Minnisvarði um Guðmund Kamban fjarlægður eftir heitar deilur Kolbeinn Tumi Daðason skrifar 11. október 2021 07:55 Guðmundur var Jónsson en tók upp eftirnafnið Kamban árið 1908. Minningarskjöldur um íslenska rithöfundinn, leikskáldið og leikstjórann Guðmund Kamban hefur verið fjarlægður af húsi við Uppsalagötu 20 í Kaupmannahöfn eftir deilur um tilvist skjaldarins. Guðmundur, sem flutti 22 ára til Danmerkur, fékk orð á sig fyrir að vera hliðhollur Þjóðverjum í seinni heimstyrjöldinni, var handtekinn og skotinn til bana þann 5. maí 1945. Guðmundur bjó á Hotel-Pension Bartoli á Uppsalagötu 20 og þennan sama dag lauk hernámi Þjóðverja í Danmörku með tilheyrandi gleði og ringulreið. Danskir andspyrnumenn mættu á heimili Guðmundar og báðu hann um að fylgja sér. Guðmundur mun ekki hafa verið á því og óskaði eftir því að fá að sjá handtökuskipun. Lauk samskiptunum með því að einn andspyrnumannanna skaut Guðmund til bana. Að frumkvæði húsfélagsins Á fréttavefnum Østerbroliv, þar sem fjallað er um tíðindi í samnefndu hverfi í Kaupmannahöfn, kemur fram að húsfélagið við Uppsalagötu 20 hafi tekið þá ákvörðun að fjarlægja skjöldinn í kjölfar heitrar umræðu í sumar. „Við vildum ekki blanda okkur í þessar umræður, og við hefðum gert það með því að leyfa henni að lifa, og tókum skjöldinn því niður áður en aðrir gripu til þess ráðs,“ segir Herbert Nathan, formaður húsfélagsins við Østerbroliv. Minningarskjöldurinn var settur upp á árið 1990 af leikarahjónunum Helgu Bachmann og Helga Skúlasyni. Helga var systurdóttir Guðmundar. Hjónin eru nú látin. Fáir minnisvarðar um danska andspyrnumenn Umræða um skjöldinn fór í gang í sumar þegar ættingjar fólks í andspyrnuhreyfingunni Holger Danske komust á snoðir um tilvist skjaldarins. Danskur sagnfræðingur og sérfræðingur í Seinni heimstyrjöldinni lagði orð í belg og taldi rétt að fjarlægja skjöldinn. Vísaði hann til þess hve erfitt væri að fá slíka minnisvarða um félaga í andspyrnuhreyfingunni sem börðust gegn yfirráðum Þjóðverja í heimsstyrjöldinni. Fyrir liggur að Guðmundur Kamban þáði styrki til rannsókna frá Þjóðverjum á sínum tíma en ekki liggja fyrir heimildir um að hann hafi gefið Þjóðverjum upplýsingar um danska uppreisnarmenn, sem hann var sakaður um. Í bókinni Medaljens bagside eftir Vilhjálm Örn Vilhjálmsson frá árinu 2005 kom fram að hann hefði tilkynnt danska uppreisnarmanninn Jakob Thalmay til Þjóðverja. Efast nú um frásögnina Sextán árum síðar efast Vilhjálmur sjálfur um þá frásögn enda sé hún aðeins byggð á fullyrðingu afkomanda Jakobs Thalmay. Í dag telur Vilhjálmur að frændi Jakobs hafi misskilið eitt og annað varðandi stríðið og að það hafi ekki verið Guðmundur sem gaf Þjóðverjum upplýsingar um Jakob. „Ég benti formanni húsfélagsins á þetta. Ég held að Guðmundur Kamban hafi ekki haft neitt með handtöku Jakobs Thalmay að gera,“ segir Vilhjálmur við Østerbroliv. Formaður húsfélagsins segir að minningarskildinum verði komið til Sendiráðs Íslands í Kaupmannahöfn. Um Guðmund Kamban af Wikipedia-síðu hans Guðmundur Kamban fæddist í Reykjavík 8. júní 1988. Hann fékkst nokkuð við miðilsstörf og fyrsta bókin sem hann ritaði - Úr dularheimum - skrifaði hann „ósjálfráðri hendi“ 17 ára gamall fyrir Snorra Sturluson, H.C. Andersen og Jónas Hallgrímsson. Hann tók upp ættarnafnið Kamban árið 1908. Árið 1910 hélt hann til Kaupmannahafnar í nám. Fyrsta útgefna leikritið hans, Hadda Padda, var sett upp af Konunglega danska leikhúsinu árið 1914. Árið eftir flutti hann til New York-borgar og hugðist hasla sér völl á ensku. Það gekk ekki eftir og hann sneri aftur til Kaupmannahafnar 1917. Árið 1920 fékk hann stöðu við Konunglega leikhúsið þar sem Vér morðingjar var sett upp. Á 3. áratugnum fékkst hann við leikstjórn hjá ýmsum leikhúsum og leikstýrði meðal annars tveimur kvikmyndum, Höddu Pöddu (1924), sem var tekin upp á Íslandi, og Hús í svefni (1926). Árið 1934 flutti hann til London og síðan Berlín 1935 þar sem hann bjó til 1939. Eftir að hann sneri aftur til Kaupmannahafnar gekk honum illa að fá verkefni og fékk meðal annars fjárstyrk frá þýska hernámsliðinu, skv. Kristjáni Albertssyni mánaðargreiðslur í 6 mánuði til að skrifa vísindaritgerð um íslenskan sölva (ekkert hefur varðveist af þessari vísindaritgerð). Hann fékk því orð á sig fyrir að vera hliðhollur Þjóðverjum. Það leiddi til þess að andspyrnumenn ákváðu að handtaka hann og yfirheyra. Hann neitaði hins vegar að fylgja þeim og var þá skotinn. Gerðist þetta sama dag og hernámsliðið gafst upp. Vitað er hverjir voru í litlu handtökusveitinni sem sótti hann á hótelið en það hefur ekki verið gert opinbert. Þannig fékk Ásgeir Guðmundsson aðgang að þessum skjölum þegar hann reit bókina Berlínarblús en þó aðeins með þeim skilyrðum að nöfn þeirra yrðu ekki gerð opinber né heldur að hann setti sig í samband við þá eða aðstandendur þeirra gegn 6 mánaða fangelsi. Hlutu þeir enga refsingu fyrir. Bókmenntir Íslendingar erlendis Danmörk Seinni heimsstyrjöldin Tengdar fréttir Um líf Kambans og þó aðallega störf Vönduð og merk ævisaga sem líður þó fyrir endurtekningar í stóru og smáu. 12. desember 2013 11:00 Mest lesið Hafi verið látinn fljúga þrátt fyrir þekkt andleg veikindi Innlent Benedikt telur undanbrögð útvarpsstjóra grátleg Innlent Réðust á tvo menn á göngu Innlent Vissu ekki að þeir væru að ræna Kim Kardashian Erlent Bogi les sinn síðasta fréttatíma á morgun Innlent Vill þyngri refsingar fyrir alvarleg kynferðisbrot Innlent Telur að Selenskí geti samþykkt að gefa eftir Krímskaga Erlent Engin hópnauðgun um páskana á borði lögreglu Innlent Tekur við sem framkvæmdastjóri Bergsins Headspace Innlent Nýtt met slegið í fjölda giftinga Innlent Fleiri fréttir Kryfja mál Ásthildar Lóu fyrir opnum tjöldum Saka Ingu um metnaðarleysi eftir skipun flokksmanna í stjórn Engin hópnauðgun um páskana á borði lögreglu Nýtt met slegið í fjölda giftinga Benedikt telur undanbrögð útvarpsstjóra grátleg Vill þyngri refsingar fyrir alvarleg kynferðisbrot Tekur við sem framkvæmdastjóri Bergsins Headspace Hafi verið látinn fljúga þrátt fyrir þekkt andleg veikindi Alþingi kemur saman á ný eftir páskafrí Réðust á tvo menn á göngu Fjölgun safngripa kallar á stækkun Flugsafnsins Hljóðheimur sumarsins í hættu: Mikil fækkun lóu og spóa Höllu dreymir um að fá gróðurhús á Bessastaði Bogi les sinn síðasta fréttatíma á morgun Hælisleitendur í einangrun: Versta úrræðið sem hægt er að beita Geðheilbrigði í fangelsum og fækkun lóu og spóa Áætlun Trump gangi engan veginn upp Vill selja bílastæðahús borgarinnar og Iðnó Ráðamenn hneykslast á Exit-auglýsingu SFS Mikill viðsnúningur hjá Árborg í fjármálum sveitarfélagsins Amman handleggsbrotin eftir hundsbit með barnabarnið í göngutúr Kvenkyns ökumönnum fækkað: Áhyggjuefni ef almenningur treystir ekki leigubílstjórum Áhyggjur leigubílstjóra og kólnandi hagkerfi Óvissa um heimshagkerfið og úrsögn Sólveigar Önnu „Ég vildi óska að fólk gæti séð drenginn minn eins og hann er“ Töldu Akureyringa ekki reka alvöruflugfélag Hefur áhyggjur af rekstri skólans undir Rafmennt Vita ekki hver áhrif fyrirætlanna Meta verða Jón Ólafsson segir skilið við útvarpið Nýtt og glæsilegt svínabú í Eyjafirði fyrir 400 gyltur Sjá meira
Guðmundur, sem flutti 22 ára til Danmerkur, fékk orð á sig fyrir að vera hliðhollur Þjóðverjum í seinni heimstyrjöldinni, var handtekinn og skotinn til bana þann 5. maí 1945. Guðmundur bjó á Hotel-Pension Bartoli á Uppsalagötu 20 og þennan sama dag lauk hernámi Þjóðverja í Danmörku með tilheyrandi gleði og ringulreið. Danskir andspyrnumenn mættu á heimili Guðmundar og báðu hann um að fylgja sér. Guðmundur mun ekki hafa verið á því og óskaði eftir því að fá að sjá handtökuskipun. Lauk samskiptunum með því að einn andspyrnumannanna skaut Guðmund til bana. Að frumkvæði húsfélagsins Á fréttavefnum Østerbroliv, þar sem fjallað er um tíðindi í samnefndu hverfi í Kaupmannahöfn, kemur fram að húsfélagið við Uppsalagötu 20 hafi tekið þá ákvörðun að fjarlægja skjöldinn í kjölfar heitrar umræðu í sumar. „Við vildum ekki blanda okkur í þessar umræður, og við hefðum gert það með því að leyfa henni að lifa, og tókum skjöldinn því niður áður en aðrir gripu til þess ráðs,“ segir Herbert Nathan, formaður húsfélagsins við Østerbroliv. Minningarskjöldurinn var settur upp á árið 1990 af leikarahjónunum Helgu Bachmann og Helga Skúlasyni. Helga var systurdóttir Guðmundar. Hjónin eru nú látin. Fáir minnisvarðar um danska andspyrnumenn Umræða um skjöldinn fór í gang í sumar þegar ættingjar fólks í andspyrnuhreyfingunni Holger Danske komust á snoðir um tilvist skjaldarins. Danskur sagnfræðingur og sérfræðingur í Seinni heimstyrjöldinni lagði orð í belg og taldi rétt að fjarlægja skjöldinn. Vísaði hann til þess hve erfitt væri að fá slíka minnisvarða um félaga í andspyrnuhreyfingunni sem börðust gegn yfirráðum Þjóðverja í heimsstyrjöldinni. Fyrir liggur að Guðmundur Kamban þáði styrki til rannsókna frá Þjóðverjum á sínum tíma en ekki liggja fyrir heimildir um að hann hafi gefið Þjóðverjum upplýsingar um danska uppreisnarmenn, sem hann var sakaður um. Í bókinni Medaljens bagside eftir Vilhjálm Örn Vilhjálmsson frá árinu 2005 kom fram að hann hefði tilkynnt danska uppreisnarmanninn Jakob Thalmay til Þjóðverja. Efast nú um frásögnina Sextán árum síðar efast Vilhjálmur sjálfur um þá frásögn enda sé hún aðeins byggð á fullyrðingu afkomanda Jakobs Thalmay. Í dag telur Vilhjálmur að frændi Jakobs hafi misskilið eitt og annað varðandi stríðið og að það hafi ekki verið Guðmundur sem gaf Þjóðverjum upplýsingar um Jakob. „Ég benti formanni húsfélagsins á þetta. Ég held að Guðmundur Kamban hafi ekki haft neitt með handtöku Jakobs Thalmay að gera,“ segir Vilhjálmur við Østerbroliv. Formaður húsfélagsins segir að minningarskildinum verði komið til Sendiráðs Íslands í Kaupmannahöfn. Um Guðmund Kamban af Wikipedia-síðu hans Guðmundur Kamban fæddist í Reykjavík 8. júní 1988. Hann fékkst nokkuð við miðilsstörf og fyrsta bókin sem hann ritaði - Úr dularheimum - skrifaði hann „ósjálfráðri hendi“ 17 ára gamall fyrir Snorra Sturluson, H.C. Andersen og Jónas Hallgrímsson. Hann tók upp ættarnafnið Kamban árið 1908. Árið 1910 hélt hann til Kaupmannahafnar í nám. Fyrsta útgefna leikritið hans, Hadda Padda, var sett upp af Konunglega danska leikhúsinu árið 1914. Árið eftir flutti hann til New York-borgar og hugðist hasla sér völl á ensku. Það gekk ekki eftir og hann sneri aftur til Kaupmannahafnar 1917. Árið 1920 fékk hann stöðu við Konunglega leikhúsið þar sem Vér morðingjar var sett upp. Á 3. áratugnum fékkst hann við leikstjórn hjá ýmsum leikhúsum og leikstýrði meðal annars tveimur kvikmyndum, Höddu Pöddu (1924), sem var tekin upp á Íslandi, og Hús í svefni (1926). Árið 1934 flutti hann til London og síðan Berlín 1935 þar sem hann bjó til 1939. Eftir að hann sneri aftur til Kaupmannahafnar gekk honum illa að fá verkefni og fékk meðal annars fjárstyrk frá þýska hernámsliðinu, skv. Kristjáni Albertssyni mánaðargreiðslur í 6 mánuði til að skrifa vísindaritgerð um íslenskan sölva (ekkert hefur varðveist af þessari vísindaritgerð). Hann fékk því orð á sig fyrir að vera hliðhollur Þjóðverjum. Það leiddi til þess að andspyrnumenn ákváðu að handtaka hann og yfirheyra. Hann neitaði hins vegar að fylgja þeim og var þá skotinn. Gerðist þetta sama dag og hernámsliðið gafst upp. Vitað er hverjir voru í litlu handtökusveitinni sem sótti hann á hótelið en það hefur ekki verið gert opinbert. Þannig fékk Ásgeir Guðmundsson aðgang að þessum skjölum þegar hann reit bókina Berlínarblús en þó aðeins með þeim skilyrðum að nöfn þeirra yrðu ekki gerð opinber né heldur að hann setti sig í samband við þá eða aðstandendur þeirra gegn 6 mánaða fangelsi. Hlutu þeir enga refsingu fyrir.
Um Guðmund Kamban af Wikipedia-síðu hans Guðmundur Kamban fæddist í Reykjavík 8. júní 1988. Hann fékkst nokkuð við miðilsstörf og fyrsta bókin sem hann ritaði - Úr dularheimum - skrifaði hann „ósjálfráðri hendi“ 17 ára gamall fyrir Snorra Sturluson, H.C. Andersen og Jónas Hallgrímsson. Hann tók upp ættarnafnið Kamban árið 1908. Árið 1910 hélt hann til Kaupmannahafnar í nám. Fyrsta útgefna leikritið hans, Hadda Padda, var sett upp af Konunglega danska leikhúsinu árið 1914. Árið eftir flutti hann til New York-borgar og hugðist hasla sér völl á ensku. Það gekk ekki eftir og hann sneri aftur til Kaupmannahafnar 1917. Árið 1920 fékk hann stöðu við Konunglega leikhúsið þar sem Vér morðingjar var sett upp. Á 3. áratugnum fékkst hann við leikstjórn hjá ýmsum leikhúsum og leikstýrði meðal annars tveimur kvikmyndum, Höddu Pöddu (1924), sem var tekin upp á Íslandi, og Hús í svefni (1926). Árið 1934 flutti hann til London og síðan Berlín 1935 þar sem hann bjó til 1939. Eftir að hann sneri aftur til Kaupmannahafnar gekk honum illa að fá verkefni og fékk meðal annars fjárstyrk frá þýska hernámsliðinu, skv. Kristjáni Albertssyni mánaðargreiðslur í 6 mánuði til að skrifa vísindaritgerð um íslenskan sölva (ekkert hefur varðveist af þessari vísindaritgerð). Hann fékk því orð á sig fyrir að vera hliðhollur Þjóðverjum. Það leiddi til þess að andspyrnumenn ákváðu að handtaka hann og yfirheyra. Hann neitaði hins vegar að fylgja þeim og var þá skotinn. Gerðist þetta sama dag og hernámsliðið gafst upp. Vitað er hverjir voru í litlu handtökusveitinni sem sótti hann á hótelið en það hefur ekki verið gert opinbert. Þannig fékk Ásgeir Guðmundsson aðgang að þessum skjölum þegar hann reit bókina Berlínarblús en þó aðeins með þeim skilyrðum að nöfn þeirra yrðu ekki gerð opinber né heldur að hann setti sig í samband við þá eða aðstandendur þeirra gegn 6 mánaða fangelsi. Hlutu þeir enga refsingu fyrir.
Bókmenntir Íslendingar erlendis Danmörk Seinni heimsstyrjöldin Tengdar fréttir Um líf Kambans og þó aðallega störf Vönduð og merk ævisaga sem líður þó fyrir endurtekningar í stóru og smáu. 12. desember 2013 11:00 Mest lesið Hafi verið látinn fljúga þrátt fyrir þekkt andleg veikindi Innlent Benedikt telur undanbrögð útvarpsstjóra grátleg Innlent Réðust á tvo menn á göngu Innlent Vissu ekki að þeir væru að ræna Kim Kardashian Erlent Bogi les sinn síðasta fréttatíma á morgun Innlent Vill þyngri refsingar fyrir alvarleg kynferðisbrot Innlent Telur að Selenskí geti samþykkt að gefa eftir Krímskaga Erlent Engin hópnauðgun um páskana á borði lögreglu Innlent Tekur við sem framkvæmdastjóri Bergsins Headspace Innlent Nýtt met slegið í fjölda giftinga Innlent Fleiri fréttir Kryfja mál Ásthildar Lóu fyrir opnum tjöldum Saka Ingu um metnaðarleysi eftir skipun flokksmanna í stjórn Engin hópnauðgun um páskana á borði lögreglu Nýtt met slegið í fjölda giftinga Benedikt telur undanbrögð útvarpsstjóra grátleg Vill þyngri refsingar fyrir alvarleg kynferðisbrot Tekur við sem framkvæmdastjóri Bergsins Headspace Hafi verið látinn fljúga þrátt fyrir þekkt andleg veikindi Alþingi kemur saman á ný eftir páskafrí Réðust á tvo menn á göngu Fjölgun safngripa kallar á stækkun Flugsafnsins Hljóðheimur sumarsins í hættu: Mikil fækkun lóu og spóa Höllu dreymir um að fá gróðurhús á Bessastaði Bogi les sinn síðasta fréttatíma á morgun Hælisleitendur í einangrun: Versta úrræðið sem hægt er að beita Geðheilbrigði í fangelsum og fækkun lóu og spóa Áætlun Trump gangi engan veginn upp Vill selja bílastæðahús borgarinnar og Iðnó Ráðamenn hneykslast á Exit-auglýsingu SFS Mikill viðsnúningur hjá Árborg í fjármálum sveitarfélagsins Amman handleggsbrotin eftir hundsbit með barnabarnið í göngutúr Kvenkyns ökumönnum fækkað: Áhyggjuefni ef almenningur treystir ekki leigubílstjórum Áhyggjur leigubílstjóra og kólnandi hagkerfi Óvissa um heimshagkerfið og úrsögn Sólveigar Önnu „Ég vildi óska að fólk gæti séð drenginn minn eins og hann er“ Töldu Akureyringa ekki reka alvöruflugfélag Hefur áhyggjur af rekstri skólans undir Rafmennt Vita ekki hver áhrif fyrirætlanna Meta verða Jón Ólafsson segir skilið við útvarpið Nýtt og glæsilegt svínabú í Eyjafirði fyrir 400 gyltur Sjá meira
Um líf Kambans og þó aðallega störf Vönduð og merk ævisaga sem líður þó fyrir endurtekningar í stóru og smáu. 12. desember 2013 11:00