið 2011. Um er að ræða afar heppilegt fullnustuúrræði sem stuðlar að farsælli endurkomu fanga í samfélagið á ný og er mikilvægur hlekkur í því að aðlaga fangann smám saman að samfélaginu á ný auk þess sem það er mun ódýrara en vistun í fangelsi. Telur stofnunin mjög til bóta að rýmka úrræðið enn frekar eins og lagt er til í frumvarpinu.“ Helgi segir í sama viðtali á RÚV að þessum reglum hafi verið breytt á síðustu metrunum í mars á þessu ári þannig að þær hafi passað mjög vel fyrir tiltekin brotahóp sem hafi verið dæmdur fyrir efnahagsbrot. Er það helst að skilja að hann vilji opinbera rannsókn á því sem gerði það að verkum að þessi tiltekna breyting var gerð. Það er að segja hverjir komu þar að máli. Álitsgjafi í eigin verkum Mikilvægt er að gæta að staðreyndum þegar menn ætla að gerast álitsgjafar sér í lagi í eigin verkum þar sem að fram kemur í nefndaráliti meirihluta allsherjar- og menntamálanefndar Alþingis um frum¬varp til laga um fulln¬ustu refs¬inga að meðal þeirra sem leitað hafi verið til hafi verið Helgi Gunnlaugsson, prófessor við Háskóla Íslands. Ekki nóg með það heldur skilaði prófessorinn einnig inn umsögn til Alþingis um frumvarpið. Í þeirri umsögn hans segir: „Nýtt frumvarp til laga um fullnustu refsinga er löngu tímabært og horfir til framfara að mörgu leyti. Undirritaður tók þátt í undirbúningi frumvarpsins á byrjunarstigi og þekkir því vel til innihaldsins. Ýmis jákvæð nýmæli eru í lögunum sem ætlað er að auðvelda föngum og dómþolum að aðlagast samfélaginu á farsælan hátt eftir afplánun. Auknir möguleikar á samfélagsþjónustu eftir 12 mánaða óskilorðsbundinn dóm, tilkoma fjölskylduleyfa í tvo sólarhringa, rýmkað rafrænt eftirlit og möguleiki á lausn eftir þriðjung refsitímans fyrir brotamenn yngri en 21 árs eru allt þættir sem ber að fagna.“ Í þessu sambandi ber að hafa í huga að enginn þingmaður greiddi atkvæði gegn lögunum. Eina breytingin sem Alþingi gerði á frumvarpinu í mars var að samræma rýmkað rafrænt eftirlit fyrir fyrstu 12 mánuði refsingar til samræmis við lengri dóma. Allir þingmenn voru sammála þeirri breytingu, jafn þingmenn meirihlutans sem og þingmenn minnihlutans. Ég tók virkan þátt í þessari vinnu sem formaður Afstöðu og átti nokkur samskipti við Helga og vildi hann gjarnan ganga lengra í hinum ýmsum atriðum er varðar betrun í stað refsingar. Það er því svolítið skrítið að prófessorinn sem var í nefndinni sem skipuð var árið 2010 og kom á rafrænu eftirliti og hafði aðkomu að samningu frumvarpsins nú þar sem rafræna eftirlitið var rýmkað skuli nú gerast sérstakur sérfræðingur í sínum eigin verkum og kalla eftir rannsókn í stað þess að skoða sína eigin umsögn. Ég held að allir sem þekkja til þessa málaflokks geti verið sammála um að nýju lögin eru meingölluð en eitt af því fáu sem er gott og jákvætt í lögunum er einmitt rýmkað rafrænt eftirlit sem er þáttur sem ber að fanga, eins og Helgi sjálfur orðaði það. Ég hef sjálfur gagnrýnt harðlega nýju lögin og bent á að ekki hafi verið hlustað á sérfræði álit við gerð laganna og held að með hverjum deginum sem líður sjáum við að það voru mikil mistök hjá Innanríkisráðherra að gera ekki heildstæða pólitíska endurskoðun á lögunum með betrun í huga. Ég get þó ekki annað en fordæmt menn eins og Helga, sem koma með aðdróttanir um að alþingi hafi samið lög fyrir fámennan hóp á meðan þessu lög eru almenn og allir fangar njóta góðs af þeim og þar á meðal ég. Fjöldi fanga hefur nú þegar farið fyrr á áfangaheimili, á rafrænt eftirlit og jafnvel losnað úr afplánun. Rafrænt eftirlit er hluti af endurhæfingu og endurhæfing þýðir færri glæpir! Frelsissviptingin ein og sér er refsing, en því minni munur sem er á milli lífs innan sem utan fangelsa, því auðveldari verða umskiptin frá fangelsi yfir í frelsið. Við eigum Evrópumet í endurkomum í fangelsin og erum svo langt á eftir örðum löndum í betrun en við skulum ekki eyðileggja þó það jákvæða sem hefur verið gert. Það á ekki og má ekki fara í manngreiningarálit þegar kemur að lögum. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Alþingi Fangelsismál Guðmundur Ingi Þóroddsson Mest lesið Pólitískt hugrekki og pólitískt hugleysi: ólík stefna tveggja systurflokka Birgir Finnsson Skoðun Sniðgangan á Rapyd slær öll met Björn B. Björnsson Skoðun Ísland gjaldþrota vegna fatlaðs fólks? Alma Ýr Ingólfsdóttir Skoðun Trumpistar eru víða Trausti Breiðfjörð Magnússon Skoðun Hvernig hljómar 100.000 kr. mánaðarlegur samgöngustyrkur? Valur Elli Valsson Skoðun Árið 2023 kemur aldrei aftur Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Mig langar að byggja heim með frið og umlykja með ást Guðmunda G. Guðmundsdóttir Skoðun Þjóðin stendur með sjúkraliðum Sandra B. Franks Skoðun Vegið að íslenska lífeyriskerfinu Björgvin Jón Bjarnason,Þóra Eggertsdóttir,Halldór Kristinsson,Guðmundur Svavarsson,Elsa Björk Pétursdóttir,Jón Ólafur Halldórsson,Arnar Hjaltalín Skoðun Veiðigjöld, gaslýsingar og valdníðsla Kristinn Karl Brynjarsson Skoðun Skoðun Skoðun Það þarf ekki að biðjast afsökunar á því að segja satt Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Lífeyrissjóðirnir og Íslandsbanki, hluthafafundur á mánudag Bolli Héðinsson skrifar Skoðun „Þegar arkitektinn fer á flug“ - opinber umræða á villigötum Eyrún Arnarsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigðiskerfið þarf stjórnvöld með bein í nefinu Svandís Svavarsdóttir skrifar Skoðun Börn eru hvorki veiðigjöld né öryggis- og varnarmál Grímur Atlason skrifar Skoðun Í vörn gegn sjálfum sér? Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Mig langar að byggja heim með frið og umlykja með ást Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þjóðin stendur með sjúkraliðum Sandra B. Franks skrifar Skoðun Vegið að íslenska lífeyriskerfinu Björgvin Jón Bjarnason,Þóra Eggertsdóttir,Halldór Kristinsson,Guðmundur Svavarsson,Elsa Björk Pétursdóttir,Jón Ólafur Halldórsson,Arnar Hjaltalín skrifar Skoðun Ísland gjaldþrota vegna fatlaðs fólks? Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Veiðigjöld, gaslýsingar og valdníðsla Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Sniðgangan á Rapyd slær öll met Björn B. Björnsson skrifar Skoðun Pólitískt hugrekki og pólitískt hugleysi: ólík stefna tveggja systurflokka Birgir Finnsson skrifar Skoðun Árið 2023 kemur aldrei aftur Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Trumpistar eru víða Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar Skoðun Fasteignagjöld eru lág í Reykjavík Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Gerræðisleg áform í anda Ráðstjórnarríkjanna Guðmundur Fertram Sigurjónsson skrifar Skoðun Opið svar til formanns Samleik- Útsvarsgreiðendur borga leikskólann í Kópavogi! Rakel Ýr Isaksen skrifar Skoðun Nýbakaðir foreldrar og óbökuð loforð Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Þegar bráðamóttakan drepur þig hraðar Hólmfríður Ásta Hjaltadóttir skrifar Skoðun Samkeppnin tryggir hag neytenda Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Stóðhryssur ekki moldvörpur Hallgerður Ljósynja Hauksdóttir skrifar Skoðun Við getum gert betur Einar Bárðarson skrifar Skoðun Tími til að notast við réttar tölur Sigurjón Þórðarson,Eydís Ásbjörnsdóttir,Eiríkur Björn Björgvinsson skrifar Skoðun Hvernig hljómar 100.000 kr. mánaðarlegur samgöngustyrkur? Valur Elli Valsson skrifar Skoðun Ábyrg stefna í útlendingamálum Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Týndu hermennirnir okkar Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Gerist þetta aftur á morgun? Ísak Hilmarsson skrifar Skoðun Frá Írak til Gaza: Hvað höfum við lært af lygunum og stríðsbröltinu? Helen Ólafsdóttir skrifar Skoðun Staða þorpshálfvita er laus til umsóknar Jón Daníelsson skrifar Sjá meira
Helgi Gunnlaugsson, afbrotafræðingur fór mikinn í Ríkisútvarpinu í gær og hélt því fram að breytingar á lögum um fullnustu refsinga hafi verið sérhönnuð að hvítflibbaglæpamönnum. Slíkt er fjarri sanni. Staðreyndin er sú að breytingin var almenn og er fordæmalaust að prófessor við Háskóla Íslands sem jafnframt var skipaður í nefnd fyrir sex árum af þáverandi dómsmála- og mannréttindaráðherra sem hafði það markmið að endurskoða ákvæði laga um fullnustu refsinga í heild sinni skuli halda slíku fram. Nefndinni þá var m.a. ætlað að taka til athugunar hvort ástæða væri til að rýmka og fjölga vistunarúrræðum utan fangelsa og skoða áherslur er lúta að meðferðarúrræðum, heilbrigðisþjónustu o.fl., skipulag fangelsismála og önnur þau atriði sem nefndin teldi ástæðu til að bæta og breyta. Það var samdóma álit þáverandi nefndarmanna, þar á meðal Helga að rétt væri að gera strax breytingar á lögum um fullnustu refsinga með það að markmiði að fjölga úrræðum og rýmka fullnustu utan fangelsa. Nefndin skilaði frumvarpi þess efnis til ráðuneytisins í lok árs 2010 og gerði frumvarpið ráð fyrir upptöku rafræns eftirlits sem fullnustuúrræðis í lok afplánunar og rýmkun á samfélagsþjónustu. Frumvarpið var síðar samþykkt á Alþingi. Í ljósi þess hversu vel hefur tekist til við afplánun með rafrænu eftirliti var ákveðið að ganga enn lengra við endurskoðun laga um fullnustu refsinga sem tók gildi í mars á þessu ári. Í athugasemdum frumvarpsins sem síðar varð að lögum um fullnustu refsinga í mars sl. segir um rýmkun rafræns eftirlits: „Greinin svarar til 24. gr. a gildandi laga að undanskildu því að lagt er til að hámarksrefsing sú sem heimilt er að afplána undir rafrænu eftirliti verði 360 dagar. Greinin kom ný í gildandi lög á haustmánuðum 2011. Úrræðið hefur gefist vel og hefur 132 föngum verið veitt heimild til að afplána undir rafrænu eftirliti og hafa aðeins sjö fangar rofið skilyrði eða rúm 5%. Í ljósi jákvæðrar reynslu þykir tímabært að rýmka þetta úrræði. Um afplánun utan fangelsa gilda ströng skilyrði sem skerða athafnafrelsi viðkomandi aðila og krefst því mikils aga af hans hálfu.“ Fangelsismálastofnun var sama sinnis. Í umsögn Fangelsismálastofnunar til Alþingis segir m.a.: „Í frumvarpinu er lagt til að rafrænt eftirlit verði aukið, þ.e. að fangar geti afplánað síðustu tólf mánuði refsingar sinnar undir slíku eftirliti (í stað átta mánaða nú). Með sömu rökum og að framan leggur Fangelsismálastofnun þunga áherslu á að þetta verði samþykkt þar sem mjög góð reynsla hefur verið af úrræðinu frá því það var lögfest árið 2011. Um er að ræða afar heppilegt fullnustuúrræði sem stuðlar að farsælli endurkomu fanga í samfélagið á ný og er mikilvægur hlekkur í því að aðlaga fangann smám saman að samfélaginu á ný auk þess sem það er mun ódýrara en vistun í fangelsi. Telur stofnunin mjög til bóta að rýmka úrræðið enn frekar eins og lagt er til í frumvarpinu.“ Helgi segir í sama viðtali á RÚV að þessum reglum hafi verið breytt á síðustu metrunum í mars á þessu ári þannig að þær hafi passað mjög vel fyrir tiltekin brotahóp sem hafi verið dæmdur fyrir efnahagsbrot. Er það helst að skilja að hann vilji opinbera rannsókn á því sem gerði það að verkum að þessi tiltekna breyting var gerð. Það er að segja hverjir komu þar að máli. Álitsgjafi í eigin verkum Mikilvægt er að gæta að staðreyndum þegar menn ætla að gerast álitsgjafar sér í lagi í eigin verkum þar sem að fram kemur í nefndaráliti meirihluta allsherjar- og menntamálanefndar Alþingis um frum¬varp til laga um fulln¬ustu refs¬inga að meðal þeirra sem leitað hafi verið til hafi verið Helgi Gunnlaugsson, prófessor við Háskóla Íslands. Ekki nóg með það heldur skilaði prófessorinn einnig inn umsögn til Alþingis um frumvarpið. Í þeirri umsögn hans segir: „Nýtt frumvarp til laga um fullnustu refsinga er löngu tímabært og horfir til framfara að mörgu leyti. Undirritaður tók þátt í undirbúningi frumvarpsins á byrjunarstigi og þekkir því vel til innihaldsins. Ýmis jákvæð nýmæli eru í lögunum sem ætlað er að auðvelda föngum og dómþolum að aðlagast samfélaginu á farsælan hátt eftir afplánun. Auknir möguleikar á samfélagsþjónustu eftir 12 mánaða óskilorðsbundinn dóm, tilkoma fjölskylduleyfa í tvo sólarhringa, rýmkað rafrænt eftirlit og möguleiki á lausn eftir þriðjung refsitímans fyrir brotamenn yngri en 21 árs eru allt þættir sem ber að fagna.“ Í þessu sambandi ber að hafa í huga að enginn þingmaður greiddi atkvæði gegn lögunum. Eina breytingin sem Alþingi gerði á frumvarpinu í mars var að samræma rýmkað rafrænt eftirlit fyrir fyrstu 12 mánuði refsingar til samræmis við lengri dóma. Allir þingmenn voru sammála þeirri breytingu, jafn þingmenn meirihlutans sem og þingmenn minnihlutans. Ég tók virkan þátt í þessari vinnu sem formaður Afstöðu og átti nokkur samskipti við Helga og vildi hann gjarnan ganga lengra í hinum ýmsum atriðum er varðar betrun í stað refsingar. Það er því svolítið skrítið að prófessorinn sem var í nefndinni sem skipuð var árið 2010 og kom á rafrænu eftirliti og hafði aðkomu að samningu frumvarpsins nú þar sem rafræna eftirlitið var rýmkað skuli nú gerast sérstakur sérfræðingur í sínum eigin verkum og kalla eftir rannsókn í stað þess að skoða sína eigin umsögn. Ég held að allir sem þekkja til þessa málaflokks geti verið sammála um að nýju lögin eru meingölluð en eitt af því fáu sem er gott og jákvætt í lögunum er einmitt rýmkað rafrænt eftirlit sem er þáttur sem ber að fanga, eins og Helgi sjálfur orðaði það. Ég hef sjálfur gagnrýnt harðlega nýju lögin og bent á að ekki hafi verið hlustað á sérfræði álit við gerð laganna og held að með hverjum deginum sem líður sjáum við að það voru mikil mistök hjá Innanríkisráðherra að gera ekki heildstæða pólitíska endurskoðun á lögunum með betrun í huga. Ég get þó ekki annað en fordæmt menn eins og Helga, sem koma með aðdróttanir um að alþingi hafi samið lög fyrir fámennan hóp á meðan þessu lög eru almenn og allir fangar njóta góðs af þeim og þar á meðal ég. Fjöldi fanga hefur nú þegar farið fyrr á áfangaheimili, á rafrænt eftirlit og jafnvel losnað úr afplánun. Rafrænt eftirlit er hluti af endurhæfingu og endurhæfing þýðir færri glæpir! Frelsissviptingin ein og sér er refsing, en því minni munur sem er á milli lífs innan sem utan fangelsa, því auðveldari verða umskiptin frá fangelsi yfir í frelsið. Við eigum Evrópumet í endurkomum í fangelsin og erum svo langt á eftir örðum löndum í betrun en við skulum ekki eyðileggja þó það jákvæða sem hefur verið gert. Það á ekki og má ekki fara í manngreiningarálit þegar kemur að lögum.
Vegið að íslenska lífeyriskerfinu Björgvin Jón Bjarnason,Þóra Eggertsdóttir,Halldór Kristinsson,Guðmundur Svavarsson,Elsa Björk Pétursdóttir,Jón Ólafur Halldórsson,Arnar Hjaltalín Skoðun
Skoðun Vegið að íslenska lífeyriskerfinu Björgvin Jón Bjarnason,Þóra Eggertsdóttir,Halldór Kristinsson,Guðmundur Svavarsson,Elsa Björk Pétursdóttir,Jón Ólafur Halldórsson,Arnar Hjaltalín skrifar
Skoðun Pólitískt hugrekki og pólitískt hugleysi: ólík stefna tveggja systurflokka Birgir Finnsson skrifar
Skoðun Opið svar til formanns Samleik- Útsvarsgreiðendur borga leikskólann í Kópavogi! Rakel Ýr Isaksen skrifar
Skoðun Tími til að notast við réttar tölur Sigurjón Þórðarson,Eydís Ásbjörnsdóttir,Eiríkur Björn Björgvinsson skrifar
Skoðun Frá Írak til Gaza: Hvað höfum við lært af lygunum og stríðsbröltinu? Helen Ólafsdóttir skrifar
Vegið að íslenska lífeyriskerfinu Björgvin Jón Bjarnason,Þóra Eggertsdóttir,Halldór Kristinsson,Guðmundur Svavarsson,Elsa Björk Pétursdóttir,Jón Ólafur Halldórsson,Arnar Hjaltalín Skoðun