Leiðréttum skakkt verðmætamat Anna María Gunnarsdóttir skrifar 24. október 2021 12:02 Fyrir handan fjöllin sjö búa dvergarnir sjö bíða þín Mjallhvít með sjö gráðuga munna sjöfaldar kvartanir ný gólf til að skúra Er ekki betra að láta skera úr sér hjartað en grafa sig lifandi bíðandi eftir einhverjum kóngsyni sem hefur líf þitt í hendi sér uppfrá því lifa hamingjusöm uppfrá því í glerkistu sofandi svefni vanans Reyndu heldur reyndu heldur reyndu heldur við veiðimanninn Í þessu frábæra ljóði Þórdísar Richardsdóttur er dregin upp áleitin mynd. Mynd af Mjallhvíti sem vildi frekar reyna við veiðimanninn heldur en halda áfram sem ráðskona hjá dvergunum sjö. Og ljóðið er ekki nýtt af nálinni það er að nánast jafnaldri Kvennafrísins svokallaða þegar konur lögðu niður störf og flykktust á Lækjartorg til að mótmæla launajafnrétti árið 1975. Því miður er enn langt í land að íslenskur vinnumarkaður er enn 46 árum seinna einfaldlega þannig að þau störf sem fleiri karlar sinna en konur eru talin verðmætari í samfélaginu. Launajafnrétti hefur verið eitt helsta áherslumál kvenfrelsisbaráttunnar allt frá því að konur hófu að stunda launaða vinnu utan heimilis. Launamunurinn er flókið viðfangsefni sem nálgast þarf úr mörgum áttum. Greina þarf hvaða þættir það eru sem einkenna kvennastörf og kunna að vera vanmetnir því löngu tímabært er að ráðast með krafti í vinnu við endurmat. Endurmat sem leiðir af sér aðgerðir sem útrýma launamun sem stafa af kynskiptum vinnumarkaði. Þó svo að dregið hafi úr launamun á undangengnum árum þá er enn langt í land að sá launamunur kynja sé upprættur. Þrátt fyrir lagasetningar og aðgerðir er jafnrétti á vinnumarkaði hvergi nærri náð. Sé rýnt í laun fullvinnandi á íslenskum vinnumarkaði frá árinu 2014 má sjá að regluleg laun sérfræðinga í fræðslustörfum og heilbrigðis- og félagsþjónustu sem eru nánast hreinræktaðar kvennastéttir eru umtalsvert lægri en sérfræðinga í öðrum atvinnugreinum samkvæmt upplýsingum frá Hagstofu Íslands. Árið 2021 var sú breyting á jafnréttislögum 2021 að ákvæðið um jöfn laun og jöfn kjör kynjanna takmörkuðust ekki lengur við „sama atvinnurekanda“ eins og áður var. Í því ljósi er skýrsla starfshóps forsætisráðherra um endurmat á virði kvennastarfa sérlega mikilvæg og tímabær. Hún gefur möguleika á að taka stórt skref fram á við með því að ráðast í aðgerðir sem snerta kynjaskiptingu vinnu-markaðarins. Það er vonandi að ný ríkisstjórn beri gæfa til að halda áfram á kröftugan hátt því verki sem hafið var í tíð þeirrar síðustu. Í kjölfar COVID-19 kom í ljós hversu mikilvægt er að fjárfest sé í grunnþjónustu og þjónustu við fólk. Þeir sem sinna samfélagslega mikilvægum störfum eins og heilbrigðisstarfsfólk, kennarar og stéttir sem starfa í þjónustu og umönnun báru kerfið uppi. Þetta eru ekki stéttirnar sem hafa möguleika á fjarvinnu og sveigjanlegum vinnutíma. Þetta eru stéttirnar sem þurfa að mæta á staðinn og sinna sínu hvað sem tautar og raular. Og þetta eru stéttirnar sem búa við hvað verstar starfsaðstæður þannig að meiri líkur eru á að álagið verði óbærilegt og leiði af sér heilsufarsleg vandamál auk nagandi kvíða yfir því að geta séð sér farborða vegna lélegra launa. Verðmætamat samfélagsins á þessum störfum er skakkt og því þarf að endurmeta þessi störf að verðleikum og til launa. Er hægt að takast á við ábyrgðarmeiri störf en þau sem halda uppi grunnstoðum samfélagsins? Það er skylda okkar sem samfélags að þetta skakka verðmætamat verði leiðrétt. Til að það gerist verðum við að standa saman og krefjast þess að störf kvenna verði metin af verðleikum og laun tryggð. Nú eru 46 ár síðan konur um allt land lögðu niður störf til að sýna fram á mikilvægi vinnuframlags kvenna. Það má ekki gerast sem lýst í ljóðinu hér fyrir ofan með táknrænum hætti að konur neyðist til að láta skera úr sér hjartað því enginn sjái hættuna sem vanmat á kvennastörfum hefur í för með sér. Höfundur er varaformaður Kennarasambands Íslands. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Anna María Gunnarsdóttir Mest lesið Pólitískt hugrekki og pólitískt hugleysi: ólík stefna tveggja systurflokka Birgir Finnsson Skoðun Sniðgangan á Rapyd slær öll met Björn B. Björnsson Skoðun Augnablikið Magnús Jóhann Hjartarson Skoðun Sættir þú þig við þetta? Jón Pétur Zimsen Skoðun Það þarf ekki að biðjast afsökunar á því að segja satt Þórður Snær Júlíusson Skoðun Tölum um stóra valdaframsalsmálið Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Listnám er lífsbjörg – opið bréf til ráðherra mennta, félags og heilbrigðismála, til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Dagbjört Andrésdóttir Skoðun Gott frumvarp, en hvað með verklagið? Bogi Ragnarsson Skoðun Litla landið sem kennir heiminum – Ísland og þróunarsamvinna í gegnum menntun GRÓ skólanna Verena Karlsdóttir,Hreiðar Þór Valtýsson,Þór Heiðar Ásgeirsson Skoðun Alþingi gleymir aftur fötluðum börnum Lúðvík Júlíusson Skoðun Skoðun Skoðun Sættir þú þig við þetta? Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Alþingi gleymir aftur fötluðum börnum Lúðvík Júlíusson skrifar Skoðun Lægri gjöld, fleiri tækifæri Bragi Bjarnason skrifar Skoðun Tölum um stóra valdaframsalsmálið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Litla landið sem kennir heiminum – Ísland og þróunarsamvinna í gegnum menntun GRÓ skólanna Verena Karlsdóttir,Hreiðar Þór Valtýsson,Þór Heiðar Ásgeirsson skrifar Skoðun Öflugar varnir krefjast stöndugra fréttamiðla Sigríður Dögg Auðunsdóttir skrifar Skoðun Gott frumvarp, en hvað með verklagið? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Augnablikið Magnús Jóhann Hjartarson skrifar Skoðun Listnám er lífsbjörg – opið bréf til ráðherra mennta, félags og heilbrigðismála, til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Dagbjört Andrésdóttir skrifar Skoðun Það þarf ekki að biðjast afsökunar á því að segja satt Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Lífeyrissjóðirnir og Íslandsbanki, hluthafafundur á mánudag Bolli Héðinsson skrifar Skoðun „Þegar arkitektinn fer á flug“ - opinber umræða á villigötum Eyrún Arnarsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigðiskerfið þarf stjórnvöld með bein í nefinu Svandís Svavarsdóttir skrifar Skoðun Börn eru hvorki veiðigjöld né öryggis- og varnarmál Grímur Atlason skrifar Skoðun Í vörn gegn sjálfum sér? Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Mig langar að byggja heim með frið og umlykja með ást Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þjóðin stendur með sjúkraliðum Sandra B. Franks skrifar Skoðun Vegið að íslenska lífeyriskerfinu Björgvin Jón Bjarnason,Þóra Eggertsdóttir,Halldór Kristinsson,Guðmundur Svavarsson,Elsa Björk Pétursdóttir,Jón Ólafur Halldórsson,Arnar Hjaltalín skrifar Skoðun Ísland gjaldþrota vegna fatlaðs fólks? Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Veiðigjöld, gaslýsingar og valdníðsla Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Sniðgangan á Rapyd slær öll met Björn B. Björnsson skrifar Skoðun Pólitískt hugrekki og pólitískt hugleysi: ólík stefna tveggja systurflokka Birgir Finnsson skrifar Skoðun Árið 2023 kemur aldrei aftur Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Trumpistar eru víða Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar Skoðun Fasteignagjöld eru lág í Reykjavík Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Gerræðisleg áform í anda Ráðstjórnarríkjanna Guðmundur Fertram Sigurjónsson skrifar Skoðun Opið svar til formanns Samleik- Útsvarsgreiðendur borga leikskólann í Kópavogi! Rakel Ýr Isaksen skrifar Skoðun Nýbakaðir foreldrar og óbökuð loforð Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Þegar bráðamóttakan drepur þig hraðar Hólmfríður Ásta Hjaltadóttir skrifar Skoðun Samkeppnin tryggir hag neytenda Hanna Katrín Friðriksson skrifar Sjá meira
Fyrir handan fjöllin sjö búa dvergarnir sjö bíða þín Mjallhvít með sjö gráðuga munna sjöfaldar kvartanir ný gólf til að skúra Er ekki betra að láta skera úr sér hjartað en grafa sig lifandi bíðandi eftir einhverjum kóngsyni sem hefur líf þitt í hendi sér uppfrá því lifa hamingjusöm uppfrá því í glerkistu sofandi svefni vanans Reyndu heldur reyndu heldur reyndu heldur við veiðimanninn Í þessu frábæra ljóði Þórdísar Richardsdóttur er dregin upp áleitin mynd. Mynd af Mjallhvíti sem vildi frekar reyna við veiðimanninn heldur en halda áfram sem ráðskona hjá dvergunum sjö. Og ljóðið er ekki nýtt af nálinni það er að nánast jafnaldri Kvennafrísins svokallaða þegar konur lögðu niður störf og flykktust á Lækjartorg til að mótmæla launajafnrétti árið 1975. Því miður er enn langt í land að íslenskur vinnumarkaður er enn 46 árum seinna einfaldlega þannig að þau störf sem fleiri karlar sinna en konur eru talin verðmætari í samfélaginu. Launajafnrétti hefur verið eitt helsta áherslumál kvenfrelsisbaráttunnar allt frá því að konur hófu að stunda launaða vinnu utan heimilis. Launamunurinn er flókið viðfangsefni sem nálgast þarf úr mörgum áttum. Greina þarf hvaða þættir það eru sem einkenna kvennastörf og kunna að vera vanmetnir því löngu tímabært er að ráðast með krafti í vinnu við endurmat. Endurmat sem leiðir af sér aðgerðir sem útrýma launamun sem stafa af kynskiptum vinnumarkaði. Þó svo að dregið hafi úr launamun á undangengnum árum þá er enn langt í land að sá launamunur kynja sé upprættur. Þrátt fyrir lagasetningar og aðgerðir er jafnrétti á vinnumarkaði hvergi nærri náð. Sé rýnt í laun fullvinnandi á íslenskum vinnumarkaði frá árinu 2014 má sjá að regluleg laun sérfræðinga í fræðslustörfum og heilbrigðis- og félagsþjónustu sem eru nánast hreinræktaðar kvennastéttir eru umtalsvert lægri en sérfræðinga í öðrum atvinnugreinum samkvæmt upplýsingum frá Hagstofu Íslands. Árið 2021 var sú breyting á jafnréttislögum 2021 að ákvæðið um jöfn laun og jöfn kjör kynjanna takmörkuðust ekki lengur við „sama atvinnurekanda“ eins og áður var. Í því ljósi er skýrsla starfshóps forsætisráðherra um endurmat á virði kvennastarfa sérlega mikilvæg og tímabær. Hún gefur möguleika á að taka stórt skref fram á við með því að ráðast í aðgerðir sem snerta kynjaskiptingu vinnu-markaðarins. Það er vonandi að ný ríkisstjórn beri gæfa til að halda áfram á kröftugan hátt því verki sem hafið var í tíð þeirrar síðustu. Í kjölfar COVID-19 kom í ljós hversu mikilvægt er að fjárfest sé í grunnþjónustu og þjónustu við fólk. Þeir sem sinna samfélagslega mikilvægum störfum eins og heilbrigðisstarfsfólk, kennarar og stéttir sem starfa í þjónustu og umönnun báru kerfið uppi. Þetta eru ekki stéttirnar sem hafa möguleika á fjarvinnu og sveigjanlegum vinnutíma. Þetta eru stéttirnar sem þurfa að mæta á staðinn og sinna sínu hvað sem tautar og raular. Og þetta eru stéttirnar sem búa við hvað verstar starfsaðstæður þannig að meiri líkur eru á að álagið verði óbærilegt og leiði af sér heilsufarsleg vandamál auk nagandi kvíða yfir því að geta séð sér farborða vegna lélegra launa. Verðmætamat samfélagsins á þessum störfum er skakkt og því þarf að endurmeta þessi störf að verðleikum og til launa. Er hægt að takast á við ábyrgðarmeiri störf en þau sem halda uppi grunnstoðum samfélagsins? Það er skylda okkar sem samfélags að þetta skakka verðmætamat verði leiðrétt. Til að það gerist verðum við að standa saman og krefjast þess að störf kvenna verði metin af verðleikum og laun tryggð. Nú eru 46 ár síðan konur um allt land lögðu niður störf til að sýna fram á mikilvægi vinnuframlags kvenna. Það má ekki gerast sem lýst í ljóðinu hér fyrir ofan með táknrænum hætti að konur neyðist til að láta skera úr sér hjartað því enginn sjái hættuna sem vanmat á kvennastörfum hefur í för með sér. Höfundur er varaformaður Kennarasambands Íslands.
Listnám er lífsbjörg – opið bréf til ráðherra mennta, félags og heilbrigðismála, til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Dagbjört Andrésdóttir Skoðun
Litla landið sem kennir heiminum – Ísland og þróunarsamvinna í gegnum menntun GRÓ skólanna Verena Karlsdóttir,Hreiðar Þór Valtýsson,Þór Heiðar Ásgeirsson Skoðun
Skoðun Litla landið sem kennir heiminum – Ísland og þróunarsamvinna í gegnum menntun GRÓ skólanna Verena Karlsdóttir,Hreiðar Þór Valtýsson,Þór Heiðar Ásgeirsson skrifar
Skoðun Listnám er lífsbjörg – opið bréf til ráðherra mennta, félags og heilbrigðismála, til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Dagbjört Andrésdóttir skrifar
Skoðun Vegið að íslenska lífeyriskerfinu Björgvin Jón Bjarnason,Þóra Eggertsdóttir,Halldór Kristinsson,Guðmundur Svavarsson,Elsa Björk Pétursdóttir,Jón Ólafur Halldórsson,Arnar Hjaltalín skrifar
Skoðun Pólitískt hugrekki og pólitískt hugleysi: ólík stefna tveggja systurflokka Birgir Finnsson skrifar
Skoðun Opið svar til formanns Samleik- Útsvarsgreiðendur borga leikskólann í Kópavogi! Rakel Ýr Isaksen skrifar
Listnám er lífsbjörg – opið bréf til ráðherra mennta, félags og heilbrigðismála, til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Dagbjört Andrésdóttir Skoðun
Litla landið sem kennir heiminum – Ísland og þróunarsamvinna í gegnum menntun GRÓ skólanna Verena Karlsdóttir,Hreiðar Þór Valtýsson,Þór Heiðar Ásgeirsson Skoðun