Biðin eftir lausn á biðlistavanda Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar 12. janúar 2023 07:00 Eftir síðustu kosningar urðu þær breytingar að Vinstri græn yfirgáfu heilbrigðisráðuneytið og afhentu Framsóknarflokknum lyklana. Margir bjuggust við breytingum við þessi lyklaskipti. Allt síðasta kjörtímabil einkenndist af mikilli tregðu við að nýta krafta sjálfstætt starfandi sérfræðinga. Skipti þá engu hvort þessir sérfræðingar eru sálfræðingar, sjúkraþjálfarar, talmeinafræðingar nú eða sérgreinalæknar. Eitt helsta einkenni heilbrigðiskerfisins þá voru biðlistar vegna innbyggðrar tregðu við að leyfa öllum fagaðilum að vinna saman að því markmiði að veita almenningi góða og aðgengilega heilbrigðisþjónustu. Nú hefur formaður Sjálfstæðisflokksins stigið fram og sjúkdómsgreint heilbrigðiskerfið. Niðurstaða hans er sú að heilbrigðiskerfið kunni ekki að lesa fjárlögin. En fyrir þau okkar sem sitja í fjárlaganefnd þá eru staðreyndir málsins ágætlega skýrar. Það er vissulega rétt að allt fjármagn heimsins skapar ekki gott heilbrigðiskerfi ef ekki er unnið eftir skýrum markmiðum. Það er hins vegar hlutverk stjórnvalda að skapa þá umgjörð og að tryggja að kerfið vinni saman. Ef sú umgjörð væri fyrir hendi í dag myndu lausnir spegla vanda og áherslur væru í samræmi við þarfir okkar. Svo er ekki. Því stoppar ríkisstjórnin tímabundið við og við í göt, án þess að leysa vandamálið til framtíðar. Og staðreyndin er sú að það vantar líka fjármagn. Norrænt heilbrigðiskerfi Þjóðin er einhuga um að vilja viðhalda því norræna módeli sem við byggjum á: að aðgengi að heilbrigðisþjónustu skuli vera óháð efnahag. Viðreisn vill verja norræna módelið. Í fimm ár hefur hins vegar í reynd verið grafið undan þessari hugmyndafræði. Þar virðist engu skipta hvort Willum eða Svandís sitja í stól heilbrigðisráðherra. Sérgreinalæknar hafa verið samningslausir í fjögur ár og sér ekki fyrir endann á því. Afleiðingarnar á því að ekki er samið er að sjúklingar þurfa að greiða meira fyrir heilbrigðisþjónustu, sérstaklega þeir sjúklingar sem oftast þurfa á sækja slíka þjónustu. Þau sem ráða ekki við að borga meira þurfa einfaldlega að neita sér um þjónustuna. Þegar biðlistar eru langir velja þau sem geta að fara til útlanda í aðgerðir eða mæta á læknavaktina, þó dýrara sé. Aðgerðirnar sem framkvæmdar eru erlendis eru margfalt dýrari en ef þær væru gerðar hér heima, þannig að hér lekur fjármagn úr ríkissjóði án þess að hægt sé að réttlæta það með nokkru móti. Ekki hefur heldur verið samið við sjúkraþjálfara sem hefur í för með sér að biðlistar lengjast og komugjald hækkar. Það hefur verið pólitísk afstaða ríkisstjórnarflokkanna þriggja að fjárfesta ekki í niðurgreiðslu sálfræðiþjónustu. Þar ríkir því tvöfalt kerfi heilbrigðisþjónustu. Sálfræðiþjónusta verður áfram heilbrigðisþjónusta fyrir þau sem hafa ráð á henni. Vannýtt tækifæri Heilbrigðisstarfsmenn eru eftirsóttustu starfskraftar heims. Áskorunin er að laða fólk hingað til starfa og að halda því. Við þurfum að standast samkeppni að utan. Það þarf að vera eftirsóknarvert að vinna í heilbrigðiskerfinu. Með því getum við betur unnið á biðlistum og dregið úr álagi á starfsfólki. Viðreisn lagði fram breytingartillögu við síðustu fjárlög um 6 milljarða viðbótarframlag til heilbrigðiskerfisins, ekki síst með það að markmiði að bæta kjör kvennastétta. Hún var felld. Mönnun á heilbrigðisstofnunum er sögð stærsta áskorun heilbrigðiskerfisins. Sem stendur eru hins vegar engin teikn um að ráðast eigi í úrbætur um vinnuaðstæður eða vinnuálag. Né heldur eru teikn um hvata til að halda í hjúkrunarfræðinga eða laða sérfræðilækna heim úr námi. Það þarf að styrkja heilbrigðiskerfið til lengri tíma litið. Þingsályktunartillaga Viðreisnar um bætt kjör kvennastétta var samþykkt 2018 en henni hefur ekki verið framfylgt. Um nokkurra ára skeið hefur Viðreisn talað fyrir þessum áherslum og að sett verði heilbrigðisáætlun sem sé með tímasettum markmiðum og fjármögnuð í samræmi við skilgreind markmið. Staðreyndin er nefnilega sú að það eru tækifæri í heilbrigðiskerfinu. Íslenska þjóðin býr yfir mannauði og krafti og meirihluti þjóðarinnar hefur metnað fyrir því að gera vel í heilbrigðismálum. En þá þarf að gera meira en að leggja sama plástur á öll mein. Það þarf meira en að tala bara um aukin fjárlög eða hærri skatta. Það þarf meira en frasa um að fólk kunni ekki að lesa fjárlög. Það eru tækifæri í að skoða skipulag innan heilbrigðiskerfisins. Það eru tækifæri í nýsköpun, tækifæri til að bæta um vinnuaðstæður og vinnuálag. Það þarf að horfa til lengri tíma en næsta fréttatíma. Tímasett og fjármagnað plan Ríkissjóður er hins vegar illa rekinn. Samkvæmt fyrirliggjandi áætlunum ríkisstjórnarinnar er stefnt að því að ríkissjóður verði rekinn með halla í 9 ár samfleytt. Heimili landsins þekkja það ágætlega að það kostar að skulda. Vaxtagjöld íslenska ríkisins eru þriðji stærsti útgjaldaliður ríkisins. Mun heilbrigðara væri að þetta hlutfall væri lægra og að meira fjármagn færi inn í grunnþjónustu á borð við heilbrigðismál. Viðreisn var eini flokkurinn á þingi sem greiddi atkvæði gegn aukinni lánsfjárheimild fyrir ríkið upp á tugi milljarðavið afgreiðslu fjárlaga.. Hallinn fyrir næsta ár verður 119 milljarðar. Það er staðreynd sem hlaut merkilega litla umræðu. Það verður nefnilega að gera þá kröfu að stjórnvöld séu markviss í rekstri á öllum sviðum og að forgangsröðun sé skýr. Þegar svo er ekki bitnar það á endanum á getu ríkisins til að fjárfesta í þjónustu fyrir fólkið í landinu og í innviðum. Þess vegna leggur Viðreisn til að farið verði í það að forma aðgerðir og að unnið verði að tímasettri og fjármagnaðri heilbrigðisáætlun til 2030. Þegar unnið verður eftir skýrum markmiðum í þágu almennings og starfsfólks í heilbrigðiskerfinu mun heilbrigðiskerfið verða sterkara í þágu allra. Höfundur er þingmaður Viðreisnar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir Alþingi Heilbrigðismál Viðreisn Mest lesið Þjónn, það er bakslag í beinasoðinu mínu Hlédís Maren Guðmundsdóttir Skoðun Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir Skoðun Ég hef… Karólína Helga Símonardóttir Skoðun Fáni okkar allra Hörður Lárusson Skoðun Leikur að lýðræðinu Ása Valdís Árnadóttir,Björn Kristinn Pálmarsson,Smári Bergmann Kolbeinsson Skoðun Séríslensk hávaxtastefna Sigurjón Þórðarson Skoðun Kvöld sem er ekki bara fyrir börnin Alicja Lei Skoðun Er loftslagskvíðinn horfinn? Sonja Huld Guðjónsdóttir Skoðun Hagsmunir flugrekstrar á Íslandi eru miklir Jóhannes Bjarni Guðmundsson Skoðun Aðförin að einkabílnum eða bara meira frelsi? Kristín Hrefna Halldórsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Fáni okkar allra Hörður Lárusson skrifar Skoðun Séríslensk hávaxtastefna Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Leikur að lýðræðinu Ása Valdís Árnadóttir,Björn Kristinn Pálmarsson,Smári Bergmann Kolbeinsson skrifar Skoðun Ég hef… Karólína Helga Símonardóttir skrifar Skoðun Vísindin geta læknað krabbamein en ekki grænmetissafar og kaffistólpípur Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir,Vilborg Kolbrún Vilmundardóttir skrifar Skoðun Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar Skoðun Er yfirvöldum alveg sama um fólk á bifhjólum? Njáll Gunnlaugsson skrifar Skoðun Ekki mamman í hópnum - leiðtoginn í hópnum Katrín Ásta Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Rannsóknarnefnd styrjalda Gunnar Einarsson skrifar Skoðun Börn eiga ekki heima í fangelsi Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Aðförin að einkabílnum eða bara meira frelsi? Kristín Hrefna Halldórsdóttir skrifar Skoðun Kvöld sem er ekki bara fyrir börnin Alicja Lei skrifar Skoðun Verkakonur samtímans – og nýtt skeið í kvennabaráttu! Guðrún Margrét Guðmundsdóttir,Aleksandra Leonardsdóttir skrifar Skoðun Málið er dautt (A Modest Proposal) skrifar Skoðun Femínísk utanríkisstefna: aukin samstaða og aðgerðir Guillaume Bazard skrifar Skoðun Hagsmunir flugrekstrar á Íslandi eru miklir Jóhannes Bjarni Guðmundsson skrifar Skoðun Þjónn, það er bakslag í beinasoðinu mínu Hlédís Maren Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Samhljómur á meðal ÍSÍ og Íslandsspila um endursköpun spilaumhverfisins Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Skoðun Kvennabarátta á tímum bakslags Tatjana Latinovic skrifar Skoðun Líttupp - ertu að missa af einhverju? Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun Betri hellir, stærri kylfur? Ingvar Þóroddsson skrifar Skoðun Er loftslagskvíðinn horfinn? Sonja Huld Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Okur fákeppni og ofurvextir halda uppi verðbólgu Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Óverjandi framkoma við fyrirtæki Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Viljum við læra af sögunni eða endurtaka hana? Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Réttlæti hins sterka. Þegar vitleysan í dómsal slær allt út Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Sameiginlegt sundkort fyrir höfuðborgarsvæðið – löngu tímabært Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar Skoðun Frá Peking 1995 til 2025: Samstarf, framþróun og ný heimsskipan Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Ástarsvik ein tegund ofbeldis gegn eldra fólki Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Lítil bleik slaufa kemur miklu til leiðar Halla Þorvaldsdóttir skrifar Sjá meira
Eftir síðustu kosningar urðu þær breytingar að Vinstri græn yfirgáfu heilbrigðisráðuneytið og afhentu Framsóknarflokknum lyklana. Margir bjuggust við breytingum við þessi lyklaskipti. Allt síðasta kjörtímabil einkenndist af mikilli tregðu við að nýta krafta sjálfstætt starfandi sérfræðinga. Skipti þá engu hvort þessir sérfræðingar eru sálfræðingar, sjúkraþjálfarar, talmeinafræðingar nú eða sérgreinalæknar. Eitt helsta einkenni heilbrigðiskerfisins þá voru biðlistar vegna innbyggðrar tregðu við að leyfa öllum fagaðilum að vinna saman að því markmiði að veita almenningi góða og aðgengilega heilbrigðisþjónustu. Nú hefur formaður Sjálfstæðisflokksins stigið fram og sjúkdómsgreint heilbrigðiskerfið. Niðurstaða hans er sú að heilbrigðiskerfið kunni ekki að lesa fjárlögin. En fyrir þau okkar sem sitja í fjárlaganefnd þá eru staðreyndir málsins ágætlega skýrar. Það er vissulega rétt að allt fjármagn heimsins skapar ekki gott heilbrigðiskerfi ef ekki er unnið eftir skýrum markmiðum. Það er hins vegar hlutverk stjórnvalda að skapa þá umgjörð og að tryggja að kerfið vinni saman. Ef sú umgjörð væri fyrir hendi í dag myndu lausnir spegla vanda og áherslur væru í samræmi við þarfir okkar. Svo er ekki. Því stoppar ríkisstjórnin tímabundið við og við í göt, án þess að leysa vandamálið til framtíðar. Og staðreyndin er sú að það vantar líka fjármagn. Norrænt heilbrigðiskerfi Þjóðin er einhuga um að vilja viðhalda því norræna módeli sem við byggjum á: að aðgengi að heilbrigðisþjónustu skuli vera óháð efnahag. Viðreisn vill verja norræna módelið. Í fimm ár hefur hins vegar í reynd verið grafið undan þessari hugmyndafræði. Þar virðist engu skipta hvort Willum eða Svandís sitja í stól heilbrigðisráðherra. Sérgreinalæknar hafa verið samningslausir í fjögur ár og sér ekki fyrir endann á því. Afleiðingarnar á því að ekki er samið er að sjúklingar þurfa að greiða meira fyrir heilbrigðisþjónustu, sérstaklega þeir sjúklingar sem oftast þurfa á sækja slíka þjónustu. Þau sem ráða ekki við að borga meira þurfa einfaldlega að neita sér um þjónustuna. Þegar biðlistar eru langir velja þau sem geta að fara til útlanda í aðgerðir eða mæta á læknavaktina, þó dýrara sé. Aðgerðirnar sem framkvæmdar eru erlendis eru margfalt dýrari en ef þær væru gerðar hér heima, þannig að hér lekur fjármagn úr ríkissjóði án þess að hægt sé að réttlæta það með nokkru móti. Ekki hefur heldur verið samið við sjúkraþjálfara sem hefur í för með sér að biðlistar lengjast og komugjald hækkar. Það hefur verið pólitísk afstaða ríkisstjórnarflokkanna þriggja að fjárfesta ekki í niðurgreiðslu sálfræðiþjónustu. Þar ríkir því tvöfalt kerfi heilbrigðisþjónustu. Sálfræðiþjónusta verður áfram heilbrigðisþjónusta fyrir þau sem hafa ráð á henni. Vannýtt tækifæri Heilbrigðisstarfsmenn eru eftirsóttustu starfskraftar heims. Áskorunin er að laða fólk hingað til starfa og að halda því. Við þurfum að standast samkeppni að utan. Það þarf að vera eftirsóknarvert að vinna í heilbrigðiskerfinu. Með því getum við betur unnið á biðlistum og dregið úr álagi á starfsfólki. Viðreisn lagði fram breytingartillögu við síðustu fjárlög um 6 milljarða viðbótarframlag til heilbrigðiskerfisins, ekki síst með það að markmiði að bæta kjör kvennastétta. Hún var felld. Mönnun á heilbrigðisstofnunum er sögð stærsta áskorun heilbrigðiskerfisins. Sem stendur eru hins vegar engin teikn um að ráðast eigi í úrbætur um vinnuaðstæður eða vinnuálag. Né heldur eru teikn um hvata til að halda í hjúkrunarfræðinga eða laða sérfræðilækna heim úr námi. Það þarf að styrkja heilbrigðiskerfið til lengri tíma litið. Þingsályktunartillaga Viðreisnar um bætt kjör kvennastétta var samþykkt 2018 en henni hefur ekki verið framfylgt. Um nokkurra ára skeið hefur Viðreisn talað fyrir þessum áherslum og að sett verði heilbrigðisáætlun sem sé með tímasettum markmiðum og fjármögnuð í samræmi við skilgreind markmið. Staðreyndin er nefnilega sú að það eru tækifæri í heilbrigðiskerfinu. Íslenska þjóðin býr yfir mannauði og krafti og meirihluti þjóðarinnar hefur metnað fyrir því að gera vel í heilbrigðismálum. En þá þarf að gera meira en að leggja sama plástur á öll mein. Það þarf meira en að tala bara um aukin fjárlög eða hærri skatta. Það þarf meira en frasa um að fólk kunni ekki að lesa fjárlög. Það eru tækifæri í að skoða skipulag innan heilbrigðiskerfisins. Það eru tækifæri í nýsköpun, tækifæri til að bæta um vinnuaðstæður og vinnuálag. Það þarf að horfa til lengri tíma en næsta fréttatíma. Tímasett og fjármagnað plan Ríkissjóður er hins vegar illa rekinn. Samkvæmt fyrirliggjandi áætlunum ríkisstjórnarinnar er stefnt að því að ríkissjóður verði rekinn með halla í 9 ár samfleytt. Heimili landsins þekkja það ágætlega að það kostar að skulda. Vaxtagjöld íslenska ríkisins eru þriðji stærsti útgjaldaliður ríkisins. Mun heilbrigðara væri að þetta hlutfall væri lægra og að meira fjármagn færi inn í grunnþjónustu á borð við heilbrigðismál. Viðreisn var eini flokkurinn á þingi sem greiddi atkvæði gegn aukinni lánsfjárheimild fyrir ríkið upp á tugi milljarðavið afgreiðslu fjárlaga.. Hallinn fyrir næsta ár verður 119 milljarðar. Það er staðreynd sem hlaut merkilega litla umræðu. Það verður nefnilega að gera þá kröfu að stjórnvöld séu markviss í rekstri á öllum sviðum og að forgangsröðun sé skýr. Þegar svo er ekki bitnar það á endanum á getu ríkisins til að fjárfesta í þjónustu fyrir fólkið í landinu og í innviðum. Þess vegna leggur Viðreisn til að farið verði í það að forma aðgerðir og að unnið verði að tímasettri og fjármagnaðri heilbrigðisáætlun til 2030. Þegar unnið verður eftir skýrum markmiðum í þágu almennings og starfsfólks í heilbrigðiskerfinu mun heilbrigðiskerfið verða sterkara í þágu allra. Höfundur er þingmaður Viðreisnar.
Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir Skoðun
Leikur að lýðræðinu Ása Valdís Árnadóttir,Björn Kristinn Pálmarsson,Smári Bergmann Kolbeinsson Skoðun
Skoðun Leikur að lýðræðinu Ása Valdís Árnadóttir,Björn Kristinn Pálmarsson,Smári Bergmann Kolbeinsson skrifar
Skoðun Vísindin geta læknað krabbamein en ekki grænmetissafar og kaffistólpípur Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir,Vilborg Kolbrún Vilmundardóttir skrifar
Skoðun Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar
Skoðun Verkakonur samtímans – og nýtt skeið í kvennabaráttu! Guðrún Margrét Guðmundsdóttir,Aleksandra Leonardsdóttir skrifar
Skoðun Samhljómur á meðal ÍSÍ og Íslandsspila um endursköpun spilaumhverfisins Ingvar Örn Ingvarsson skrifar
Skoðun Viljum við læra af sögunni eða endurtaka hana? Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar
Skoðun Sameiginlegt sundkort fyrir höfuðborgarsvæðið – löngu tímabært Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar
Skoðun Frá Peking 1995 til 2025: Samstarf, framþróun og ný heimsskipan Karl Héðinn Kristjánsson skrifar
Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir Skoðun
Leikur að lýðræðinu Ása Valdís Árnadóttir,Björn Kristinn Pálmarsson,Smári Bergmann Kolbeinsson Skoðun