Ásta Kristín var ákærð fyrir manndráp af gáleysi árið 2015 og fyrir brot á hjúkrunarlögum á þeim grundvelli að hún hefði gleymt að tæma loft úr kraga barkaraufarrennu þegar hún tók sjúkling úr öndunarvél 3. október 2012. Hún var sýknuð af ákærunni og fór fram á miskabætur vegna málsins.
Hæstiréttur sýknaði íslenska ríkið af bótakröfunni og ekki var talið sýnt fram á að íslenska ríkið hefði með saknæmum og ólögmætum hætti brotið gegn frelsi, friði, æru eða persónu hennar í skilningi skaðabótalaga.
Ásta Kristín var nýlega í viðtali við Stundina og kvaðst hafa misst allt úr höndunum eftir sýknudóminn. Málsmeðferðin hafi tekið mikið á og afleiðingarnar hafi verið gríðarlegar. Margir í samfélaginu komu Ástu til stuðnings og málsmeðferð hlaut mikla gagnrýni.
Heilbrigðisstarfsfólk í hættu
Tómas gagnrýnir atburðarásina harðlega í aðsendri grein á Vísi. Hann segir að lagaleg réttindi heilbrigðisstarfsfólks verði að tryggja annars sé hætt við því að enginn fáist til að sinna verkefnum sem séu jafnan krefjandi og áhættusöm.
„Frá fyrstu kynnum varð mér ljóst hversu framúrskarandi fagmaður Ásta Kristín var – en um leið skemmtilegur vinnufélagi. Kvöldið 3. október 2012 áttu þó eftir að verða þáttaskil í lífi hennar og fjölskyldu – og hún ranglega borin sökum. Í gang fór atburðarás sem á fáeinum árum rústaði starfsferli hennar og einkalífi - og sem hún hefur sjálf lýst sem „algjörri martröð“,“ segir Tómas í greininni.
Auki hættu á að mistök verði ekki tilkynnt
Hann segir illskiljanlegt hvers vegna atburðarásin í máli Ástu hafi þróast með þeim hætti er raunin var. Miklir ágallar hafi verið á málsmeðferðinni og þrátt fyrir sýknudóm hafi skaðinn verið skeður. Heilbrigðisstarfsfólk vinni oft undir ómanneskjulegu álagi og hafi sjaldan verið jafn berskjaldaðir og nú.
„Til þess að læra af mistökunum er aðferðafræðin alls ekki sú að ásaka einstaklinga sem eru að sinna vinnu sinni - oft undir ómanneskjulegu álagi. Svokallaður „Blame Culture“ hjálpar nefnilega engum fram á við og eykur aðeins hættuna á því að mistök verði ekki tilkynnt. Á Landspítala er ágætt ferli atvikaskráningar – og mér enn illskiljanlegt hvernig þetta mál gat tekið svo óheillavænlega stefnu, segir Tómas í greininni.
„Þessu verður að breyta - enda afar mikilvægt að við höldum í sérþjálfað starfsfólk okkar - helstu auðlind heilbrigðiskerfisins. Vonandi getur ömurlegt mál Ástu Kristínar orðið innlegg í slíkar umbætur - og um leið hjálpað henni að koma aftur til starfa - ferli sem hún hefur sem betur fer þegar hafið. Enda sárt saknað á Landspítala.“
