Angist og krabbamein Auður E. Jóhannsdóttir skrifar 26. febrúar 2025 09:31 English version below Ég hef til langs tíma verið umhugað um þá djúpu angist tilfinningu sem margir upplifa við greiningu á krabbameins. Skiptir þá ekki máli hvort sjúkdómurinn er lágráðu, miðgráðu eða hágráðu, aðeins við að heyra orðið „krabbamein“ upplifa margir sterka angist sem gengur misvel að vinna sig upp úr. Hver og einn upplifir angist á sinn einstaka hátt og hún getur haft djúpstæð áhrif á líf og líðan einstaklinga og fjölskyldu þeirra. Margir ná að milda þessa upplifun af angist með tímanum, með heilbrigðu mataræði, hreyfingu, slökun, svefni og vinna með áföll sem sitja í líkamanum. En því miður getur vanlíðan sumra orðið svo yfirþyrmandi að hún fer að stjórna lífi þeirra. Hvað er angist? Angist (distress) er oft skilgreind sem djúp tilfinningaleg óþægindi, kvíði eða ótti sem getur haft líkamleg og andleg einkenni. Í rannsóknarlegum tilgangi hefur angist oft verið skilgreind sem sálrænt ástand sem kemur fram þegar einstaklingur upplifir ógn, óöryggi eða óvissu sem getur haft áhrif á líðan hans og líkamlega heilsu. Getur langvarandi angist veikt ónæmiskerfið? Til þess að ónæmiskerfið geti sinnt sínu hlutverki sem varnarkerfi líkamans og eytt því sem er ókunnugt og framandi honum, þarf „jarðvegur” líkamans að vera í jafnvægi. Sefkerfið (parasympatiska taugakerfið) er slökunar og heilunarkerfi líkamans, drifkerfið (sympatíska taugakerfið) hjálpar okkur að „bregðast við, gera og græja”. Það þarf að vera jafnvægi milli þessara tveggja kerfa, jafnvægi sem líkaminn er ávallt að leita eftir, það getur verið erfitt á tímum streitu, áreitis og efnaáreitis gegnum húð, öndun, meltingarveg o.fl. Að upplifa langvarandi angist veikir ónæmiskerfið. Einstaklingur sem er fastur í streituviðbragði, með óhóflegri framleiðslu streituhormóna, viðheldur viðvarandi bólgusvörun í líkamanum. Þetta ástand er oft til staðar án þess að einstaklingurinn geri sér grein fyrir því, hann hefur kannski verið í þessu ástandi meira og minna allt sitt líf og þekkir ekki annað. Angist tengd lífslokaferlinu og/eða dauðanum (end-of-life distress) Fjöldi rannsókna sýna fram á að kvíði og angist hjá sjúklingum með ólæknandi sjúkdóma tengd lífslokaferlinu og dauðanum hefur djúpstæð áhrif á líkamlega og sálræna heilsu. Þær sýna einnig að angist getur dregið úr virkni krabbameinslyfja og aukið bólgusvörun og þar af leiðandi haft áhrif á útkomu meðferðar. Framtíðarsýn Heilbrigðisstarfsfólk er í lykilhlutverki sem málsvarar sjúklinga og ber skylda til þess að afla sér þekkingar á nýjum gagnreyndum úrræðum. Við þurfum að opna huga okkar, leita uppi og fræðast um fleiri leiðir í meðferð við angist. Sérstaklega í þeim tilvikum þar sem sjúklingar eru að glíma við ólæknandi sjúkdóma, dauðaangist og langvarandi líkamlegan og andlegan heilsubrest. Það er mikilvægt að vinna með heilbrigðisyfirvöldum, læknum og öðru fagfólki og stuðla að því að veitt verði leyfi til að framkvæma rannsóknir og innleiða meðferðir sem gætu mögulega haft jákvæð áhrif á líf og líðan þeirra sem upplifa mikla angist. Höfundur er hjúkrunar- og áfallameðferðarfræðingur og hefur gengt starfi hjúkrunarfræðings í stuðnings- og ráðgjafarteymi fyrir krabbameinssjúklinga og aðstandenda til margra ára, ásamt spítalavinnu. Á ráðstefnunni “Psychedelics as Medicine Iceland” í Hörpu, Reykjavik 27.- 28. febrúar næstkomandi verður Dr Anthony Bossis með erindi um notkun hugvíkkandi efna við angist sem upp getur komið í lífslokaferlinu (end-of-life care). Hann hefur verið leiðandi í rannsóknum með hugvíkkandi efni í tæplega tuttugu ár með leyfi frá FDA (Food and Drug Administration). Distress and Cancer For a long time, I have been concerned about the profound distress many experience upon receiving a cancer diagnosis. It doesn’t matter whether the disease is in an early, mid, or late stage, just hearing the word “cancer” can trigger intense distress, which can be difficult to overcome. Everyone experiences distress in their unique way, and it can have deep effects on both the individual’s life and the well-being of their family. Many are able to alleviate this feeling over time through a healthy diet, exercise, relaxation, sleep, and by processing trauma that resides in the body. Unfortunately, some individuals experience such overwhelming distress that it begins to control their lives. What is distress? Distress is often defined as deep emotional discomfort, worry, or fear, which can manifest with both physical and psychological symptoms. In research contexts, distress is often defined as a psychological state that arises when an individual feels a sense of threat, insecurity, or uncertainty, which can affect both their well-being and physical health. Can chronic distress weaken the immune system? For the immune system to perform its protective role and eliminate anything unfamiliar or foreign to the body, the body must be in balance. The parasympathetic nervous system is the “rest and digest” the healing system of the body, while the sympathetic nervous system helps us to "be alert, fight and flight”. There needs to be a balance between these two systems, a balance the body constantly seeks, though it can be challenging to maintain during times of stress, stimuli, and chemical influences from the environment through skin, breath, digestion, and more.Experiencing prolonged distress weakens the immune system. An individual who is stuck in a stress response, with excessive production of stress hormones, maintains a persistent inflammatory response in the body. This state can exist without the individual being aware of it, as they may have been in this state, more or less, their entire life and do not know anything else. End-of-Life distress Numerous studies have shown that anxiety and distress in patients with terminal illnesses, related to the end-of-life process and death, have profound effects on both physical and psychological health. These studies also demonstrate that anxiety can reduce the effectiveness of cancer treatments, increase inflammation, and consequently impact treatment outcomes. Vision for the future Healthcare professionals play a key role as advocates for patients and have an obligation to educate themselves on new evidence-based solutions. We need to open our minds, seek out, and learn about alternative approaches to anxiety treatment, especially in cases where patients are dealing with terminal illnesses and chronic physical and mental health decline. It is essential to collaborate with health authorities, doctors, and other professionals to advocate for the approval of research and the implementation of treatments that could positively impact the lives and well-being of those experiencing severe distress. Auður Elísabet Jóhannsdóttir, a nurse and traumatherapist. Counseling and Support Cancer-Center for many years, alongside hospital work. At the conference “Psychedelics as Medicine Iceland,” which will be held at Harpa , Reykjavík - Iceland on February 27th-28th, Dr Anthony Bossis will give a lecture on the use of psychedelics for distress that may arise during the end-of-life process. He has been a leading figure in psychedelic research for nearly twenty years, with research approval from the FDA (Food and Drug Administration). Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Hugvíkkandi efni Mest lesið Stórstraumsfjara mæld - HMS ráðþrota Magnús Guðmundsson Skoðun Leyfum mennskunni að sigra Anna Hildur Hildibrandsdóttir Skoðun Fjölskyldan fyrst Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir Skoðun Dýravernd - frumbyggjahættir Árni Stefán Árnason Skoðun Sýnum fordómum ekki umburðarlyndi Snorri Sturluson Skoðun Landbúnaður á tímamótum – Við þurfum nýja stefnu Guðjón Sigurbjartsson Skoðun Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir Skoðun Sjómenn til hamingju! Lilja Rafney Magnúsdóttir Skoðun Við eigum allt. Af hverju finnst okkur samt vanta eitthvað? Valentina Klaas Skoðun Feluleikur Þorgerðar Katrínar Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Dýravernd - frumbyggjahættir Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Stórstraumsfjara mæld - HMS ráðþrota Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Sýnum fordómum ekki umburðarlyndi Snorri Sturluson skrifar Skoðun Landbúnaður á tímamótum – Við þurfum nýja stefnu Guðjón Sigurbjartsson skrifar Skoðun Sjómenn til hamingju! Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Leyfum mennskunni að sigra Anna Hildur Hildibrandsdóttir skrifar Skoðun Fjölskyldan fyrst Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Hvað er markaðsverð á fiski? Sverrir Haraldsson skrifar Skoðun Tími til kerfisbundinna breytinga í samfélagstúlkun – ákall til stjórnvalda Anna Karen Svövudóttir skrifar Skoðun Fæðing Ísraels - Líkum misþyrmt BIrgir Dýrfjörð skrifar Skoðun Við eigum allt. Af hverju finnst okkur samt vanta eitthvað? Valentina Klaas skrifar Skoðun Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir skrifar Skoðun Tíðaheilbrigði er lykilatriði í jafnrétti kynjanna Berit Mueller skrifar Skoðun Þjóðarmorð – frá orðfræðilegu sjónarmiði Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Borgarlína, barnleysi og bíllaus lífstíll – hentar það Kópavogi? Einar Jóhannes Guðnason skrifar Skoðun Þakkir til starfsfólk Janusar Sigrún Ósk Bergmann skrifar Skoðun Mun gervigreindin senda konur heim? Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Frá, frá, frá. Fúsa liggur á Eiríkur Hjálmarsson skrifar Skoðun Nokkur orð um stöðuna Dögg Þrastardóttir skrifar Skoðun Kynbundinn munur í tekjum á efri árum Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun #blessmeta – þriðja grein Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hvernig tryggir þú stærstu fjárfestingu lífins? Berglind Halla Elíasdóttir skrifar Skoðun Ritunarramminn - verkfæri fyrir kennara! Katrín Ósk Þráinsdóttir skrifar Skoðun Hvalveiðar eru ekki mannréttindi. Þetta er atvinnugrein sem hefur mistekist Ed Goodall skrifar Skoðun Feluleikur Þorgerðar Katrínar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Ráðalaus ráðherra Högni Elfar Gylfason skrifar Skoðun Spólum til baka Snævar Ingi Sveinsson skrifar Skoðun Sögulegur dómur Hæstaréttar – staðfestir sjálfstæði Alþingis Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Að vera fatlaður á Íslandi er full vinna Birna Ösp Traustadóttir skrifar Skoðun Sæluríkið Ísland Einar Helgason skrifar Sjá meira
English version below Ég hef til langs tíma verið umhugað um þá djúpu angist tilfinningu sem margir upplifa við greiningu á krabbameins. Skiptir þá ekki máli hvort sjúkdómurinn er lágráðu, miðgráðu eða hágráðu, aðeins við að heyra orðið „krabbamein“ upplifa margir sterka angist sem gengur misvel að vinna sig upp úr. Hver og einn upplifir angist á sinn einstaka hátt og hún getur haft djúpstæð áhrif á líf og líðan einstaklinga og fjölskyldu þeirra. Margir ná að milda þessa upplifun af angist með tímanum, með heilbrigðu mataræði, hreyfingu, slökun, svefni og vinna með áföll sem sitja í líkamanum. En því miður getur vanlíðan sumra orðið svo yfirþyrmandi að hún fer að stjórna lífi þeirra. Hvað er angist? Angist (distress) er oft skilgreind sem djúp tilfinningaleg óþægindi, kvíði eða ótti sem getur haft líkamleg og andleg einkenni. Í rannsóknarlegum tilgangi hefur angist oft verið skilgreind sem sálrænt ástand sem kemur fram þegar einstaklingur upplifir ógn, óöryggi eða óvissu sem getur haft áhrif á líðan hans og líkamlega heilsu. Getur langvarandi angist veikt ónæmiskerfið? Til þess að ónæmiskerfið geti sinnt sínu hlutverki sem varnarkerfi líkamans og eytt því sem er ókunnugt og framandi honum, þarf „jarðvegur” líkamans að vera í jafnvægi. Sefkerfið (parasympatiska taugakerfið) er slökunar og heilunarkerfi líkamans, drifkerfið (sympatíska taugakerfið) hjálpar okkur að „bregðast við, gera og græja”. Það þarf að vera jafnvægi milli þessara tveggja kerfa, jafnvægi sem líkaminn er ávallt að leita eftir, það getur verið erfitt á tímum streitu, áreitis og efnaáreitis gegnum húð, öndun, meltingarveg o.fl. Að upplifa langvarandi angist veikir ónæmiskerfið. Einstaklingur sem er fastur í streituviðbragði, með óhóflegri framleiðslu streituhormóna, viðheldur viðvarandi bólgusvörun í líkamanum. Þetta ástand er oft til staðar án þess að einstaklingurinn geri sér grein fyrir því, hann hefur kannski verið í þessu ástandi meira og minna allt sitt líf og þekkir ekki annað. Angist tengd lífslokaferlinu og/eða dauðanum (end-of-life distress) Fjöldi rannsókna sýna fram á að kvíði og angist hjá sjúklingum með ólæknandi sjúkdóma tengd lífslokaferlinu og dauðanum hefur djúpstæð áhrif á líkamlega og sálræna heilsu. Þær sýna einnig að angist getur dregið úr virkni krabbameinslyfja og aukið bólgusvörun og þar af leiðandi haft áhrif á útkomu meðferðar. Framtíðarsýn Heilbrigðisstarfsfólk er í lykilhlutverki sem málsvarar sjúklinga og ber skylda til þess að afla sér þekkingar á nýjum gagnreyndum úrræðum. Við þurfum að opna huga okkar, leita uppi og fræðast um fleiri leiðir í meðferð við angist. Sérstaklega í þeim tilvikum þar sem sjúklingar eru að glíma við ólæknandi sjúkdóma, dauðaangist og langvarandi líkamlegan og andlegan heilsubrest. Það er mikilvægt að vinna með heilbrigðisyfirvöldum, læknum og öðru fagfólki og stuðla að því að veitt verði leyfi til að framkvæma rannsóknir og innleiða meðferðir sem gætu mögulega haft jákvæð áhrif á líf og líðan þeirra sem upplifa mikla angist. Höfundur er hjúkrunar- og áfallameðferðarfræðingur og hefur gengt starfi hjúkrunarfræðings í stuðnings- og ráðgjafarteymi fyrir krabbameinssjúklinga og aðstandenda til margra ára, ásamt spítalavinnu. Á ráðstefnunni “Psychedelics as Medicine Iceland” í Hörpu, Reykjavik 27.- 28. febrúar næstkomandi verður Dr Anthony Bossis með erindi um notkun hugvíkkandi efna við angist sem upp getur komið í lífslokaferlinu (end-of-life care). Hann hefur verið leiðandi í rannsóknum með hugvíkkandi efni í tæplega tuttugu ár með leyfi frá FDA (Food and Drug Administration). Distress and Cancer For a long time, I have been concerned about the profound distress many experience upon receiving a cancer diagnosis. It doesn’t matter whether the disease is in an early, mid, or late stage, just hearing the word “cancer” can trigger intense distress, which can be difficult to overcome. Everyone experiences distress in their unique way, and it can have deep effects on both the individual’s life and the well-being of their family. Many are able to alleviate this feeling over time through a healthy diet, exercise, relaxation, sleep, and by processing trauma that resides in the body. Unfortunately, some individuals experience such overwhelming distress that it begins to control their lives. What is distress? Distress is often defined as deep emotional discomfort, worry, or fear, which can manifest with both physical and psychological symptoms. In research contexts, distress is often defined as a psychological state that arises when an individual feels a sense of threat, insecurity, or uncertainty, which can affect both their well-being and physical health. Can chronic distress weaken the immune system? For the immune system to perform its protective role and eliminate anything unfamiliar or foreign to the body, the body must be in balance. The parasympathetic nervous system is the “rest and digest” the healing system of the body, while the sympathetic nervous system helps us to "be alert, fight and flight”. There needs to be a balance between these two systems, a balance the body constantly seeks, though it can be challenging to maintain during times of stress, stimuli, and chemical influences from the environment through skin, breath, digestion, and more.Experiencing prolonged distress weakens the immune system. An individual who is stuck in a stress response, with excessive production of stress hormones, maintains a persistent inflammatory response in the body. This state can exist without the individual being aware of it, as they may have been in this state, more or less, their entire life and do not know anything else. End-of-Life distress Numerous studies have shown that anxiety and distress in patients with terminal illnesses, related to the end-of-life process and death, have profound effects on both physical and psychological health. These studies also demonstrate that anxiety can reduce the effectiveness of cancer treatments, increase inflammation, and consequently impact treatment outcomes. Vision for the future Healthcare professionals play a key role as advocates for patients and have an obligation to educate themselves on new evidence-based solutions. We need to open our minds, seek out, and learn about alternative approaches to anxiety treatment, especially in cases where patients are dealing with terminal illnesses and chronic physical and mental health decline. It is essential to collaborate with health authorities, doctors, and other professionals to advocate for the approval of research and the implementation of treatments that could positively impact the lives and well-being of those experiencing severe distress. Auður Elísabet Jóhannsdóttir, a nurse and traumatherapist. Counseling and Support Cancer-Center for many years, alongside hospital work. At the conference “Psychedelics as Medicine Iceland,” which will be held at Harpa , Reykjavík - Iceland on February 27th-28th, Dr Anthony Bossis will give a lecture on the use of psychedelics for distress that may arise during the end-of-life process. He has been a leading figure in psychedelic research for nearly twenty years, with research approval from the FDA (Food and Drug Administration).
Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir Skoðun
Skoðun Tími til kerfisbundinna breytinga í samfélagstúlkun – ákall til stjórnvalda Anna Karen Svövudóttir skrifar
Skoðun Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir skrifar
Skoðun Borgarlína, barnleysi og bíllaus lífstíll – hentar það Kópavogi? Einar Jóhannes Guðnason skrifar
Skoðun Kynbundinn munur í tekjum á efri árum Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar
Skoðun Hvalveiðar eru ekki mannréttindi. Þetta er atvinnugrein sem hefur mistekist Ed Goodall skrifar
Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir Skoðun