Íslenskur landbúnaður: Já eða nei? Ágústa Ágústsdóttir skrifar 6. september 2021 13:31 Í þættinum Saga og samfélag á Hringbraut 3. september síðastliðinn kom Arnar Sigurðsson víninnflytjandi í viðtal og ræddi landbúnaðarmál. Margt var þar í hans tali umhugsunarvert og gott en þó vantaði líka að mínu mati, mikið á hans nálgun á efnið. Ég er sammála Arnari að við sem þjóð getum aldrei keppt við aðrar þjóðir þegar kemur að magni á framleiðslu kjöts. Enda á það aldrei að mínu mati að verða keppikefli íslensks landbúnaðar, á nokkurn hátt. Við eigum fyrst og fremst að framleiða gæði byggð á hreinleika. Hér á landi er sá háttur hafður á eins og Arnar talar um, að íslensku kjöti er pakkað inn í þolplast eftir vinnslu og síðan er neytendum út í búð boðið upp á happdrætti í kjötgæðum. Sauðfjárbændur fá t.d. borgað fyrir sínar afurðir eftir EUROP staðli sem þýðir að E er besti flokkurinn og P sá lakasti. Því fylgir svo stigun frá 1 til 5 sem segir til um fituflokk kjötsins. En þetta fær viðskiptavinurinn ekkert val um né upplýsingar þegar hann verslar í matinn. Hér eru þó komin fyrirtæki eins og Fjallalamb á Kópaskeri sem hefur lagt mikla vinnu og metnað við að koma á fót gegnsærra kerfi í markaðsetningu lambakjöts sem hægt er að rekja beint til býlis. Arnar talar um að bændur séu ekki að byggja upp orðspor. Þetta finnst mér einkennileg staðhæfing. Hér hefur um langa tíð byggst upp „Beint frá býli“ stefna, mörkuð af bændum sjálfum sem með frumkvöðlaviti, hug, tíma og þrautseigju hafa náð að byggja sér orðspor fyrir góða og vandaða gæðavöru og eiga sína föstu kúnna. Vandamálið er hins vegar að vakningin hjá almenningi er ekki nægilega mikil gagnvart því hvaðan maturinn þeirra kemur og hversu mikilvægt það er að þjóðin sé eins sjálfbær og mögulegt er. „Að versla beint frá bónda“ menningin er því miður lítil miðað við 24/7 stórmarkaðamenninguna. En það ástand hentar líka ákveðnum hagsmunaöflum mun betur. Þar inn í kemur hið ótrúlega niðurtal og niðurrif sem íslenskur landbúnaður þarf stanslaust að þola. Og í stað þess að hlúa að og efla það sem vel er gert, keppast menn við að tala innlenda framleiðslu niður í svaðið. Og hverjir græða mest á því ? Eru það ekki verslanirnar sjálfar og þeir sem ólmir vilja flytja inn meira af erlendum afurðum? Hvers vegna ættu neytendur ekki að geta í flottum „matargagnagrunni“ valið sér ákveðið landsvæði og séð t.d. hvað er verið að framleiða hvort sem það er grænmeti, korn, kjöt o.a.. Þar ættu þeir að geta séð hvaða gróðurfar einkenni t.d. afréttina sem lambféð elst upp á yfir sumarið, en lambakjöt er ekkert annað en villibráð í orðsins fyllstu merkingu. Hversu svalt væri það ? Þarna þarf kerfið að bregðast við. Kerfið sem hefur um áraraðir séð til þess að íslenskir bændur fá nánast ekki neitt fyrir sína vöru, þrátt fyrir að vinna nánast alla vinnuna. En verslanirnar hinsvegar labba burt með feita vömb. Matarvenjur íslendinga hafa breyst mikið gegnum tíðina. Aukið úrval og fjölbreytni einkenna orðið líf okkar og er af hinu góða. Þó sér Arnar ástæðu til að níða íslenska matarhefð niður í jörðina og telur að hún sé ekkert til að hampa. Hver einasta þjóð á sér matarhefðir sem ber að vernda og menn eiga að vera stoltir af, því rætur þeirra liggja djúpt og segja mikla sögu. Og þó Arnari finnist kótilettur í raspi, steiktar upp úr íslensku smjöri svo ómerkilegur matur, að hann sé ekki mönnum sæmandi, þá sem betur fer hafa menn val í dag um hvað þeir borða. Á sama hátt og ég borða ekki súrmat þá fagna ég þorranum og þeirri gömlu matarhefð sem við heiðrum, því hún er um leið saga forfeðra okkar. Það að bera virðingu fyrir matarhefð okkar kemur ekki í veg fyrir framþróun á öðrum sviðum matargerðar. Arnar gerir lítið úr ostagerð landsmanna og líkir henni við sambland af latex og smjöri þar sem íslenska mjólkin henti ekki til ostagerðar. Ég efast engan vegin um gæði franskra osta, en hvers vegna ætti íslenski osturinn að standast frönsk gæði ? Á það að vera markmið innlendrar matargerðar, að standast gæðastaðla erlendra matarhefða? Skyruppskriftin t.d. var flutt út og hefur slegið rækilega í gegn utanlands. Bragðast þá skyr sem framleitt er í öðrum löndum með þarlendum hráefnum eins og íslenska skyrið? Má það þá ekki heita skyr á erlendri grundu því það er framleitt þar? Þá sér Arnar ástæðu til að gagnrýna íslensku ullina og ber hana saman við erlenda kasmírull. Í hvers tilgangi? Þekkir hann til íslenska feldfjárstofnsins sem byrjað er að rækta hér á landi út frá einmitt þeirri hugsun að þróa og bæta ullargæði? Á tilgangur íslensks landbúnaðar að vera sá að reyna líkjast erlendum afurðum í útliti, bragði og áferð? Það væri kannski hollari nálgun að í stað þess að tala innlenda framleiðslu niður, að tala í lausnum og kynna sér alla þá góðu þróun sem átt hefur sér stað í ræktun, kynbótum og nýsköpun í íslenskum landbúnaði. Því þar vantar hvorki metnað né framhugsun. En kerfið þarf að stokka upp og gefa spilin upp á nýtt, því eins og staðan er í dag þá sitja frumframleiðendurnir eftir með tóma jókera á hendi á meðan keppst er við að upphefja innflutning matvæla frá löndum sem gætu með magni, yfirtekið ársframleiðslu íslenskra afurða á nokkrum dögum. Og þetta eiga íslenskir bændur svo að keppa við. Höfundur skipar 4. sæti á lista Miðflokksins í Norðausturkjördæmi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðun: Kosningar 2021 Ágústa Ágústsdóttir Miðflokkurinn Mest lesið Bakslag í skoðanafrelsi? Kári Allansson Skoðun Útgerðin skuldar okkur skýringar Guðmundur Helgi Þórarinsson Skoðun Kyn og vægi líkamans Gunnar Snorri Árnason Skoðun Þegar skoðanir drepa samtalið Þórdís Hólm Filipsdóttir Skoðun Skólinn er ekki verksmiðja Kristinn Jón Ólafsson,Halldóra Mogensen Skoðun 76 dagar sem koma aldrei aftur Einar Guðnason Skoðun Hvar er pabbi? Og aðrir stríðsglæpir Ísraels Þórhildur Sunna Ævarsdóttir Skoðun 60.000 auðir fermetrar Dagur B. Eggertsson Skoðun Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius Skoðun Skoðun Skoðun Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson skrifar Skoðun Akademískt frelsi og grátur í draumum Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Skóli án aðgreiningar - tékklisti fyrir stjórnvöld til að gera betur Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar Skoðun Fjöldi kynja – treystir þú þér í samtalið með velferð barna að leiðarljósi? Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar Skoðun Ókeypis minnisblað fyrir Alþingi: Jafnrétti er ekki skoðun- en umræðan er það Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar Skoðun Segðu skilið við sektarkenndina Finnur Th. Eiríksson skrifar Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius skrifar Skoðun Lög um vinnu og virknimiðstöðvar Atli Már Haraldsson skrifar Skoðun Áfram Breiðholt og Kjalarnes! Skúli Helgason skrifar Skoðun Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar Skoðun Vesturlönd mega ekki leyfa Pútín að skrifa leikreglurnar Daði Freyr Ólafsson skrifar Skoðun Umfjöllun Kastljóss Þorgrímur Sigmundsson skrifar Skoðun Gulur september María Heimisdóttir skrifar Skoðun Kyn og vægi líkamans Gunnar Snorri Árnason skrifar Skoðun Sakborningur hjá saksóknara Páll Steingrímsson skrifar Skoðun Reiði á tímum allsnægta Jökull Gíslason skrifar Skoðun 60.000 auðir fermetrar Dagur B. Eggertsson skrifar Skoðun Kristinn átrúnaður á tímum þjóðarmorðs Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Tölur segja ekki alla söguna Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Skólinn er ekki verksmiðja Kristinn Jón Ólafsson,Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Enn úr sömu sveitinni Trausti Hjálmarsson skrifar Skoðun Palestínsk börn eiga betra skilið Anna Lúðvíksdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Stjórn Eflingar lýsir yfir samstöðu með palestínsku þjóðinni og fordæmir þjóðarmorð á Gaza Hópur stjórnarmanna í Eflingu skrifar Skoðun Þjóð gegn þjóðarmorði – stéttarfélög hvetja til þátttöku Hópur formanna stéttarfélaga skrifar Skoðun Umferðaröryggi barna í Kópavogi Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Öll dýrin í skóginum eiga að vera vinir Árni Sigurðsson skrifar Skoðun Hvar er pabbi? Og aðrir stríðsglæpir Ísraels Þórhildur Sunna Ævarsdóttir skrifar Skoðun Meira að segja Evrópusambandið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun 76 dagar sem koma aldrei aftur Einar Guðnason skrifar Skoðun Er popúlismi kenning um siðferði? Einar Gísli Gunnarsson skrifar Sjá meira
Í þættinum Saga og samfélag á Hringbraut 3. september síðastliðinn kom Arnar Sigurðsson víninnflytjandi í viðtal og ræddi landbúnaðarmál. Margt var þar í hans tali umhugsunarvert og gott en þó vantaði líka að mínu mati, mikið á hans nálgun á efnið. Ég er sammála Arnari að við sem þjóð getum aldrei keppt við aðrar þjóðir þegar kemur að magni á framleiðslu kjöts. Enda á það aldrei að mínu mati að verða keppikefli íslensks landbúnaðar, á nokkurn hátt. Við eigum fyrst og fremst að framleiða gæði byggð á hreinleika. Hér á landi er sá háttur hafður á eins og Arnar talar um, að íslensku kjöti er pakkað inn í þolplast eftir vinnslu og síðan er neytendum út í búð boðið upp á happdrætti í kjötgæðum. Sauðfjárbændur fá t.d. borgað fyrir sínar afurðir eftir EUROP staðli sem þýðir að E er besti flokkurinn og P sá lakasti. Því fylgir svo stigun frá 1 til 5 sem segir til um fituflokk kjötsins. En þetta fær viðskiptavinurinn ekkert val um né upplýsingar þegar hann verslar í matinn. Hér eru þó komin fyrirtæki eins og Fjallalamb á Kópaskeri sem hefur lagt mikla vinnu og metnað við að koma á fót gegnsærra kerfi í markaðsetningu lambakjöts sem hægt er að rekja beint til býlis. Arnar talar um að bændur séu ekki að byggja upp orðspor. Þetta finnst mér einkennileg staðhæfing. Hér hefur um langa tíð byggst upp „Beint frá býli“ stefna, mörkuð af bændum sjálfum sem með frumkvöðlaviti, hug, tíma og þrautseigju hafa náð að byggja sér orðspor fyrir góða og vandaða gæðavöru og eiga sína föstu kúnna. Vandamálið er hins vegar að vakningin hjá almenningi er ekki nægilega mikil gagnvart því hvaðan maturinn þeirra kemur og hversu mikilvægt það er að þjóðin sé eins sjálfbær og mögulegt er. „Að versla beint frá bónda“ menningin er því miður lítil miðað við 24/7 stórmarkaðamenninguna. En það ástand hentar líka ákveðnum hagsmunaöflum mun betur. Þar inn í kemur hið ótrúlega niðurtal og niðurrif sem íslenskur landbúnaður þarf stanslaust að þola. Og í stað þess að hlúa að og efla það sem vel er gert, keppast menn við að tala innlenda framleiðslu niður í svaðið. Og hverjir græða mest á því ? Eru það ekki verslanirnar sjálfar og þeir sem ólmir vilja flytja inn meira af erlendum afurðum? Hvers vegna ættu neytendur ekki að geta í flottum „matargagnagrunni“ valið sér ákveðið landsvæði og séð t.d. hvað er verið að framleiða hvort sem það er grænmeti, korn, kjöt o.a.. Þar ættu þeir að geta séð hvaða gróðurfar einkenni t.d. afréttina sem lambféð elst upp á yfir sumarið, en lambakjöt er ekkert annað en villibráð í orðsins fyllstu merkingu. Hversu svalt væri það ? Þarna þarf kerfið að bregðast við. Kerfið sem hefur um áraraðir séð til þess að íslenskir bændur fá nánast ekki neitt fyrir sína vöru, þrátt fyrir að vinna nánast alla vinnuna. En verslanirnar hinsvegar labba burt með feita vömb. Matarvenjur íslendinga hafa breyst mikið gegnum tíðina. Aukið úrval og fjölbreytni einkenna orðið líf okkar og er af hinu góða. Þó sér Arnar ástæðu til að níða íslenska matarhefð niður í jörðina og telur að hún sé ekkert til að hampa. Hver einasta þjóð á sér matarhefðir sem ber að vernda og menn eiga að vera stoltir af, því rætur þeirra liggja djúpt og segja mikla sögu. Og þó Arnari finnist kótilettur í raspi, steiktar upp úr íslensku smjöri svo ómerkilegur matur, að hann sé ekki mönnum sæmandi, þá sem betur fer hafa menn val í dag um hvað þeir borða. Á sama hátt og ég borða ekki súrmat þá fagna ég þorranum og þeirri gömlu matarhefð sem við heiðrum, því hún er um leið saga forfeðra okkar. Það að bera virðingu fyrir matarhefð okkar kemur ekki í veg fyrir framþróun á öðrum sviðum matargerðar. Arnar gerir lítið úr ostagerð landsmanna og líkir henni við sambland af latex og smjöri þar sem íslenska mjólkin henti ekki til ostagerðar. Ég efast engan vegin um gæði franskra osta, en hvers vegna ætti íslenski osturinn að standast frönsk gæði ? Á það að vera markmið innlendrar matargerðar, að standast gæðastaðla erlendra matarhefða? Skyruppskriftin t.d. var flutt út og hefur slegið rækilega í gegn utanlands. Bragðast þá skyr sem framleitt er í öðrum löndum með þarlendum hráefnum eins og íslenska skyrið? Má það þá ekki heita skyr á erlendri grundu því það er framleitt þar? Þá sér Arnar ástæðu til að gagnrýna íslensku ullina og ber hana saman við erlenda kasmírull. Í hvers tilgangi? Þekkir hann til íslenska feldfjárstofnsins sem byrjað er að rækta hér á landi út frá einmitt þeirri hugsun að þróa og bæta ullargæði? Á tilgangur íslensks landbúnaðar að vera sá að reyna líkjast erlendum afurðum í útliti, bragði og áferð? Það væri kannski hollari nálgun að í stað þess að tala innlenda framleiðslu niður, að tala í lausnum og kynna sér alla þá góðu þróun sem átt hefur sér stað í ræktun, kynbótum og nýsköpun í íslenskum landbúnaði. Því þar vantar hvorki metnað né framhugsun. En kerfið þarf að stokka upp og gefa spilin upp á nýtt, því eins og staðan er í dag þá sitja frumframleiðendurnir eftir með tóma jókera á hendi á meðan keppst er við að upphefja innflutning matvæla frá löndum sem gætu með magni, yfirtekið ársframleiðslu íslenskra afurða á nokkrum dögum. Og þetta eiga íslenskir bændur svo að keppa við. Höfundur skipar 4. sæti á lista Miðflokksins í Norðausturkjördæmi.
Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson Skoðun
Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius Skoðun
Skoðun Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson skrifar
Skoðun Skóli án aðgreiningar - tékklisti fyrir stjórnvöld til að gera betur Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar
Skoðun Fjöldi kynja – treystir þú þér í samtalið með velferð barna að leiðarljósi? Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar
Skoðun Ókeypis minnisblað fyrir Alþingi: Jafnrétti er ekki skoðun- en umræðan er það Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar
Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius skrifar
Skoðun Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar
Skoðun Stjórn Eflingar lýsir yfir samstöðu með palestínsku þjóðinni og fordæmir þjóðarmorð á Gaza Hópur stjórnarmanna í Eflingu skrifar
Skoðun Þjóð gegn þjóðarmorði – stéttarfélög hvetja til þátttöku Hópur formanna stéttarfélaga skrifar
Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson Skoðun
Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius Skoðun