Aldraðir verði fyrir miklu ofbeldi og jafnvel frá eigin börnum Sylvía Rut Sigfúsdóttir skrifar 29. mars 2021 14:11 Jenný Kristín Valberg ráðgjafi hjá Bjarkarhlíð. Ísland í dag Jenný Kristín Valberg segir að það sé oft falið leyndarmál að börn beiti foreldra og jafnvel aldraða foreldra ofbeldi, þetta sé algengara en fólk grunar. Skömm fylgi oft slíkum málum hjá körlum og því komi þetta ekki alltaf upp á yfirborðið. „Þetta er hópur sem kannski elst upp við önnur viðmið heldur en gilda í dag.“ Jenný er ráðgjafi hjá Bjarkarhlíð, miðstöð fyrir þolendur ofbeldis 18 ára og eldri, og ræddi við Sindra Sindrason í Ísland í dag. Hún segir að eldra fólk sé ólíklegra til að stíga fram og tala en þeir sem yngri eru. „Þegar þetta eru börnin þín þá flækjast málin kannski enn fremur,“ útskýrir Jenný. „Þú ert kannski að hugsa, brást ég sem foreldri? En aldraðir eru að verða fyrir miklu ofbeldi, við vitum það . Það er þá jafnvel á milli hvors annars eða þá hugsanlega frá börnum og þá getur þetta verið fjárhagslegt ofbeldi, það geta verið alls konar stýringar og í verstu tilfellunum þar sem velferð og öryggi er ógnað.“ Ekkert friðhelgi eða einkalíf Jenný segir að töluvert sé um að íslenskar konur sem eigi eiginmenn annars staðar frá, þori ekki að stíga fram og segja frá ofbeldinu. „Það virðist oft vera þannig að þegar fólk er af ólíkum uppruna þá er oft verið að skrifa alls konar aðstæður á menningarlegan mismun. Það er kannski verið að afsaka hegðun út af því að viðkomandi kemur kannski frá aðstæðum sem eru ólíkar okkar og það er þessi samfélagslegi munur. Fólk kannski afsakar þetta svolítið lengi en svo kemur líka oft þessi skömm.“ Hún lýsir því þannig að fólki finnist það kannski bera ábyrgð á þessum einstaklingi af því að viðkomandi hafi komið þeirra vegna til landsins. „Svo eru það konur af erlendum uppruna sem koma til landsins og mennirnir sem þær giftast, þeir bera ábyrgð á þeim og hafa allar þessar upplýsingar um þær.“ Mátti ekki tala við karlmenn Jenný segir að þessar konur upplifi sig oft berskjaldaðar í aðstæðunum og eigi ekkert friðhelgi lengur. Í nýrri myndbandaherferð af Þekktu rauðu ljósin má heyra reynslusögur einstaklinga sem orðið hafa fyrir ofbeldi í nánum samböndum. Í broti úr einu myndbandi herferðarinnar er haft eftir Shantaye Brown: „Ég er ekki klikkuð. Ég hefði ekki sagt já eða flutt til annars lands ef mér fyndist hann ekki vera frábær náungi. Hann semsagt þóttist vera það og var mjög góður því að þykjast.“ Lýsir hún því að hann hafi helst ekki viljað að hún hitti annað fólk án hans og að rauðu flöggin hafi verið mörg. „Hann bannaði mér að tala við aðra karlmenn og hann varð líka pirraður út í mig ef karlmaður horfði til mín. Hann vildi ekki að ég ætti neina vini“ Ekki bara einn ákveðinn hópur Jenný segir líka að fatlaðar konur og fatlað fólk yfir höfuð sé viðkvæmur hópur sem verði fyrir ofbeldi af hálfu maka og annarra í fjölskyldunni og viti ekki hvernig eigi að bregðast við. „Það geta allir orðið fyrir ofbeldi, þetta er ekki bara þetta kynbundna ofbeldi. Foreldrar beita börn ofbeldi, börn beita foreldra ofbeldi. Fatlaðir verða fyrir ofbeldi. Fólk af erlendum uppruna verður fyrir ofbeldi. Fólk í transsamfélaginu og samkynhneigða samfélaginu. Í öllum þessum samfélögum er alltaf ákveðin prósenta sem verður fyrir ofbeldi.“ Jenný segir að hún hafi áhyggjur af eldri borgurum sem ekki séu aldir upp við að tala um tilfinningar og einnig gagnkynhneigðum karlmönnum sem þori ekki að stíga fram. Innslagið í heild sinni má finna í spilaranum hér fyrir neðan. Ísland í dag Ofbeldi gegn börnum Eldri borgarar Heimilisofbeldi Mest lesið Kókaínklásúla í kaupmálanum tryggir Keith rúman milljarð Lífið Hvenær verður afbrýðisemi út í fortíð maka að þráhyggju? Lífið Sindri og Albert selja Skerjafjarðarslotið Lífið „Kunna ekki að reikna, kunna svo ekki að skammast sín“ Menning „Ég er mjög hrædd um að einhver ræni mér“ Lífið Skrýtið næturlíf og ævintýri sem fylgja partýjunum Lífið Veisla fyrir augu og eyru Gagnrýni Í miðjum tökum kom í ljós að Ragnhildur og Halldór voru náskyld Lífið Samhengið með Sif: „Það má blanda saman hámenningu og dægurmenningu“ Lífið Hefðbundið ítalskt „Pesto Alla Genovese“ Lífið Fleiri fréttir Hvenær verður afbrýðisemi út í fortíð maka að þráhyggju? Samhengið með Sif: „Það má blanda saman hámenningu og dægurmenningu“ Hefðbundið ítalskt „Pesto Alla Genovese“ Úrslitaspurningin var um letigarð „Amma mín, ert þú nokkuð dáin?“ Ómar Örn og Nanna selja á eftirsóttum stað í miðbænum Í miðjum tökum kom í ljós að Ragnhildur og Halldór voru náskyld Kókaínklásúla í kaupmálanum tryggir Keith rúman milljarð Friðarsúlan tendruð í nítjánda sinn 9. október Sindri og Albert selja Skerjafjarðarslotið Skrýtið næturlíf og ævintýri sem fylgja partýjunum „Ég er mjög hrædd um að einhver ræni mér“ Var á klóinu þegar skilaboðin bárust og hélt að ferlinum væri lokið Leið yfir hana umkringd nöktum konum Herra Skepna sló Hafþór utan undir Danir taka ekki afstöðu gegn Ísrael Aðstoðarþjálfarinn reyndist ekki vera transkona Hnetukjúklingurinn hennar Höllu Kristrún meðal hundrað rísandi stjarna Time Er hún með „Bennifer“ hálsmen? Páskaungi á leiðinni hjá Kristínu og Sverri Hefur engan áhuga á góðlátlegum orðum Watson Play-liðar minnast góðu tímanna „kkk“ í klukku vekur lukku: „Hafa menn ekki meira kjöt á beinunum?“ Fanney og Teitur orðin þriggja barna foreldrar Nicole Kidman og Keith Urban hvort í sína átt Fjöldi fólks á frumsýningu kynlífsmyndbands „Erfitt að koma í veg fyrir slæm samskipti ef fólk segir ekki frá“ Viðkvæmar viðræður, lausn Assange og næstu skref WikiLeaks Íslensk kjötsúpa eins og hún gerist best Sjá meira
Skömm fylgi oft slíkum málum hjá körlum og því komi þetta ekki alltaf upp á yfirborðið. „Þetta er hópur sem kannski elst upp við önnur viðmið heldur en gilda í dag.“ Jenný er ráðgjafi hjá Bjarkarhlíð, miðstöð fyrir þolendur ofbeldis 18 ára og eldri, og ræddi við Sindra Sindrason í Ísland í dag. Hún segir að eldra fólk sé ólíklegra til að stíga fram og tala en þeir sem yngri eru. „Þegar þetta eru börnin þín þá flækjast málin kannski enn fremur,“ útskýrir Jenný. „Þú ert kannski að hugsa, brást ég sem foreldri? En aldraðir eru að verða fyrir miklu ofbeldi, við vitum það . Það er þá jafnvel á milli hvors annars eða þá hugsanlega frá börnum og þá getur þetta verið fjárhagslegt ofbeldi, það geta verið alls konar stýringar og í verstu tilfellunum þar sem velferð og öryggi er ógnað.“ Ekkert friðhelgi eða einkalíf Jenný segir að töluvert sé um að íslenskar konur sem eigi eiginmenn annars staðar frá, þori ekki að stíga fram og segja frá ofbeldinu. „Það virðist oft vera þannig að þegar fólk er af ólíkum uppruna þá er oft verið að skrifa alls konar aðstæður á menningarlegan mismun. Það er kannski verið að afsaka hegðun út af því að viðkomandi kemur kannski frá aðstæðum sem eru ólíkar okkar og það er þessi samfélagslegi munur. Fólk kannski afsakar þetta svolítið lengi en svo kemur líka oft þessi skömm.“ Hún lýsir því þannig að fólki finnist það kannski bera ábyrgð á þessum einstaklingi af því að viðkomandi hafi komið þeirra vegna til landsins. „Svo eru það konur af erlendum uppruna sem koma til landsins og mennirnir sem þær giftast, þeir bera ábyrgð á þeim og hafa allar þessar upplýsingar um þær.“ Mátti ekki tala við karlmenn Jenný segir að þessar konur upplifi sig oft berskjaldaðar í aðstæðunum og eigi ekkert friðhelgi lengur. Í nýrri myndbandaherferð af Þekktu rauðu ljósin má heyra reynslusögur einstaklinga sem orðið hafa fyrir ofbeldi í nánum samböndum. Í broti úr einu myndbandi herferðarinnar er haft eftir Shantaye Brown: „Ég er ekki klikkuð. Ég hefði ekki sagt já eða flutt til annars lands ef mér fyndist hann ekki vera frábær náungi. Hann semsagt þóttist vera það og var mjög góður því að þykjast.“ Lýsir hún því að hann hafi helst ekki viljað að hún hitti annað fólk án hans og að rauðu flöggin hafi verið mörg. „Hann bannaði mér að tala við aðra karlmenn og hann varð líka pirraður út í mig ef karlmaður horfði til mín. Hann vildi ekki að ég ætti neina vini“ Ekki bara einn ákveðinn hópur Jenný segir líka að fatlaðar konur og fatlað fólk yfir höfuð sé viðkvæmur hópur sem verði fyrir ofbeldi af hálfu maka og annarra í fjölskyldunni og viti ekki hvernig eigi að bregðast við. „Það geta allir orðið fyrir ofbeldi, þetta er ekki bara þetta kynbundna ofbeldi. Foreldrar beita börn ofbeldi, börn beita foreldra ofbeldi. Fatlaðir verða fyrir ofbeldi. Fólk af erlendum uppruna verður fyrir ofbeldi. Fólk í transsamfélaginu og samkynhneigða samfélaginu. Í öllum þessum samfélögum er alltaf ákveðin prósenta sem verður fyrir ofbeldi.“ Jenný segir að hún hafi áhyggjur af eldri borgurum sem ekki séu aldir upp við að tala um tilfinningar og einnig gagnkynhneigðum karlmönnum sem þori ekki að stíga fram. Innslagið í heild sinni má finna í spilaranum hér fyrir neðan.
Ísland í dag Ofbeldi gegn börnum Eldri borgarar Heimilisofbeldi Mest lesið Kókaínklásúla í kaupmálanum tryggir Keith rúman milljarð Lífið Hvenær verður afbrýðisemi út í fortíð maka að þráhyggju? Lífið Sindri og Albert selja Skerjafjarðarslotið Lífið „Kunna ekki að reikna, kunna svo ekki að skammast sín“ Menning „Ég er mjög hrædd um að einhver ræni mér“ Lífið Skrýtið næturlíf og ævintýri sem fylgja partýjunum Lífið Veisla fyrir augu og eyru Gagnrýni Í miðjum tökum kom í ljós að Ragnhildur og Halldór voru náskyld Lífið Samhengið með Sif: „Það má blanda saman hámenningu og dægurmenningu“ Lífið Hefðbundið ítalskt „Pesto Alla Genovese“ Lífið Fleiri fréttir Hvenær verður afbrýðisemi út í fortíð maka að þráhyggju? Samhengið með Sif: „Það má blanda saman hámenningu og dægurmenningu“ Hefðbundið ítalskt „Pesto Alla Genovese“ Úrslitaspurningin var um letigarð „Amma mín, ert þú nokkuð dáin?“ Ómar Örn og Nanna selja á eftirsóttum stað í miðbænum Í miðjum tökum kom í ljós að Ragnhildur og Halldór voru náskyld Kókaínklásúla í kaupmálanum tryggir Keith rúman milljarð Friðarsúlan tendruð í nítjánda sinn 9. október Sindri og Albert selja Skerjafjarðarslotið Skrýtið næturlíf og ævintýri sem fylgja partýjunum „Ég er mjög hrædd um að einhver ræni mér“ Var á klóinu þegar skilaboðin bárust og hélt að ferlinum væri lokið Leið yfir hana umkringd nöktum konum Herra Skepna sló Hafþór utan undir Danir taka ekki afstöðu gegn Ísrael Aðstoðarþjálfarinn reyndist ekki vera transkona Hnetukjúklingurinn hennar Höllu Kristrún meðal hundrað rísandi stjarna Time Er hún með „Bennifer“ hálsmen? Páskaungi á leiðinni hjá Kristínu og Sverri Hefur engan áhuga á góðlátlegum orðum Watson Play-liðar minnast góðu tímanna „kkk“ í klukku vekur lukku: „Hafa menn ekki meira kjöt á beinunum?“ Fanney og Teitur orðin þriggja barna foreldrar Nicole Kidman og Keith Urban hvort í sína átt Fjöldi fólks á frumsýningu kynlífsmyndbands „Erfitt að koma í veg fyrir slæm samskipti ef fólk segir ekki frá“ Viðkvæmar viðræður, lausn Assange og næstu skref WikiLeaks Íslensk kjötsúpa eins og hún gerist best Sjá meira