Bættar forvarnir á sjó Hrefna Sigurjónsdóttir skrifar 12. júní 2022 10:02 Sjósókn við Íslandsstrendur hefur ávallt verið einn af okkar helstu atvinnuvegum. Oft hefur verið rætt um hetjur hafsins en í gegnum aldirnar hefur ýmis áhætta fylgt því að starfa á sjó og sjóslys voru tíð hér á árum áður. Engin banaslys urðu á íslenskum sjómönnum við strendur landsins á árinu 2021 sem er áttunda árið sem svo háttar til og fimmta árið í röð. Slysum á sjó hefur einnig fækkað. En hverju má þakka þennan góða árangur? Af sem áður var Fiskveiðar við Ísland voru og eru oft stundaðar við erfið skilyrði. Hér er allra veðra von og eru fiskveiðar enn hættuleg atvinnugrein. Hartnær 4000 fórust í sjóslysum á 20. öldinni og talið er að allt að 48 sjómenn hafi drukknað hér árlega á árunum 1900 til 1975 og 14 að meðaltali árin 1975 til 1985. Sex ár voru þá mannskæðust en þá fórust á annað hundrað árlega. Undanfarin ár hefur undir einn sjómaður farist árlega að meðaltali sem er mikil breyting frá fyrri tíð. Þegar litið er yfir farinn veg sést glöggt hversu miklum árangri hefur verið náð í forvörnum á sjó í seinni tíð. Mannskaði var lengi vel að því er virtist óhjákvæmilegur fylgifiskur sjósóknar við Ísland en árangur í slysavörnum á sjó síðustu misseri hefur gjörbreytt þeirri stöðu. Fimm ár í röð hafa engin banaslys orðið á sjómönnum við Íslandsstrendur. Aukin öryggisvitund og öflugar forvarnir Góðan árangur má meðal annars þakka betri skipum, bættum búnaði og aðbúnaði, auknum kröfum til öryggis um borð, fiskveiðistjórnunarkerfinu og öflugum forvörnum. Framfarir hafa orðið á mörgum sviðum sem skila samanlagt árangri. Fáeinum árum eftir að Slysavarnaskóli sjómanna var stofnaður árið 1985 fór tilvikum að fækka. Mikil viðhorfsbreyting hefur orðið frá þeim tíma og sjóatvikum fækkað jafnt og þétt að undanskildum tveimur árum, 2002 og 2007. Aukin vitund sjómanna og útgerða um mikilvægi öryggismála hefur haft mikið að segja og Slysavarnaskóli sjómanna hefur leikið þar lykilhlutverk. Þar fer fram fræðsla um öryggismál og slysavarnir og er nám við skólann forsenda lögskráningar á skip. Sjávarútvegsfyrirtækin hafa einnig tekið öryggismálin föstum tökum. Atvikaskráning hefur reynst mikilvæg í því skyni að skapa gagnagrunn um óhöpp og slys til að greina atvikin og koma í veg fyrir að þau endurtaki sig. Í raun til að læra af reynslunni. Björgun úr sjávarháska Fyrsta björgunarsveitin var stofnuð árið 1918 í Vestmannaeyjum í kjölfar tíðra sjóslysa og mannskaða við strendur landsins. Allt frá því hafa íslenskar björgunarsveitir staðið vaktina og lagt sitt af mörkum til að tryggja öryggi almennings. Slysavarnafélagið Landsjörg eru landssamtök björgunarsveita og slysavarnadeilda á Íslandi og var félagið stofnað 2. október árið 1999. Þá urðu til ein stærstu samtök sjálfboðaliða á Íslandi. Sjóbjörgun er stór þáttur í starfsemi margra eininga Slysavarnafélagsins Landsbjargar og hefur grettistaki verið lyft í öryggismálum sjómanna frá stofnun Slysavarnafélags Íslands og síðar Slysavarnaskóla sjómanna. Sérhæfing í sjóbjörgun hefur ósjaldan skipt sköpum á neyðarstundu. Um 150 útköll eru á ári hverju í sjóbjörgun eða rúmlega tvö á viku í meðaltalsári hjá sjóbjörgunarsveitum félagsins samkvæmt upplýsingum á vef Landsbjargar. Áralangt samstarf Sjóvá hefur eins og nafnið ber með sér alltaf tengst íslenskum sjávarútvegi sterkum böndum og hefur lagt mikla áherslu á forvarnastarf og öryggismál í greininni. Áralangt samstarf Sjóvár við Slysavarnafélagið Landsbjörg er eitthvað sem við erum mjög stolt af en Sjóvá hefur verið bakhjarl samtakanna frá stofnun þeirra. Sjómenn eiga mikið undir góðum björgunarbúnaði en ekki síður getu og hæfni björgunarsveitanna er í nauðir rekur. Slysavarnafélagið Landsbjörg á og rekur 13 stór björgunarskip hringinn í kringum landið sem einingar félagsins hafa í sinni umsjá til að sinna útköllum á sjó á hafsvæðinu við Ísland. Unnið hefur verið að endurnýjun björgunarskipa formlega frá árinu 2017 en óformlegur undirbúningur hefur þó staðið yfir í mun lengri tíma. Ný björgunarskip Á síðasta ári var undirritaður samningur um nýsmíði þriggja björgunarskipa fyrir Slysavarnafélagið Landsbjörg en í þrettán skipa flota félagsins er meðalaldur skipa orðinn 35 ár. Finnski skipasmiðurinn KewaTec annast smíði skipanna þriggja sem eru af nýjustu gerð og búin nýjustu siglingartækjum til leitar og björgunarstarfa ásamt því að vera sjálfréttandi. Sjóvá afhenti á síðasta ári Slysavarnafélaginu Landsbjörg styrk upp á 142,5 milljónir króna til smíða á þremur skipum en hvert þessara nýju skipa kostar 285 milljónir króna. Með samkomulagi milli ríkis og Landsbjargar var tryggð allt að helmings fjármögnun þeirra og með styrknum gat smíði hafist en afhending fyrsta skipsins er áætluð í ágúst á þessu ári. Markmiðið er síðan að endurnýja öll þrettán skipin. Með tilkomu nýju björgunarskipanna verður bylting í viðbragðstíma og aðbúnaði fyrir áhafnir og skjólstæðinga. Skipin hafa þannig mikla þýðingu fyrir öryggi sjófarenda og samfélagið allt. Höldum áfram á góðri braut Þrátt fyrir að mikill árangur hafi náðst í forvörnum á sjó er nauðsynlegt að leggja áfram áherslu á öryggismál í sjávarútvegi. Við viljum viðhalda góðum árangri og halda áfram að fækka slysum. Margs er að minnast og fyrir margt að þakka á hátíðardegi sjómanna, sjómannadeginum. Vil ég nota tækifærið og óska sjómönnum og þjóðinni allri til hamingju með daginn. Höfundur er verkefnastjóri forvarna hjá Sjóvá. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sjómannadagurinn Sjávarútvegur Björgunarsveitir Hrefna Sigurjónsdóttir Slysavarnir Mest lesið Gervigreind í námi: 5 lykilskref fyrir öryggi nemenda Björgmundur Guðmundsson Skoðun Falin tækifæri til náms Heiða Ingimarsdóttir Skoðun “Jákvæð viðbrögð” um veiðigjaldið? Heimir Örn Árnason Skoðun Opið bréf til Rósu Guðbjartsdóttur Margrét Kristín Blöndal Skoðun Grein til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Sveinn Dúa Hjörleifsson,Eyrún Unnarsdóttir,Elmar GIlbertsson,Álfheiður Guðmundsdóttir,Kristján Jóhannesson Skoðun Veitingastaðir eru ekki kjarnorkuver Jóhann Páll Jóhannsson Skoðun Skattgreiðendur látnir borga brúsann Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Rangfærslur Viðskiptaráðs Finnbjörn A. Hermannsson Skoðun Halldór 21.06.2025 Halldór Frábær fundur, frábært framtak, vanvirk stjórnsýsla, meðvirk stjórnvöld Ögmundur Jónasson Skoðun Skoðun Skoðun Falin tækifæri til náms Heiða Ingimarsdóttir skrifar Skoðun Gervigreind í námi: 5 lykilskref fyrir öryggi nemenda Björgmundur Guðmundsson skrifar Skoðun Grein til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Sveinn Dúa Hjörleifsson,Eyrún Unnarsdóttir,Elmar GIlbertsson,Álfheiður Guðmundsdóttir,Kristján Jóhannesson skrifar Skoðun “Jákvæð viðbrögð” um veiðigjaldið? Heimir Örn Árnason skrifar Skoðun Skattgreiðendur látnir borga brúsann Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Nokkur orð um Kúbudeiluna og viðskiptabannið Gylfi Páll Hersir skrifar Skoðun Ráðherrar með reiknivél og leyndarhyggju Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Gróf misbeiting illa fengins valds Örn Sigurðsson skrifar Skoðun Að sækja gullið (okkar) grein 2 Þröstur Friðfinnsson skrifar Skoðun Það verða aðrir þjóðhátíðardagar fyrir okkur en dagar Palestínumanna eru taldir Davíð Aron Routley skrifar Skoðun Pólítískt hugrekki Unnur Hrefna Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Vísir að lægri orkureikningi Einar Vilmarsson skrifar Skoðun Frábær fundur, frábært framtak, vanvirk stjórnsýsla, meðvirk stjórnvöld Ögmundur Jónasson skrifar Skoðun Opið bréf til Rósu Guðbjartsdóttur Margrét Kristín Blöndal skrifar Skoðun Mikil réttarbót fyrir fatlað fólk mætir hindrunum Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Verið brjáluð. Ég fer ekki neitt Ian McDonald skrifar Skoðun Hvernig eiga umsækjendur í opinbera sjóði að fylgja forsendum sem eru þversagnakenndar? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Vönduð vinnubrögð? Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Við viljum styðja ungmenni í að velja rétt fyrir sig og sína framtíð Þórdís Jóna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Veitingastaðir eru ekki kjarnorkuver Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun Nýr vegvísir Evrópusambandsins um jafnrétti kynjanna Clara Ganslandt skrifar Skoðun Frá stjórnun til tengsla – Endurmat á atferlismeðferð í ljósi tilfinningagreindar Kristín Magdalena Ágústsdóttir skrifar Skoðun Blaður 35 Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Kaldar kveðjur frá forsætisráðherrra til ferðaþjónustunnar Pétur Óskarsson skrifar Skoðun Nú hefst samræmt próf í stærðfræði Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Rangfærslur Viðskiptaráðs Finnbjörn A. Hermannsson skrifar Skoðun Sanngirni í Kópavogsmódelinu Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Ríkisstjórnarflokkarnir fylgja Landsvirkjun – gegn Þjórsárverum Svandís Svavarsdóttir,Álfheiður Ingadóttir skrifar Skoðun Skapandi framtíð – forvarnir og félagsstarf í Hafnarfirði Kristín Thoroddsen skrifar Skoðun Upplýsingar um mataræði barna og unglinga á landsvísu eru of gamlar – það er óásættanlegt Birna Þórisdóttir,Sigurbjörg Bjarnadóttir,Inga Þórsdóttir skrifar Sjá meira
Sjósókn við Íslandsstrendur hefur ávallt verið einn af okkar helstu atvinnuvegum. Oft hefur verið rætt um hetjur hafsins en í gegnum aldirnar hefur ýmis áhætta fylgt því að starfa á sjó og sjóslys voru tíð hér á árum áður. Engin banaslys urðu á íslenskum sjómönnum við strendur landsins á árinu 2021 sem er áttunda árið sem svo háttar til og fimmta árið í röð. Slysum á sjó hefur einnig fækkað. En hverju má þakka þennan góða árangur? Af sem áður var Fiskveiðar við Ísland voru og eru oft stundaðar við erfið skilyrði. Hér er allra veðra von og eru fiskveiðar enn hættuleg atvinnugrein. Hartnær 4000 fórust í sjóslysum á 20. öldinni og talið er að allt að 48 sjómenn hafi drukknað hér árlega á árunum 1900 til 1975 og 14 að meðaltali árin 1975 til 1985. Sex ár voru þá mannskæðust en þá fórust á annað hundrað árlega. Undanfarin ár hefur undir einn sjómaður farist árlega að meðaltali sem er mikil breyting frá fyrri tíð. Þegar litið er yfir farinn veg sést glöggt hversu miklum árangri hefur verið náð í forvörnum á sjó í seinni tíð. Mannskaði var lengi vel að því er virtist óhjákvæmilegur fylgifiskur sjósóknar við Ísland en árangur í slysavörnum á sjó síðustu misseri hefur gjörbreytt þeirri stöðu. Fimm ár í röð hafa engin banaslys orðið á sjómönnum við Íslandsstrendur. Aukin öryggisvitund og öflugar forvarnir Góðan árangur má meðal annars þakka betri skipum, bættum búnaði og aðbúnaði, auknum kröfum til öryggis um borð, fiskveiðistjórnunarkerfinu og öflugum forvörnum. Framfarir hafa orðið á mörgum sviðum sem skila samanlagt árangri. Fáeinum árum eftir að Slysavarnaskóli sjómanna var stofnaður árið 1985 fór tilvikum að fækka. Mikil viðhorfsbreyting hefur orðið frá þeim tíma og sjóatvikum fækkað jafnt og þétt að undanskildum tveimur árum, 2002 og 2007. Aukin vitund sjómanna og útgerða um mikilvægi öryggismála hefur haft mikið að segja og Slysavarnaskóli sjómanna hefur leikið þar lykilhlutverk. Þar fer fram fræðsla um öryggismál og slysavarnir og er nám við skólann forsenda lögskráningar á skip. Sjávarútvegsfyrirtækin hafa einnig tekið öryggismálin föstum tökum. Atvikaskráning hefur reynst mikilvæg í því skyni að skapa gagnagrunn um óhöpp og slys til að greina atvikin og koma í veg fyrir að þau endurtaki sig. Í raun til að læra af reynslunni. Björgun úr sjávarháska Fyrsta björgunarsveitin var stofnuð árið 1918 í Vestmannaeyjum í kjölfar tíðra sjóslysa og mannskaða við strendur landsins. Allt frá því hafa íslenskar björgunarsveitir staðið vaktina og lagt sitt af mörkum til að tryggja öryggi almennings. Slysavarnafélagið Landsjörg eru landssamtök björgunarsveita og slysavarnadeilda á Íslandi og var félagið stofnað 2. október árið 1999. Þá urðu til ein stærstu samtök sjálfboðaliða á Íslandi. Sjóbjörgun er stór þáttur í starfsemi margra eininga Slysavarnafélagsins Landsbjargar og hefur grettistaki verið lyft í öryggismálum sjómanna frá stofnun Slysavarnafélags Íslands og síðar Slysavarnaskóla sjómanna. Sérhæfing í sjóbjörgun hefur ósjaldan skipt sköpum á neyðarstundu. Um 150 útköll eru á ári hverju í sjóbjörgun eða rúmlega tvö á viku í meðaltalsári hjá sjóbjörgunarsveitum félagsins samkvæmt upplýsingum á vef Landsbjargar. Áralangt samstarf Sjóvá hefur eins og nafnið ber með sér alltaf tengst íslenskum sjávarútvegi sterkum böndum og hefur lagt mikla áherslu á forvarnastarf og öryggismál í greininni. Áralangt samstarf Sjóvár við Slysavarnafélagið Landsbjörg er eitthvað sem við erum mjög stolt af en Sjóvá hefur verið bakhjarl samtakanna frá stofnun þeirra. Sjómenn eiga mikið undir góðum björgunarbúnaði en ekki síður getu og hæfni björgunarsveitanna er í nauðir rekur. Slysavarnafélagið Landsbjörg á og rekur 13 stór björgunarskip hringinn í kringum landið sem einingar félagsins hafa í sinni umsjá til að sinna útköllum á sjó á hafsvæðinu við Ísland. Unnið hefur verið að endurnýjun björgunarskipa formlega frá árinu 2017 en óformlegur undirbúningur hefur þó staðið yfir í mun lengri tíma. Ný björgunarskip Á síðasta ári var undirritaður samningur um nýsmíði þriggja björgunarskipa fyrir Slysavarnafélagið Landsbjörg en í þrettán skipa flota félagsins er meðalaldur skipa orðinn 35 ár. Finnski skipasmiðurinn KewaTec annast smíði skipanna þriggja sem eru af nýjustu gerð og búin nýjustu siglingartækjum til leitar og björgunarstarfa ásamt því að vera sjálfréttandi. Sjóvá afhenti á síðasta ári Slysavarnafélaginu Landsbjörg styrk upp á 142,5 milljónir króna til smíða á þremur skipum en hvert þessara nýju skipa kostar 285 milljónir króna. Með samkomulagi milli ríkis og Landsbjargar var tryggð allt að helmings fjármögnun þeirra og með styrknum gat smíði hafist en afhending fyrsta skipsins er áætluð í ágúst á þessu ári. Markmiðið er síðan að endurnýja öll þrettán skipin. Með tilkomu nýju björgunarskipanna verður bylting í viðbragðstíma og aðbúnaði fyrir áhafnir og skjólstæðinga. Skipin hafa þannig mikla þýðingu fyrir öryggi sjófarenda og samfélagið allt. Höldum áfram á góðri braut Þrátt fyrir að mikill árangur hafi náðst í forvörnum á sjó er nauðsynlegt að leggja áfram áherslu á öryggismál í sjávarútvegi. Við viljum viðhalda góðum árangri og halda áfram að fækka slysum. Margs er að minnast og fyrir margt að þakka á hátíðardegi sjómanna, sjómannadeginum. Vil ég nota tækifærið og óska sjómönnum og þjóðinni allri til hamingju með daginn. Höfundur er verkefnastjóri forvarna hjá Sjóvá.
Grein til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Sveinn Dúa Hjörleifsson,Eyrún Unnarsdóttir,Elmar GIlbertsson,Álfheiður Guðmundsdóttir,Kristján Jóhannesson Skoðun
Frábær fundur, frábært framtak, vanvirk stjórnsýsla, meðvirk stjórnvöld Ögmundur Jónasson Skoðun
Skoðun Grein til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Sveinn Dúa Hjörleifsson,Eyrún Unnarsdóttir,Elmar GIlbertsson,Álfheiður Guðmundsdóttir,Kristján Jóhannesson skrifar
Skoðun Það verða aðrir þjóðhátíðardagar fyrir okkur en dagar Palestínumanna eru taldir Davíð Aron Routley skrifar
Skoðun Frábær fundur, frábært framtak, vanvirk stjórnsýsla, meðvirk stjórnvöld Ögmundur Jónasson skrifar
Skoðun Hvernig eiga umsækjendur í opinbera sjóði að fylgja forsendum sem eru þversagnakenndar? Bogi Ragnarsson skrifar
Skoðun Við viljum styðja ungmenni í að velja rétt fyrir sig og sína framtíð Þórdís Jóna Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Frá stjórnun til tengsla – Endurmat á atferlismeðferð í ljósi tilfinningagreindar Kristín Magdalena Ágústsdóttir skrifar
Skoðun Ríkisstjórnarflokkarnir fylgja Landsvirkjun – gegn Þjórsárverum Svandís Svavarsdóttir,Álfheiður Ingadóttir skrifar
Skoðun Upplýsingar um mataræði barna og unglinga á landsvísu eru of gamlar – það er óásættanlegt Birna Þórisdóttir,Sigurbjörg Bjarnadóttir,Inga Þórsdóttir skrifar
Grein til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Sveinn Dúa Hjörleifsson,Eyrún Unnarsdóttir,Elmar GIlbertsson,Álfheiður Guðmundsdóttir,Kristján Jóhannesson Skoðun
Frábær fundur, frábært framtak, vanvirk stjórnsýsla, meðvirk stjórnvöld Ögmundur Jónasson Skoðun