Leigjendur fordæma stjórnarsáttmálann Anita Da Silva Bjarnadóttir, Guðmundur Hrafn Arngrímsson, Gunnar Smári Egilsson, Vilborg Bjarkadóttir og Yngvi Ómar Sighvatsson skrifa 28. nóvember 2021 17:01 Í nýjum stjórnarsáttmála ríkisstjórnar Sjálfstæðisflokks, Framsóknarflokks og Vinstri hreyfingarinnar græns framboðs er ekki að finna neina stefnubreytingu í húsnæðismálum. Ríkisstjórnin ætlar að halda áfram óbreyttri stefnu sem hefur ýtt undir hækkun húsnæðiskostnaðar, haldið tug þúsundum fjölskyldna á ótryggum okurmarkaði leiguhúsnæðis og fjölda fólks alfarið utan húsnæðismarkaðar. Félagsfundur Samtaka leigjenda, sem haldinn var í gær, krafði ríkisstjórnina um stefnubreytingu í húsnæðismálum. Fundurinn hvatti til stórátaks í uppbyggingu húsnæðis og að leigjendur yrðu varðir fyrir okri og óöryggi. Hár húsnæðiskostnaður er helsta einstaka ástæða fjárhagserfiðleika fjölskyldna og fátæktar á Íslandi samkvæmt fjölmörgum rannsóknum. Það er einnig viðurkennt um allan heim að dýrt og ótryggt húsnæði grefur undan öllum öðrum félagslegum aðgerðum. Því eru öflug og traust húsnæðisstefna grunnur að öllum félagslegum aðgerðum stjórnvalda. Ríkisstjórn sem ekki gætir að húsnæðismálum er ríkisstjórn sem ekki gætir að félagslegu öryggi í samfélaginu. Stjórn Samtaka leigjenda fordæmir þessa vanrækslu ríkisstjórnarinnar. Sú húsnæðisstefna sem ríkisstjórnir síðustu áratuga hafa fylgt hefur magnað upp brask og okur á húsnæðismarkaði, keyrt upp söluverð og útilokað því fjölda fjölskyldna frá því að eignast íbúðir. Og þá skiptir engu þótt til aðgerðanna sé ætíð blásið undir því yfirskyni að markmiðið sé að tryggja fólki húsnæði. Niðurstaðan hefur orðið þveröfug, það hefur aldrei verið fleira fólk á Íslandi sem ekki getur keypt sér húsnæði. Húsnæðiseklan, sem þessari stefna getur af sér, hefur líka skrúfað upp leiguverð svo tugir þúsunda fjölskyldna bera íþyngjandi húsnæðiskostnað, í mörgum tilfellum 50, 60 eða 70 prósent af ráðstöfunarfé fólks. Það er langt umfram hættumörk. Í eðlilegu samfélagi ættu allar bjöllur að klingja. Við búum við hættuástand í húsnæðismálum. Húsnæðismarkaðurinn einkennist af stjórnleysi þar sem fólk og fyrirtæki í gróðasókn ráða ferðinni. Markaðurinn er aðlagaður að kröfum þessa aðila um hagnað en ekki þörfum almennings fyrir öruggt og ódýrt húsnæði. Þau sem eiga fé og hafa aðgengi að lánsfé níðast innan þessa kerfis á þeim sem standa verr efnahagslega. Þetta er siðlaust ástand og klár afleiðing húsnæðisstefnu stjórnvalda undangenginna áratuga, stefnu sem þessi ríkisstjórn ætlar sér að framlengja næstu fjögur árin. Ríkisstjórn sömu flokka lofaði við undirritun kjarasamninga 2019 að ákvæði húsaleigulaga yrðu endurskoðuð til að bæta réttarstöðu leigjenda, meðal annars hvað varðar vernd leigjenda þegar kemur að hækkun leigufjárhæðar. Einnig að stuðningur við hagsmunasamtök leigjenda yrði aukinn. Sem er skrítið orðalag því sá stuðningur hefur enginn verið. Ríkisstjórnin sveik þessi loforð sín. Nú endurtaka ráðherrarnir hluta þessa loforð, um endurskoðun húsaleigulaga, en sleppa því að nefna leigubremsu eða stuðning við samtök leigjenda. Þetta er ekki hægt að skilja öðruvísi en svo að ríkisstjórnin ætli ekki, eftir athugun máls, að standa við loforð sín gagnvart verkalýðshreyfingunni og leigjendum um leigubremsu og stuðning við samtök leigjenda. Staðan er því sú að orð, undirritaðar yfirlýsingar og heit ráðherranna gagnvart leigjendum hafa ekkert gildi. Og ríkisstjórnin ætlar sér ekki að gera neitt til að lina þjáningar fjölskyldna sem eru fórnarlömb húsnæðisstefnu undangenginna ára. Stjórn samtaka leigjenda á Íslandi fordæma því stjórnarsáttmála nýrrar ríkisstjórnarinnar. Það er óafsakanlegt að setja saman sáttmála ríkisstjórnar í nóvember 2021 án þess að kynna aðgerðir til að bæta stöðu og réttindi leigjenda og boða stórfellda uppbyggingu öruggs og ódýrs húsnæðis. Og stjórnarsáttmáli íslensku ríkisstjórnarinnar sker sig í þessu frá sáttmálum nýrra ríkisstjórna í Þýskalandi og Noregi, sem myndaðar voru í haust. Þar voru kynntar öflugar opinberar aðgerðir til að styrkja húsnæðiskerfin og stöðu leigjenda þótt staðan á húsnæðismarkaði þessara landa sé miklum mun skárri en á Íslandi. Staða íslenskra leigjenda í samanburði við leigjendur í næstu löndum mun því enn versna í tíð þessara ríkisstjórnar. Höfundar eiga sæti í stjórn Samtaka leigjenda á Íslandi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Leigumarkaður Skoðun: Kosningar 2021 Alþingi Húsnæðismál Gunnar Smári Egilsson Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur Mest lesið Er Ísrael ennþá útvalin þjóð Guðs? Ómar Torfason Skoðun Flokkurinn hans Gunnars Smára? Guðbergur Egill Eyjólfsson Skoðun Fylgið fór vegna fullveldismáls Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Falleinkunn skólakerfis? Helga Þórisdóttir Skoðun Hver borgar brúsann? Ingibjörg Isaksen Skoðun Hvers vegna berðu kross? Hrafnhildur Sigurðardóttir Skoðun Sniðgangan á Rapyd slær öll met Björn B. Björnsson Skoðun Hvar er auðlindarentan? Birta Karen Tryggvadóttir Skoðun Þannig gerum við þetta? Ísak Ernir Kristinsson Skoðun Stærsta framfaraskref í námsmati íslenskra barna í áratugi Guðmundur Ingi Kristinsson Skoðun Skoðun Skoðun Fylgið fór vegna fullveldismáls Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Er Ísrael ennþá útvalin þjóð Guðs? Ómar Torfason skrifar Skoðun Flokkurinn hans Gunnars Smára? Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Raforkuverð: Stórnotendur og almenningur Ingvar Júlíus Baldursson skrifar Skoðun Hætt við að hækka ekki skatta á almenning Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Skattafíkn í skjóli réttlætis: Tímavélin stillt á 2012 Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Hver borgar brúsann? Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Hvers vegna berðu kross? Hrafnhildur Sigurðardóttir skrifar Skoðun Þannig gerum við þetta? Ísak Ernir Kristinsson skrifar Skoðun Stærsta framfaraskref í námsmati íslenskra barna í áratugi Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Falleinkunn skólakerfis? Helga Þórisdóttir skrifar Skoðun Þjónusta sem gleður – skilar sér beint í kassann Margrét Reynisdóttir skrifar Skoðun Hvar er auðlindarentan? Birta Karen Tryggvadóttir skrifar Skoðun Miðflokkurinn – Rödd skynseminnar í borginni Ómar Már Jónsson skrifar Skoðun Virði barna og ungmenna Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Sættir þú þig við þetta? Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Alþingi gleymir aftur fötluðum börnum Lúðvík Júlíusson skrifar Skoðun Lægri gjöld, fleiri tækifæri Bragi Bjarnason skrifar Skoðun Tölum um stóra valdaframsalsmálið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Litla landið sem kennir heiminum – Ísland og þróunarsamvinna í gegnum menntun GRÓ skólanna Verena Karlsdóttir,Hreiðar Þór Valtýsson,Þór Heiðar Ásgeirsson skrifar Skoðun Öflugar varnir krefjast stöndugra fréttamiðla Sigríður Dögg Auðunsdóttir skrifar Skoðun Gott frumvarp, en hvað með verklagið? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Augnablikið Magnús Jóhann Hjartarson skrifar Skoðun Listnám er lífsbjörg – opið bréf til ráðherra mennta, félags og heilbrigðismála, til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Dagbjört Andrésdóttir skrifar Skoðun Það þarf ekki að biðjast afsökunar á því að segja satt Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Lífeyrissjóðirnir og Íslandsbanki, hluthafafundur á mánudag Bolli Héðinsson skrifar Skoðun „Þegar arkitektinn fer á flug“ - opinber umræða á villigötum Eyrún Arnarsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigðiskerfið þarf stjórnvöld með bein í nefinu Svandís Svavarsdóttir skrifar Skoðun Börn eru hvorki veiðigjöld né öryggis- og varnarmál Grímur Atlason skrifar Skoðun Í vörn gegn sjálfum sér? Ólafur Stephensen skrifar Sjá meira
Í nýjum stjórnarsáttmála ríkisstjórnar Sjálfstæðisflokks, Framsóknarflokks og Vinstri hreyfingarinnar græns framboðs er ekki að finna neina stefnubreytingu í húsnæðismálum. Ríkisstjórnin ætlar að halda áfram óbreyttri stefnu sem hefur ýtt undir hækkun húsnæðiskostnaðar, haldið tug þúsundum fjölskyldna á ótryggum okurmarkaði leiguhúsnæðis og fjölda fólks alfarið utan húsnæðismarkaðar. Félagsfundur Samtaka leigjenda, sem haldinn var í gær, krafði ríkisstjórnina um stefnubreytingu í húsnæðismálum. Fundurinn hvatti til stórátaks í uppbyggingu húsnæðis og að leigjendur yrðu varðir fyrir okri og óöryggi. Hár húsnæðiskostnaður er helsta einstaka ástæða fjárhagserfiðleika fjölskyldna og fátæktar á Íslandi samkvæmt fjölmörgum rannsóknum. Það er einnig viðurkennt um allan heim að dýrt og ótryggt húsnæði grefur undan öllum öðrum félagslegum aðgerðum. Því eru öflug og traust húsnæðisstefna grunnur að öllum félagslegum aðgerðum stjórnvalda. Ríkisstjórn sem ekki gætir að húsnæðismálum er ríkisstjórn sem ekki gætir að félagslegu öryggi í samfélaginu. Stjórn Samtaka leigjenda fordæmir þessa vanrækslu ríkisstjórnarinnar. Sú húsnæðisstefna sem ríkisstjórnir síðustu áratuga hafa fylgt hefur magnað upp brask og okur á húsnæðismarkaði, keyrt upp söluverð og útilokað því fjölda fjölskyldna frá því að eignast íbúðir. Og þá skiptir engu þótt til aðgerðanna sé ætíð blásið undir því yfirskyni að markmiðið sé að tryggja fólki húsnæði. Niðurstaðan hefur orðið þveröfug, það hefur aldrei verið fleira fólk á Íslandi sem ekki getur keypt sér húsnæði. Húsnæðiseklan, sem þessari stefna getur af sér, hefur líka skrúfað upp leiguverð svo tugir þúsunda fjölskyldna bera íþyngjandi húsnæðiskostnað, í mörgum tilfellum 50, 60 eða 70 prósent af ráðstöfunarfé fólks. Það er langt umfram hættumörk. Í eðlilegu samfélagi ættu allar bjöllur að klingja. Við búum við hættuástand í húsnæðismálum. Húsnæðismarkaðurinn einkennist af stjórnleysi þar sem fólk og fyrirtæki í gróðasókn ráða ferðinni. Markaðurinn er aðlagaður að kröfum þessa aðila um hagnað en ekki þörfum almennings fyrir öruggt og ódýrt húsnæði. Þau sem eiga fé og hafa aðgengi að lánsfé níðast innan þessa kerfis á þeim sem standa verr efnahagslega. Þetta er siðlaust ástand og klár afleiðing húsnæðisstefnu stjórnvalda undangenginna áratuga, stefnu sem þessi ríkisstjórn ætlar sér að framlengja næstu fjögur árin. Ríkisstjórn sömu flokka lofaði við undirritun kjarasamninga 2019 að ákvæði húsaleigulaga yrðu endurskoðuð til að bæta réttarstöðu leigjenda, meðal annars hvað varðar vernd leigjenda þegar kemur að hækkun leigufjárhæðar. Einnig að stuðningur við hagsmunasamtök leigjenda yrði aukinn. Sem er skrítið orðalag því sá stuðningur hefur enginn verið. Ríkisstjórnin sveik þessi loforð sín. Nú endurtaka ráðherrarnir hluta þessa loforð, um endurskoðun húsaleigulaga, en sleppa því að nefna leigubremsu eða stuðning við samtök leigjenda. Þetta er ekki hægt að skilja öðruvísi en svo að ríkisstjórnin ætli ekki, eftir athugun máls, að standa við loforð sín gagnvart verkalýðshreyfingunni og leigjendum um leigubremsu og stuðning við samtök leigjenda. Staðan er því sú að orð, undirritaðar yfirlýsingar og heit ráðherranna gagnvart leigjendum hafa ekkert gildi. Og ríkisstjórnin ætlar sér ekki að gera neitt til að lina þjáningar fjölskyldna sem eru fórnarlömb húsnæðisstefnu undangenginna ára. Stjórn samtaka leigjenda á Íslandi fordæma því stjórnarsáttmála nýrrar ríkisstjórnarinnar. Það er óafsakanlegt að setja saman sáttmála ríkisstjórnar í nóvember 2021 án þess að kynna aðgerðir til að bæta stöðu og réttindi leigjenda og boða stórfellda uppbyggingu öruggs og ódýrs húsnæðis. Og stjórnarsáttmáli íslensku ríkisstjórnarinnar sker sig í þessu frá sáttmálum nýrra ríkisstjórna í Þýskalandi og Noregi, sem myndaðar voru í haust. Þar voru kynntar öflugar opinberar aðgerðir til að styrkja húsnæðiskerfin og stöðu leigjenda þótt staðan á húsnæðismarkaði þessara landa sé miklum mun skárri en á Íslandi. Staða íslenskra leigjenda í samanburði við leigjendur í næstu löndum mun því enn versna í tíð þessara ríkisstjórnar. Höfundar eiga sæti í stjórn Samtaka leigjenda á Íslandi.
Skoðun Stærsta framfaraskref í námsmati íslenskra barna í áratugi Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar
Skoðun Litla landið sem kennir heiminum – Ísland og þróunarsamvinna í gegnum menntun GRÓ skólanna Verena Karlsdóttir,Hreiðar Þór Valtýsson,Þór Heiðar Ásgeirsson skrifar
Skoðun Listnám er lífsbjörg – opið bréf til ráðherra mennta, félags og heilbrigðismála, til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Dagbjört Andrésdóttir skrifar