Langflestar tilkynningar vegna vanrækslu barna Kristjana Björg Guðbrandsdóttir skrifar 27. október 2015 07:00 Hátt í tvö þúsund tilkynningar um vanrækslu hafa borist á árinu. Mynd/Nordic Photos Flestar tilkynningar til Barnaverndar á fyrstu sex mánuðum ársins 2015 voru vegna vanrækslu eða 38,5% tilkynninga. 26,5% voru vegna ofbeldis, 34,3% vegna áhættuhegðunar barna og 0,6% þar sem heilsu eða lífi ófædds barns var stefnt í hættu. Þegar tilkynningar um vanrækslu eru skoðaðar nánar kemur í ljós að hlutfall tilkynninga þar sem tilkynnt var um vanrækslu vegna þess að foreldrar voru í áfengis-og/eða fíkniefnaneyslu var 11,8% tilkynninga um vanrækslu. Tilkynningar voru í heild alls 4.346 fyrstu sex mánuði ársins 2015.Ítrekuð tilvik vanrækslu Vanræksla foreldra gagnvart börnum sínum getur tekið á sig ýmis birtingarform. Steinunn Bergmann félagsráðgjafi hjá Barnaverndarstofu segir vanrækslu skiptast í fjóra flokka, líkamlega vanrækslu, vanrækslu varðandi umsjón og eftirlit, vanrækslu varðandi nám og tilfinningalega vanrækslu. Snýst vanræksla um að foreldar láta eitthvað ógert, vanhirðu eða hirðuleysi sem getur haft alvarleg og neikvæð áhrif á þroska barna. Flestar tilkynningar til barnaverndarnefnda um vanrækslu flokkast undir skort á umsjón og eftirliti sem getur falið í sér að foreldrar fylgjast ekki nægilega vel með barni sínu, það skilið eftir hjá óhæfum einstaklingi, foreldri lýsir yfir vilja til að yfirgefa barn eða barni leyft að taka þátt í ólöglegu eða ósiðlegu athæfi. Hún segir nauðsynlegt að vanda til umfjöllunar um vanrækslu. „Það þarf að hafa í huga að þegar verið er að tilkynna um vanrækslu er oftast um að ræða ítrekuð tilvik en ekki einangruð. Það geta t.d. allir foreldar gleymt að senda viðeigandi fatnað í leikskólan án þess að það teljist vanræksla. Einnig geta komið upp tilvik þar sem ekki náðist að sinna heimanámi eða senda viðeigandi nesti með í skólann án þess að það flokkist undir vanrækslu.“Meirihluti mála ekki könnuðHún segir hvert mál einstakt og engar tilkynningu eins þótt sumar séu af svipuðum toga. „Oft er tilkynning bara ein til tvær setningar en síðan kemur ýmislegt í ljós þegar starfsfólk Barnaverndar rannsakar málið, það kallast könnun máls og miða barnaverndarlögin við að könnun taki ekki lengri tíma en þrjá mánuði. Starfsfólk hefur sjö daga frá því tilkynning berst þar til ákvörðun er tekin um það hvort ástæða sé til að kanna mál. Það er mikilvægt í svona umfjöllun að hafa í huga að starfsfólk barnaverndarnefnda kannar ekki allar tilkynningar, það er að um 60 prósent tilkynninga eru kannaðar.“Dæmi um tilkynningar: Tilkynning frá skóla - 11 ára barn sem mætir illa Skóli á höfuðborgarsvæðinu hafði samband vegna 11 ára barns sem mætir illa í skólann og heimanámi er ekki sinnt. Þá kemur barnið ekki með viðeigandi nesti og foreldar sjá ekki til þess að barnið fái skólamat. Starfsfólk skóla hefur áhyggjur af því að barnið fái ekki nógu mikið aðhald heima og foreldrar séu mikið fjarverandi.Tilkynning frá leikskóla - Illa hirt leikskólabarn Leikskólastjóri hafði samband vegna þriggja ára barns sem á erfitt með samskipti við börn og starfsfólk leikskólans. Barnið lendir oft í árekstrum við önnur börn, oftar en ekki vegna leikfanga. Barnið er oft illa hirt, óhreint og í of litlum fatnaði. Oft gleymist viðeigandi útifatnaður og foreldrar bæta ekki úr því þrátt fyrir ítrekaðar ábendingar þar um. Barnið er næstyngst fjögurra systkina á leikskólaaldri og því er mikið álag á heimilinu. Síðastliðna tvo mánuði hefur starfsfólk tekið eftir marblettum á líkama barnsins. Tilkynning frá heilsugæslunni - Slæmar aðstæður ófrískrar konu Heilsugæslan hafði samband vegna þess að ófrísk kona virðist ekki búa við nógu góðar aðstæður og ekki fær um að útvega nauðsynlega hluti til að undirbúa fæðingu barnsins.Tilkynning frá nágranna - Dvelur fram á kvöld hjá leikfélaga Nágranni hafði samband vegna þess að barn sem er leikfélagi barns hans hefur dvalið á heimili hans fram á kvöld og það næst ekki í foreldra barnsins.Tilkynning frá lögreglu - Tíu ára úti eftir útivistartíma Lögregla hafði samband við bakvakt barnaverndarnefndar vegna 10 ára barns sem var eitt á ferli klukkan 22.00 að kvöldi. Foreldrar sendu barnið út í sjoppu til að kaupa mjólk en útivistartími miðast við að börn undir 12 ára séu ekki á almannafæri eftir klukkan 20.00 yfir vetrarmánuðina.Tilkynning frá Útlendingastofnun - Barn án forsjáraðila Útlendingastofnun hafði samband vegna barns sem er hér á landi án forsjáraðila og umsjáraðilar gátu ekki sýnt fram á viðeigandi pappíra og voru tvísaga um tengsl sín við barnið.Tilkynning frá ættingjum - Foreldrar í neyslu Ættingjar höfðu samband þar sem foreldrar eru í neyslu og ekki færir um að annast níu ára barn sitt. Þeir óska nafnleyndar þar sem þeir óttast hefndaraðgerðir foreldra ef þeir komast að því að ættingjar hafi tilkynnt. Þá óttast þeir að foreldrar slíti tengsl þeirra við barnið og þá hafi barnið engan til að snúa sér til þegar foreldrar eru ekki færir um að annast það.Tilkynning frá systkini - Fær ekki nóg að borða Systkini hafði samband vegna þess að yngra systkini sem býr á heimili móður hefur sagt frá því að lítið sé um mat á heimilinu. Móðir fer ekki á fætur, vekur barnið ekki fyrir skólann og sér ekki til þess að hafa til kvöldmat. Eldra systkinið hefur séð um að kaupa fatnað fyrir systkini sitt auk þess að kaupa í matinn. Flóttamenn Mest lesið Ólöf Tara Harðardóttir er látin Innlent Lá við árekstri á meðan flugumferðarstjórar horfðu á úrslitaleikinn Innlent Dómur Sigmars fyrir að nauðga stúlku á göngustíg stendur Innlent Ósakhæfur þegar hann olli árekstri og lagði líf konu í rúst Innlent Kröfu foreldranna vísað frá Innlent Snjóflóð féllu hjá Ólafsvík Innlent Samþykktu samhljóða að sparka ferðaþjónustufyrirtæki úr Bakkafirði Innlent Gunnar Bragi starfsmaður Miðflokksins Innlent Flosi fer í formanninn: „Ég lít ekki á mig sem fulltrúa neinna fylkinga“ Innlent Vonskuveður framundan Innlent Fleiri fréttir Hellisheiði opin á ný Vonskuveður framundan Gunnar Bragi starfsmaður Miðflokksins Um hundrað manns dvelja í Grindavík Snjóflóð féllu hjá Ólafsvík Sveitarfélögin samþykkja innanhússtillögu ríkissáttasemjara „Borgin átti að vita þetta fyrir löngu, löngu síðan“ Ólöf Tara Harðardóttir er látin Óveður í beinni, gímaldið og skemmdir eftir vatnstjón Hellisheiðin lokuð og óvissustig vegna snjóflóða Daði óskar eftir tillögum frá almenningi um blessað brennivínið Óvissustig vegna hugsanlegrar snjóflóðahættu Fyrsti fulltrúi Íslands á minningarathöfninni í Auschwitz Refur með fuglainflúensu Kröfu foreldranna vísað frá Halda herberginu og ekkert verður úr setuverkfalli Ósakhæfur þegar hann olli árekstri og lagði líf konu í rúst „Við erum ekki að horfa á Excel-skjöl, við erum að horfa á börn“ Framkvæmdir stöðvaðar að hluta Kennarar óttist vanefndir „Búumst við hinu versta en vonum það besta“ Kennarar melta tillögu ríkissáttasemjara Minningargreinamálið fer ekki fyrir Hæstarétt Lá við árekstri á meðan flugumferðarstjórar horfðu á úrslitaleikinn Bein útsending: Er aukin kjöt- og próteinneysla leiðin að bættri heilsu? Lítið sem ekkert flug framundan Vilhjálmur stýrir stjórnskipunar- og eftirlitsnefnd Alþingis Gagnrýna að einkarekstri leikskóla hafi verið haldið frá bæjarstjórn Þorsteinn Skúli tekur formannsslaginn Taka ákvörðun í mars um hvort flokksþingi verði flýtt Sjá meira
Flestar tilkynningar til Barnaverndar á fyrstu sex mánuðum ársins 2015 voru vegna vanrækslu eða 38,5% tilkynninga. 26,5% voru vegna ofbeldis, 34,3% vegna áhættuhegðunar barna og 0,6% þar sem heilsu eða lífi ófædds barns var stefnt í hættu. Þegar tilkynningar um vanrækslu eru skoðaðar nánar kemur í ljós að hlutfall tilkynninga þar sem tilkynnt var um vanrækslu vegna þess að foreldrar voru í áfengis-og/eða fíkniefnaneyslu var 11,8% tilkynninga um vanrækslu. Tilkynningar voru í heild alls 4.346 fyrstu sex mánuði ársins 2015.Ítrekuð tilvik vanrækslu Vanræksla foreldra gagnvart börnum sínum getur tekið á sig ýmis birtingarform. Steinunn Bergmann félagsráðgjafi hjá Barnaverndarstofu segir vanrækslu skiptast í fjóra flokka, líkamlega vanrækslu, vanrækslu varðandi umsjón og eftirlit, vanrækslu varðandi nám og tilfinningalega vanrækslu. Snýst vanræksla um að foreldar láta eitthvað ógert, vanhirðu eða hirðuleysi sem getur haft alvarleg og neikvæð áhrif á þroska barna. Flestar tilkynningar til barnaverndarnefnda um vanrækslu flokkast undir skort á umsjón og eftirliti sem getur falið í sér að foreldrar fylgjast ekki nægilega vel með barni sínu, það skilið eftir hjá óhæfum einstaklingi, foreldri lýsir yfir vilja til að yfirgefa barn eða barni leyft að taka þátt í ólöglegu eða ósiðlegu athæfi. Hún segir nauðsynlegt að vanda til umfjöllunar um vanrækslu. „Það þarf að hafa í huga að þegar verið er að tilkynna um vanrækslu er oftast um að ræða ítrekuð tilvik en ekki einangruð. Það geta t.d. allir foreldar gleymt að senda viðeigandi fatnað í leikskólan án þess að það teljist vanræksla. Einnig geta komið upp tilvik þar sem ekki náðist að sinna heimanámi eða senda viðeigandi nesti með í skólann án þess að það flokkist undir vanrækslu.“Meirihluti mála ekki könnuðHún segir hvert mál einstakt og engar tilkynningu eins þótt sumar séu af svipuðum toga. „Oft er tilkynning bara ein til tvær setningar en síðan kemur ýmislegt í ljós þegar starfsfólk Barnaverndar rannsakar málið, það kallast könnun máls og miða barnaverndarlögin við að könnun taki ekki lengri tíma en þrjá mánuði. Starfsfólk hefur sjö daga frá því tilkynning berst þar til ákvörðun er tekin um það hvort ástæða sé til að kanna mál. Það er mikilvægt í svona umfjöllun að hafa í huga að starfsfólk barnaverndarnefnda kannar ekki allar tilkynningar, það er að um 60 prósent tilkynninga eru kannaðar.“Dæmi um tilkynningar: Tilkynning frá skóla - 11 ára barn sem mætir illa Skóli á höfuðborgarsvæðinu hafði samband vegna 11 ára barns sem mætir illa í skólann og heimanámi er ekki sinnt. Þá kemur barnið ekki með viðeigandi nesti og foreldar sjá ekki til þess að barnið fái skólamat. Starfsfólk skóla hefur áhyggjur af því að barnið fái ekki nógu mikið aðhald heima og foreldrar séu mikið fjarverandi.Tilkynning frá leikskóla - Illa hirt leikskólabarn Leikskólastjóri hafði samband vegna þriggja ára barns sem á erfitt með samskipti við börn og starfsfólk leikskólans. Barnið lendir oft í árekstrum við önnur börn, oftar en ekki vegna leikfanga. Barnið er oft illa hirt, óhreint og í of litlum fatnaði. Oft gleymist viðeigandi útifatnaður og foreldrar bæta ekki úr því þrátt fyrir ítrekaðar ábendingar þar um. Barnið er næstyngst fjögurra systkina á leikskólaaldri og því er mikið álag á heimilinu. Síðastliðna tvo mánuði hefur starfsfólk tekið eftir marblettum á líkama barnsins. Tilkynning frá heilsugæslunni - Slæmar aðstæður ófrískrar konu Heilsugæslan hafði samband vegna þess að ófrísk kona virðist ekki búa við nógu góðar aðstæður og ekki fær um að útvega nauðsynlega hluti til að undirbúa fæðingu barnsins.Tilkynning frá nágranna - Dvelur fram á kvöld hjá leikfélaga Nágranni hafði samband vegna þess að barn sem er leikfélagi barns hans hefur dvalið á heimili hans fram á kvöld og það næst ekki í foreldra barnsins.Tilkynning frá lögreglu - Tíu ára úti eftir útivistartíma Lögregla hafði samband við bakvakt barnaverndarnefndar vegna 10 ára barns sem var eitt á ferli klukkan 22.00 að kvöldi. Foreldrar sendu barnið út í sjoppu til að kaupa mjólk en útivistartími miðast við að börn undir 12 ára séu ekki á almannafæri eftir klukkan 20.00 yfir vetrarmánuðina.Tilkynning frá Útlendingastofnun - Barn án forsjáraðila Útlendingastofnun hafði samband vegna barns sem er hér á landi án forsjáraðila og umsjáraðilar gátu ekki sýnt fram á viðeigandi pappíra og voru tvísaga um tengsl sín við barnið.Tilkynning frá ættingjum - Foreldrar í neyslu Ættingjar höfðu samband þar sem foreldrar eru í neyslu og ekki færir um að annast níu ára barn sitt. Þeir óska nafnleyndar þar sem þeir óttast hefndaraðgerðir foreldra ef þeir komast að því að ættingjar hafi tilkynnt. Þá óttast þeir að foreldrar slíti tengsl þeirra við barnið og þá hafi barnið engan til að snúa sér til þegar foreldrar eru ekki færir um að annast það.Tilkynning frá systkini - Fær ekki nóg að borða Systkini hafði samband vegna þess að yngra systkini sem býr á heimili móður hefur sagt frá því að lítið sé um mat á heimilinu. Móðir fer ekki á fætur, vekur barnið ekki fyrir skólann og sér ekki til þess að hafa til kvöldmat. Eldra systkinið hefur séð um að kaupa fatnað fyrir systkini sitt auk þess að kaupa í matinn.
Flóttamenn Mest lesið Ólöf Tara Harðardóttir er látin Innlent Lá við árekstri á meðan flugumferðarstjórar horfðu á úrslitaleikinn Innlent Dómur Sigmars fyrir að nauðga stúlku á göngustíg stendur Innlent Ósakhæfur þegar hann olli árekstri og lagði líf konu í rúst Innlent Kröfu foreldranna vísað frá Innlent Snjóflóð féllu hjá Ólafsvík Innlent Samþykktu samhljóða að sparka ferðaþjónustufyrirtæki úr Bakkafirði Innlent Gunnar Bragi starfsmaður Miðflokksins Innlent Flosi fer í formanninn: „Ég lít ekki á mig sem fulltrúa neinna fylkinga“ Innlent Vonskuveður framundan Innlent Fleiri fréttir Hellisheiði opin á ný Vonskuveður framundan Gunnar Bragi starfsmaður Miðflokksins Um hundrað manns dvelja í Grindavík Snjóflóð féllu hjá Ólafsvík Sveitarfélögin samþykkja innanhússtillögu ríkissáttasemjara „Borgin átti að vita þetta fyrir löngu, löngu síðan“ Ólöf Tara Harðardóttir er látin Óveður í beinni, gímaldið og skemmdir eftir vatnstjón Hellisheiðin lokuð og óvissustig vegna snjóflóða Daði óskar eftir tillögum frá almenningi um blessað brennivínið Óvissustig vegna hugsanlegrar snjóflóðahættu Fyrsti fulltrúi Íslands á minningarathöfninni í Auschwitz Refur með fuglainflúensu Kröfu foreldranna vísað frá Halda herberginu og ekkert verður úr setuverkfalli Ósakhæfur þegar hann olli árekstri og lagði líf konu í rúst „Við erum ekki að horfa á Excel-skjöl, við erum að horfa á börn“ Framkvæmdir stöðvaðar að hluta Kennarar óttist vanefndir „Búumst við hinu versta en vonum það besta“ Kennarar melta tillögu ríkissáttasemjara Minningargreinamálið fer ekki fyrir Hæstarétt Lá við árekstri á meðan flugumferðarstjórar horfðu á úrslitaleikinn Bein útsending: Er aukin kjöt- og próteinneysla leiðin að bættri heilsu? Lítið sem ekkert flug framundan Vilhjálmur stýrir stjórnskipunar- og eftirlitsnefnd Alþingis Gagnrýna að einkarekstri leikskóla hafi verið haldið frá bæjarstjórn Þorsteinn Skúli tekur formannsslaginn Taka ákvörðun í mars um hvort flokksþingi verði flýtt Sjá meira