Hvaðan kom ég og hvert er ég að fara? Brynjar Níelsson skrifar 27. ágúst 2021 11:01 Viðreisn ætlar í kosningabaráttunni að leggja megin áherslu á nýtt fiskveiðistjórnunarkerfi, þar sem aflaheimildir verði innkallaðar með fyrningarleið og seldar hæstbjóðanda. Að vísu vantar alla útfærslu í tillögunum en í grunninn eru þetta sennilega vitlausustu tillögur sem nokkur stjórnmálaflokkur hefur lagt fram á lýðveldistímanum og óframkvæmanlegar með góðu móti. Ábyrgir stjórnmálaflokkar geta ekki leyft sér svona gáleysistal og sýndarmennsku þegar mikilvægasti atvinnuvegur þjóðarinnar er undir. Stórveldi í sjávarútvegi Það vill svo til að hvergi í heiminum skilar sjávarútvegur jafn miklu til þjóðarinnar og hér á landi. Fyrirsjáanleiki er þar lykilatriði, sem hefur gert það að verkum að nýting á afla er góð og markaðstarf öflugt. Það gerir íslenskan sjávarútveg samkeppnishæfan. Okkar fiskveiðistjórnunarkerfi hefur að auki leitt af sér mikla nýsköpun tengt sjávarútveginum. Við þurfum að standa vörð um samkeppnisstöðu íslensk sjávarútvegs sem er í samkeppni við lönd þar sem atvinnugreinin er með beinum og óbeinum hætti ríkisstyrkt. Í þessu felast hagsmunir þjóðarinnar en ekki á innköllun aflaheimilda og sölu á þeim til hæstbjóðanda eða hærri sköttum. Uppboð á aflaheimildum hvergi reynst vel Innköllun á aflaheimildum og sala til hæstbjóðanda mun rústa íslenskum sjávarútvegi. Það hefur ekki reynst vel hjá öðrum þjóðum sem hafa farið þessa leið. Þetta er Viðreisnarfólki vel kunnugt og ólíklegt er að flokkurinn færi þessa leið bæri hann ábyrgð á málaflokknum. Völdum fylgir nefnilega ábyrgð. En í kosningabaráttu geta stjórnmálaflokkar leyft sér ábyrgðarlaust hjal og innihaldslaus loforð í sinni sölu- og sýndarmennsku. Viðreisn er ekki ein í þessum leik og mér sýnist Samfylkingin ætli að toppa alla aðra. Svo verður maður bara að vona að kjósendur sjái í gegnum þessa óreiðu alla. Pólitík af þessu tagi á greiðan aðgang þegar búið er að sannfæra marga um að þjóðin eigi fiskinn í sjónum og að útgerðarmenn hafi stolið honum eða vondir stjórnmálamenn hafa gefið hann útvöldum. Það á enginn fiskinn í sjónum, hvorki þjóðin né einstakir útgerðarmenn. Fiskurinn á sig sjálfur eins og aðrar lifandi verur og fer oft á tíðum þangað sem hann vill á hverjum tíma. Sama á við um fuglinn fljúgandi. Það breytir því ekki a dýrin, þar með fiskurinn í sjónum, er auðlind sem við stjórnum í okkar lögsögu á grundvelli fullveldisréttarins. Því ákveða stjórnvöld á hverjum tíma hvernig auðlindin verði nýtt, hvað mikið er veitt, hvernig hún er skattlögð o.s.frv. Þess vegna er skondið að Viðreisn skuli vilja færa „þjóðareignina“ undir stjórn ESB. Daði og gagnamagnið Árið 2010 vann dr. Daði Már Kristófersson, prófessor í hagfræði og núverandi varaformaður Viðreisnar, greinargerð um áhrif fyrningarleiðar á afkomu og rekstur sjávarútvegsfyrirtækja að beiðni nefndar um endurskoðun á stjórnkerfi fiskveiða undir forystu Guðbjarts heitins Hannessonar. Daði Már sagði meðal annars: „Aflamarkskerfið hefur skapað mikil verðmæti gegnum hagræðingu og verðmætari afurðir. Stærstur hluti hlutdeildarinnar í heildaraflamarki, varanlegu veiðiheimildanna, hefur skipt um eigendur síðan kerfinu var komið á. Sá umframhagnaður sem aflamarkskerfið skapaði hefur því þegar verið fjarlægður að mestu úr fyrirtækjunum með sölu aflaheimildanna. Nýir eigendur aflaheimilda hagnast ekki meira en eðlilegt er miðað við áhættuna í rekstri útgerðarfyrirtækja. Þetta takmarkar mjög tækifæri ríkisins til að auka gjaldtöku á útgerðinni án þess að það feli í sér eignaupptöku og hafi veruleg neikvæð áhrif á rekstrarskilyrði hennar. Fyrning aflaheimilda felur í sér mjög mikil neikvæð áhrif bæði á efnahag og rekstur útgerðarfyrirtækja. Það sem að óathuguðu máli gæti litið út fyrir að vera óveruleg fyrning hefur í raun afar mikil neikvæð áhrif, enda er verið að svipta útgerðarfyrirtækin lykileignum með varanlegum hætti. Niðurstöður þessarar greinargerðar benda til þess að línuleg fyrning umfram 0,5% á ári mundi þurrka út hagnað útgerðarinnar. Fyrning umfram það er líkleg til þess að valda viðvarandi taprekstri. Slík lág fyrning mun einnig draga verulega úr eigin fé útgerðarfyrirtækjanna. Samkvæmt þessari greiningu mundi um 1% línuleg fyrning á ári eyða að fullu eigin fé útgerðarinnar.“ Daði Már benti einnig á að fyrning aflaheimilda hefði ýmis önnur neikvæð áhrif. Í fyrsta lagi dreifist álögur á útgerðina ekki jafnt á byggðir landsins heldur leggist þær mun þyngra á svæði þar sem útgerðin er umfangsmikill hluti atvinnulífs. Í öðru lagi dragi fyrning úr hvata útgerðarinnar til góðrar umgengni um auðlindina, því hagsmunir hennar snúast ekki lengur um hámörkun langtímavirðis veiðanna heldur hámörkun skammtímagróða. Í þriðja lagi fjarlægir fyrning fjármagn úr virkri nýtingu hjá útgerðarfyrirtækjum til ríkisins, þar sem arðsemi er oft mun minni. Hagur þjóðarinnar Hér hittir Daði Már, sem er í framboði fyrir Viðreisn, naglann á höfuðið og sjálfur gæti ég ekki orðað þetta mikið betur. Hagur þjóðarinnar snýst nefnilega ekki um um selja aflaheimildir til hæstbjóðanda til skamms tíma eða hærri skatta í ríkissjóð. Við megum ekki láta skammtíma hagsmuni eyðileggja mikilvæga atvinnugrein með tilheyrandi tjóni fyrir okkur öll . Nú veit ég ekki hvort Daði Már hafi breytt um skoðun, eða hann hafi álpast óvart í rangan flokk. Mér var nokkuð hlýtt til Viðreisnar í upphafi og taldi að flokkurinn gæti aukið fylgi við frjálslynd borgarleg öfl í landinu. Í þessari kosningabaráttu eru stóru málin þar á bæ innköllun aflaheimilda og sala til hæstbjóðanda, innganga í ESB, tengja krónuna við evru og ný stjórnarskrá. Þessum málum var þó öllum fórnað fyrir ráðherrastólana á sínum tíma með „bjartri framtíð“ Ég vissi ekki að Viðreisn hafi ráðið Jóhönnu Sigurðardóttur sem kosningastjóra. Held að það sé ekki gagnlegt fyrir framboðið, ekki frekar en hafa stjörnulögmanninn sem helstu málpípuna á samfélagsmiðlunum. Höfundur er þingmaður Sjálfstæðisflokksins. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Brynjar Níelsson Skoðun: Kosningar 2021 Sjávarútvegur Viðreisn Sjálfstæðisflokkurinn Alþingiskosningar 2021 Mest lesið Fylgið fór vegna fullveldismáls Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Flokkurinn hans Gunnars Smára? Guðbergur Egill Eyjólfsson Skoðun Er Ísrael ennþá útvalin þjóð Guðs? Ómar Torfason Skoðun Falleinkunn skólakerfis? Helga Þórisdóttir Skoðun Hvers vegna berðu kross? Hrafnhildur Sigurðardóttir Skoðun Sniðgangan á Rapyd slær öll met Björn B. Björnsson Skoðun Hvar er auðlindarentan? Birta Karen Tryggvadóttir Skoðun Frá Írak til Gaza: Hvað höfum við lært af lygunum og stríðsbröltinu? Helen Ólafsdóttir Skoðun Hver borgar brúsann? Ingibjörg Isaksen Skoðun Þannig gerum við þetta? Ísak Ernir Kristinsson Skoðun Skoðun Skoðun Fylgið fór vegna fullveldismáls Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Er Ísrael ennþá útvalin þjóð Guðs? Ómar Torfason skrifar Skoðun Flokkurinn hans Gunnars Smára? Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Raforkuverð: Stórnotendur og almenningur Ingvar Júlíus Baldursson skrifar Skoðun Hætt við að hækka ekki skatta á almenning Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Skattafíkn í skjóli réttlætis: Tímavélin stillt á 2012 Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Hver borgar brúsann? Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Hvers vegna berðu kross? Hrafnhildur Sigurðardóttir skrifar Skoðun Þannig gerum við þetta? Ísak Ernir Kristinsson skrifar Skoðun Stærsta framfaraskref í námsmati íslenskra barna í áratugi Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Falleinkunn skólakerfis? Helga Þórisdóttir skrifar Skoðun Þjónusta sem gleður – skilar sér beint í kassann Margrét Reynisdóttir skrifar Skoðun Hvar er auðlindarentan? Birta Karen Tryggvadóttir skrifar Skoðun Miðflokkurinn – Rödd skynseminnar í borginni Ómar Már Jónsson skrifar Skoðun Virði barna og ungmenna Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Sættir þú þig við þetta? Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Alþingi gleymir aftur fötluðum börnum Lúðvík Júlíusson skrifar Skoðun Lægri gjöld, fleiri tækifæri Bragi Bjarnason skrifar Skoðun Tölum um stóra valdaframsalsmálið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Litla landið sem kennir heiminum – Ísland og þróunarsamvinna í gegnum menntun GRÓ skólanna Verena Karlsdóttir,Hreiðar Þór Valtýsson,Þór Heiðar Ásgeirsson skrifar Skoðun Öflugar varnir krefjast stöndugra fréttamiðla Sigríður Dögg Auðunsdóttir skrifar Skoðun Gott frumvarp, en hvað með verklagið? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Augnablikið Magnús Jóhann Hjartarson skrifar Skoðun Listnám er lífsbjörg – opið bréf til ráðherra mennta, félags og heilbrigðismála, til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Dagbjört Andrésdóttir skrifar Skoðun Það þarf ekki að biðjast afsökunar á því að segja satt Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Lífeyrissjóðirnir og Íslandsbanki, hluthafafundur á mánudag Bolli Héðinsson skrifar Skoðun „Þegar arkitektinn fer á flug“ - opinber umræða á villigötum Eyrún Arnarsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigðiskerfið þarf stjórnvöld með bein í nefinu Svandís Svavarsdóttir skrifar Skoðun Börn eru hvorki veiðigjöld né öryggis- og varnarmál Grímur Atlason skrifar Skoðun Í vörn gegn sjálfum sér? Ólafur Stephensen skrifar Sjá meira
Viðreisn ætlar í kosningabaráttunni að leggja megin áherslu á nýtt fiskveiðistjórnunarkerfi, þar sem aflaheimildir verði innkallaðar með fyrningarleið og seldar hæstbjóðanda. Að vísu vantar alla útfærslu í tillögunum en í grunninn eru þetta sennilega vitlausustu tillögur sem nokkur stjórnmálaflokkur hefur lagt fram á lýðveldistímanum og óframkvæmanlegar með góðu móti. Ábyrgir stjórnmálaflokkar geta ekki leyft sér svona gáleysistal og sýndarmennsku þegar mikilvægasti atvinnuvegur þjóðarinnar er undir. Stórveldi í sjávarútvegi Það vill svo til að hvergi í heiminum skilar sjávarútvegur jafn miklu til þjóðarinnar og hér á landi. Fyrirsjáanleiki er þar lykilatriði, sem hefur gert það að verkum að nýting á afla er góð og markaðstarf öflugt. Það gerir íslenskan sjávarútveg samkeppnishæfan. Okkar fiskveiðistjórnunarkerfi hefur að auki leitt af sér mikla nýsköpun tengt sjávarútveginum. Við þurfum að standa vörð um samkeppnisstöðu íslensk sjávarútvegs sem er í samkeppni við lönd þar sem atvinnugreinin er með beinum og óbeinum hætti ríkisstyrkt. Í þessu felast hagsmunir þjóðarinnar en ekki á innköllun aflaheimilda og sölu á þeim til hæstbjóðanda eða hærri sköttum. Uppboð á aflaheimildum hvergi reynst vel Innköllun á aflaheimildum og sala til hæstbjóðanda mun rústa íslenskum sjávarútvegi. Það hefur ekki reynst vel hjá öðrum þjóðum sem hafa farið þessa leið. Þetta er Viðreisnarfólki vel kunnugt og ólíklegt er að flokkurinn færi þessa leið bæri hann ábyrgð á málaflokknum. Völdum fylgir nefnilega ábyrgð. En í kosningabaráttu geta stjórnmálaflokkar leyft sér ábyrgðarlaust hjal og innihaldslaus loforð í sinni sölu- og sýndarmennsku. Viðreisn er ekki ein í þessum leik og mér sýnist Samfylkingin ætli að toppa alla aðra. Svo verður maður bara að vona að kjósendur sjái í gegnum þessa óreiðu alla. Pólitík af þessu tagi á greiðan aðgang þegar búið er að sannfæra marga um að þjóðin eigi fiskinn í sjónum og að útgerðarmenn hafi stolið honum eða vondir stjórnmálamenn hafa gefið hann útvöldum. Það á enginn fiskinn í sjónum, hvorki þjóðin né einstakir útgerðarmenn. Fiskurinn á sig sjálfur eins og aðrar lifandi verur og fer oft á tíðum þangað sem hann vill á hverjum tíma. Sama á við um fuglinn fljúgandi. Það breytir því ekki a dýrin, þar með fiskurinn í sjónum, er auðlind sem við stjórnum í okkar lögsögu á grundvelli fullveldisréttarins. Því ákveða stjórnvöld á hverjum tíma hvernig auðlindin verði nýtt, hvað mikið er veitt, hvernig hún er skattlögð o.s.frv. Þess vegna er skondið að Viðreisn skuli vilja færa „þjóðareignina“ undir stjórn ESB. Daði og gagnamagnið Árið 2010 vann dr. Daði Már Kristófersson, prófessor í hagfræði og núverandi varaformaður Viðreisnar, greinargerð um áhrif fyrningarleiðar á afkomu og rekstur sjávarútvegsfyrirtækja að beiðni nefndar um endurskoðun á stjórnkerfi fiskveiða undir forystu Guðbjarts heitins Hannessonar. Daði Már sagði meðal annars: „Aflamarkskerfið hefur skapað mikil verðmæti gegnum hagræðingu og verðmætari afurðir. Stærstur hluti hlutdeildarinnar í heildaraflamarki, varanlegu veiðiheimildanna, hefur skipt um eigendur síðan kerfinu var komið á. Sá umframhagnaður sem aflamarkskerfið skapaði hefur því þegar verið fjarlægður að mestu úr fyrirtækjunum með sölu aflaheimildanna. Nýir eigendur aflaheimilda hagnast ekki meira en eðlilegt er miðað við áhættuna í rekstri útgerðarfyrirtækja. Þetta takmarkar mjög tækifæri ríkisins til að auka gjaldtöku á útgerðinni án þess að það feli í sér eignaupptöku og hafi veruleg neikvæð áhrif á rekstrarskilyrði hennar. Fyrning aflaheimilda felur í sér mjög mikil neikvæð áhrif bæði á efnahag og rekstur útgerðarfyrirtækja. Það sem að óathuguðu máli gæti litið út fyrir að vera óveruleg fyrning hefur í raun afar mikil neikvæð áhrif, enda er verið að svipta útgerðarfyrirtækin lykileignum með varanlegum hætti. Niðurstöður þessarar greinargerðar benda til þess að línuleg fyrning umfram 0,5% á ári mundi þurrka út hagnað útgerðarinnar. Fyrning umfram það er líkleg til þess að valda viðvarandi taprekstri. Slík lág fyrning mun einnig draga verulega úr eigin fé útgerðarfyrirtækjanna. Samkvæmt þessari greiningu mundi um 1% línuleg fyrning á ári eyða að fullu eigin fé útgerðarinnar.“ Daði Már benti einnig á að fyrning aflaheimilda hefði ýmis önnur neikvæð áhrif. Í fyrsta lagi dreifist álögur á útgerðina ekki jafnt á byggðir landsins heldur leggist þær mun þyngra á svæði þar sem útgerðin er umfangsmikill hluti atvinnulífs. Í öðru lagi dragi fyrning úr hvata útgerðarinnar til góðrar umgengni um auðlindina, því hagsmunir hennar snúast ekki lengur um hámörkun langtímavirðis veiðanna heldur hámörkun skammtímagróða. Í þriðja lagi fjarlægir fyrning fjármagn úr virkri nýtingu hjá útgerðarfyrirtækjum til ríkisins, þar sem arðsemi er oft mun minni. Hagur þjóðarinnar Hér hittir Daði Már, sem er í framboði fyrir Viðreisn, naglann á höfuðið og sjálfur gæti ég ekki orðað þetta mikið betur. Hagur þjóðarinnar snýst nefnilega ekki um um selja aflaheimildir til hæstbjóðanda til skamms tíma eða hærri skatta í ríkissjóð. Við megum ekki láta skammtíma hagsmuni eyðileggja mikilvæga atvinnugrein með tilheyrandi tjóni fyrir okkur öll . Nú veit ég ekki hvort Daði Már hafi breytt um skoðun, eða hann hafi álpast óvart í rangan flokk. Mér var nokkuð hlýtt til Viðreisnar í upphafi og taldi að flokkurinn gæti aukið fylgi við frjálslynd borgarleg öfl í landinu. Í þessari kosningabaráttu eru stóru málin þar á bæ innköllun aflaheimilda og sala til hæstbjóðanda, innganga í ESB, tengja krónuna við evru og ný stjórnarskrá. Þessum málum var þó öllum fórnað fyrir ráðherrastólana á sínum tíma með „bjartri framtíð“ Ég vissi ekki að Viðreisn hafi ráðið Jóhönnu Sigurðardóttur sem kosningastjóra. Held að það sé ekki gagnlegt fyrir framboðið, ekki frekar en hafa stjörnulögmanninn sem helstu málpípuna á samfélagsmiðlunum. Höfundur er þingmaður Sjálfstæðisflokksins.
Skoðun Stærsta framfaraskref í námsmati íslenskra barna í áratugi Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar
Skoðun Litla landið sem kennir heiminum – Ísland og þróunarsamvinna í gegnum menntun GRÓ skólanna Verena Karlsdóttir,Hreiðar Þór Valtýsson,Þór Heiðar Ásgeirsson skrifar
Skoðun Listnám er lífsbjörg – opið bréf til ráðherra mennta, félags og heilbrigðismála, til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Dagbjört Andrésdóttir skrifar