Hinn stóri pakki ósýnilegrar reynslu Matthildur Björnsdóttir skrifar 23. september 2024 18:02 Hinn stóri pakki ósýnilegrar reynslu hefur verið reynsla margra fyrir tíma leyfis til tjáskipta um erfiða reynslu. Veruleikamynd til að útskýra sig þegar dýpt tilfinninga var ekki til í málinu heldur. Það varð þá til þess að mikið af reynslu mannvera fór í geymslu djúpt í kerfum þeirra. Það gerist þegar, og af því að: Viðkomandi einstaklingur hafði ekki baklands styrk til að standa upp fyrir sér gegn slæmum orðum, heilaþvotti og kröfu um þöggun. Hér hef ég komið upp með nýtt orð um þesskonar atvik þegar mjög slæm orð hafa verið sögð við mannveru sem hafði ekkert bakland til að snúa áhrifum þeirra við. Það sem var lært meira en hálfri öld síðar, var að vegna orðanna missti viðkomandi rétt sinn til að finna í sér sem ung kona hvað líf hennar ætti að verða um. Það kostaði hana það: Að hún fékk ekki svigrúm fyrir það sem er atriði í öllum kvenmannslíkömum. Sem er að kerfin í konum eiga rétt á tíma og rúmi til að uppgötva hvað myndi birtast. Hvort það væri hin konum ætlaða móðurþráar upplifun tækifæri til að rísa. Eða ef líf viðkomandi konu ætti að snúast um önnur mikilvæg verkefni. Hvers vegna var flókið að skilgreina, en frá þunga orðanna endaði hún í vanvirku hjónabandi, þar sem tvö fín börn komu frá. En dæmið fór ekki eins og hefði átt að vera. 21. öldin veitti að lokum svör við hinum dýpri atriðum og afleiðingum Orðin höfðu sett langa þykka rennihurð upp hið innra sem var rammlæst þangað til orð utan að komu sem opnuðu hana. En orð Peter A Levine voru þau orð sem útskýrðu það í smáatriðum hvað hafði gerst. Áhrif orðanna komu svo fullkomlega skýrt og upp í ljósið við orð Peter A Levine: Að áfall sjokkeri heilann, lami tjáskipti, og frysti líkamann. Það þýðir í öðrum orðum að við árásir á rétt mannvera virki sem mikilvægum hluta sálar þeirra sé sökkt í hyldýpi í iðrum líkamans. Það var mikið sjokk að átta sig á þessu meira en hálfri öld síðar. Þegar hún sá að hún hafði verið meira sem barnapía en sönn móðir. Það voru í raun líka önnur atriði í samfélaginu sem höfðu ollið eða ýtt undir slíkt ástand. Þar sem ég veit um hliðstæðar reynslur varðandi nokkrar konur. Er að það hefur verið veruleiki þarna inni í ótal konum víða um heimsem hafi endað með það ástand í sér. Karlmenn hafa auðvitað líka fengið slíka skammta, þó að ég hafi ekki beinar sögur um það hér. En hitti mann hér sem fékk slæma útreið frá foreldrum sínum, reynsla sem hann lýsti sem kostaði hann mest sem karlkyn nýtur. Þau áhrif rændu hann stórum hluta mikilvægra tækifæra. Slíkt gerist vegna þess hve stórum og mikilvægum rétti var tekinn af þeim einstaklingum með slæmum munnlegum árásum. Þessi þrjú tilfelli eru bara smá dæmi um slíkar afleiðingar, að í þeim innri heimi sem slíkt gerist, þá virkar það sem að þykk „Rennihurð þungrar orku sjokks hafi verið sett upp og henni læst“. Í öðru tilfelli var það hreinlega allt líf einnar konu á mínum aldri áður en hún áttaði sig á áhrifum konunnar sem ól hana upp og hvað þau höfðu gert lífi hennar. Það voru hörð orð sem sú kona byrjaði að heilaþvo hana til áður en hún náði kynþroska aldri. Það var gert í þeim tilgangi að hindra hana í að læra almennt um lífið. Hún heilaþvoði hana, til að verja miklu hluta tíma lífs síns í að bíða eftir manni á Hvítum Hesti. Hlutur sem gerðist aldrei. Önnur kona hér í Ástralíu hafði sótt um háskóla í Bandaríkjunum en hélt að hún hefði ekki verið samþykkt fyrir það.Svo eftir ótal ár lærði hún að móðir hennar hafði séð bréfið og stolið því. Sem gæti hafa verið, af því að hún vildi ekki að dóttirin færi. Frá orðum Thomas Hubl, og ekki síður orðum Peter A Levine hefur mikið af því að lokum komið upp í birtuna. Frá Thomas Hubl að slíkt fari beint inn í taugakerfin og niður kynslóðirnar. Svo lýsir Peter því á þennan beina máta hvernig það gerist: Slæm reynsla sjokki heilabúið, lami tjáningu og frysti taugakerfi líkamans. Undirvitundin setur það í frysti í taugakerfunum þegar enginn möguleiki var eða er fyrir tjáningu um það sem gerðist og braut sjálfvirði manneskjunnar niður. Það er mikil vinna fólgin í að byggja slíkt upp seinna, en getur gerst með réttri hjálp, bókum og fræðslu. Uppljómun um slíkt getur samt ekki alltaf bætt fyrir tjón og missi sem slík atvik sköpuðu. Það gætu verið þúsundir einstaklinga á Íslandi að lifa frá slíkum missi. Og það hugsanlega fyrir suma án þess að muna eða gera sér grein fyrir því. Það gæti hugsanlega átt meira við fyrir og í eldri kynslóðinni sem var ung þegar viðhorf og verðgildi voru ansi hörð. Og oft fyrir að ofur einfalda tilveruna.Ekki síst slæma meðferð sem átti þá að „fyrir gefa“ sem ég upplifði á þeim árum að ætlast væri til að því væri sópað undir teppin. Og að maður ætti ekki að ætlast til betri framkomu í geranda. Nýja útgáfan af því orði, er að það eigi ekki að sópa slíku undir teppin, heldur að aðskilja sig frá eðli árásar, og vænta úrlausnar. Með meiri tólum, þekkingu, innsæi og stofnunum sem veita tilfinningalega hjálp er þá vonandi möguleiki fyrir einhverjar sem átti sig á hvað gerðist að sortera það út eins vel og hægt sé. Tjáningin er leið til losunar. Höfundur er Íslendingur sem hefur verið búsettur í Ástralíu um langan tíma. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Matthildur Björnsdóttir Mest lesið Kynlíf veldur einhverfu: Opið bréf til Háskóla Íslands og fjölmiðla Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Margrét Oddný Leópoldsdóttir Skoðun Deyr mjólkurkýrin ef eigandi hennar fær eitt viðbótar mjólkurglas? Þórður Snær Júlíusson Skoðun Réttur til endurtektarprófa: Jafnræði í námi fyrir alla stúdenta Vera Mist Magnúsdóttir,Guðlaug Eva Albertsdóttir Skoðun Aðför að landsbyggðinni – og tilraun til að slá ryki í augu almennings Ingibjörg Isaksen Skoðun Er þetta í alvöru umdeild skoðun fámenns hóps? Snorri Másson Skoðun „Þessu er alltaf lofað fyrir kosningar en alltaf svikið“ Jóhann Páll Jóhannsson Skoðun Ég virði þig og þín mörk, virðir þú mig og mín mörk ? Rakel Linda Kristjánsdóttir Skoðun Að standa við stóru orðin Guðmundur Ari Sigurjónsson Skoðun Liðveisla fyrir öll Atli Már Haraldsson Skoðun Falsfréttastjóri RÚV dýpkar holuna sína Einar Steingrímsson Skoðun Skoðun Skoðun Vorbókaleysingar Henry Alexander Henrysson skrifar Skoðun Er þetta í alvöru umdeild skoðun fámenns hóps? Snorri Másson skrifar Skoðun Liðveisla fyrir öll Atli Már Haraldsson skrifar Skoðun Réttur til endurtektarprófa: Jafnræði í námi fyrir alla stúdenta Vera Mist Magnúsdóttir,Guðlaug Eva Albertsdóttir skrifar Skoðun Að standa við stóru orðin Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Aðför að landsbyggðinni – og tilraun til að slá ryki í augu almennings Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Deyr mjólkurkýrin ef eigandi hennar fær eitt viðbótar mjólkurglas? Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Kynlíf veldur einhverfu: Opið bréf til Háskóla Íslands og fjölmiðla Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Margrét Oddný Leópoldsdóttir skrifar Skoðun Ég virði þig og þín mörk, virðir þú mig og mín mörk ? Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar Skoðun „Þessu er alltaf lofað fyrir kosningar en alltaf svikið“ Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun Þjóðaröryggi að vera aðildarríki að Evrópusambandinu Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Fullvalda utan sambandsríkja Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Sagnaarfur Biblíunnar - Salómonsdómur, lög og ólög Sigurvin Lárus Jónsson skrifar Skoðun Sjálfstæðir grunnskólar í hættu Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Borgaralegur vígbúnaður Dr. Bjarni Már Magnússon skrifar Skoðun Áskoranir og tækni í heilbrigðisþjónustu Teitur Guðmundsson skrifar Skoðun Ósunginn óður til doktorsnema Styrmir Hallsson skrifar Skoðun Frjáls umræða ekki lengur leyfð í USA – Skoðanafrelsi í hættu – Amerískt Gestapo í uppsiglingu? Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Tannhjól í mulningsvél? Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Fækkum kennurum um 90% Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Uppsagnarbréf til góða fólksins Daníel Freyr Jónsson skrifar Skoðun Kristni og íslam: Samfélag sem hvílir á skilningi Skúli S. Ólafsson skrifar Skoðun Hugtakastríðið mikla Sigmar Guðmundsson skrifar Skoðun Forsjárhyggja Sjálfstæðis- og Framsóknarfólks í Hafnarfirði í garð fólks með fötlun Stefán Már Gunnlaugsson skrifar Skoðun Ekki er allt sem sýnist Ólafur Helgi Marteinsson skrifar Skoðun Skóli án aðgreiningar: Hentar ýktasta mynd skólastefnunnar öllum börnum? Jóna Sigríður Valbergsdóttir skrifar Skoðun Vilji til að rjúfa kyrrstöðu í húsnæðiskreppunni Finnbjörn A. Hermannsson skrifar Skoðun Grænt ál frá Íslandi er mikilvægt fyrir sjálfstæða Evrópu Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Þegar barn óttast önnur börn Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Falsfréttastjóri RÚV dýpkar holuna sína Einar Steingrímsson skrifar Sjá meira
Hinn stóri pakki ósýnilegrar reynslu hefur verið reynsla margra fyrir tíma leyfis til tjáskipta um erfiða reynslu. Veruleikamynd til að útskýra sig þegar dýpt tilfinninga var ekki til í málinu heldur. Það varð þá til þess að mikið af reynslu mannvera fór í geymslu djúpt í kerfum þeirra. Það gerist þegar, og af því að: Viðkomandi einstaklingur hafði ekki baklands styrk til að standa upp fyrir sér gegn slæmum orðum, heilaþvotti og kröfu um þöggun. Hér hef ég komið upp með nýtt orð um þesskonar atvik þegar mjög slæm orð hafa verið sögð við mannveru sem hafði ekkert bakland til að snúa áhrifum þeirra við. Það sem var lært meira en hálfri öld síðar, var að vegna orðanna missti viðkomandi rétt sinn til að finna í sér sem ung kona hvað líf hennar ætti að verða um. Það kostaði hana það: Að hún fékk ekki svigrúm fyrir það sem er atriði í öllum kvenmannslíkömum. Sem er að kerfin í konum eiga rétt á tíma og rúmi til að uppgötva hvað myndi birtast. Hvort það væri hin konum ætlaða móðurþráar upplifun tækifæri til að rísa. Eða ef líf viðkomandi konu ætti að snúast um önnur mikilvæg verkefni. Hvers vegna var flókið að skilgreina, en frá þunga orðanna endaði hún í vanvirku hjónabandi, þar sem tvö fín börn komu frá. En dæmið fór ekki eins og hefði átt að vera. 21. öldin veitti að lokum svör við hinum dýpri atriðum og afleiðingum Orðin höfðu sett langa þykka rennihurð upp hið innra sem var rammlæst þangað til orð utan að komu sem opnuðu hana. En orð Peter A Levine voru þau orð sem útskýrðu það í smáatriðum hvað hafði gerst. Áhrif orðanna komu svo fullkomlega skýrt og upp í ljósið við orð Peter A Levine: Að áfall sjokkeri heilann, lami tjáskipti, og frysti líkamann. Það þýðir í öðrum orðum að við árásir á rétt mannvera virki sem mikilvægum hluta sálar þeirra sé sökkt í hyldýpi í iðrum líkamans. Það var mikið sjokk að átta sig á þessu meira en hálfri öld síðar. Þegar hún sá að hún hafði verið meira sem barnapía en sönn móðir. Það voru í raun líka önnur atriði í samfélaginu sem höfðu ollið eða ýtt undir slíkt ástand. Þar sem ég veit um hliðstæðar reynslur varðandi nokkrar konur. Er að það hefur verið veruleiki þarna inni í ótal konum víða um heimsem hafi endað með það ástand í sér. Karlmenn hafa auðvitað líka fengið slíka skammta, þó að ég hafi ekki beinar sögur um það hér. En hitti mann hér sem fékk slæma útreið frá foreldrum sínum, reynsla sem hann lýsti sem kostaði hann mest sem karlkyn nýtur. Þau áhrif rændu hann stórum hluta mikilvægra tækifæra. Slíkt gerist vegna þess hve stórum og mikilvægum rétti var tekinn af þeim einstaklingum með slæmum munnlegum árásum. Þessi þrjú tilfelli eru bara smá dæmi um slíkar afleiðingar, að í þeim innri heimi sem slíkt gerist, þá virkar það sem að þykk „Rennihurð þungrar orku sjokks hafi verið sett upp og henni læst“. Í öðru tilfelli var það hreinlega allt líf einnar konu á mínum aldri áður en hún áttaði sig á áhrifum konunnar sem ól hana upp og hvað þau höfðu gert lífi hennar. Það voru hörð orð sem sú kona byrjaði að heilaþvo hana til áður en hún náði kynþroska aldri. Það var gert í þeim tilgangi að hindra hana í að læra almennt um lífið. Hún heilaþvoði hana, til að verja miklu hluta tíma lífs síns í að bíða eftir manni á Hvítum Hesti. Hlutur sem gerðist aldrei. Önnur kona hér í Ástralíu hafði sótt um háskóla í Bandaríkjunum en hélt að hún hefði ekki verið samþykkt fyrir það.Svo eftir ótal ár lærði hún að móðir hennar hafði séð bréfið og stolið því. Sem gæti hafa verið, af því að hún vildi ekki að dóttirin færi. Frá orðum Thomas Hubl, og ekki síður orðum Peter A Levine hefur mikið af því að lokum komið upp í birtuna. Frá Thomas Hubl að slíkt fari beint inn í taugakerfin og niður kynslóðirnar. Svo lýsir Peter því á þennan beina máta hvernig það gerist: Slæm reynsla sjokki heilabúið, lami tjáningu og frysti taugakerfi líkamans. Undirvitundin setur það í frysti í taugakerfunum þegar enginn möguleiki var eða er fyrir tjáningu um það sem gerðist og braut sjálfvirði manneskjunnar niður. Það er mikil vinna fólgin í að byggja slíkt upp seinna, en getur gerst með réttri hjálp, bókum og fræðslu. Uppljómun um slíkt getur samt ekki alltaf bætt fyrir tjón og missi sem slík atvik sköpuðu. Það gætu verið þúsundir einstaklinga á Íslandi að lifa frá slíkum missi. Og það hugsanlega fyrir suma án þess að muna eða gera sér grein fyrir því. Það gæti hugsanlega átt meira við fyrir og í eldri kynslóðinni sem var ung þegar viðhorf og verðgildi voru ansi hörð. Og oft fyrir að ofur einfalda tilveruna.Ekki síst slæma meðferð sem átti þá að „fyrir gefa“ sem ég upplifði á þeim árum að ætlast væri til að því væri sópað undir teppin. Og að maður ætti ekki að ætlast til betri framkomu í geranda. Nýja útgáfan af því orði, er að það eigi ekki að sópa slíku undir teppin, heldur að aðskilja sig frá eðli árásar, og vænta úrlausnar. Með meiri tólum, þekkingu, innsæi og stofnunum sem veita tilfinningalega hjálp er þá vonandi möguleiki fyrir einhverjar sem átti sig á hvað gerðist að sortera það út eins vel og hægt sé. Tjáningin er leið til losunar. Höfundur er Íslendingur sem hefur verið búsettur í Ástralíu um langan tíma.
Kynlíf veldur einhverfu: Opið bréf til Háskóla Íslands og fjölmiðla Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Margrét Oddný Leópoldsdóttir Skoðun
Réttur til endurtektarprófa: Jafnræði í námi fyrir alla stúdenta Vera Mist Magnúsdóttir,Guðlaug Eva Albertsdóttir Skoðun
Skoðun Réttur til endurtektarprófa: Jafnræði í námi fyrir alla stúdenta Vera Mist Magnúsdóttir,Guðlaug Eva Albertsdóttir skrifar
Skoðun Aðför að landsbyggðinni – og tilraun til að slá ryki í augu almennings Ingibjörg Isaksen skrifar
Skoðun Deyr mjólkurkýrin ef eigandi hennar fær eitt viðbótar mjólkurglas? Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Kynlíf veldur einhverfu: Opið bréf til Háskóla Íslands og fjölmiðla Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Margrét Oddný Leópoldsdóttir skrifar
Skoðun Frjáls umræða ekki lengur leyfð í USA – Skoðanafrelsi í hættu – Amerískt Gestapo í uppsiglingu? Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Forsjárhyggja Sjálfstæðis- og Framsóknarfólks í Hafnarfirði í garð fólks með fötlun Stefán Már Gunnlaugsson skrifar
Skoðun Skóli án aðgreiningar: Hentar ýktasta mynd skólastefnunnar öllum börnum? Jóna Sigríður Valbergsdóttir skrifar
Skoðun Grænt ál frá Íslandi er mikilvægt fyrir sjálfstæða Evrópu Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar
Kynlíf veldur einhverfu: Opið bréf til Háskóla Íslands og fjölmiðla Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Margrét Oddný Leópoldsdóttir Skoðun
Réttur til endurtektarprófa: Jafnræði í námi fyrir alla stúdenta Vera Mist Magnúsdóttir,Guðlaug Eva Albertsdóttir Skoðun