Gervigreindin: Píparinn öruggur en læknirinn ekki? Rakel Sveinsdóttir skrifar 21. febrúar 2025 07:00 Það er alls ekki svo að hraðasta breytingin á störfum verði hjá láglaunahópum með tilkomu gervigreindarinnar. Þvert á móti er líklegt að ýmiss hálaunastörf muni falla niður eða breytast hraðar, líka þau sem hingað til hafa kallað á margra ára menntun. En á hvaða sviðum ættum við þá að efla okkur? Vísir/Getty Eflaust erum við fæst farin að átta okkur á því hversu stórt hlutverk gervigreindin er nú þegar að spila í atvinnulífinu. En nú þegar sífellt stærri hópur er farinn að reiða sig á AI Chatgpt dags daglega, ekki síst í einkalífinu, fjölgar í þeim hópi fólks sem fyrir alvöru er að átta sig á því hversu margt er við það að breytast á næstu árum. Þar sem störf einfaldlega hverfa og hætta að verða til. En ný störf verða til í staðinn. En þá er spurt: Hvaða störf eru það sem gervigreindin tekur ekki yfir? Á hvaða sviðum ættum við að efla okkur? Nokkuð fyrirséð er að sjálfvirknivæðingin mun taka yfir öll þau störf sem fela í sér einhvers konar endurtekningu. Hvort sem það er í framleiðslulínunni, í verslunum, á skrifstofum, á læknastofunni og svo framvegis. Endurtekningar verða því fljótlega úrelt fyrirbrigði í starfi mannfólksins. Að sama skapi, má gera ráð fyrir að mörg hálaunuð störf eða störf mikið menntaðs fólks muni falla niður. Jafnvel fyrr heldur en mörg lægri launuð störf. Dæmi: Gervigreindin getur skrifað skýrslur og búið til áætlanir en á meðan bílafloti heimsins er ekki orðinn sjálfvirknivæddur, má gera ráð fyrir að bílstjórar haldi áfram störfum sínum. Þá stendur eftir að skoða hvaða störf það eru sem gervigreindin mun ekki ná til en samkvæmt BBC Worklife eru einkenni þeirra starfa eftirfarandi: #1: Störf sem reyna á ímyndaraflið, hugmyndaauðgi, sköpun, að hugsa út fyrir boxið og svo framvegis. Störf sem kalla á að verið er að búa til eitthvað nýtt, byggja eitthvað nýtt og svo framvegis. Þýðir þetta þá að öll störf í sköpun, til dæmis grafískri hönnun, eru þá örugg? Nei alls ekki. Mjög líklega mun gervigreindin taka yfir mörg slík störf. Allt sem fer hins vegar út fyrir boxið eða hefur ekki verið gert áður, ræður gervigreindin hins vegar ekki við. Ný viðskiptamódel gætu til dæmis verið fyrirbrigði sem teljast til þeirra verka sem gervigreindin ræður ekki við. Við þurfum því að horfa á störfin og meta: Hvað telst nýtt og hvað ekki? #2: Störf sem kalla á persónuleg samskipti og nánd eða nálgun. Þetta eru ekkert endilega læknar eða heilbrigðisstarfsfólk heldur geta þetta verið störf eins og ráðgjafi eða sum verkefni blaða- og fréttamanna. Þar sem viðkomandi þarf að ávinna sér traust með persónulegri nálgun og færni sem gervigreindin ræður ekki við. Hér erum við oft að tala um störf sem kalla á ákveðna dýpt í samskiptum, skilningi og samkennd. #3: Störf sem byggja á físískri aðkomu að lausnum, til dæmis störf rafvirkja, pípulagningameistara og annarra. Í þessum störfum þarf að meta stöðuna í hvert sinn sem þýðir í raun að nánast hvert einasta verkefni er að einhverju leyti ólíkt öðru, sem viðkomandi rafvirki eða pípari leysir síðan á staðnum. Að sjálfvirknivæða þessi verkefni er að minnsta kosti enn um sinn of flókið. Að þessu sögðu má þó bæta við að margt í störfum þeirra sem hafa físíska aðkomu að því að leysa úr málum, mun sjálfvirknivæðast. Eins og reyndin verður með alla skapaða hluti í lífinu hjá okkur hvort eð er: Hvort sem er heima fyrir eða í vinnunni. #4: Störfin þar sem gervigreindin og manneskjan vinna saman sem eitt. Dæmi: Mjög líklega mun gervigreindin verða betri í því en nútímarannsóknir að greina krabbamein. Þannig mun margt í sambandi við sjúkdómsgreiningar og/eða ákvarðanir um meðferðir, aðgerðir og svo framvegis, færast úr höndum fólks og sérfræðinga og yfir til gervigreindarinnar. Það sama gildir um aðgerðir á fólki. Hins vegar má telja líklegt að fólk muni áfram vilja heyra lækni segja þeim tíðindin um krabbamein eða aðra alvarlega sjúkdóma, sem þýðir að þörfin fyrir lækninn verður áfram sú sama þótt starf lækna og annarra heilbrigðisfólks muni breytast verulega. Það sama má segja um störf eins og ræstingar. Þar er líklegt að hægt verði að nýta sjálfvirknivæðinguna mjög mikið en seint að fullu. Á næstu árum mun það hins vegar verða sýnilegra hvaða störf munu breytast hraðar. Þar þurfum við einna helst að átta okkur á því að hlutirnir eru við það að fara að breytast mjög hratt. Fyrir okkur öll er því kannski ágætis tímapunktur núna að velta fyrir okkur spurningum eins og: Hvaða verkefni sinni ég í vinnunni minni, sem gervigreindin er ekki líkleg til að ráða við? Hvernig ríma styrkleikarnir mínir við lýsingarnar hér að ofan um störf sem gervigreindin mun ekki ráða við? Á hvaða sviðum ætti ég helst að efla mig og styrkja? Starfsframi Góðu ráðin Gervigreind Tengdar fréttir Gervigreindin gefur ráð: Svona færðu draumastarfið þitt Að sjálfsögðu leitar Atvinnulífið í AI Chat þegar það á við og auðvitað klárum við ekki árið nema að athuga hvað gervigreindin segir okkur með starfsframann og draumastarfið. 15. desember 2023 07:01 Fleiri skemmtileg störf en færri síendurtekin og rútínubundin „Fyrir mér er hægt að súmmera þetta upp í eina góða setningu: Gervigreindin getur hjálpað okkur með síendurteknu rútínubundnu störfin og þjálfar sköpunarvöðvana okkar, tekur ekki yfir mannshöndina eða eyðir öllum störfum,“ segir Gyða Kristjánsdóttir vörustjóri stafrænnar þróunar hjá Isavia. 4. október 2023 07:00 Ekki ólíklegt að gervigreindin mismuni konum og körlum Það kann að koma á óvart hversu mikil skekkja er enn í gögnum sem þó hafa veruleg áhrif á það hvernig vörur, þjónusta, stofnanir, vöruhönnun og fleira kemur við karla annars vegar og konur hins vegar. 20. apríl 2023 07:02 Fólk farið að nota OpenAl gervigreindina í samtalsmeðferðum Á dögunum sagði Stöð 2 frá því að fyrir forvitnissakir hefði gervigreind verið notuð til að semja stutta kynningu fyrir Ísland í dag. Vísað var í forritið ChatGPT á vegum fyrirtækisins OpenAI sem á síðastliðnum vikum hefur vægast sagt verið að slá í gegn víðs vegar um heiminn. 3. febrúar 2023 07:00 Snjallvæðingin: Mótstaðan getur líka verið hjá stjórnendum og stjórnarmönnum Margir óttast þá þróun að gervigreind og snjallar lausnir munu leysa af hólmi ýmiss störf og verkefni sem mannfólkið hefur séð um hingað til. 25. maí 2022 08:00 Mest lesið ORA svarar fyrir fiskbúðinginn: „Stundum þarf bara pung í að gera breytingar“ Neytendur Segir stjórnendur ætla að skilja skuldirnar eftir á Íslandi Viðskipti innlent „Hef engar upplýsingar um að eitthvað óeðlilegt hafi átt sér stað“ Viðskipti innlent Samkaup eignast 38 prósenta hlut í Kjötkompaní Viðskipti innlent 208 sagt upp í fimm hópuppsögnum Viðskipti innlent Einn stofnenda Play og Leifur í framkvæmdastjórn Icelandair Viðskipti innlent Íþróttafræðin inn á vinnustaðinn: Yfirmenn ekki lengur alvitri einhyrningurinn Atvinnulíf Eiríkur Orri til Ofar Viðskipti innlent Kaupfélagið á bak við risaviðskipti í Iceland Seafood Viðskipti innlent Spá óbreyttum stýrivöxtum í næstu viku Viðskipti innlent Fleiri fréttir Íþróttafræðin inn á vinnustaðinn: Yfirmenn ekki lengur alvitri einhyrningurinn Gjörbreyttar kröfur og vinna ekki lengur aðeins til að hafa í sig og á „Höfum aldrei þurft að hugsa um þetta áður“ Finnsson fjölskyldan: „Það var samt eitthvað svo fallegt við þetta“ Sannfærð um að hún var Skoti í fyrra lífi Ekki of seint að breyta starfsframa eða vinnu eftir fimmtugt Að líða eins og svikara í vinnunni „Fyrir löngu orðin að aðstoðarmanninum sem ég leitaði að í tólf ár“ „Prófaðu að segja við AI: Ókei, ég vil að þú hjálpir mér í vinnunni“ Valsstelpa í lyfjabyltingu: „Ég var alltaf svolítið skrýtin blanda“ Lögreglustjórinn: Segir pabbabrandara, elskar krimmasögur og segir húmor vanmetinn Vaxtaverkir í golfi: Kylfingum fjölgar um þúsundir á ári SVÓT viðtöl við alla starfsmenn: „Gerðu þetta bara!“ „Eitt sinn var ég ekki svo lánsöm að tilheyra stóru vinkonusamfélagi“ „Er nú rétt að jafna mig á slæmu Wham! blæti“ Algengustu og neyðarlegustu mistökin í tölvupóstum Hinseginvottun: „Það er heldur engin kynjamerking á salernum fyrir fatlaða“ Gervihjónabönd: Að eiga vinnueiginmann eða vinnueiginkonu Framkvæmdastjóri Olís: „Ekki hleypa henni að græjunum“ Hryllingssögur og dæmi: „Slúbbertar halda heilu stofnunum í gíslingu“ Slúbbertar hjá ríkinu: „Erum að skapa ófremdarástand“ Sjá meira
En nú þegar sífellt stærri hópur er farinn að reiða sig á AI Chatgpt dags daglega, ekki síst í einkalífinu, fjölgar í þeim hópi fólks sem fyrir alvöru er að átta sig á því hversu margt er við það að breytast á næstu árum. Þar sem störf einfaldlega hverfa og hætta að verða til. En ný störf verða til í staðinn. En þá er spurt: Hvaða störf eru það sem gervigreindin tekur ekki yfir? Á hvaða sviðum ættum við að efla okkur? Nokkuð fyrirséð er að sjálfvirknivæðingin mun taka yfir öll þau störf sem fela í sér einhvers konar endurtekningu. Hvort sem það er í framleiðslulínunni, í verslunum, á skrifstofum, á læknastofunni og svo framvegis. Endurtekningar verða því fljótlega úrelt fyrirbrigði í starfi mannfólksins. Að sama skapi, má gera ráð fyrir að mörg hálaunuð störf eða störf mikið menntaðs fólks muni falla niður. Jafnvel fyrr heldur en mörg lægri launuð störf. Dæmi: Gervigreindin getur skrifað skýrslur og búið til áætlanir en á meðan bílafloti heimsins er ekki orðinn sjálfvirknivæddur, má gera ráð fyrir að bílstjórar haldi áfram störfum sínum. Þá stendur eftir að skoða hvaða störf það eru sem gervigreindin mun ekki ná til en samkvæmt BBC Worklife eru einkenni þeirra starfa eftirfarandi: #1: Störf sem reyna á ímyndaraflið, hugmyndaauðgi, sköpun, að hugsa út fyrir boxið og svo framvegis. Störf sem kalla á að verið er að búa til eitthvað nýtt, byggja eitthvað nýtt og svo framvegis. Þýðir þetta þá að öll störf í sköpun, til dæmis grafískri hönnun, eru þá örugg? Nei alls ekki. Mjög líklega mun gervigreindin taka yfir mörg slík störf. Allt sem fer hins vegar út fyrir boxið eða hefur ekki verið gert áður, ræður gervigreindin hins vegar ekki við. Ný viðskiptamódel gætu til dæmis verið fyrirbrigði sem teljast til þeirra verka sem gervigreindin ræður ekki við. Við þurfum því að horfa á störfin og meta: Hvað telst nýtt og hvað ekki? #2: Störf sem kalla á persónuleg samskipti og nánd eða nálgun. Þetta eru ekkert endilega læknar eða heilbrigðisstarfsfólk heldur geta þetta verið störf eins og ráðgjafi eða sum verkefni blaða- og fréttamanna. Þar sem viðkomandi þarf að ávinna sér traust með persónulegri nálgun og færni sem gervigreindin ræður ekki við. Hér erum við oft að tala um störf sem kalla á ákveðna dýpt í samskiptum, skilningi og samkennd. #3: Störf sem byggja á físískri aðkomu að lausnum, til dæmis störf rafvirkja, pípulagningameistara og annarra. Í þessum störfum þarf að meta stöðuna í hvert sinn sem þýðir í raun að nánast hvert einasta verkefni er að einhverju leyti ólíkt öðru, sem viðkomandi rafvirki eða pípari leysir síðan á staðnum. Að sjálfvirknivæða þessi verkefni er að minnsta kosti enn um sinn of flókið. Að þessu sögðu má þó bæta við að margt í störfum þeirra sem hafa físíska aðkomu að því að leysa úr málum, mun sjálfvirknivæðast. Eins og reyndin verður með alla skapaða hluti í lífinu hjá okkur hvort eð er: Hvort sem er heima fyrir eða í vinnunni. #4: Störfin þar sem gervigreindin og manneskjan vinna saman sem eitt. Dæmi: Mjög líklega mun gervigreindin verða betri í því en nútímarannsóknir að greina krabbamein. Þannig mun margt í sambandi við sjúkdómsgreiningar og/eða ákvarðanir um meðferðir, aðgerðir og svo framvegis, færast úr höndum fólks og sérfræðinga og yfir til gervigreindarinnar. Það sama gildir um aðgerðir á fólki. Hins vegar má telja líklegt að fólk muni áfram vilja heyra lækni segja þeim tíðindin um krabbamein eða aðra alvarlega sjúkdóma, sem þýðir að þörfin fyrir lækninn verður áfram sú sama þótt starf lækna og annarra heilbrigðisfólks muni breytast verulega. Það sama má segja um störf eins og ræstingar. Þar er líklegt að hægt verði að nýta sjálfvirknivæðinguna mjög mikið en seint að fullu. Á næstu árum mun það hins vegar verða sýnilegra hvaða störf munu breytast hraðar. Þar þurfum við einna helst að átta okkur á því að hlutirnir eru við það að fara að breytast mjög hratt. Fyrir okkur öll er því kannski ágætis tímapunktur núna að velta fyrir okkur spurningum eins og: Hvaða verkefni sinni ég í vinnunni minni, sem gervigreindin er ekki líkleg til að ráða við? Hvernig ríma styrkleikarnir mínir við lýsingarnar hér að ofan um störf sem gervigreindin mun ekki ráða við? Á hvaða sviðum ætti ég helst að efla mig og styrkja?
Starfsframi Góðu ráðin Gervigreind Tengdar fréttir Gervigreindin gefur ráð: Svona færðu draumastarfið þitt Að sjálfsögðu leitar Atvinnulífið í AI Chat þegar það á við og auðvitað klárum við ekki árið nema að athuga hvað gervigreindin segir okkur með starfsframann og draumastarfið. 15. desember 2023 07:01 Fleiri skemmtileg störf en færri síendurtekin og rútínubundin „Fyrir mér er hægt að súmmera þetta upp í eina góða setningu: Gervigreindin getur hjálpað okkur með síendurteknu rútínubundnu störfin og þjálfar sköpunarvöðvana okkar, tekur ekki yfir mannshöndina eða eyðir öllum störfum,“ segir Gyða Kristjánsdóttir vörustjóri stafrænnar þróunar hjá Isavia. 4. október 2023 07:00 Ekki ólíklegt að gervigreindin mismuni konum og körlum Það kann að koma á óvart hversu mikil skekkja er enn í gögnum sem þó hafa veruleg áhrif á það hvernig vörur, þjónusta, stofnanir, vöruhönnun og fleira kemur við karla annars vegar og konur hins vegar. 20. apríl 2023 07:02 Fólk farið að nota OpenAl gervigreindina í samtalsmeðferðum Á dögunum sagði Stöð 2 frá því að fyrir forvitnissakir hefði gervigreind verið notuð til að semja stutta kynningu fyrir Ísland í dag. Vísað var í forritið ChatGPT á vegum fyrirtækisins OpenAI sem á síðastliðnum vikum hefur vægast sagt verið að slá í gegn víðs vegar um heiminn. 3. febrúar 2023 07:00 Snjallvæðingin: Mótstaðan getur líka verið hjá stjórnendum og stjórnarmönnum Margir óttast þá þróun að gervigreind og snjallar lausnir munu leysa af hólmi ýmiss störf og verkefni sem mannfólkið hefur séð um hingað til. 25. maí 2022 08:00 Mest lesið ORA svarar fyrir fiskbúðinginn: „Stundum þarf bara pung í að gera breytingar“ Neytendur Segir stjórnendur ætla að skilja skuldirnar eftir á Íslandi Viðskipti innlent „Hef engar upplýsingar um að eitthvað óeðlilegt hafi átt sér stað“ Viðskipti innlent Samkaup eignast 38 prósenta hlut í Kjötkompaní Viðskipti innlent 208 sagt upp í fimm hópuppsögnum Viðskipti innlent Einn stofnenda Play og Leifur í framkvæmdastjórn Icelandair Viðskipti innlent Íþróttafræðin inn á vinnustaðinn: Yfirmenn ekki lengur alvitri einhyrningurinn Atvinnulíf Eiríkur Orri til Ofar Viðskipti innlent Kaupfélagið á bak við risaviðskipti í Iceland Seafood Viðskipti innlent Spá óbreyttum stýrivöxtum í næstu viku Viðskipti innlent Fleiri fréttir Íþróttafræðin inn á vinnustaðinn: Yfirmenn ekki lengur alvitri einhyrningurinn Gjörbreyttar kröfur og vinna ekki lengur aðeins til að hafa í sig og á „Höfum aldrei þurft að hugsa um þetta áður“ Finnsson fjölskyldan: „Það var samt eitthvað svo fallegt við þetta“ Sannfærð um að hún var Skoti í fyrra lífi Ekki of seint að breyta starfsframa eða vinnu eftir fimmtugt Að líða eins og svikara í vinnunni „Fyrir löngu orðin að aðstoðarmanninum sem ég leitaði að í tólf ár“ „Prófaðu að segja við AI: Ókei, ég vil að þú hjálpir mér í vinnunni“ Valsstelpa í lyfjabyltingu: „Ég var alltaf svolítið skrýtin blanda“ Lögreglustjórinn: Segir pabbabrandara, elskar krimmasögur og segir húmor vanmetinn Vaxtaverkir í golfi: Kylfingum fjölgar um þúsundir á ári SVÓT viðtöl við alla starfsmenn: „Gerðu þetta bara!“ „Eitt sinn var ég ekki svo lánsöm að tilheyra stóru vinkonusamfélagi“ „Er nú rétt að jafna mig á slæmu Wham! blæti“ Algengustu og neyðarlegustu mistökin í tölvupóstum Hinseginvottun: „Það er heldur engin kynjamerking á salernum fyrir fatlaða“ Gervihjónabönd: Að eiga vinnueiginmann eða vinnueiginkonu Framkvæmdastjóri Olís: „Ekki hleypa henni að græjunum“ Hryllingssögur og dæmi: „Slúbbertar halda heilu stofnunum í gíslingu“ Slúbbertar hjá ríkinu: „Erum að skapa ófremdarástand“ Sjá meira
Gervigreindin gefur ráð: Svona færðu draumastarfið þitt Að sjálfsögðu leitar Atvinnulífið í AI Chat þegar það á við og auðvitað klárum við ekki árið nema að athuga hvað gervigreindin segir okkur með starfsframann og draumastarfið. 15. desember 2023 07:01
Fleiri skemmtileg störf en færri síendurtekin og rútínubundin „Fyrir mér er hægt að súmmera þetta upp í eina góða setningu: Gervigreindin getur hjálpað okkur með síendurteknu rútínubundnu störfin og þjálfar sköpunarvöðvana okkar, tekur ekki yfir mannshöndina eða eyðir öllum störfum,“ segir Gyða Kristjánsdóttir vörustjóri stafrænnar þróunar hjá Isavia. 4. október 2023 07:00
Ekki ólíklegt að gervigreindin mismuni konum og körlum Það kann að koma á óvart hversu mikil skekkja er enn í gögnum sem þó hafa veruleg áhrif á það hvernig vörur, þjónusta, stofnanir, vöruhönnun og fleira kemur við karla annars vegar og konur hins vegar. 20. apríl 2023 07:02
Fólk farið að nota OpenAl gervigreindina í samtalsmeðferðum Á dögunum sagði Stöð 2 frá því að fyrir forvitnissakir hefði gervigreind verið notuð til að semja stutta kynningu fyrir Ísland í dag. Vísað var í forritið ChatGPT á vegum fyrirtækisins OpenAI sem á síðastliðnum vikum hefur vægast sagt verið að slá í gegn víðs vegar um heiminn. 3. febrúar 2023 07:00
Snjallvæðingin: Mótstaðan getur líka verið hjá stjórnendum og stjórnarmönnum Margir óttast þá þróun að gervigreind og snjallar lausnir munu leysa af hólmi ýmiss störf og verkefni sem mannfólkið hefur séð um hingað til. 25. maí 2022 08:00