Það þurfa allir að ganga þessa gleðigöngu

Sigríður og Guðmundur Karl bróðir hennar sitja á Kaffi Mokka við Skólavörðustíg sem hefur verið málaður í litum regnbogans. Þau eru svipsterk, afar lík og það kemur í ljós að þau eru samrýnd og góðir vinir.

Guðmundur Karl sveiflar innkaupapoka úr fataverslun á Skólavörðustíg og spyr hvort hann eigi ekki að senda blaðamanni reikninginn. „Ég hefði sko aldrei keypt þetta ef ég hefði ekki farið í þetta viðtal,“ segir hann og brosir út í annað.

Sigríður er, eins og landsmenn flestir vita, ríkissaksóknari og Guðmundur Karl vinnur á Útlendingastofnun og tekur á móti hælisleitendum.

Það er létt yfir þeim. Þau eru bæði á leiðinni í sumarfrí, ætla saman með hópi fólks í hjólaferð til Spánar.

„Það vill svo til að við erum að fara þrjú systkinin, konan mín og nokkrir aðrir með,“ segir Sigríður. „Þetta verður örugglega gott frí,“ segir hún. „Við erum mörg sem förum. Kötturinn fær reyndar ekki að fara með,“ segir Guðmundur Karl kankvís.

Sigríður og Guðmundur Karl eru fædd og uppalin fyrstu æviárin í Reykjavík en fluttu svo á Höfn í Hornafirði. Þau eru börn Friðjóns Guðröðarssonar, fyrrverandi sýslumanns og lögreglustjóra, og Sigríðar Guðmundsdóttur kennara. Þau eru bæði fallin frá. Sigríður og Guðmundur eiga tvær alsystur, Ingu Sólveigu sem starfar sem ljósmyndari og Halldóru, sem starfar hjá fjármálaráðuneyti. Þau eiga eina hálfsystur, Ingileif Hrönn.

„Við fluttum til Hafnar 1974 þegar hringvegurinn var opnaður. Þá var ég tíu ára og Sigga þrettán ára,“ segir Guðmundur Karl.

„Við bjuggum þar í nokkur ár og svo fórum við bæði í framhaldsskóla í Menntaskólanum á Laugarvatni. Við unnum hin ýmsu sumarstörf á Höfn fram yfir tvítugt,“ segir Sigríður.

„Já, bara nefndu það!“ segir Guðmundur Karl. „Ég vann einu sinni sem línumaður hjá Rarik og hjá Mjólkurstöðinni að búa til osta.“

„Ég vann líka einu sinni í kjötborðinu í Kaupfélagi Austur-Skaftfellinga við að skammta kjötfars. Það sumarið var ég að bíða eftir síldinni. Ætlaði að verða rík og fara í nám til Ameríku. Ég ætlaði að læra erfðafræði í Ameríku og var komin með umsóknarpappírana og allt klárt. En síldin kom ekki og ég fór suður og fór að skoða kennsluskrána og hugsaði með mér að kannski ég ætti ekki að verða vísindamaður og valdi lögfræðina, það var algjör skyndiákvörðun,“ segir Sigríður frá.

Guðmundur Karl tók líka skyndiákvörðun á sama tíma. „Ég fór í háskólann í bókmenntafræði. Ég og vinkona mín vorum nýkomin úr leikferðalagi með stúdentaleikhúsinu. Við höfðum sýnt rokksöngleikinn Ekkó – guðirnir ungu um allt land, fimmtíu sýningar. En vorum auralaus. Rukum upp í háskóla og völdum okkur einhver fög. Grenjuðum okkur inn. Ég skráði mig í bókmenntafræði. En ég var bara einn vetur, í rauninni bara til að fá námslán. Ég fór svo seinna í listnám í Bandaríkjunum og Kanada,“ segir Guðmundur Karl.

Sigríður og Guðmundur Karl eru bæði ánægð með það hvert skyndiákvarðanir á yngri árum hafa leitt þau.

„Ég er að vinna í móttökuteymi sem tekur á móti fólki. Ég hef starfað við þetta í tvö ár. Þetta getur tekið á. Maður hefur auðvitað samúð með fólki og getur oft ekki ímyndað sér þær aðstæður sem fólk kemur úr. Við búum við svo mikil forréttindi hér,“ segir Guðmundur Karl. „Maður hefur talað við fólk sem kemur þaðan sem samkynhneigð er dauðasök.“

Eruð þið lík að eðlisfari?

„Já, ég myndi segja að við værum mjög lík. Ég er örugglega ívið hvatvísari og kaldhæðnari,“ segir Guðmundur Karl.

„Já, ég er kannski eitthvað aðeins jarðbundnari,“ segir Sigríður og Guðmundur Karl tekur undir það.

„Hún ígrundar hlutina betur en ég. Við segjum samt hvort öðru alls ekki fyrir verkum. Við erum tengd mjög sterkum böndum og erum lík að eðlisfari,“ segir hann.

Þau hafa tekið þátt í Hinsegin dögum og gleðigöngunni og segja hátíðahöldin mikilvæg.

„En maður hefur dregið sig í hlé, nú þegar maður fær ekki alla athyglina. Nú er enginn maður með mönnum nema hann sé trans,“ segir hann og brosir út í annað. „Það er eðlilegt að umræðan sé þarna núna. Við erum bara orðin gamaldags,“ segir Guðmundur Karl. „Hátíðahöldin eru mikilvæg, það bætist alltaf fólk í hópinn. Það þurfa allir að ganga þessa gleðigöngu. Gleði- og þrautagöngu, en þetta er nú lítil þrautaganga lengur. Sem betur fer,“ segir hann.

Þau segja margt hafa áunnist í baráttu fyrir réttindum hinsegin fólks. Og réttindabaráttan gjörbreytt að auki. „Við gamla fólkið skiljum þetta ekki en getum flett þessu upp. Samtökin gáfu út orðabók sem er hægt að styðjast við. En við erum reyndar ekkert gömul! Hlutirnir hafa bara breyst hratt á stuttum tíma,“ segir hann.

„Fyrir ekkert rosalega mörgum árum þótti hommum og lesbíum tvíkynhneigð hálfgerð svik. Það væri bara ekkert til. Þessu fleygir fram. Og þegar ég var ung þá mátti ekki auglýsa böll fyrir samkynhneigða í útvarpi. Samfélagið hefur svo sannarlega gjörbreyst,“ segir Sigríður.

„Nú veður þetta bara uppi!“ segir Guðmundur Karl.

Þeim þykir hátíðin hafa breyst. „Gammósíukerlingarnar í Breiðholtinu eru svolítið búnar að taka þetta yfir. Þetta er orðin svo mikil fjölskylduhátíð, það er gott en ekki endilega brjálæðislega skemmtilegt.

Það er frábært að fólk sýni samstöðu, viðurkenningu og jákvæðni. Páll Óskar kemur með glamúrinn í gönguna,“ segir Guðmundur Karl.

„Hann hefur verið á palli í göngunni og ég og konan mín á hjóli fremst. Svo við erum búin með þann pakka,“ segir Sigríður og brosir.

„Mér fannst skemmtilegra þegar gangan fór niður Laugaveginn, því fylgdi meiri stemning,“ bætir hún við.

Eruð þið búin að hlusta á Indriða lesa athugasemdir Jóns Vals Jenssonar?

„Já, hann er guðdómlega galinn. Sem betur fer eru ekki allir á sama máli. En það verður alltaf að vera einhver Jón!“ segir Guðmundur Karl og Sigríður tekur undir. „Það má ekki verða svo mikill pólitískur réttrúnaður að fólk megi ekki tjá sig. Það má ekki verða einhver hallelúja stemning. Fólk verður að hafa frelsi til að tjá sig. Auðvitað getur alltaf einhver farið yfir strikið og jafnvel brotið lög, þá tökum við á því,“ segir Sigríður.

Þau systkinin áttu ekki í nokkrum erfiðleikum með að greina ástvinum sínum frá samkynhneigð sinni á sínum tíma. „Ég spáði ekkert alltof mikið í þetta. Maður skýldi sér bara á bak við eitís tískuna, flaut út úr skápnum í pilsi með fjólubláan varalit,“ segir Guðmundur Karl.

„Ég sagði foreldrum mínum einfaldlega frá því að ég ætti kærustu. Það var svo einfalt. Og það gekk vel. Áður höfðu foreldrar áhyggjur. Þeir óttuðust að lífið yrði erfitt börnum þeirra,“ segir Sigríður og segir ekki líku við að jafna í dag. „Þetta er allt saman auðveldara í dag,“ segir Guðmundur Karl.