Lénsherratímabilið er hafið Einar G Harðarson skrifar 6. júní 2025 18:00 Við erum á hraðri leið inn í fyrirkomulag sem Bernie Sanders lýsti svo vel í nýlegri ræðu á bandaríska þinginu. Hann sagði: „Við lifum á afar hættulegum tímum. Komandi kynslóðir munu líta til baka á þetta augnablik – það sem við gerum núna – og muna hvort við höfðum hugrekki til að verja lýðræði okkar gegn vaxandi ógn auðræðis og einræðis. Þær munu muna hvort við stóðum með Abraham Lincoln sem árið 1863, horfandi yfir vígvöll þar sem þúsundir létust í baráttunni gegn þrælahaldi og sagði þetta; þjóð, undir Guði, skal endurfæðast í frelsi – og að stjórn fólksins, af fólkinu, fyrir fólkið, skuli ekki hverfa af jörðinni.’“ Sanders spyr réttilega: Stöndum við með sýn Lincolns, eða leyfum við lýðræðinu að hverfa undir stjórn auðjöfra? Hann bendir á að ÞRÍR ríkustu menn Bandaríkjanna – þar á meðal Elon Musk – eigi nú meiri auð en neðri helmingur allrar þjóðarinnar samanlagt, eða 170 milljónir manna. Þetta er ekki aðeins vandamál vegna oligarka í Rússlandi og í Bandaríkjunum. Þetta gerist nú um allan heim og hér – í mismunandi mæli en með svipuðum aðferðum – þar sem örfáir menn safna auð og völdum á kostnað vinnandi fólks. Við sáum aðferðir þeirra gegn þeim sem vildu hrófla við þeirra veldi. En það var árið 2012. Hvað er gert í dag? Opinber lög alment um kosningar eru eins og traktor á Þýskri hraðbraut. Það er staðfest að 0,0005% bandrísku þjóðarinnar leggur nú til 17% af heildarframlagi í kosningasjóði í Bandaríkjunum. Heldur einhver að það sé gjöf án gjalda? Við erum því miður að sjá fyrstu merki þess að lénsherratímabilið sé hafið. Lýðræðið, sem áður var baráttutæki fólksins, er nú orðið skrautlegt orð sem notað er til að fegra ósanngjörn kerfi. Þegar auðvaldið getur keypt sér dómsvald, löggjafarvald og fjölmiðla, er ekki lengur hægt að tala um stjórn fólksins. Því miður virðist það vera að breytast í stjórn auðjöfra – af auðjöfrum, fyrir auðjöfra. Beanie Sanders hefur oft verið kallaður kommónisti. Það er til þess gert að gera lítið úr málflutningti hans. Það er engin kommónisti í Bandaríkjunum aðeins hve mikið til hægri hann er. Hann sagði líka: „Herra forseti, eins og við tölum núna, er Elon Musk, ríkasti maður í heimi, að reyna að afnema helstu stofnanir alríkisstjórnarinnar sem eru hannaðar til að vernda þarfir vinnandi fjölskyldna og þeirra sem eru illa settir. Þetta er augljóslega ólöglegt og stjórnarskrárbrot – og verður að stöðva.“ Það er óskiljanlegt að ekki sé hægt að koma á sanngjarnri skiptingu auðlinda milli eigenda og notenda. Flokkar – sem á að standa vörð um skynsemi – skuli taka þessa baráttu föstum tökum gegn almenningi er mér hulin ráðgáta. Nær 90% þjóðarinnar vill breytingar á skiptingu auðlidarinnar í hafinu. Í þessum efnum, ráða samt örfáir varðhundar – þessir sömu oligarkar (á Íslandi) sem Sanders fjallar um. Það er vitað að bein næst illa úr hunds kjafti, eins og máltækið segir. Þess vegna verður stundum að beita afli til að ná því beini. Við verðum að standa saman í baráttunni gegn þessu nýja lénsherrakerfi sem ógnar lýðræðinu okkar og réttindum fólksins. Framtak einstaklingana verður að dafna og það má ekki berja niður með kúgun og valdi. Hvað vilja auðjöfrarnir í raun? Alvöru lénsveldi? Ég heyrði í ræktinni skömmu fyrir hrun að einn eignadi mikikils fjárs í samtali við annan taldi að þeir „snillingar“ ættu að vera æðri menn í samfélaginu og honum var full alvara. Nú er vitað hvernig það fjármagn varð til en vo lengi hefur þessi hugsun grafið um sig. Komandi kynslóðir munu líta til baka á þetta augnablik – það sem við gerum núna – og muna hvort við höfðum hugrekki til að verja lýðræði okkar gegn vaxandi ógn auðræðis og einræðis. Þær munu líka muna hvort við stóðum með sýn Abrahams Lincolns: stjórn fólksins, af fólkinu, fyrir fólkið. Spurningin er þessi: Stöndum við með þeirri sýn eða leyfum við heiminum að breytast í lénsveldi. Stjórn auðjöfra – af auðjöfrum, fyrir auðjöfra? Við þurfum að muna að þetta snýst ekki eingöngu um Bandaríkin eða Rússland mínir kæru. Nú er verið að reyna að veikja eða afnema helstu stofnanir víða um heim – stofnanir sem eru hannaðar til að vernda þarfir almennra fjölskyldna og þeirra sem standa höllum fæti. Við verðum að bregðast við – fyrir lýðræði, réttlæti og framtíð barnanna okkar. Höfundur er löggiltur fasteignasali. Lýðræðið er á förum Lýðræðið er farið – er of seint að snúa við? Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Einar G. Harðarson Bandaríkin Mest lesið Skýr stefna um málfrelsi Róbert H. Haraldsson Skoðun Þriggja stiga þögn Bjarni Karlsson Skoðun Sporin þín Valtýr Soffía Sigurðardóttir Skoðun Hvers vegna sífellt fleiri sækjast eftir einveru Ingrid Kuhlman Skoðun Nú þarf að gyrða sig í brók Gunnlaugur Stefánsson Skoðun Fimm af tíu veitingastöðum hættu með hvalkjöt Valgerður Árnadóttir,Stefán Yngvi Pétursson,Rósa Líf Darradóttir,Anahita S. Babaei Skoðun „Stóra fallega frumvarpið“ hans Trump Gunnar Alexander Ólafsson Skoðun Að saga rótina undan trénu og halda að stofninn vaxi hraðar: hugleiðing um tillögur Viðskiptráðs. Birgir Orri Ásgrímsson Skoðun Verndun vatns og stjórn vatnamála Ólafur Arnar Jónsson,Sigurður Guðjónsson Skoðun Sjallar og lyklaborðið Sigfús Ómar Höskuldsson Skoðun Skoðun Skoðun Sporin þín Valtýr Soffía Sigurðardóttir skrifar Skoðun Að saga rótina undan trénu og halda að stofninn vaxi hraðar: hugleiðing um tillögur Viðskiptráðs. Birgir Orri Ásgrímsson skrifar Skoðun Mikilvægi aðgengis og algildrar hönnunar að byggingum í dag og til framtíðar Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Sjallar og lyklaborðið Sigfús Ómar Höskuldsson skrifar Skoðun Fimm af tíu veitingastöðum hættu með hvalkjöt Valgerður Árnadóttir,Stefán Yngvi Pétursson,Rósa Líf Darradóttir,Anahita S. Babaei skrifar Skoðun „Stóra fallega frumvarpið“ hans Trump Gunnar Alexander Ólafsson skrifar Skoðun Verndun vatns og stjórn vatnamála Ólafur Arnar Jónsson,Sigurður Guðjónsson skrifar Skoðun Gegn hernaði hvers konar Gunnar Björgvinsson skrifar Skoðun Hvers vegna sífellt fleiri sækjast eftir einveru Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Þriggja stiga þögn Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Nú þarf að gyrða sig í brók Gunnlaugur Stefánsson skrifar Skoðun Lesblindir og stuðningur í skólum Snævar Ívarsson skrifar Skoðun Skóli án aðgreiningar – fallegt orðalag en brotakennd framkvæmd Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar Skoðun Rýnt í stöðu kvenna með örorkulífeyri Huld Magnúsdóttir skrifar Skoðun Brot sem fyrnast í höndum lögreglu – hversu mörg í viðbót? Þórhildur Gyða Arnarsdóttir skrifar Skoðun Olíuleit á Drekasvæði - tilvistarleit Halldór Reynisson skrifar Skoðun Kosningar í september Guðveig Lind Eyglóardóttir skrifar Skoðun Þegar orkuöflun er sett á ís - dæmið frá Suður-Afríku Hallgrímur Óskarsson skrifar Skoðun Framtíð nemenda í Kópavogi í fyrsta sæti Halla Björg Evans skrifar Skoðun Skýr stefna um málfrelsi Róbert H. Haraldsson skrifar Skoðun Heilsufarsmat á vinnustöðum: Góð fjárfesting í heilbrigði og vellíðan starfsfólks Gígja Valgerður Harðardóttir skrifar Skoðun Munar þig um 5-7 milljónir árlega? Jón Pétur Zimzen skrifar Skoðun Keldnaland – fjölmenn hverfi í mótun Þorsteinn R. Hermannsson skrifar Skoðun Eflum traustið Helgi Áss Grétarsson,Marta Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Börn í gámaskólum á meðan bæjarskrifstofur stækka – hvar er forgangsröðin? Ásgeir Elvar Garðarsson skrifar Skoðun Hver er kjarninn í samfélagi sem selur hjarta sitt? Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar Skoðun Seljum börnum nikótín! Hugi Halldórsson skrifar Skoðun Sundrung á vinstri væng Jökull Sólberg Auðunsson skrifar Skoðun Þegar samfélagið missir vinnuna Hrafn Splidt Þorvaldsson skrifar Skoðun Akademískt frelsi og ókurteisi Kolbeinn H. Stefánsson skrifar Sjá meira
Við erum á hraðri leið inn í fyrirkomulag sem Bernie Sanders lýsti svo vel í nýlegri ræðu á bandaríska þinginu. Hann sagði: „Við lifum á afar hættulegum tímum. Komandi kynslóðir munu líta til baka á þetta augnablik – það sem við gerum núna – og muna hvort við höfðum hugrekki til að verja lýðræði okkar gegn vaxandi ógn auðræðis og einræðis. Þær munu muna hvort við stóðum með Abraham Lincoln sem árið 1863, horfandi yfir vígvöll þar sem þúsundir létust í baráttunni gegn þrælahaldi og sagði þetta; þjóð, undir Guði, skal endurfæðast í frelsi – og að stjórn fólksins, af fólkinu, fyrir fólkið, skuli ekki hverfa af jörðinni.’“ Sanders spyr réttilega: Stöndum við með sýn Lincolns, eða leyfum við lýðræðinu að hverfa undir stjórn auðjöfra? Hann bendir á að ÞRÍR ríkustu menn Bandaríkjanna – þar á meðal Elon Musk – eigi nú meiri auð en neðri helmingur allrar þjóðarinnar samanlagt, eða 170 milljónir manna. Þetta er ekki aðeins vandamál vegna oligarka í Rússlandi og í Bandaríkjunum. Þetta gerist nú um allan heim og hér – í mismunandi mæli en með svipuðum aðferðum – þar sem örfáir menn safna auð og völdum á kostnað vinnandi fólks. Við sáum aðferðir þeirra gegn þeim sem vildu hrófla við þeirra veldi. En það var árið 2012. Hvað er gert í dag? Opinber lög alment um kosningar eru eins og traktor á Þýskri hraðbraut. Það er staðfest að 0,0005% bandrísku þjóðarinnar leggur nú til 17% af heildarframlagi í kosningasjóði í Bandaríkjunum. Heldur einhver að það sé gjöf án gjalda? Við erum því miður að sjá fyrstu merki þess að lénsherratímabilið sé hafið. Lýðræðið, sem áður var baráttutæki fólksins, er nú orðið skrautlegt orð sem notað er til að fegra ósanngjörn kerfi. Þegar auðvaldið getur keypt sér dómsvald, löggjafarvald og fjölmiðla, er ekki lengur hægt að tala um stjórn fólksins. Því miður virðist það vera að breytast í stjórn auðjöfra – af auðjöfrum, fyrir auðjöfra. Beanie Sanders hefur oft verið kallaður kommónisti. Það er til þess gert að gera lítið úr málflutningti hans. Það er engin kommónisti í Bandaríkjunum aðeins hve mikið til hægri hann er. Hann sagði líka: „Herra forseti, eins og við tölum núna, er Elon Musk, ríkasti maður í heimi, að reyna að afnema helstu stofnanir alríkisstjórnarinnar sem eru hannaðar til að vernda þarfir vinnandi fjölskyldna og þeirra sem eru illa settir. Þetta er augljóslega ólöglegt og stjórnarskrárbrot – og verður að stöðva.“ Það er óskiljanlegt að ekki sé hægt að koma á sanngjarnri skiptingu auðlinda milli eigenda og notenda. Flokkar – sem á að standa vörð um skynsemi – skuli taka þessa baráttu föstum tökum gegn almenningi er mér hulin ráðgáta. Nær 90% þjóðarinnar vill breytingar á skiptingu auðlidarinnar í hafinu. Í þessum efnum, ráða samt örfáir varðhundar – þessir sömu oligarkar (á Íslandi) sem Sanders fjallar um. Það er vitað að bein næst illa úr hunds kjafti, eins og máltækið segir. Þess vegna verður stundum að beita afli til að ná því beini. Við verðum að standa saman í baráttunni gegn þessu nýja lénsherrakerfi sem ógnar lýðræðinu okkar og réttindum fólksins. Framtak einstaklingana verður að dafna og það má ekki berja niður með kúgun og valdi. Hvað vilja auðjöfrarnir í raun? Alvöru lénsveldi? Ég heyrði í ræktinni skömmu fyrir hrun að einn eignadi mikikils fjárs í samtali við annan taldi að þeir „snillingar“ ættu að vera æðri menn í samfélaginu og honum var full alvara. Nú er vitað hvernig það fjármagn varð til en vo lengi hefur þessi hugsun grafið um sig. Komandi kynslóðir munu líta til baka á þetta augnablik – það sem við gerum núna – og muna hvort við höfðum hugrekki til að verja lýðræði okkar gegn vaxandi ógn auðræðis og einræðis. Þær munu líka muna hvort við stóðum með sýn Abrahams Lincolns: stjórn fólksins, af fólkinu, fyrir fólkið. Spurningin er þessi: Stöndum við með þeirri sýn eða leyfum við heiminum að breytast í lénsveldi. Stjórn auðjöfra – af auðjöfrum, fyrir auðjöfra? Við þurfum að muna að þetta snýst ekki eingöngu um Bandaríkin eða Rússland mínir kæru. Nú er verið að reyna að veikja eða afnema helstu stofnanir víða um heim – stofnanir sem eru hannaðar til að vernda þarfir almennra fjölskyldna og þeirra sem standa höllum fæti. Við verðum að bregðast við – fyrir lýðræði, réttlæti og framtíð barnanna okkar. Höfundur er löggiltur fasteignasali. Lýðræðið er á förum Lýðræðið er farið – er of seint að snúa við?
Fimm af tíu veitingastöðum hættu með hvalkjöt Valgerður Árnadóttir,Stefán Yngvi Pétursson,Rósa Líf Darradóttir,Anahita S. Babaei Skoðun
Að saga rótina undan trénu og halda að stofninn vaxi hraðar: hugleiðing um tillögur Viðskiptráðs. Birgir Orri Ásgrímsson Skoðun
Skoðun Að saga rótina undan trénu og halda að stofninn vaxi hraðar: hugleiðing um tillögur Viðskiptráðs. Birgir Orri Ásgrímsson skrifar
Skoðun Mikilvægi aðgengis og algildrar hönnunar að byggingum í dag og til framtíðar Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Fimm af tíu veitingastöðum hættu með hvalkjöt Valgerður Árnadóttir,Stefán Yngvi Pétursson,Rósa Líf Darradóttir,Anahita S. Babaei skrifar
Skoðun Skóli án aðgreiningar – fallegt orðalag en brotakennd framkvæmd Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar
Skoðun Brot sem fyrnast í höndum lögreglu – hversu mörg í viðbót? Þórhildur Gyða Arnarsdóttir skrifar
Skoðun Heilsufarsmat á vinnustöðum: Góð fjárfesting í heilbrigði og vellíðan starfsfólks Gígja Valgerður Harðardóttir skrifar
Skoðun Börn í gámaskólum á meðan bæjarskrifstofur stækka – hvar er forgangsröðin? Ásgeir Elvar Garðarsson skrifar
Fimm af tíu veitingastöðum hættu með hvalkjöt Valgerður Árnadóttir,Stefán Yngvi Pétursson,Rósa Líf Darradóttir,Anahita S. Babaei Skoðun
Að saga rótina undan trénu og halda að stofninn vaxi hraðar: hugleiðing um tillögur Viðskiptráðs. Birgir Orri Ásgrímsson Skoðun