Gullhúðuð ríkisstjórn Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar 31. janúar 2024 09:01 Ég sótti Framleiðsluþing Samtaka iðnaðarins á dögunum. Þar var rætt um íþyngjandi regluverk undir forskriftinni Gullhúðun á færibandi. Við vissum það fyrir að reglubyrðin á Íslandi er meiri en tilefni er til og það er ágætt að fólk sé að vakna. Þetta er að öllu leyti heimatilbúinn vandi – ekki innfluttur frá Evrópusambandinu. Í nýrri úttekt sem Guðlaugur Þór Þórðarson, umhverfisráðherra lét gera kom í ljós að 40% mála sem samþykkt voru úr hans ráðuneyti voru gullhúðuð. Önnur ráðuneyti eru eflaust á svipuðu róli. Íslensk stjórnvöld bera hér alla ábyrgð; þau geta ekki varpað henni annað. Það er því nokkuð kúnstugt að sjá hvern ráðherra Sjálfstæðisflokksins á fætur öðrum baða sig í umræðunni um gullhúðun, fullir vandlætingar yfir stöðu mála, þegar þeir bera sjálfir ábyrgðina. Samkeppnishæfni Íslands er eitt mikilvægasta viðfangsefni okkar allra. Við erum í stöðugri samkeppni við önnur lönd um lífsgæði og tækifæri. EES samningurinn færði okkur nákvæmlega þetta – aukin lífsgæði og tækifæri. Hann hefur verið rót hagsældar á Íslandi. Honum fylgir að við innleiðum evrópskt regluverk í íslensk lög til að einfalda og samræma það umhverfi sem fólk og fyrirtæki býr við á evrópska efnahagssvæðinu. Hverju ríki er síðan nokkuð frjálst að ganga enn lengra. Það er í daglegu tali kallað gullhúðun regluverks en nær væri að kalla það blýhúðun. Sjálfstæðisflokkurinn ásamt öðrum stjórnarflokkum hefur síðan ákveðið að nota þetta frelsi, sem hvert ríki hefur, til að gera regluverkið þyngra og flóknara. Þessi tilhneiging íslenskra stjórnvalda að ganga lengra í að þrengja að almenningi og fyrirtækjum er varhugaverð. Íþyngjandi og óþarflega flókið regluverk veldur bæði töfum og auknum kostnaði á hverju einasta stigi samfélagsins og atvinnulífsins, og skilar sér að lokum í auknum kostnaði fyrir heimili landsins. Að aflétta þessum auknu byrðum er því mikið hagsmunamál. En þetta er hins vegar pólitísk ákvörðun sem stjórnarflokkarnir bera ábyrgð á. Það góða er að nú eru þeir að vakna af þessum Þyrnirósarsvefni. Enda korter í kosningar. Sofandaháttur Sjálfstæðisflokkurins Sjálfstæðisflokkurinn er sem sé að ranka við sér eftir áratuga svefn. Helst af öllu ætlar hann að slá sjálfan sig til riddara og berjast gegn þeirri blýhúðun sem hann ber meira og minna ábyrgð á sjálfur. Sömu möntru kyrja þingmenn hans í orkumálum og útlendingamálum þessa dagana og stunda nokkuð trúverðuga stjórnarandstöðu gegn eigin ríkisstjórn. Þar draga þeir réttilega fram sinnuleysi, stjórnleysi og ekki síst ákvörðunarleysi í þessum málaflokkum. Á þeirra vakt hefur óreiðukennd stefna og svifaseint regluverk byggst upp. Þrátt fyrir að hafa stýrt þessum verkefnum linnulaust í meira en 10 ár. Flokkur sem hagar sér svona er ekki beinlínis stjórntækur. Það er ekki mikill bragur af því né lýsandi fyrir pólitískan kjark að benda á „hættulegu embættismennina“ innan framkvæmdavaldsins. Ábyrgðin er á endanum alltaf ráðherranna sem eiga að standa þá vakt. En sofandahátturinn hefur verið allt um lykjandi á síðustu árum. Einföldun regluverks og hagsmunagæsla Þorsteinn Víglundsson var í pallborði á umræddu þingi. Þar lýsti hann hvaða áhrif óþarflega flókið regluverk hefur haft á rekstur fyrirtækisins sem hann er í forsvari fyrir. „Mér líður stundum eins og ég sé að draga grjóthnullung í gegnum kviksyndi“ sagði hann um kerfi sem er alltof íþyngjandi, flókið, óskilvirkt og kostnaðarsamt. Ferli sem ætti alla jafna að vera örfáir mánuðir getur tekið allt að fimm ár. Í stað þess að nýta smæðina sem íslenskt samfélag býður upp á er kerfið er þunglamalegt og stendur í vegi fyrir fólki. Hér þarf pólitíska forystu og ákvörðun um að ganga hreint til verks. Einföldun regluverks dregur úr aðgangshindrunum, eykur nýliðun og eflir samkeppnismarkaði. Ég hef heyrt mýmörg dæmi um hugmyndir og tækifæri sem aldrei urðu að veruleika vegna þess að fólk hreinlega gafst upp á skriffinnskunni. Við getum hæglega liðkað fyrir atvinnuvegum, hugmyndum og sprotum án þess að slá af eðlilegum kröfum um gæði eða öryggi, svo dæmi séu tekin. Á fyrrnefndum viðburði furðaði formaður Sjálfstæðisflokksins sig á að það væri búið að tala um einföldun regluverks í tuttugu ár en ekkert gerðist. Ég tek undir það – það er kominn tími til að láta verkin tala. Fyrrnefndur flokkur hefur sannarlega fengið drjúgan tíma til þess en ekki nýtt hann. Það er nauðsynlegt að bregðast við þessari þróun til að auka samkeppnishæfni Íslands og skapa hér sterk skilyrði fyrir verðmætasköpun. Langflestar reglugerðir sem við tökum frá EES hafa jákvæð áhrif á samfélagið, neytendur, samkeppnisskilyrði eða aðra þætti. Gullhúðun regluverks á hins vegar ekki að vera keyrð áfram, sofandi á sjálfstýringu. Það er líka okkar að standa vörð um hagsmuni þjóðarinnar. Viðreisn hefur síðustu ár lagt fram tillögur um einföldun regluverks og minni útþenslu hins opinbera. Að mati OECD gæti slík tiltekt aukið hagvöxt um 1-1.5%. Það munar um minna. Undirtektir á stjórnarheimili hafa hins vegar verið dræmar. Það er í stefnu Viðreisnar að auka samkeppnishæfni Íslands, byggja undir frjótt atvinnulíf og uppbygginu innviða, meðal annars með einföldun regluverks. Í ríkisstjórn Viðreisnar væri það eitt af forgangsmálum okkar og ganga hreint til verks í þeim efnum. Fyrsta skrefið væri að fækka ráðuneytum og senda þannig skýr skilaboð inn í stjórnsýsluna. Það þarf tiltekt í íslenskri stjórnsýslu, regluverki og ríkisfjármálum, með almannahagsmuni í forgrunni. En ljóst er að við sem þjóð verðum að standa betur með okkur sjálfum. Í stað þess að flækja málin þurfum við að styrkja hagsmuni okkar og tækifæri. Það gerir enginn nema við sjálf. Höfundur er formaður Viðreisnar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir Viðreisn Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur Mest lesið Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson Skoðun Það er list að lifa með krabbameini Hlíf Steingrímsdóttir Skoðun Konur sem stinga hvor aðra í bakið Sigríður Svanborgardóttir Skoðun Orðræða mótar menningu – og menningin mótar okkur öll Jóhanna Bárðardóttir Skoðun Leiðtogi sem nær árangri Birkir Jón Jónsson Skoðun Græðgin sem hlífir engum Snæbjörn Brynjarsson og Þórólfur Júlían Dagsson Skoðun Sameining sem eflir íslenskan landbúnað Egill Gautason Skoðun Fjör á fjármálamarkaði Fastir pennar Kennitala á blaði Jón Viðar Pálsson Skoðun Fjölbreytileiki er styrkleiki Guðmundur Ingi Kristinsson Skoðun Skoðun Skoðun Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson skrifar Skoðun Orðræða mótar menningu – og menningin mótar okkur öll Jóhanna Bárðardóttir skrifar Skoðun Eitt spilakort, betri spilamenning – er skaðaminnkandi Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Skoðun Sameining sem eflir íslenskan landbúnað Egill Gautason skrifar Skoðun Konur sem stinga hvor aðra í bakið Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Fjölbreytileiki er styrkleiki Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Það er list að lifa með krabbameini Hlíf Steingrímsdóttir skrifar Skoðun Um kynjafræði og pólítík Hanna Björg Vilhjálmsdóttir skrifar Skoðun Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun 112. liðurinn í aðgerðaáætlun í menntamálum? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson skrifar Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Drambið okkar Júlíus Valsson skrifar Skoðun Við vitum Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Börn í meðferð eiga rétt á fagfólki orð duga ekki lengur! Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Greindarskerðing eða ofurgáfur með gervigreind Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Stöndum saman gegn fjölþáttaógnum Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hagræðing á kostnað fjölbreytni og gæðamenntunar Ida Marguerite Semey skrifar Skoðun Umbúðir en ekkert innihald í Hafnarfirði Einar Geir Þorsteinsson skrifar Skoðun Við viljum tala íslensku, en hvernig Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Mansalsmál á Íslandi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Hættur heimsins virða engin landamæri Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Tímamót í sjálfsvígsforvörnum Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Yfirgangur, yfirlæti og endastöð Strætó Axel Hall skrifar Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar Sjá meira
Ég sótti Framleiðsluþing Samtaka iðnaðarins á dögunum. Þar var rætt um íþyngjandi regluverk undir forskriftinni Gullhúðun á færibandi. Við vissum það fyrir að reglubyrðin á Íslandi er meiri en tilefni er til og það er ágætt að fólk sé að vakna. Þetta er að öllu leyti heimatilbúinn vandi – ekki innfluttur frá Evrópusambandinu. Í nýrri úttekt sem Guðlaugur Þór Þórðarson, umhverfisráðherra lét gera kom í ljós að 40% mála sem samþykkt voru úr hans ráðuneyti voru gullhúðuð. Önnur ráðuneyti eru eflaust á svipuðu róli. Íslensk stjórnvöld bera hér alla ábyrgð; þau geta ekki varpað henni annað. Það er því nokkuð kúnstugt að sjá hvern ráðherra Sjálfstæðisflokksins á fætur öðrum baða sig í umræðunni um gullhúðun, fullir vandlætingar yfir stöðu mála, þegar þeir bera sjálfir ábyrgðina. Samkeppnishæfni Íslands er eitt mikilvægasta viðfangsefni okkar allra. Við erum í stöðugri samkeppni við önnur lönd um lífsgæði og tækifæri. EES samningurinn færði okkur nákvæmlega þetta – aukin lífsgæði og tækifæri. Hann hefur verið rót hagsældar á Íslandi. Honum fylgir að við innleiðum evrópskt regluverk í íslensk lög til að einfalda og samræma það umhverfi sem fólk og fyrirtæki býr við á evrópska efnahagssvæðinu. Hverju ríki er síðan nokkuð frjálst að ganga enn lengra. Það er í daglegu tali kallað gullhúðun regluverks en nær væri að kalla það blýhúðun. Sjálfstæðisflokkurinn ásamt öðrum stjórnarflokkum hefur síðan ákveðið að nota þetta frelsi, sem hvert ríki hefur, til að gera regluverkið þyngra og flóknara. Þessi tilhneiging íslenskra stjórnvalda að ganga lengra í að þrengja að almenningi og fyrirtækjum er varhugaverð. Íþyngjandi og óþarflega flókið regluverk veldur bæði töfum og auknum kostnaði á hverju einasta stigi samfélagsins og atvinnulífsins, og skilar sér að lokum í auknum kostnaði fyrir heimili landsins. Að aflétta þessum auknu byrðum er því mikið hagsmunamál. En þetta er hins vegar pólitísk ákvörðun sem stjórnarflokkarnir bera ábyrgð á. Það góða er að nú eru þeir að vakna af þessum Þyrnirósarsvefni. Enda korter í kosningar. Sofandaháttur Sjálfstæðisflokkurins Sjálfstæðisflokkurinn er sem sé að ranka við sér eftir áratuga svefn. Helst af öllu ætlar hann að slá sjálfan sig til riddara og berjast gegn þeirri blýhúðun sem hann ber meira og minna ábyrgð á sjálfur. Sömu möntru kyrja þingmenn hans í orkumálum og útlendingamálum þessa dagana og stunda nokkuð trúverðuga stjórnarandstöðu gegn eigin ríkisstjórn. Þar draga þeir réttilega fram sinnuleysi, stjórnleysi og ekki síst ákvörðunarleysi í þessum málaflokkum. Á þeirra vakt hefur óreiðukennd stefna og svifaseint regluverk byggst upp. Þrátt fyrir að hafa stýrt þessum verkefnum linnulaust í meira en 10 ár. Flokkur sem hagar sér svona er ekki beinlínis stjórntækur. Það er ekki mikill bragur af því né lýsandi fyrir pólitískan kjark að benda á „hættulegu embættismennina“ innan framkvæmdavaldsins. Ábyrgðin er á endanum alltaf ráðherranna sem eiga að standa þá vakt. En sofandahátturinn hefur verið allt um lykjandi á síðustu árum. Einföldun regluverks og hagsmunagæsla Þorsteinn Víglundsson var í pallborði á umræddu þingi. Þar lýsti hann hvaða áhrif óþarflega flókið regluverk hefur haft á rekstur fyrirtækisins sem hann er í forsvari fyrir. „Mér líður stundum eins og ég sé að draga grjóthnullung í gegnum kviksyndi“ sagði hann um kerfi sem er alltof íþyngjandi, flókið, óskilvirkt og kostnaðarsamt. Ferli sem ætti alla jafna að vera örfáir mánuðir getur tekið allt að fimm ár. Í stað þess að nýta smæðina sem íslenskt samfélag býður upp á er kerfið er þunglamalegt og stendur í vegi fyrir fólki. Hér þarf pólitíska forystu og ákvörðun um að ganga hreint til verks. Einföldun regluverks dregur úr aðgangshindrunum, eykur nýliðun og eflir samkeppnismarkaði. Ég hef heyrt mýmörg dæmi um hugmyndir og tækifæri sem aldrei urðu að veruleika vegna þess að fólk hreinlega gafst upp á skriffinnskunni. Við getum hæglega liðkað fyrir atvinnuvegum, hugmyndum og sprotum án þess að slá af eðlilegum kröfum um gæði eða öryggi, svo dæmi séu tekin. Á fyrrnefndum viðburði furðaði formaður Sjálfstæðisflokksins sig á að það væri búið að tala um einföldun regluverks í tuttugu ár en ekkert gerðist. Ég tek undir það – það er kominn tími til að láta verkin tala. Fyrrnefndur flokkur hefur sannarlega fengið drjúgan tíma til þess en ekki nýtt hann. Það er nauðsynlegt að bregðast við þessari þróun til að auka samkeppnishæfni Íslands og skapa hér sterk skilyrði fyrir verðmætasköpun. Langflestar reglugerðir sem við tökum frá EES hafa jákvæð áhrif á samfélagið, neytendur, samkeppnisskilyrði eða aðra þætti. Gullhúðun regluverks á hins vegar ekki að vera keyrð áfram, sofandi á sjálfstýringu. Það er líka okkar að standa vörð um hagsmuni þjóðarinnar. Viðreisn hefur síðustu ár lagt fram tillögur um einföldun regluverks og minni útþenslu hins opinbera. Að mati OECD gæti slík tiltekt aukið hagvöxt um 1-1.5%. Það munar um minna. Undirtektir á stjórnarheimili hafa hins vegar verið dræmar. Það er í stefnu Viðreisnar að auka samkeppnishæfni Íslands, byggja undir frjótt atvinnulíf og uppbygginu innviða, meðal annars með einföldun regluverks. Í ríkisstjórn Viðreisnar væri það eitt af forgangsmálum okkar og ganga hreint til verks í þeim efnum. Fyrsta skrefið væri að fækka ráðuneytum og senda þannig skýr skilaboð inn í stjórnsýsluna. Það þarf tiltekt í íslenskri stjórnsýslu, regluverki og ríkisfjármálum, með almannahagsmuni í forgrunni. En ljóst er að við sem þjóð verðum að standa betur með okkur sjálfum. Í stað þess að flækja málin þurfum við að styrkja hagsmuni okkar og tækifæri. Það gerir enginn nema við sjálf. Höfundur er formaður Viðreisnar.
Skoðun Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson skrifar
Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar
Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar
Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar