Galdramaðurinn frá Riga Jakob Bragi Hannesson skrifar 11. nóvember 2021 21:30 Mikhail Nekhemyevich Tal var lettneskur sovétmaður sem fæddist 9. nóvember árið 1936 í Riga í Lettlandi og var af gyðingaættum. Hann hefði því orðið 85 ára fyrir nokkrum dögum. Mikhail Tal er talinn vera mesti fléttuskáksnillingur sögunnar og skákir hans leiftra af snilligáfu. Sumar skákir hans hafa orðið ódauðlegar og er helst líkt við fegurstu ljóð sem samin hafa verið. Skákir hans þóttu svo listfengar að líkja mátti við galdur. Enda fékk Tal fljótlega viðurnefnið galdramaðurinn frá Riga. Tal gekk undir gælunafninu Miska eða Bjössi á íslensku. Mikhail Tal fæddist bæklaður á hægri hönd og með aðeins þrjá vafða fingur. Þrátt fyrir fötlunina var hann afbragðsgóður píanóleikari. Tal var lengi vel ævi sinnar háður morfíni vegna mikilla kvala sem stöfuðu af nýrnaveiki hans. Hann reykti fjóra pakka af löngum Kent sígarettum á dag. Angelina þriðja eiginkona hans sagði að hann reykti aðeins hálfa sígarettu og fleygði henni svo og kveikti jafnharðan í annarri. Þetta voru því ekki nema tveir Kent sígarettupakkar í raun og veru sem hann reykti á dag. Í þá daga var leyfilegt að reykja á skákmótum og sást oft ekki handaskil fyrir reyknum. Tal var nýrnaveikur allt sitt líf og sárþjáður mest allan sinn feril eftir mislukkaða nýrnaaðgerð þar sem annað nýrað var fjarlægt. Hann drakk einnig mjög mikið áfengi heima fyrir og í skákmótum. Fræg er sagan af því þegar Tal og annar sovétmaður sem var með honum á skákmóti deildu báðir efsta sætinu með sama stigafjölda fyrir síðustu umferðina. Þeir sátu að sumbli til klukkan fjögur um nóttina og byrjuðu síðan að tefla klukkan níu daginn eftir. Tal sigraði skákina og mótið. Angelina sagði að Tal hefði eingöngu drukkið hreint áfengi s.s. vodka eða viskí. Það hefði farið betur í hann. Tal er einhver sigursælasti skákmaður sögunnar þó svo hann hafi aðeins verið heimsmeistari í eitt ár. Hann varð heimsmeistari 1960 þegar hann vann Botvinnik ríkjandi heimsmeistara og varð þá yngsti heimsmeistari sögunnar, 23 ára gamall. Hann tapaði fyrir Botvinnik strax árið á eftir. Tal mun hafa verið mjög þjáður af nýrnaveiki sinni þegar það einvígi fór fram. Aldrei fékk Mikhail Tal að halda nema örlitlum hluta af verðlaunafé sínu sem hann vann á alþjóðlegum mótum. Hann fékk t.a.m. aðeins að halda 3000 dollurum af 30.000 sem hann fékk í verðlaun fyrir fyrsta sætið á móti í Kanada árið 1979. Sovétmenn vildu ekki að hann spilltist af kapitalískri auðhyggju. Hann lét verðlaunafé sitt glaður af hendi til KGB því hann vildi ekki eiga það á hættu að fá ekki að tefla á mótum erlendis. Ástríða hans var að tefla á stórmótum (tournaments). Tal kom tvisvar á ferli sínum á Reykjavíkurskákmótið. Hann var boðsgestur á fyrsta Reykjavíkurskákmótinu, árið 1964. Mikhail Tal fékk þar 12/1/2 vinning af 13 mögulegum í afar vel mönnuðu skákmóti. Hafði Tal fáheyrða yfirburði á því móti. Eina jafnteflið sem Tal gerði var gegn Íslendingnum Guðmundi Pálmasyni. Tal þótti afar skemmtilegur og léttur í lund og á yngri árum sínum var hann mikill kvennamaður. Eftirfarandi orð mælti þriðja eiginkona meistarans Angelina í viðtali eftir dauða hans: ,,You know, before me, he lived with all his women for two years at most, and with me he lived for 22 years. So he needed me. Probably because I wasn't a bitch". Tal lenti í öðru sæti á Reykjavíkurskákmótinu, árið 1986, fimmtugur að aldri á eftir serbanum Svetozar Gligoric. Hann lést fimm árum síðar aðeins 55 ára, 26. júní árið 1992. Hann var þá enn einn öflugasti skákmaður veraldar. Við krufningu reyndust flest mikilvægustu líffæri hans ónýt. Heilsuleysi og óheilbrigt líferni flýttu fyrir ótímabærum dauða eins mesta skáksnillings skáksögunnar. Margir telja hann guð skáklistarinnar. Mánuði fyrir dauða sinn sigraði Tal ríkjandi heimsmeistara Garry Kasparov á stórmóti í 17 leikjum með hvítu. Tal hafði þá komið beint af sjúkrahúsinu til að taka þátt í mótinu. Mikhail Tal beats Kasparov in 17 Moves - 1 Month before his Death. Hér er slóð á skákina með frásögn og skákskýringum. https://www.youtube.com/watch?v=XJgmRYCweBc Seinna sýnishornið er skák, sem Tal tefldi á móti þýskalandsmeistaranum Hans Joachim Hect árið 1962, á Ólympíuskákmótinu í Varna í Búlgaríu. Þetta er algjör flugeldasýning og vissi Hect ekki hvaðan á sig stóð veðrið. Tal uppskar fyrir vikið koss á kinnina frá Miguel Najdorf argentíska stórmeistaranum fyrir dirfsku, frumleika og snilldartaflmennsku. Enn þann dag í dag þykir þessi skák ein af perlum skáksögunnar. Sjón er sögu ríkari. Mikhail Tal gets a KISS for a Brilliant Move! - Misha Impossible. Hér er slóð á skákina með frásögn og skákskýringum. https://www.youtube.com/watch?v=JtK9m_frVQc Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sovétríkin Mest lesið Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson Skoðun Það er list að lifa með krabbameini Hlíf Steingrímsdóttir Skoðun Konur sem stinga hvor aðra í bakið Sigríður Svanborgardóttir Skoðun Orðræða mótar menningu – og menningin mótar okkur öll Jóhanna Bárðardóttir Skoðun Græðgin sem hlífir engum Snæbjörn Brynjarsson og Þórólfur Júlían Dagsson Skoðun Leiðtogi sem nær árangri Birkir Jón Jónsson Skoðun Sameining sem eflir íslenskan landbúnað Egill Gautason Skoðun Kennitala á blaði Jón Viðar Pálsson Skoðun Fjör á fjármálamarkaði Fastir pennar Þjónusta og greining á börnum með ADHD Elín H. Hinriksdóttir og Sólveig Ásgrímsdóttiir Skoðun Skoðun Skoðun Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson skrifar Skoðun Orðræða mótar menningu – og menningin mótar okkur öll Jóhanna Bárðardóttir skrifar Skoðun Eitt spilakort, betri spilamenning – er skaðaminnkandi Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Skoðun Sameining sem eflir íslenskan landbúnað Egill Gautason skrifar Skoðun Konur sem stinga hvor aðra í bakið Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Fjölbreytileiki er styrkleiki Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Það er list að lifa með krabbameini Hlíf Steingrímsdóttir skrifar Skoðun Um kynjafræði og pólítík Hanna Björg Vilhjálmsdóttir skrifar Skoðun Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun 112. liðurinn í aðgerðaáætlun í menntamálum? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson skrifar Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Drambið okkar Júlíus Valsson skrifar Skoðun Við vitum Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Börn í meðferð eiga rétt á fagfólki orð duga ekki lengur! Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Greindarskerðing eða ofurgáfur með gervigreind Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Stöndum saman gegn fjölþáttaógnum Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hagræðing á kostnað fjölbreytni og gæðamenntunar Ida Marguerite Semey skrifar Skoðun Umbúðir en ekkert innihald í Hafnarfirði Einar Geir Þorsteinsson skrifar Skoðun Við viljum tala íslensku, en hvernig Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Mansalsmál á Íslandi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Hættur heimsins virða engin landamæri Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Tímamót í sjálfsvígsforvörnum Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Yfirgangur, yfirlæti og endastöð Strætó Axel Hall skrifar Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar Sjá meira
Mikhail Nekhemyevich Tal var lettneskur sovétmaður sem fæddist 9. nóvember árið 1936 í Riga í Lettlandi og var af gyðingaættum. Hann hefði því orðið 85 ára fyrir nokkrum dögum. Mikhail Tal er talinn vera mesti fléttuskáksnillingur sögunnar og skákir hans leiftra af snilligáfu. Sumar skákir hans hafa orðið ódauðlegar og er helst líkt við fegurstu ljóð sem samin hafa verið. Skákir hans þóttu svo listfengar að líkja mátti við galdur. Enda fékk Tal fljótlega viðurnefnið galdramaðurinn frá Riga. Tal gekk undir gælunafninu Miska eða Bjössi á íslensku. Mikhail Tal fæddist bæklaður á hægri hönd og með aðeins þrjá vafða fingur. Þrátt fyrir fötlunina var hann afbragðsgóður píanóleikari. Tal var lengi vel ævi sinnar háður morfíni vegna mikilla kvala sem stöfuðu af nýrnaveiki hans. Hann reykti fjóra pakka af löngum Kent sígarettum á dag. Angelina þriðja eiginkona hans sagði að hann reykti aðeins hálfa sígarettu og fleygði henni svo og kveikti jafnharðan í annarri. Þetta voru því ekki nema tveir Kent sígarettupakkar í raun og veru sem hann reykti á dag. Í þá daga var leyfilegt að reykja á skákmótum og sást oft ekki handaskil fyrir reyknum. Tal var nýrnaveikur allt sitt líf og sárþjáður mest allan sinn feril eftir mislukkaða nýrnaaðgerð þar sem annað nýrað var fjarlægt. Hann drakk einnig mjög mikið áfengi heima fyrir og í skákmótum. Fræg er sagan af því þegar Tal og annar sovétmaður sem var með honum á skákmóti deildu báðir efsta sætinu með sama stigafjölda fyrir síðustu umferðina. Þeir sátu að sumbli til klukkan fjögur um nóttina og byrjuðu síðan að tefla klukkan níu daginn eftir. Tal sigraði skákina og mótið. Angelina sagði að Tal hefði eingöngu drukkið hreint áfengi s.s. vodka eða viskí. Það hefði farið betur í hann. Tal er einhver sigursælasti skákmaður sögunnar þó svo hann hafi aðeins verið heimsmeistari í eitt ár. Hann varð heimsmeistari 1960 þegar hann vann Botvinnik ríkjandi heimsmeistara og varð þá yngsti heimsmeistari sögunnar, 23 ára gamall. Hann tapaði fyrir Botvinnik strax árið á eftir. Tal mun hafa verið mjög þjáður af nýrnaveiki sinni þegar það einvígi fór fram. Aldrei fékk Mikhail Tal að halda nema örlitlum hluta af verðlaunafé sínu sem hann vann á alþjóðlegum mótum. Hann fékk t.a.m. aðeins að halda 3000 dollurum af 30.000 sem hann fékk í verðlaun fyrir fyrsta sætið á móti í Kanada árið 1979. Sovétmenn vildu ekki að hann spilltist af kapitalískri auðhyggju. Hann lét verðlaunafé sitt glaður af hendi til KGB því hann vildi ekki eiga það á hættu að fá ekki að tefla á mótum erlendis. Ástríða hans var að tefla á stórmótum (tournaments). Tal kom tvisvar á ferli sínum á Reykjavíkurskákmótið. Hann var boðsgestur á fyrsta Reykjavíkurskákmótinu, árið 1964. Mikhail Tal fékk þar 12/1/2 vinning af 13 mögulegum í afar vel mönnuðu skákmóti. Hafði Tal fáheyrða yfirburði á því móti. Eina jafnteflið sem Tal gerði var gegn Íslendingnum Guðmundi Pálmasyni. Tal þótti afar skemmtilegur og léttur í lund og á yngri árum sínum var hann mikill kvennamaður. Eftirfarandi orð mælti þriðja eiginkona meistarans Angelina í viðtali eftir dauða hans: ,,You know, before me, he lived with all his women for two years at most, and with me he lived for 22 years. So he needed me. Probably because I wasn't a bitch". Tal lenti í öðru sæti á Reykjavíkurskákmótinu, árið 1986, fimmtugur að aldri á eftir serbanum Svetozar Gligoric. Hann lést fimm árum síðar aðeins 55 ára, 26. júní árið 1992. Hann var þá enn einn öflugasti skákmaður veraldar. Við krufningu reyndust flest mikilvægustu líffæri hans ónýt. Heilsuleysi og óheilbrigt líferni flýttu fyrir ótímabærum dauða eins mesta skáksnillings skáksögunnar. Margir telja hann guð skáklistarinnar. Mánuði fyrir dauða sinn sigraði Tal ríkjandi heimsmeistara Garry Kasparov á stórmóti í 17 leikjum með hvítu. Tal hafði þá komið beint af sjúkrahúsinu til að taka þátt í mótinu. Mikhail Tal beats Kasparov in 17 Moves - 1 Month before his Death. Hér er slóð á skákina með frásögn og skákskýringum. https://www.youtube.com/watch?v=XJgmRYCweBc Seinna sýnishornið er skák, sem Tal tefldi á móti þýskalandsmeistaranum Hans Joachim Hect árið 1962, á Ólympíuskákmótinu í Varna í Búlgaríu. Þetta er algjör flugeldasýning og vissi Hect ekki hvaðan á sig stóð veðrið. Tal uppskar fyrir vikið koss á kinnina frá Miguel Najdorf argentíska stórmeistaranum fyrir dirfsku, frumleika og snilldartaflmennsku. Enn þann dag í dag þykir þessi skák ein af perlum skáksögunnar. Sjón er sögu ríkari. Mikhail Tal gets a KISS for a Brilliant Move! - Misha Impossible. Hér er slóð á skákina með frásögn og skákskýringum. https://www.youtube.com/watch?v=JtK9m_frVQc
Skoðun Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson skrifar
Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar
Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar
Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar