Nú er framtíðin komin og það eru engir svifbílar né hjól eða svifbretti. Það er ekki heldur hægt að setja pínulitla tveggja tommu pizzu inn í örbylgjuofn og hún stækkar og verður sextán tommu.
Það sem einkennir nútímann eru fjarskipti, tækniþróun á örhraða og meðhöndlun upplýsinga, hvernig við sækjum upplýsingar og hvernig miðlum við þeim áfram. Það sem einkennir líka nútímann er loftslagsvá og að heimilið okkar, jörðin, er í hættu. Skólakerfið þarf að bregðast við þessum breytingum nútímans og undirbúa nemendur undir framtíðina. Því hefur t.d. verið margsinnis haldið fram að um 80% starfa sem verða unnin eftir 20 ár séu ekki til í dag. Er aðalnámskrá skólakerfisins að vinna samkvæmt því?
Í byrjun nóvember hlustaði ég á ungmennin í skólaráðum landsins ræða stöðuna í skólakerfinu á áhugaverðu skólaþingi sveitarfélaganna sem bar heitið „Erum við á réttu róli?”. Það var samhljómur í skilaboðum þeirra. Þau kölluðu eftir fleiri námsgreinum. Nýjum námsgreinum. Breyttum námsgreinum. Námsgreinum sem undirbúa þau betur undir heiminn eins og hann er núna. Og verður í framtíðinni. Þetta eru námsgreinar á borð við:
- Frumkvöðlafræði og leiðtogahæfni
- Nýsköpun og skapandi hugsun
- Gagnrýna hugsun og rökhugsun
- Umhverfisvitund og samfélagsfrumkvöðlahugsun
- Forritun / Tölvulæsi
- Kynjafræði
- Samningatækni
- Lýðræði
- Núvitund
Nú stendur til að stofna nýsköpunarskóla fyrir nemendur á unglingastigi í norðanverðum Grafarvogi. Þetta er, að mínu mati, eitt af því merkilegasta sem er að gerast í menntamálum á Íslandi í dag.
Margir spyrja sig að því hvað sé átt með nýsköpunarskóla. Það er ekki nema von.
Nýsköpun er lykillinn að nýjum lausnum, bættu verklagi og lausn flókinna viðfangsefna. Skapandi hugsun er lykilhæfni þegar kemur að því að vera virkur og öflugur þátttakandi í nútímasamfélagi. Að hafa hæfni og búa yfir getu til að hugsa út fyrir boxið, geta lesið í samfélagslegar aðstæður, leita nýrra lausna sem byggja á fyrri reynslu og upplifun, takast á við áskoranir og mæta mótlæti skiptir miklu máli.
Stórar samfélagsbreytingar krefjist bæði auðlinda og fjármagns. Það eru þó til dæmi þar sem stórkostlegar, kerfisbundnar og varanlegar breytingar hafa náð fram að ganga vegna einstaklinga sem í upphafi höfðu engar auðlindir aðrar en sína eigin samfélaglegu ástríðu, skapandi kraft og frumkvöðlahugsun. Samfélagsfrumkvöðullinn hugsar jafnan um það hvaða áhrif nýsköpunin hefur á aðra, hvaða ávinning aðrir hafa af hugmyndinni. Nýsköpunarskóli leggur rækt við samfélagsfrumkvöðahugsun.
Í nýrri menntastefnu Reykjavíkurborgar, sem ber heitið „Látum draumana rætast” eru fimm megin áhersluþættir: félagsfærni, sjálfsefling, læsi, sköpun og heilbrigði.
Hugmyndin um nýsköpunarskóla mætir sérstaklega vel þessum fimm áhersluþáttum.
Ég er gríðarlega spennt fyrir því að sjá og taka þátt í stofnun nýsköpunarskóla í Reykjavík. Ég er þess fullviss um að hann eigi eftir að mæta þörfum margra og muni hafa víðtæk áhrif á samfélagið. Mér verður hugsað til fyrrum samstarfsmanna minna hjá CCP. Þar störfuðu virkilega hæfileikaríkir einstaklingar sem voru að gera mjög framandi og spennandi hluti. Það sem margir af þessum fyrrum hæfileikaríku samstarfsmönnum mínum áttu sameiginlegt var að þeir fundu sig aldrei í almennu skólakerfi. Algjörlega á skjön við aðalnámskrána blessuðu. Þarna voru þeir í starfsumhverfi þar sem þeir blómstruðu og mætti þeirra getu og áhugasviði. Og voru að framleiða vöru sem var og er talin merkileg á heimsmælikvarða.
Ég vil sjá skólakerfið taka utan um þessa einstaklinga og líka marga aðra. En ekki ýta þeim út fyrir það. Við skulum vera saman í nútímanum og fara aftur saman til framtíðar.
Hver veit, kannski verðum við farin að fljúga á umhverfisvænum svifbílum og svifbrettum eftir 20 ár?
Höfundur er fyrsti varaborgarfulltrúi Viðreisnar og fulltrúi í Skóla- og frístundaráði í Reykjavík.
