Hálfsannleikur, skreytni og skrökvísi Kolbeinn Óttarsson Proppé skrifar 19. ágúst 2016 11:20 Bjarni Benediktsson, fjármála- og efnahgasráðherra, sýnir mér þann heiður að svara grein minni sem ég ritaði til hans í gær. Það gerir hann reyndar á Facebook, sem er kannski ekki skrýtið þar sem Bjarni virðist ekki bera neitt traust til fjölmiðla og telur þá tóma skel. Fyrir mann sem þannig hugsar er Facebook kannski besti vettvangurinn. Annars er Bjarni óvenju pirraður þessa dagana. Fyrirspurnum, ábendingum og tilmælum tekur hann yfirleitt með skætingi og yfirlæti, sem er kannski stundarfróun en gerir afskaplega lítið nema að sýna öllum hvað maður er pirraður. Og pirrað fólk er ekki sérlega skemmtilegt. Tungumál, þau eru hins vegar skemmtileg. Maður minn! Íslenskan geymir til að mynda ýmis hugtök um það að segja ekki satt, t.d. hvít lygi, hálfsannleikur, skreytni, skrök, lygimál, skáldskapur og meira að segja skrökvísi. Það er skemmtilegt orð. Þannig er hægt að segja satt, það er að segja orðin sem maður lætur út úr sér eru sönn, en samt segja ekki satt - af því að maður sleppir því að segja ákveðna hluti, lætur til dæmis eins og samhengi skipti engu máli. Já, á meðan ég man, Bjarni. Ég sagði þig ranglega í gær hafa gegnt formennsku í ákveðnum nefndum. Það var ósatt hjá mér. Ekki einu sinni hálfsannleikur, eða hvít lygi, einfaldlega ekki satt. Skrökvísi, svo við notum hið skemmtilega orð. Ég biðst afsökunar á því, það var ekki illa meint, ég treysti einfaldlega um of á brigðult minni mitt og þó ég fletti þessu upp tókst mér ekki að breyta því sem ég hafði skrifað. Aftur bið ég þig afsökunar á að hafa logið upp á þig þessum nefndarformennskum. (Sérðu hvað það er í raun afskaplega auðvelt að leiðrétta orð sín og biðjast afsökunar?)En aftur að hálfsannleiknum þínum. Þú tiltókst í ræðu þinni á mánudag að afgangur á fjárlögum yfirstandandi árs yrði meiri en allur uppsafnaður halli ríkissjóðs. Þetta áréttaðir þú á Facebook í gærkvöldi og sagðir enn á ný að þarna hefðir þú nú bara víst verið að segja satt. Ég ætla hins vegar að segja aftur að þú ert ekki að segja allan sannleikann. Og maður getur sagt ósatt með því að þegja yfir ákveðnum hlutum, þó svo að orðin sem út úr manni koma séu ein og sér sönn. Samhengið, manstu?Vinstri stjórnin tók við efnahagslífinu í rúst, eftir nærri 18 ára valdatíð Sjálfstæðisflokksins. Halli ríkissjóðs á fyrsta starfsári hennar, var um 140 milljarðar króna. Samanlagður halli áranna eftir hrun var mun meiri, en viðsnúningur vinstri stjórnarinnar í efnahagsmálum varð upp á um 200 milljarða króna. Og er þetta ekki eitthvað að gleðjast yfir? Væri ekki rétt að vera bara pínulítið montinn yfir þessum árangri í efnahagsstjórn, á þessum erfiðu tímum sem árin eftir hrun voru?En, nei. Bjarni telur að það þurfi engar skýringar að fylgja með þegar talað er um rekstrarhallann á ríkissjóði. Hann kvartar yfir því að ekki megi minnast á hve vel gangi í dag „án þess að sumt fólk fari í „en hér varð“ hrun gírinn,“ eins og Bjarni segir á Facebook í gær.Mikið er ég sammála honum um þann gír, hvað hann getur verið hvimleiður. En hann er þó hátíð við hliðina á þeim gír sem Bjarni, og reyndar stjórnarmeirihlutinn allur, er í, sumsé að láta bara eins og hér hafi ekki orðið neitt hrun. Að horfa bara blákalt á tölur á blaði og vera voða hissa yfir því að vinstri stjórnin hafi nú skilað halla í ríkisrekstrinum. Það er svona dálítið eins og Parísarbúi hefði gengið um stræti borgar sinnar 20. ágúst 1944 og kvartað yfir því að hér væri nú bara allt í drasli, voðalega hefur borgarstjórn staðið sig illa í götusópun.Samhengið, aftur.Staðreyndin er hins vegar sú að vinstri stjórnin skilaði 200 milljarða viðsnúningi á rekstri ríkisins. Það er ekki endilega nákvæm tala, en nær nokkurn veginn utan um það gat sem þurfti að stoppa í eftir efnahagshrunið.Bjarni Benediktsson tók við þeirri gjöf þegar hann settist í fjármálaráðuneytið. Ríkisrekstri í jafnvægi. Og hefur farið þannig með völdin að þrátt fyrir stöðugleikaframlögin, einskiptisaðgerð, hjakkar hann á sama stað ár eftir ár. Ef stöðugleikaframlögin hefðu ekki komið til, væri ríkisfjármálum að hraka hér verulega á ný.Það er af því að Bjarni og ríkisstjórnin ákváðu að afsala ríkinu mikilvægum tekjum, sem vinstri stjórnin hafði komið á og miðuðu sérstaklega að því að auka jöfnuð, með því að leggja gjöld á þau best stæðu til að standa undir mikilvægri opinberri þjónustu fyrir alla. Afnám auðlegðarskatts, lækkun veiðigjalda og lækkun tekjuskatts á tekjuháa hefur til að mynda minnkað tekjur ríkissjóðs um í kringum 30 milljarða króna. Á hverju ári. Það slagar hátt í 100 milljarðana á líftíma ríkisstjórnarinnar.Við skulum ekki útskýra allt og afsaka með því að hér hafi orðið hrun. En við skulum heldur ekki setja augnspeldin á okkur og láta eins og hér hafi ekki orðið hrun. Það er nefnilega hálfsannleikur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Kolbeinn Óttarsson Proppé Mest lesið Má berja blaðamenn? Sigríður Dögg Auðunsdóttir Skoðun Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir Skoðun Hagur hluthafanna alltaf og undantekningarlaust í forgangi Jón Kaldal Skoðun Orðhengilsháttur og lygar Elín Erna Steinarsdóttir Skoðun Að flokka hver vinnur og hver tapar Tryggvi Rúnar Brynjarsson Skoðun Samfélagið innan samfélagsins Sigríður Svanborgardóttir Skoðun Vonir um vopnahlé eins og hálmstrá Sveinn Rúnar Hauksson Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun Hvers vegna hatar SFS smábáta? Svarið tengist veiðigjöldum Kjartan Páll Sveinsson Skoðun „Oft er flagð undir fögru skinni“ Guðmunda G. Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Að flokka hver vinnur og hver tapar Tryggvi Rúnar Brynjarsson skrifar Skoðun Hagur hluthafanna alltaf og undantekningarlaust í forgangi Jón Kaldal skrifar Skoðun Má berja blaðamenn? Sigríður Dögg Auðunsdóttir skrifar Skoðun Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir skrifar Skoðun Vonir um vopnahlé eins og hálmstrá Sveinn Rúnar Hauksson skrifar Skoðun Samfélagið innan samfélagsins Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Til hamingju Íslendingar með nýja Óperu Andri Björn Róbertsson skrifar Skoðun Hvers vegna hatar SFS smábáta? Svarið tengist veiðigjöldum Kjartan Páll Sveinsson skrifar Skoðun „Oft er flagð undir fögru skinni“ Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Orðhengilsháttur og lygar Elín Erna Steinarsdóttir skrifar Skoðun Fjögurra daga vinnuvika – nýr veruleiki? Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Ráðherra gengur fram án laga Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Hagkvæmur kostur utan friðlands Jóna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Gagnsæi og inntak Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Sumargjöf Þórunn Sigurðardóttir skrifar Skoðun Hannað fyrir miklu stærri markaði Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Grafarvogur framtíðar verður til Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Málþófið um veiðigjöldin vekur miskunnsama Samverja Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Menntastefna 2030 Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Ágætu fyrrum samstarfsaðilar á Þjóðminjasafni Íslands Uggi Jónsson skrifar Skoðun Ferðamannaþorpin - Náttúruvá Þóra B. Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson skrifar Skoðun Laxaharmleikur Jóhannes Sturlaugsson skrifar Skoðun Lýðræðið í skötulíki! Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson skrifar Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir skrifar Skoðun Til varnar jafnlaunavottun Magnea Marinósdóttir skrifar Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Barnaræninginn Pútín Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Um þjóð og ríki Gauti Kristmannsson skrifar Sjá meira
Bjarni Benediktsson, fjármála- og efnahgasráðherra, sýnir mér þann heiður að svara grein minni sem ég ritaði til hans í gær. Það gerir hann reyndar á Facebook, sem er kannski ekki skrýtið þar sem Bjarni virðist ekki bera neitt traust til fjölmiðla og telur þá tóma skel. Fyrir mann sem þannig hugsar er Facebook kannski besti vettvangurinn. Annars er Bjarni óvenju pirraður þessa dagana. Fyrirspurnum, ábendingum og tilmælum tekur hann yfirleitt með skætingi og yfirlæti, sem er kannski stundarfróun en gerir afskaplega lítið nema að sýna öllum hvað maður er pirraður. Og pirrað fólk er ekki sérlega skemmtilegt. Tungumál, þau eru hins vegar skemmtileg. Maður minn! Íslenskan geymir til að mynda ýmis hugtök um það að segja ekki satt, t.d. hvít lygi, hálfsannleikur, skreytni, skrök, lygimál, skáldskapur og meira að segja skrökvísi. Það er skemmtilegt orð. Þannig er hægt að segja satt, það er að segja orðin sem maður lætur út úr sér eru sönn, en samt segja ekki satt - af því að maður sleppir því að segja ákveðna hluti, lætur til dæmis eins og samhengi skipti engu máli. Já, á meðan ég man, Bjarni. Ég sagði þig ranglega í gær hafa gegnt formennsku í ákveðnum nefndum. Það var ósatt hjá mér. Ekki einu sinni hálfsannleikur, eða hvít lygi, einfaldlega ekki satt. Skrökvísi, svo við notum hið skemmtilega orð. Ég biðst afsökunar á því, það var ekki illa meint, ég treysti einfaldlega um of á brigðult minni mitt og þó ég fletti þessu upp tókst mér ekki að breyta því sem ég hafði skrifað. Aftur bið ég þig afsökunar á að hafa logið upp á þig þessum nefndarformennskum. (Sérðu hvað það er í raun afskaplega auðvelt að leiðrétta orð sín og biðjast afsökunar?)En aftur að hálfsannleiknum þínum. Þú tiltókst í ræðu þinni á mánudag að afgangur á fjárlögum yfirstandandi árs yrði meiri en allur uppsafnaður halli ríkissjóðs. Þetta áréttaðir þú á Facebook í gærkvöldi og sagðir enn á ný að þarna hefðir þú nú bara víst verið að segja satt. Ég ætla hins vegar að segja aftur að þú ert ekki að segja allan sannleikann. Og maður getur sagt ósatt með því að þegja yfir ákveðnum hlutum, þó svo að orðin sem út úr manni koma séu ein og sér sönn. Samhengið, manstu?Vinstri stjórnin tók við efnahagslífinu í rúst, eftir nærri 18 ára valdatíð Sjálfstæðisflokksins. Halli ríkissjóðs á fyrsta starfsári hennar, var um 140 milljarðar króna. Samanlagður halli áranna eftir hrun var mun meiri, en viðsnúningur vinstri stjórnarinnar í efnahagsmálum varð upp á um 200 milljarða króna. Og er þetta ekki eitthvað að gleðjast yfir? Væri ekki rétt að vera bara pínulítið montinn yfir þessum árangri í efnahagsstjórn, á þessum erfiðu tímum sem árin eftir hrun voru?En, nei. Bjarni telur að það þurfi engar skýringar að fylgja með þegar talað er um rekstrarhallann á ríkissjóði. Hann kvartar yfir því að ekki megi minnast á hve vel gangi í dag „án þess að sumt fólk fari í „en hér varð“ hrun gírinn,“ eins og Bjarni segir á Facebook í gær.Mikið er ég sammála honum um þann gír, hvað hann getur verið hvimleiður. En hann er þó hátíð við hliðina á þeim gír sem Bjarni, og reyndar stjórnarmeirihlutinn allur, er í, sumsé að láta bara eins og hér hafi ekki orðið neitt hrun. Að horfa bara blákalt á tölur á blaði og vera voða hissa yfir því að vinstri stjórnin hafi nú skilað halla í ríkisrekstrinum. Það er svona dálítið eins og Parísarbúi hefði gengið um stræti borgar sinnar 20. ágúst 1944 og kvartað yfir því að hér væri nú bara allt í drasli, voðalega hefur borgarstjórn staðið sig illa í götusópun.Samhengið, aftur.Staðreyndin er hins vegar sú að vinstri stjórnin skilaði 200 milljarða viðsnúningi á rekstri ríkisins. Það er ekki endilega nákvæm tala, en nær nokkurn veginn utan um það gat sem þurfti að stoppa í eftir efnahagshrunið.Bjarni Benediktsson tók við þeirri gjöf þegar hann settist í fjármálaráðuneytið. Ríkisrekstri í jafnvægi. Og hefur farið þannig með völdin að þrátt fyrir stöðugleikaframlögin, einskiptisaðgerð, hjakkar hann á sama stað ár eftir ár. Ef stöðugleikaframlögin hefðu ekki komið til, væri ríkisfjármálum að hraka hér verulega á ný.Það er af því að Bjarni og ríkisstjórnin ákváðu að afsala ríkinu mikilvægum tekjum, sem vinstri stjórnin hafði komið á og miðuðu sérstaklega að því að auka jöfnuð, með því að leggja gjöld á þau best stæðu til að standa undir mikilvægri opinberri þjónustu fyrir alla. Afnám auðlegðarskatts, lækkun veiðigjalda og lækkun tekjuskatts á tekjuháa hefur til að mynda minnkað tekjur ríkissjóðs um í kringum 30 milljarða króna. Á hverju ári. Það slagar hátt í 100 milljarðana á líftíma ríkisstjórnarinnar.Við skulum ekki útskýra allt og afsaka með því að hér hafi orðið hrun. En við skulum heldur ekki setja augnspeldin á okkur og láta eins og hér hafi ekki orðið hrun. Það er nefnilega hálfsannleikur.
Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir Skoðun
Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun
Skoðun Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir skrifar
Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson skrifar
Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson skrifar
Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir skrifar
Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir skrifar
Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir Skoðun
Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun