Að berjast eða barma sér Sólveig Anna Jónsdóttir skrifar 10. febrúar 2023 08:00 Allt frá því að kjarasamningar Starfsgreinasambands Íslands við Samtök atvinnulífsins voru kynntir í desember á síðasta ári hefur Efling haldið því fram að þessir samningar væru mistök. Við bentum á að samningarnir tryggja of lága hlutdeild í góðri afkomu fyrirtækja og hagvexti, lyfta ekki tekjum láglaunafólks á Höfuðborgarsvæðinu yfir framfærslumörk og - síðast en ekki síst - verja ekki kaupmátt vinnandi fólks nægjanlega fyrir verðbólgu. Ég sagði um SGS samninginn og aðra samninga sem undirritaðir voru um svipað leyti að þar hefðu forvígismenn samið af sér. Við gagnrýndum jafnframt að hagvaxtaraukanum, sem samið var um árið 2019, var rúllað inn í hækkanir þessara samninga og kynntur á villandi hátt sem afrakstur þeirra. Stjórn Eflingar sendi frá sér ályktun þar hækkanir samninganna voru sagðar ófullnægjandi, með vísun til hagvaxtar, verðbólgu og aðstæðna verkafólks á höfuðborgarsvæðinu. Stefán Ólafsson, sérfræðingur hjá Eflingu, ritaði hverja greinina á fætur annarri þar sem hann færði fram sömu rök með vísun í gögn og staðreyndir. Í grein á Vísir.is frá 8. desember fór Stefán yfir bæði kosti og galla SGS-samningsins, og komst að þeirri niðurstöðu að hann væri bæði ódýr og léttvægur í samanburði við Lífskjarasamninganna. Stefán rökstuddi að hækkanir hefðu þurft að vera 20 til 25 þúsund krónum hærri en raunin varð, en það er sambærilegt við kröfur Eflingar í síðasta tilboði til SA frá 8. janúar. Í sölumennskunni í kringum SGS-samninginn var gagnrýni okkar svarað með því hækkanir hans, jafnvel þær lægstu upp á 35 þúsund krónur, myndu halda í við verðbólgu á samningstímanum. Var þar miðað við verðbólguspár Seðlabankans, sem gerðu ráð fyrir all niður í 5% ársverðbólgu í lok árs 2023. Þær spár hafa reynst óraunsæjar, eins og viðurkennt er í yfirlýsingu peningastefnunefndar Seðlabankans í gær. Í yfirlýsingu sinni viðurkennir Seðlabanki Íslands að ekki hefur tekist að halda niðri verðbólgu um leið og hann tilkynnir enn eina ofsafengna stýrivaxtahækkunina. Forvígismenn stéttarfélaganna sem undirrituðu samningana í desember hafa stigið fram hver á fætur öðrum með viðbrögð af þessu tilefni. Ummæli þeirra gefa til kynna, og segja jafnvel beint út, að þeir hafi talið sig vera að leggja af mörkum til að hemja verðbólgu með því að gera ódýra og slaka kjarasamninga. Jafnframt virðist sem að þessir forvígismenn telji sig hafa með hófsemi sinni eignast kröfu á Seðlabankann að halda stýrivöxtum lágum. Þessi forvígimenn börmuðu sér allir sem einn í fjölmiðlum landsins þegar að stýrivaxtahækkunin hafði verið tilkynnt. Tónninn er svekktur og vonsvikinn. En hvað fékk þá til að halda að léttvægir kjarasamningar þeirra myndu slá á verðbólgu, þegar allir vita að orsakir verðbólgunnar eru ekki launakostnaður heldur afleiðing Covid-faraldursins, stríðsins í Úkraínu og síðast en ekki síst gróðasækni fyrirtækjanna? Og hvað fékk þá til að halda að þeir ættu nokkuð inni hjá Seðlabankanum? Hvað er það í framgöngu íslensku valdastéttarinnar í gegnum tíðina sem fær formenn verkalýðsfélaga til að halda að hún standi óþvinguð við sinn hlut í nokkrum samkomulögum? Það er ekki skynsamlegt af verkalýðsfélögum að semja án nokkurra baktrygginga við sína viðsemjendur. Það er heldur ekki skynsamlegt að byggja kjarasamningagerð á falsvonum um að fáar krónur haldi betur verðmæti sínu en margar. Það er vont að binda sig í samningum á forsendum sem ekki standast, og eiga svo ekkert vopn eftir annað en að barma sér þegar allt er um garð gengið. Við eigum heldur að kjósa baráttu, og undirrita samninga þegar við vitum að barátta okkar hefur skilað boðlegri niðurstöðu fyrir okkur umbjóðendur. Á meðan að verðbólgan étur upp ámátlegar hækkanir hinna lélegu kjarasamninga, afrakstur margumræddra maraþonfunda ríkissáttasemjara, og seðlabankastjóri heldur áfram að refsa alþýðufólki sópar íslensk auðstétt áfram til sín endalausum milljörðum. Ekki einn einasti fundur, stuttur eða langur, er haldinn um þá hræðilegu staðreynd að leigumarkaður höfuðborgarsvæðisins er enn ein arðránsgildran, spennt upp af fjármagnseigendum en íþyngjandi húsnæðiskostnaður leigjenda á Íslandi sá fimmti hæsti af aðildarríkjum OECD. Í flýtinum við að klára kjarasamninga var hagsmunabaráttu leigjenda fórnað á altari hroðvirkninnar. Nú er sú fordæmalausa staða komin upp að ríkissáttasemjari hefur tekið að sér að neyða upp á félagsfólk í Eflingu þeim lélegu samningum sem hann, af algjöru skilnings-, áhuga- og þekkingarleysi sínu á högum vinnuaflsins, sam-feðraði með SA, samninga sem glöddu framkvæmdastjóra SA svo mjög að hann brosti dögum saman, samninga sem að öllum er nú ljóst að duga ekki til nokkurs annars en að frelsa auð- og stjórnmálastéttina undan kröfum vinnandi fólks, samninga sem að munu skilja verkafólk á Íslandi eftir í feni fjárhagsáhyggja og skulda. Þetta er árangurinn af kjarasamningsgerðinni sem aðilar hennar barma sér nú sjálfir yfir – en geta þó ekki með nokkru móti unað öðrum að gera betur með raunverulegri verkalýðsbaráttu. Höfundur er formaður Eflingar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sólveig Anna Jónsdóttir Kjaraviðræður 2022-23 Mest lesið Halldór 18.01.2025 Halldór Er heimurinn á leið til helvítis? Árni Sigurðsson Skoðun Blað brotið í húsnæðismálum: VR Blær afhendir sínar fyrstu íbúðir Halla Gunnarsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson Skoðun Upplýsingaóreiða og rannsóknir á mettaðri fitu Hópur lækna Skoðun Fögnum vopnahléi og krefjumst varanlegs friðar Svandís Svavarsdóttir,Guðmundur Ingi Guðbrandsson Skoðun Vinnum í lausnum Edda Sif Pind Aradóttir Skoðun Kóngar vímuefnaheimsins Lára G. Sigurðardóttir Skoðun Hvað með það þótt sérfræðingar að sunnan fari í verkfall? Silja Bára Ómarsdóttir Skoðun Svar við „Upplýsingaóreiða og rannsóknir á mettaðri fitu“ Rajan Parrikar Skoðun Frelsi til sölu Anton Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Að vera léttvægur fundinn Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Fögnum vopnahléi og krefjumst varanlegs friðar Svandís Svavarsdóttir,Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Er heimurinn á leið til helvítis? Árni Sigurðsson skrifar Skoðun Vinnum í lausnum Edda Sif Pind Aradóttir skrifar Skoðun Blað brotið í húsnæðismálum: VR Blær afhendir sínar fyrstu íbúðir Halla Gunnarsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Frelsi til sölu Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Loftmengun yfir áramótin og mikilvægi inniloftsgæða allt árið Sylgja Dögg Sigurjónsdóttir,Árna Benediktsdóttir skrifar Skoðun Leikskólakerfið á krossgötum: Gæði eða hraði? Svava Björg Mörk skrifar Skoðun Hvað með það þótt sérfræðingar að sunnan fari í verkfall? Silja Bára Ómarsdóttir skrifar Skoðun Svar við „Upplýsingaóreiða og rannsóknir á mettaðri fitu“ Rajan Parrikar skrifar Skoðun Dýr eiga skilið samúð og umhyggju Anna Berg Samúelsdóttir skrifar Skoðun Upplýsingaóreiða og rannsóknir á mettaðri fitu Hópur lækna skrifar Skoðun Gervigreind og markþjálfun: Samvinna eða samkeppni? Ásta Guðrún Guðbrandsdóttir skrifar Skoðun Bjarni Ben í þátíð Guðmundur Einarsson skrifar Skoðun Ísland og stórveldin Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Brjóstakrabbamein – náum enn meiri árangri með stóraukinni þátttöku í skimun Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Ósvífin olíugjöld kynda undir verðbólgu Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Eru skattar og gjöld verðmætasköpun? Bjarnheiður Hallsdóttir skrifar Skoðun Hvað er græni veggurinn að reyna að segja okkur? Bjarki Gunnar Halldórsson skrifar Skoðun Sorg barna - Sektarkennd og samviskubit Matthildur Bjarnadóttir skrifar Skoðun Í leikskóla er gaman – þegar það má mæta Valentina Tinganelli,Eyjólfur Sigurjónsson,Elísabet Erlendsdóttir,Sigrún Torfadóttir,Daniel Karlsson,Særún Ósk Böðvarsdóttir,Anna Margrét Arthúrsdóttir,,Una Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Ísland verði Noregur á sterum: Sannleikurinn er lyginni líkastur- náttúruauðlindir fást gefins Björn Ólafsson skrifar Skoðun Hvers vegna hafa Svíar ekki tekið upp evruna? Júlíus Valsson skrifar Skoðun Górillur í postulínsbúð – Nýfrjálshyggjuklíkan tekur völdin Guðröður Atli Jónsson skrifar Skoðun Leikskólakerfið: Samfélagsgildi fram yfir hagnað Svava Björg Mörk skrifar Skoðun Hagræðing í ríkisrekstri: Heilræði fyrir nýja ríkisstjórn Ómar H. Kristmundsson skrifar Skoðun Mikilvægi stöðutöku á stafrænni hæfni fyrir íslensk ferðaþjónustufyrirtæki Ólína Laxdal,Sólveig Nikulásdóttir skrifar Skoðun Ögn um Vigdísarþætti Hallgrímur Helgi Helgason skrifar Skoðun Rasismi og fasismi í lögum um útlendinga Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Að skipta þjóðinni í tvo hópa Ingólfur Sverrisson skrifar Sjá meira
Allt frá því að kjarasamningar Starfsgreinasambands Íslands við Samtök atvinnulífsins voru kynntir í desember á síðasta ári hefur Efling haldið því fram að þessir samningar væru mistök. Við bentum á að samningarnir tryggja of lága hlutdeild í góðri afkomu fyrirtækja og hagvexti, lyfta ekki tekjum láglaunafólks á Höfuðborgarsvæðinu yfir framfærslumörk og - síðast en ekki síst - verja ekki kaupmátt vinnandi fólks nægjanlega fyrir verðbólgu. Ég sagði um SGS samninginn og aðra samninga sem undirritaðir voru um svipað leyti að þar hefðu forvígismenn samið af sér. Við gagnrýndum jafnframt að hagvaxtaraukanum, sem samið var um árið 2019, var rúllað inn í hækkanir þessara samninga og kynntur á villandi hátt sem afrakstur þeirra. Stjórn Eflingar sendi frá sér ályktun þar hækkanir samninganna voru sagðar ófullnægjandi, með vísun til hagvaxtar, verðbólgu og aðstæðna verkafólks á höfuðborgarsvæðinu. Stefán Ólafsson, sérfræðingur hjá Eflingu, ritaði hverja greinina á fætur annarri þar sem hann færði fram sömu rök með vísun í gögn og staðreyndir. Í grein á Vísir.is frá 8. desember fór Stefán yfir bæði kosti og galla SGS-samningsins, og komst að þeirri niðurstöðu að hann væri bæði ódýr og léttvægur í samanburði við Lífskjarasamninganna. Stefán rökstuddi að hækkanir hefðu þurft að vera 20 til 25 þúsund krónum hærri en raunin varð, en það er sambærilegt við kröfur Eflingar í síðasta tilboði til SA frá 8. janúar. Í sölumennskunni í kringum SGS-samninginn var gagnrýni okkar svarað með því hækkanir hans, jafnvel þær lægstu upp á 35 þúsund krónur, myndu halda í við verðbólgu á samningstímanum. Var þar miðað við verðbólguspár Seðlabankans, sem gerðu ráð fyrir all niður í 5% ársverðbólgu í lok árs 2023. Þær spár hafa reynst óraunsæjar, eins og viðurkennt er í yfirlýsingu peningastefnunefndar Seðlabankans í gær. Í yfirlýsingu sinni viðurkennir Seðlabanki Íslands að ekki hefur tekist að halda niðri verðbólgu um leið og hann tilkynnir enn eina ofsafengna stýrivaxtahækkunina. Forvígismenn stéttarfélaganna sem undirrituðu samningana í desember hafa stigið fram hver á fætur öðrum með viðbrögð af þessu tilefni. Ummæli þeirra gefa til kynna, og segja jafnvel beint út, að þeir hafi talið sig vera að leggja af mörkum til að hemja verðbólgu með því að gera ódýra og slaka kjarasamninga. Jafnframt virðist sem að þessir forvígismenn telji sig hafa með hófsemi sinni eignast kröfu á Seðlabankann að halda stýrivöxtum lágum. Þessi forvígimenn börmuðu sér allir sem einn í fjölmiðlum landsins þegar að stýrivaxtahækkunin hafði verið tilkynnt. Tónninn er svekktur og vonsvikinn. En hvað fékk þá til að halda að léttvægir kjarasamningar þeirra myndu slá á verðbólgu, þegar allir vita að orsakir verðbólgunnar eru ekki launakostnaður heldur afleiðing Covid-faraldursins, stríðsins í Úkraínu og síðast en ekki síst gróðasækni fyrirtækjanna? Og hvað fékk þá til að halda að þeir ættu nokkuð inni hjá Seðlabankanum? Hvað er það í framgöngu íslensku valdastéttarinnar í gegnum tíðina sem fær formenn verkalýðsfélaga til að halda að hún standi óþvinguð við sinn hlut í nokkrum samkomulögum? Það er ekki skynsamlegt af verkalýðsfélögum að semja án nokkurra baktrygginga við sína viðsemjendur. Það er heldur ekki skynsamlegt að byggja kjarasamningagerð á falsvonum um að fáar krónur haldi betur verðmæti sínu en margar. Það er vont að binda sig í samningum á forsendum sem ekki standast, og eiga svo ekkert vopn eftir annað en að barma sér þegar allt er um garð gengið. Við eigum heldur að kjósa baráttu, og undirrita samninga þegar við vitum að barátta okkar hefur skilað boðlegri niðurstöðu fyrir okkur umbjóðendur. Á meðan að verðbólgan étur upp ámátlegar hækkanir hinna lélegu kjarasamninga, afrakstur margumræddra maraþonfunda ríkissáttasemjara, og seðlabankastjóri heldur áfram að refsa alþýðufólki sópar íslensk auðstétt áfram til sín endalausum milljörðum. Ekki einn einasti fundur, stuttur eða langur, er haldinn um þá hræðilegu staðreynd að leigumarkaður höfuðborgarsvæðisins er enn ein arðránsgildran, spennt upp af fjármagnseigendum en íþyngjandi húsnæðiskostnaður leigjenda á Íslandi sá fimmti hæsti af aðildarríkjum OECD. Í flýtinum við að klára kjarasamninga var hagsmunabaráttu leigjenda fórnað á altari hroðvirkninnar. Nú er sú fordæmalausa staða komin upp að ríkissáttasemjari hefur tekið að sér að neyða upp á félagsfólk í Eflingu þeim lélegu samningum sem hann, af algjöru skilnings-, áhuga- og þekkingarleysi sínu á högum vinnuaflsins, sam-feðraði með SA, samninga sem glöddu framkvæmdastjóra SA svo mjög að hann brosti dögum saman, samninga sem að öllum er nú ljóst að duga ekki til nokkurs annars en að frelsa auð- og stjórnmálastéttina undan kröfum vinnandi fólks, samninga sem að munu skilja verkafólk á Íslandi eftir í feni fjárhagsáhyggja og skulda. Þetta er árangurinn af kjarasamningsgerðinni sem aðilar hennar barma sér nú sjálfir yfir – en geta þó ekki með nokkru móti unað öðrum að gera betur með raunverulegri verkalýðsbaráttu. Höfundur er formaður Eflingar.
Blað brotið í húsnæðismálum: VR Blær afhendir sínar fyrstu íbúðir Halla Gunnarsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson Skoðun
Fögnum vopnahléi og krefjumst varanlegs friðar Svandís Svavarsdóttir,Guðmundur Ingi Guðbrandsson Skoðun
Skoðun Fögnum vopnahléi og krefjumst varanlegs friðar Svandís Svavarsdóttir,Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar
Skoðun Blað brotið í húsnæðismálum: VR Blær afhendir sínar fyrstu íbúðir Halla Gunnarsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson skrifar
Skoðun Loftmengun yfir áramótin og mikilvægi inniloftsgæða allt árið Sylgja Dögg Sigurjónsdóttir,Árna Benediktsdóttir skrifar
Skoðun Brjóstakrabbamein – náum enn meiri árangri með stóraukinni þátttöku í skimun Halla Þorvaldsdóttir skrifar
Skoðun Í leikskóla er gaman – þegar það má mæta Valentina Tinganelli,Eyjólfur Sigurjónsson,Elísabet Erlendsdóttir,Sigrún Torfadóttir,Daniel Karlsson,Særún Ósk Böðvarsdóttir,Anna Margrét Arthúrsdóttir,,Una Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Ísland verði Noregur á sterum: Sannleikurinn er lyginni líkastur- náttúruauðlindir fást gefins Björn Ólafsson skrifar
Skoðun Mikilvægi stöðutöku á stafrænni hæfni fyrir íslensk ferðaþjónustufyrirtæki Ólína Laxdal,Sólveig Nikulásdóttir skrifar
Blað brotið í húsnæðismálum: VR Blær afhendir sínar fyrstu íbúðir Halla Gunnarsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson Skoðun
Fögnum vopnahléi og krefjumst varanlegs friðar Svandís Svavarsdóttir,Guðmundur Ingi Guðbrandsson Skoðun