Segir rússneska sendiherrann vilja afvegaleiða umræðuna Jakob Bjarnar skrifar 11. ágúst 2022 11:19 Steinunn Þóra segir að frumvarp sitt um afnám þessa lagastafs hafi dagað uppi í þinginu eins og vill verða um tugi annarra þingmannamála. Hún telur fulla ástæðu til þess nú að dusta rykið af því. Vísir/Vilhelm Steinunn Þóra Árnadóttir, þingmaður Vinstri grænna, telur vert að dusta rykið af lagafrumvarpi þar sem lagt er til að grein sem snýr að banni við því að móðga þjóðhöfðingja og smána fána þjóðríkja verði máð úr hegningarlögum. 95. grein almennra hegningarlaga hljóðar svo: „Hver, sem opinberlega smánar erlenda þjóð eða erlent ríki, æðsta ráðamann, þjóðhöfðingja þess, fána þess eða annað viðurkennt þjóðarmerki, fána Sameinuðu þjóðanna eða fána Evrópuráðs, skal sæta sektum [eða fangelsi allt að 2 árum. Nú eru sakir miklar og varðar brot þá fangelsi allt að 6 árum.“ Hlífið okkur við fjasi um fjölmiðlafrelsi Í gær mátti sjá harðorðan pistil á Facebook-síðu rússneska sendiráðsins í Reykjavík þar sem þess er krafist að Fréttablaðið biðjist afsökunar á mynd sem birtist í blaðinu hvar sjá má að trampað er á rússneska fánanum. Þar er ritstjóri blaðsins minntur sérstaklega á áðurnefnda 95. grein almennra hegningarlaga þar sem bann er lagt við því að smána opinber tákn þjóða að viðlögðum sektum og/eða fangelsisvist. Í pistlinum segir jafnframt að Fréttablaðsmenn ættu í öllum bænum að spara sig og hlífa fólki við tali um fjölmiðlafrelsi. Þeir sem ekki sjái í hendi sér að þarna sé um smánun og brot á viðurlögum að ræða, viti bara ekkert hvað þeir eru að gera. Sigmundur Ernir Rúnarsson sagði í viðtali við Vísi í gærkvöldi að sannarlega stæði ekki til að biðjast afsökunar á myndbirtingunni, um væri að ræða fréttamynd. Vilji hafa áhrif á fjölmiðlaumfjöllun Steinunn Þóra telur rússneska sendiherrann á sérkennilegri vegferð og fiskur sé undir steini. „Fjölmiðlar eru auðvitað að birta myndir og fréttir af miklu hræðilegri atburðum sem nú eru í gangi. Það er ótrúlega viðbjóðslegt innrásastríð. Þetta er augljóslega tilraun til að hafa áhrif á fjölmiðlaumfjöllun.“ Steinunn Þóra segir það ekki gott, almenningur sé augljóslega með þessu að tjá afstöðu sína til stríðs með friðsömum og táknrænum hætti. En finnst henni sendiherrann hafa farið fram úr sér? „Mér finnst í rauninni eins og verið sé að drepa málum á dreif. Reyna að fjarlægja umræðuna frá því sem er aðalatriði málsins; fullt af saklausu fólki býr við hörmulegar aðstæður, er drepið í stríði og þar á fókusinn að vera.“ Lögin hafa elst átakanlega illa Steinunn fór fyrir hópi þingmanna Vinstri grænna sem lagði fram frumvarp 2018 þess efnis að 95. greinin yrði lögð niður. Í greinargerð segir hún að greinin hafi verið misnotuð einmitt til að hafa áhrif á fjölmiðlaumfjöllun. Lagaákvæðinu hafi sjaldan verið beitt og enn sjaldnar hafi dómar fallið á grunni þess. Og dæmin sem um ræðir hafi sannarlega ekki elst vel. Þannig var Þórbergur Þórðarson rithöfundur dæmdur fyrir að móðga Adolf Hitler með því að kalla hann blóðhund og skáldið Steinn Steinarr var dæmdur fyrir að smána hakakrossinn, fána þýska nasistaflokksins. Athygli vekur að í umsögn um frumvarpið á sínum tíma leggst utanríkisráðuneytið eindregið gegn því á þeim forsendum að það sé í andstöðu við þjóðréttarlegar skuldbindingar Íslands. Í umsögninni, sem Sturla Sigurjónsson ráðuneytisstjóri skrifar undir fyrir hönd ráðuneytisins en þetta er í ráðherratíð Guðlaugs Þórs Þórðarsonar, segir meðal annars að þetta snúist um vernd og öryggi sendiráðsfólks. „Að mati ráðuneytisins skýtur skökku við ef þjóðhöfðingi erlends ríkis njóti minni réttarverndar heldur en t.d. sendiherra viðkomandi ríkis, aðrir sendierindrekar og fjölskyldur þeirra.“ Full ástæða til að dusta rykið af frumvarpinu Steinunn Þóra segir í samtali við Vísi að hún hafi ekki lagt frumvarpið fram á síðustu þingum, einfaldlega því hún vonaði að þetta myndi hreyfast með öðrum lögum þegar hegningarlögin eru endurskoðuð. Það hefur hins vegar ekki gerst. „Ég held að það sé bara full ástæða til að skoða það að dusta rykið af þessu frumvarpi, sem er í rauninni mjög einfalt, þar sem ég legg til að 95. greinin verði felld á brott.“ Steinunn Þóra segir spurð á hverju hafi strandað það svo vera að örlög frumvarpsins hafi verið þau sömu og tuga þingmannamála sem lögð eru fram á hverju ári. „Aðeins lítill hluti þeirra verða að lögum á endanum. Ég held að kannski hafi verið einhverjar efasemdir innan stjórnkerfisins á þessu. En einnig eru margir sem telja að ef gengið er of langt í níði eða rógburði eða illmælgi um einhverja manneskju þá gildi almenn lög um það.“ Erpur Eyvindarson var ásamt tveimur öðrum dæmdur fyrir að varpa bensínsprengju á bandaríska sendiráðið. Hér má sjá skjáskot af frétt Fréttablaðsins frá árinu 2002 þar um. Steinunn Þóra nefndir B-lið í þessum lögum sem er tilkominn eftir að nokkrir ungir menn, Erpur Eyvindarson rappari meðal annarra, varpaði bensínsprengju á bandaríska sendiráðið. En þá séu önnur lagaákvæði til staðar sem taka á slíku. Dæmin með Þórberg og Stein Steinarr sýna svo að þessi lög eru ekki að eldast vel? „Nei. Þetta er bara algjör óþarfi. Þjóðhöfðingjar þurfa enga sérstaka vernd í svona lagaklausum,“ segir Steinunn Þóra og furðar sig á refisrammanum, að dæma megi fólk í allt að sex ára fangelsi samkvæmt þessum lögum sem rússneski sendiherrann nú vísar til. Alþingi Rússland Innrás Rússa í Úkraínu Fjölmiðlar Tjáningarfrelsi Vinstri græn Sendiráð á Íslandi Mest lesið Fjölskylda flugmanns Icelandair vill að lögregla rannsaki andlát hans Innlent Hvers vegna að fella ísbirni? Innlent Drengnum hafi ekki verið trúað í fyrstu Innlent Stjörnublaðamaður í straff vegna sambands við Kennedy Erlent Vörpuðu líkum fram af húsþaki á Vesturbakkanum Erlent Eiginmaður íslenskrar konu lét sig hverfa rétt eftir brúðkaupið Innlent Framboð Baldurs þurfti að endurgreiða styrki sem fóru yfir hámark Innlent Í gæsluvarðhald vegna kókaínsendingar Innlent Myndgreiningarkerfi geti hjálpað til við að stoppa af óprúttna aðila Innlent Kona réðst að sjö ára dreng við Smáraskóla Innlent Fleiri fréttir Hvers vegna að fella ísbirni? Í gæsluvarðhald vegna kókaínsendingar Bræður heiðraðir á 100 ára starfsafmæli: „Einfalt, þægilegt og engin keppni“ Drengnum hafi ekki verið trúað í fyrstu Myndgreiningarkerfi geti hjálpað til við að stoppa af óprúttna aðila Framboð Baldurs þurfti að endurgreiða styrki sem fóru yfir hámark Fjölskylda flugmanns Icelandair vill að lögregla rannsaki andlát hans Áfram í varðhaldi fyrir að ræna og hóta ungmennum Fjölskylda flugmanns vill að lögregla rannsaki andlát hans Sýndi lögreglu löngutöng og var ekinn út af Svanhildur afhenti Biden trúnaðarbréf Loka almenningsbókasafninu og leita til Akureyrar Búið að taka sýni úr ungu birnunni Vinna málið saman og nýta greinargerð vegna fyrri umsóknar Kona réðst að sjö ára dreng við Smáraskóla Stofna námsstyrk á sviði umhverfismála í nafni Ellýjar Hafa „góða hugmynd“ hvar og hvenær stúlkunni var ráðinn bani Maður sem var leitað við Vík fannst látinn Ákvörðun ráðherra viðurkenning á að mikil þekking sé fyrir norðan Biðin óásættanleg og vill skýr svör frá ríkinu Hinir grunuðu í mansalsmálinu ganga lausir Sveitarfélögin krefja ríkið svara um NPA Norðurlönd dýpka samvinnu í varnarmálum Eiginmaður íslenskrar konu lét sig hverfa rétt eftir brúðkaupið „Það er ódýrast og best og fljótlegast að kála þessum dýrum“ Bein útsending: Birting lýðheilsuvísa í Grindavík Skerjafjarðarskáldið krefst afsökunarbeiðni – annars fer það í mál Húnninn settur í frost þar til hægt verður að stoppa hann upp „Ég hefði bara sagt af mér á staðnum“ Yazan afar létt að vera ekki vísað frá landi Sjá meira
95. grein almennra hegningarlaga hljóðar svo: „Hver, sem opinberlega smánar erlenda þjóð eða erlent ríki, æðsta ráðamann, þjóðhöfðingja þess, fána þess eða annað viðurkennt þjóðarmerki, fána Sameinuðu þjóðanna eða fána Evrópuráðs, skal sæta sektum [eða fangelsi allt að 2 árum. Nú eru sakir miklar og varðar brot þá fangelsi allt að 6 árum.“ Hlífið okkur við fjasi um fjölmiðlafrelsi Í gær mátti sjá harðorðan pistil á Facebook-síðu rússneska sendiráðsins í Reykjavík þar sem þess er krafist að Fréttablaðið biðjist afsökunar á mynd sem birtist í blaðinu hvar sjá má að trampað er á rússneska fánanum. Þar er ritstjóri blaðsins minntur sérstaklega á áðurnefnda 95. grein almennra hegningarlaga þar sem bann er lagt við því að smána opinber tákn þjóða að viðlögðum sektum og/eða fangelsisvist. Í pistlinum segir jafnframt að Fréttablaðsmenn ættu í öllum bænum að spara sig og hlífa fólki við tali um fjölmiðlafrelsi. Þeir sem ekki sjái í hendi sér að þarna sé um smánun og brot á viðurlögum að ræða, viti bara ekkert hvað þeir eru að gera. Sigmundur Ernir Rúnarsson sagði í viðtali við Vísi í gærkvöldi að sannarlega stæði ekki til að biðjast afsökunar á myndbirtingunni, um væri að ræða fréttamynd. Vilji hafa áhrif á fjölmiðlaumfjöllun Steinunn Þóra telur rússneska sendiherrann á sérkennilegri vegferð og fiskur sé undir steini. „Fjölmiðlar eru auðvitað að birta myndir og fréttir af miklu hræðilegri atburðum sem nú eru í gangi. Það er ótrúlega viðbjóðslegt innrásastríð. Þetta er augljóslega tilraun til að hafa áhrif á fjölmiðlaumfjöllun.“ Steinunn Þóra segir það ekki gott, almenningur sé augljóslega með þessu að tjá afstöðu sína til stríðs með friðsömum og táknrænum hætti. En finnst henni sendiherrann hafa farið fram úr sér? „Mér finnst í rauninni eins og verið sé að drepa málum á dreif. Reyna að fjarlægja umræðuna frá því sem er aðalatriði málsins; fullt af saklausu fólki býr við hörmulegar aðstæður, er drepið í stríði og þar á fókusinn að vera.“ Lögin hafa elst átakanlega illa Steinunn fór fyrir hópi þingmanna Vinstri grænna sem lagði fram frumvarp 2018 þess efnis að 95. greinin yrði lögð niður. Í greinargerð segir hún að greinin hafi verið misnotuð einmitt til að hafa áhrif á fjölmiðlaumfjöllun. Lagaákvæðinu hafi sjaldan verið beitt og enn sjaldnar hafi dómar fallið á grunni þess. Og dæmin sem um ræðir hafi sannarlega ekki elst vel. Þannig var Þórbergur Þórðarson rithöfundur dæmdur fyrir að móðga Adolf Hitler með því að kalla hann blóðhund og skáldið Steinn Steinarr var dæmdur fyrir að smána hakakrossinn, fána þýska nasistaflokksins. Athygli vekur að í umsögn um frumvarpið á sínum tíma leggst utanríkisráðuneytið eindregið gegn því á þeim forsendum að það sé í andstöðu við þjóðréttarlegar skuldbindingar Íslands. Í umsögninni, sem Sturla Sigurjónsson ráðuneytisstjóri skrifar undir fyrir hönd ráðuneytisins en þetta er í ráðherratíð Guðlaugs Þórs Þórðarsonar, segir meðal annars að þetta snúist um vernd og öryggi sendiráðsfólks. „Að mati ráðuneytisins skýtur skökku við ef þjóðhöfðingi erlends ríkis njóti minni réttarverndar heldur en t.d. sendiherra viðkomandi ríkis, aðrir sendierindrekar og fjölskyldur þeirra.“ Full ástæða til að dusta rykið af frumvarpinu Steinunn Þóra segir í samtali við Vísi að hún hafi ekki lagt frumvarpið fram á síðustu þingum, einfaldlega því hún vonaði að þetta myndi hreyfast með öðrum lögum þegar hegningarlögin eru endurskoðuð. Það hefur hins vegar ekki gerst. „Ég held að það sé bara full ástæða til að skoða það að dusta rykið af þessu frumvarpi, sem er í rauninni mjög einfalt, þar sem ég legg til að 95. greinin verði felld á brott.“ Steinunn Þóra segir spurð á hverju hafi strandað það svo vera að örlög frumvarpsins hafi verið þau sömu og tuga þingmannamála sem lögð eru fram á hverju ári. „Aðeins lítill hluti þeirra verða að lögum á endanum. Ég held að kannski hafi verið einhverjar efasemdir innan stjórnkerfisins á þessu. En einnig eru margir sem telja að ef gengið er of langt í níði eða rógburði eða illmælgi um einhverja manneskju þá gildi almenn lög um það.“ Erpur Eyvindarson var ásamt tveimur öðrum dæmdur fyrir að varpa bensínsprengju á bandaríska sendiráðið. Hér má sjá skjáskot af frétt Fréttablaðsins frá árinu 2002 þar um. Steinunn Þóra nefndir B-lið í þessum lögum sem er tilkominn eftir að nokkrir ungir menn, Erpur Eyvindarson rappari meðal annarra, varpaði bensínsprengju á bandaríska sendiráðið. En þá séu önnur lagaákvæði til staðar sem taka á slíku. Dæmin með Þórberg og Stein Steinarr sýna svo að þessi lög eru ekki að eldast vel? „Nei. Þetta er bara algjör óþarfi. Þjóðhöfðingjar þurfa enga sérstaka vernd í svona lagaklausum,“ segir Steinunn Þóra og furðar sig á refisrammanum, að dæma megi fólk í allt að sex ára fangelsi samkvæmt þessum lögum sem rússneski sendiherrann nú vísar til.
Alþingi Rússland Innrás Rússa í Úkraínu Fjölmiðlar Tjáningarfrelsi Vinstri græn Sendiráð á Íslandi Mest lesið Fjölskylda flugmanns Icelandair vill að lögregla rannsaki andlát hans Innlent Hvers vegna að fella ísbirni? Innlent Drengnum hafi ekki verið trúað í fyrstu Innlent Stjörnublaðamaður í straff vegna sambands við Kennedy Erlent Vörpuðu líkum fram af húsþaki á Vesturbakkanum Erlent Eiginmaður íslenskrar konu lét sig hverfa rétt eftir brúðkaupið Innlent Framboð Baldurs þurfti að endurgreiða styrki sem fóru yfir hámark Innlent Í gæsluvarðhald vegna kókaínsendingar Innlent Myndgreiningarkerfi geti hjálpað til við að stoppa af óprúttna aðila Innlent Kona réðst að sjö ára dreng við Smáraskóla Innlent Fleiri fréttir Hvers vegna að fella ísbirni? Í gæsluvarðhald vegna kókaínsendingar Bræður heiðraðir á 100 ára starfsafmæli: „Einfalt, þægilegt og engin keppni“ Drengnum hafi ekki verið trúað í fyrstu Myndgreiningarkerfi geti hjálpað til við að stoppa af óprúttna aðila Framboð Baldurs þurfti að endurgreiða styrki sem fóru yfir hámark Fjölskylda flugmanns Icelandair vill að lögregla rannsaki andlát hans Áfram í varðhaldi fyrir að ræna og hóta ungmennum Fjölskylda flugmanns vill að lögregla rannsaki andlát hans Sýndi lögreglu löngutöng og var ekinn út af Svanhildur afhenti Biden trúnaðarbréf Loka almenningsbókasafninu og leita til Akureyrar Búið að taka sýni úr ungu birnunni Vinna málið saman og nýta greinargerð vegna fyrri umsóknar Kona réðst að sjö ára dreng við Smáraskóla Stofna námsstyrk á sviði umhverfismála í nafni Ellýjar Hafa „góða hugmynd“ hvar og hvenær stúlkunni var ráðinn bani Maður sem var leitað við Vík fannst látinn Ákvörðun ráðherra viðurkenning á að mikil þekking sé fyrir norðan Biðin óásættanleg og vill skýr svör frá ríkinu Hinir grunuðu í mansalsmálinu ganga lausir Sveitarfélögin krefja ríkið svara um NPA Norðurlönd dýpka samvinnu í varnarmálum Eiginmaður íslenskrar konu lét sig hverfa rétt eftir brúðkaupið „Það er ódýrast og best og fljótlegast að kála þessum dýrum“ Bein útsending: Birting lýðheilsuvísa í Grindavík Skerjafjarðarskáldið krefst afsökunarbeiðni – annars fer það í mál Húnninn settur í frost þar til hægt verður að stoppa hann upp „Ég hefði bara sagt af mér á staðnum“ Yazan afar létt að vera ekki vísað frá landi Sjá meira