Húðin gleymi engu og ekki hægt að taka til baka skaðann sem er skeður Elín Margrét Böðvarsdóttir skrifar 3. september 2025 08:47 Húðlæknir myndi vilja sjá harðari aðgerðir stjórnvalda gegn ljósabekkjanotkun landsmanna. Helst að þeir verði bannaðir. Getty Ljósabekkjanotkun veldur fleiri húðkrabbameinum en sígarettureykingar valda lungnakrabba að sögn Rögnu Hlínar Þorleifsdóttur húðlæknir. Hún vill sjá enn harðari aðgerðir til að sporna gegn vaxandi ljósabekkjanotkun, til dæmis með skattlagningu en helst banni. „Vissulega er þetta ekki jafn algengt og það var, en við húðlæknar og margir í þjóðfélaginu hafa tekið eftir að þetta er á uppleið og sólbrúnka er svolítið komin aftur í tísku, sérstaklega hjá unglingum,“ sagði Ragna sem var til viðtals um málið í Bítinu á Bylgjunni í morgun. Sumir viðkvæmari en aðrir en ekki gott fyrir neinn Þótt það sé vel kunnugt að ljósabekkjanotkun geti haft hættu í för með sér virðist sem þörf sé á frekari vitundarvakningu og forvörnum að mati Rögnu. Geislarnir sem geri mann sólbrúnan, hvort sem það er með ljósabekkjanotkun eða með því að vera úti í sólinni, valdi DNA-skaða sem safnist upp yfir tíma. „Húðin gleymir engu. Svo bara verður þetta orðið of mikið. Það fer eftir undirliggjandi erfðum og húðtýpu, ef maður er ljós húðtýpa og brennur meira þá færðu mikið meiri skaða sem safnast upp hraðar,“ segir Ragna. Ung húð barna og unglinga sé sérstaklega viðkvæm. Bæti ekki upp D-vítamínskort Hún segir það mýtu sem haldið hefur verið fram að það sé hollt fyrir íbúa á norðurhveli jarðar að fara annað slagið í ljós yfir vetrartímann til að bæta upp fyrir D-vítamín sem annars fengist frá sólinni. Þetta sé ekki rétt að sögn Rögnu enda séu það aðrir geislar sem gefi D-vítamín en þeir sem eru í ljósabekkjum. Ljósabekkirnir valdi fleiri húðkrabbameinum en sígarettur valdi lungnakrabba. „Það dytti engum í hug að bjóða menntaskólakrakka sígarettu,“ segir Ragna. „en hitt einhvern veginn er ekki nógu mikið í umræðunni.“ Húðkrabbamein séu mun algengari en fólk geri sér grein fyrir. Til eru nokkrar tegundir en af þeim eru sortuæxli langhættulegust, flöguþekjukrabbamein og grunnfrumukrabbamein sem séu mun algengari. „Það er ekki hægt að taka til baka skaðann sem er skeður. En mikilvægast er bara að endurskoða sína hegðun, hætta að fara í ljós, nota sólarvörn þegar þú ert í sólarlöndum eða á sumrin á Íslandi og reyna að fyrirbyggja frekari skaða.“ Kallar eftir aðgerðum Tíðni sortuæxla hafi farið niður á við þegar ljósabekkjanotkun var bönnuð 18 ára og yngri árið 2011. Hins vegar telur Ragna að þeim reglum sé ekki fylgt nægilega vel eftir. Þá vill hún helst að gengið verði enn lengra. „Við vitum að forvarnir virka og bann virkar,“ segir Ragna. Til að mynda hafi Ástralar, sem séu heimsmeistarar í húðkrabbameini, bannað ljósabekki. „Helst vildum við náttúrlega bara banna algjörlega ljósabekki eins og sum lönd hafa gert. Það væri náttúrlega langbest.“ Vægari aðgerðir gætu líka borið árangur til þess að hafa áhrif á notkun ljósabekkja. „Okkur datt í hug að það væri kannski sniðugt að skattleggja þessa notkun. Bara alveg eins og áfengi og tóbak er skattlagt, af því við vitum að það dregur úr notkun hjá fólki,“ segir Ragna. Heilbrigðismál Útlit Ljósabekkir Bítið Bylgjan Krabbamein Mest lesið Breytingar í vændum á skrifstofu forseta Innlent Hegðun Helga kunni að skýra skort á símtölum Innlent Boðar alla herforingjana á fordæmalausan skyndifund Erlent Uppsagnir hjá Norðuráli í dag Innlent Segir NATO og ESB hafa lýst yfir stríði við Rússland Erlent „Handagangur í öskjunni“ leiddi til þess að menntskælingar fengu áfengi Innlent Nýtt Lækjartorg á ís þar til flóðamat liggur fyrir Innlent Leikskóli heimtar tugi þúsunda fyrir „listaverk“ barnanna Erlent Íbúar Ártúnsholts hrósa sigri gegn borginni - í bili Innlent Fimm ára fangelsi fyrir að taka við fúlgum fjár frá Gaddafi Erlent Fleiri fréttir Skipulagði bæjarferðir að vestan þannig að hann kæmist í Blóðbankann Lægð sem valdi meiri usla Minna fólk á að hafa vistir til þriggja daga á heimilinu Dæmigert hundaflaut að spyrja hvort kynin séu tvö Grafalvarleg staða í Danmörku, trampólínlægð og hundaflaut Viðvörunarstig hækkað: Auknar líkur á gosi Refsing fyrir að nauðga þroskaskertum manni milduð Breytingar í vændum á skrifstofu forseta Stærðarinnar grjót féll á fjölfarinn veg Bein útsending: Farið yfir það nýjasta í krabbameinsrannsóknum „Handagangur í öskjunni“ leiddi til þess að menntskælingar fengu áfengi Skæð fuglaflensa greindist á Norðurlandi Uppsagnir hjá Norðuráli í dag Þingmenn ræða stjórnlausa veðmálastarfsemi: Íslendingar Evrópumeistarar Stórt framfaraskref að færa Blóðbankann í Kringluna Austurstræti orðið að göngugötu Íbúar Ártúnsholts hrósa sigri gegn borginni - í bili Fyrsta trampólínlægðin væntanleg á morgun Dóttirin fær einungis að mæta einu sinni í viku í frístund Drónar í Danaveldi og Blóðbankinn opnar í Kringlunni „Skoðun mín skiptir ekki máli“ Nýtt Lækjartorg á ís þar til flóðamat liggur fyrir 3,2 stiga skjálfti í Mýrdalsjökli Óskaði aðstoðar með gríðarstóran hníf Hegðun Helga kunni að skýra skort á símtölum Enska verði orðin ráðandi í atvinnulífi um miðja öld Heiðra Íslendinga með því að gera 17. júní að fánadegi Hafnar fullyrðingum þingmanns um innrætingu Skrítið að vita af ósprunginni handsprengju í næstu götu Skorar á Ingu Sæland að taka slaginn Sjá meira
„Vissulega er þetta ekki jafn algengt og það var, en við húðlæknar og margir í þjóðfélaginu hafa tekið eftir að þetta er á uppleið og sólbrúnka er svolítið komin aftur í tísku, sérstaklega hjá unglingum,“ sagði Ragna sem var til viðtals um málið í Bítinu á Bylgjunni í morgun. Sumir viðkvæmari en aðrir en ekki gott fyrir neinn Þótt það sé vel kunnugt að ljósabekkjanotkun geti haft hættu í för með sér virðist sem þörf sé á frekari vitundarvakningu og forvörnum að mati Rögnu. Geislarnir sem geri mann sólbrúnan, hvort sem það er með ljósabekkjanotkun eða með því að vera úti í sólinni, valdi DNA-skaða sem safnist upp yfir tíma. „Húðin gleymir engu. Svo bara verður þetta orðið of mikið. Það fer eftir undirliggjandi erfðum og húðtýpu, ef maður er ljós húðtýpa og brennur meira þá færðu mikið meiri skaða sem safnast upp hraðar,“ segir Ragna. Ung húð barna og unglinga sé sérstaklega viðkvæm. Bæti ekki upp D-vítamínskort Hún segir það mýtu sem haldið hefur verið fram að það sé hollt fyrir íbúa á norðurhveli jarðar að fara annað slagið í ljós yfir vetrartímann til að bæta upp fyrir D-vítamín sem annars fengist frá sólinni. Þetta sé ekki rétt að sögn Rögnu enda séu það aðrir geislar sem gefi D-vítamín en þeir sem eru í ljósabekkjum. Ljósabekkirnir valdi fleiri húðkrabbameinum en sígarettur valdi lungnakrabba. „Það dytti engum í hug að bjóða menntaskólakrakka sígarettu,“ segir Ragna. „en hitt einhvern veginn er ekki nógu mikið í umræðunni.“ Húðkrabbamein séu mun algengari en fólk geri sér grein fyrir. Til eru nokkrar tegundir en af þeim eru sortuæxli langhættulegust, flöguþekjukrabbamein og grunnfrumukrabbamein sem séu mun algengari. „Það er ekki hægt að taka til baka skaðann sem er skeður. En mikilvægast er bara að endurskoða sína hegðun, hætta að fara í ljós, nota sólarvörn þegar þú ert í sólarlöndum eða á sumrin á Íslandi og reyna að fyrirbyggja frekari skaða.“ Kallar eftir aðgerðum Tíðni sortuæxla hafi farið niður á við þegar ljósabekkjanotkun var bönnuð 18 ára og yngri árið 2011. Hins vegar telur Ragna að þeim reglum sé ekki fylgt nægilega vel eftir. Þá vill hún helst að gengið verði enn lengra. „Við vitum að forvarnir virka og bann virkar,“ segir Ragna. Til að mynda hafi Ástralar, sem séu heimsmeistarar í húðkrabbameini, bannað ljósabekki. „Helst vildum við náttúrlega bara banna algjörlega ljósabekki eins og sum lönd hafa gert. Það væri náttúrlega langbest.“ Vægari aðgerðir gætu líka borið árangur til þess að hafa áhrif á notkun ljósabekkja. „Okkur datt í hug að það væri kannski sniðugt að skattleggja þessa notkun. Bara alveg eins og áfengi og tóbak er skattlagt, af því við vitum að það dregur úr notkun hjá fólki,“ segir Ragna.
Heilbrigðismál Útlit Ljósabekkir Bítið Bylgjan Krabbamein Mest lesið Breytingar í vændum á skrifstofu forseta Innlent Hegðun Helga kunni að skýra skort á símtölum Innlent Boðar alla herforingjana á fordæmalausan skyndifund Erlent Uppsagnir hjá Norðuráli í dag Innlent Segir NATO og ESB hafa lýst yfir stríði við Rússland Erlent „Handagangur í öskjunni“ leiddi til þess að menntskælingar fengu áfengi Innlent Nýtt Lækjartorg á ís þar til flóðamat liggur fyrir Innlent Leikskóli heimtar tugi þúsunda fyrir „listaverk“ barnanna Erlent Íbúar Ártúnsholts hrósa sigri gegn borginni - í bili Innlent Fimm ára fangelsi fyrir að taka við fúlgum fjár frá Gaddafi Erlent Fleiri fréttir Skipulagði bæjarferðir að vestan þannig að hann kæmist í Blóðbankann Lægð sem valdi meiri usla Minna fólk á að hafa vistir til þriggja daga á heimilinu Dæmigert hundaflaut að spyrja hvort kynin séu tvö Grafalvarleg staða í Danmörku, trampólínlægð og hundaflaut Viðvörunarstig hækkað: Auknar líkur á gosi Refsing fyrir að nauðga þroskaskertum manni milduð Breytingar í vændum á skrifstofu forseta Stærðarinnar grjót féll á fjölfarinn veg Bein útsending: Farið yfir það nýjasta í krabbameinsrannsóknum „Handagangur í öskjunni“ leiddi til þess að menntskælingar fengu áfengi Skæð fuglaflensa greindist á Norðurlandi Uppsagnir hjá Norðuráli í dag Þingmenn ræða stjórnlausa veðmálastarfsemi: Íslendingar Evrópumeistarar Stórt framfaraskref að færa Blóðbankann í Kringluna Austurstræti orðið að göngugötu Íbúar Ártúnsholts hrósa sigri gegn borginni - í bili Fyrsta trampólínlægðin væntanleg á morgun Dóttirin fær einungis að mæta einu sinni í viku í frístund Drónar í Danaveldi og Blóðbankinn opnar í Kringlunni „Skoðun mín skiptir ekki máli“ Nýtt Lækjartorg á ís þar til flóðamat liggur fyrir 3,2 stiga skjálfti í Mýrdalsjökli Óskaði aðstoðar með gríðarstóran hníf Hegðun Helga kunni að skýra skort á símtölum Enska verði orðin ráðandi í atvinnulífi um miðja öld Heiðra Íslendinga með því að gera 17. júní að fánadegi Hafnar fullyrðingum þingmanns um innrætingu Skrítið að vita af ósprunginni handsprengju í næstu götu Skorar á Ingu Sæland að taka slaginn Sjá meira