Úr skotgröfum í netkerfin: Netárásir á innviði Vesturlanda Ýmir Vigfússon skrifar 7. ágúst 2025 09:02 Við Íslendingar elskum frið. Næstum jafn mikið og við elskum að segja öðrum frá hvað við erum friðelskandi. Við erum svo friðsæl að okkur finnst aðrar þjóðir megi læra af okkur. (Sleppa samt Sturlungatímabilinu því við erum almennt hætt að höggva hvert annað.) Jafnvel að stríðin og spennan úti í heimi stafi af skorti á einhverju sem við búum yfir í okkar friðelskandi þjóðfélagi. Eru það genin? Uppeldið? Gildismatið? Vantar stríðandi fylkingar kannski bara vöfflur og kaffidreitil til að geta loksins sest niður og leyst málin? Friður er aldrei sjálfsagður Friður er þrotlaus vinna. Þó við tökum honum iðulega sem sjálfsögðum skapast hann ekki í tómarúmi. Friður er afleiðing samfelldrar samvinnu á viðskipta-, stjórnskipunar-, menningar- og lagalegum forsendum milli ríkja, sérstaklega þegar gildi þeirra eru ólík, landamæri þeirra skarast, eða auðlindir og lífsviðurværi eru ójöfn. Friður er valdajafnvægi sem myndast þegar það er of dýrt að fara í stríð við annað ríki, kannski því það býr yfir öflugum her eða á aðild að sterku varnarbandalagi. Friður er aldrei sjálfsagður. Því miður. Við erum heppin Við Íslendingar höfum verið heppin með landamæri og bandamenn. Við erum nú í þremur varnarbandalögum þar sem aðrar þjóðir segjast reiðubúnar að senda unga fólkið sitt til að verja okkur ef einhver ákveður að ráðast á Ísland. Samræmist það gildismati okkar að gera slíkt hið sama fyrir aðrar þjóðir, að fórna unglingunum okkar—framtíðinni —í erlendum skotgröfum? Friðarframlag Íslands Það hlýtur þó að vera sanngjarnt að leggja talsvert af mörkum til þeirra varnarbandalaga sem fæla burt árásaraðila, sérstaklega í þeirri skautun og ófriði sem við upplifum um þessar mundir. En hvað getur friðelskandi, herlaus og lítil þjóð borið fram? Færanleg neyðarsjúkrahús og þjálfun sprengjusérfræðinga er verðmætt framlag, en getum við lagt meira á vogarskálarnar? Öflugur netöryggisiðnaður Á Íslandi blómstrar netöryggisiðnaður og miðað við höfðatölu, okkar uppáhaldsmælikvarða, er fjöldi fyrirtækja í bransanum nú með þeim mesta í heiminum. Hér eru kröftug fyrirtæki sem sinna öryggisúttektum, fyrirtæki sem framleiða eftirlitsbúnað fyrir tölvuárásir, fyrirtæki sem sérhæfa sig í öryggisþjálfun, sem og vaxandi netvarnarfyrirtæki. Þá eru ónefnd mörg önnur fyrirtæki sem efla netöryggi með óbeinum hætti. Þá gerðu Íslendingar sér lítið fyrir árið 2023 og unnu í samvinnu við Svía hina gríðarstóru “Locked Shields” öryggiskeppni Nató; íslenskir háskólar og fyrirtæki hafa hlotið hundruð milljóna króna styrki frá Evrópusambandinu til að rækta öryggisiðnaðinn og nám honum tengdum, og fjölmargir Íslendingar vinna við að tryggja öryggi hjá stærstu fyrirtækjum heims, þ.m.t. Google. Þetta er sláandi gróska og makalaus árangur. Tækifæri í áskorunum Í áskorunum heimsins felast ávallt tækifæri. Út frá uppbyggingu hugverkaiðnaðar er netöryggi, ásamt gervigreind, einn af fáum vaxtarbroddum dagsins í dag. Ef ætlunin er að byggja fleiri stoðir undir útflutningsgreinar ættum við Íslendingar því að vökva þetta frjósama ræktarland í bakgarðinum okkar. Kalt stríð á netinu Út frá þjóðaröryggi er netið viðkvæmur, víðfeðmur og voveiflegur vígvöllur, því lykilinnviðirnir okkar eru fyrir löngu nettengdir. Ófriður í alþjóðasamfélaginu er nú þegar farinn að hafa mikil og afgerandi áhrif á fjölda og alvarleika netárása á lykilinnviði vestrænna ríkja. Árásirnar hafa þróast úr því að vera tilviljanakennt fálm einstakra hakkara yfir í einbeittar herferðir hakkarahópa sem eru fjármagnaðir af óvinveittum ríkjum á borð við Kína, Rússland, Norður-Kóreu og Íran. Hæfni þessara aðila er allt önnur og meiri en hæfni sjálfstætt starfandi hakkara, enda eru þeir hluti af herjum viðkomandi ríkja. Netöryggi sem friðarframlag Íslands Vestrænar ríkisstjórnir og þjóðríki glíma nú þegar við alvarlegar áskoranir þegar kemur að netöryggi. Ef stríðsátök breiðast enn frekar út mun reyna gríðarlega á netöryggisvarnir allra þjóða. Með það í huga, er þá ekki verðugt og viðunandi framlag til varnarbandalaga okkar að flytja út ávexti þessa frjóa iðnaðar: netvarnir ræktaðar úr íslensku hugviti? Slík uppskera myndi hjálpa Íslandi og bandamönnum okkar að standa vörð um friðinn án þess að stangast á við gildi friðar í íslenskri þjóðarsál. Þriðjudaginn 19. ágúst stendur netöryggisfyrirtækið Keystrike fyrir morgunverðarfundi um einbeittar netárásir óvinveittra ríkja - á borð við Kína, Rússland, Norður-Kóreu og Íran - á lykilinnviði Vesturlanda og hvernig auka megi netöryggi innviðanna sem við treystum á daglega. Við hlökkum til að hefja þetta mikilvæga samtal. Höfundur er doktor í tölvunarfræði og tæknistjóri Keystrike Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Netöryggi Mest lesið 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir Skoðun Mest lesnu orð á Íslandi Friðrik Björnsson Skoðun Slæm innivist skerðir afköst og hækkar kostnað Ingibjörg Magnúsdóttir Skoðun Mikilvægi lágþröskulda þjónustu fyrir geðheilbrigði ungs fólks Eva Rós Ólafsdóttir Skoðun Hafnarfjörður er bær sem styður við lífsgæði eldra fólks Valdimar Víðisson Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir Skoðun Ónýtir vegir – eina ferðina enn Sigþór Sigurðsson Skoðun Skoðun Skoðun Hugsum stórt í skipulags- og samgöngumálum Hilmar Ingimundarson skrifar Skoðun Eitt eilífðar smáblóm Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Betri mönnun er lykillinn Skúli Helgason,Sabine Leskopf skrifar Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Hversu oft á að fresta framtíðinni? Erna Magnúsdóttir,Stefán Þórarinn Sigurðsson skrifar Skoðun Getur Ísland staðið fremst í heilsutækni? Arna Harðardóttir skrifar Skoðun Slæm innivist skerðir afköst og hækkar kostnað Ingibjörg Magnúsdóttir skrifar Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar Skoðun Fjármál framhaldsskóla Róbert Ferdinandsson skrifar Skoðun Mikilvægi lágþröskulda þjónustu fyrir geðheilbrigði ungs fólks Eva Rós Ólafsdóttir skrifar Skoðun Varhugaverð sjónarmið eða raunsæ leið? Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Dýrin skilin eftir í náttúruvá Linda Karen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Skapandi leiðir í skóla- og frístundastarfi Kolbrún Þ. Pálsdóttir skrifar Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson skrifar Skoðun Reykjavík er meðal dreifðustu höfuðborga Evrópu Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Verum öll tengd Sólrún Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Hafnarfjörður er bær sem styður við lífsgæði eldra fólks Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Samræðulist í heimi gervigreindar Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Samræmt gæðanám eða einsleit kerfi? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Ónýtir vegir – eina ferðina enn Sigþór Sigurðsson skrifar Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir skrifar Skoðun Mest lesnu orð á Íslandi Friðrik Björnsson skrifar Skoðun Tími til kominn að styðja öll framúrskarandi ungmenni Karólína Helga Símonardóttir skrifar Skoðun Hvað með dansinn? Lilja Björk Haraldsdóttir skrifar Skoðun Mótórhjólasamtök á Íslandi – hvers vegna öll þessi læti? Helgi Gunnlaugsson skrifar Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar Skoðun „Mér sýnist Inga Sæland fá talsvert út úr þessu“ Sigurjón Arnórsson skrifar Sjá meira
Við Íslendingar elskum frið. Næstum jafn mikið og við elskum að segja öðrum frá hvað við erum friðelskandi. Við erum svo friðsæl að okkur finnst aðrar þjóðir megi læra af okkur. (Sleppa samt Sturlungatímabilinu því við erum almennt hætt að höggva hvert annað.) Jafnvel að stríðin og spennan úti í heimi stafi af skorti á einhverju sem við búum yfir í okkar friðelskandi þjóðfélagi. Eru það genin? Uppeldið? Gildismatið? Vantar stríðandi fylkingar kannski bara vöfflur og kaffidreitil til að geta loksins sest niður og leyst málin? Friður er aldrei sjálfsagður Friður er þrotlaus vinna. Þó við tökum honum iðulega sem sjálfsögðum skapast hann ekki í tómarúmi. Friður er afleiðing samfelldrar samvinnu á viðskipta-, stjórnskipunar-, menningar- og lagalegum forsendum milli ríkja, sérstaklega þegar gildi þeirra eru ólík, landamæri þeirra skarast, eða auðlindir og lífsviðurværi eru ójöfn. Friður er valdajafnvægi sem myndast þegar það er of dýrt að fara í stríð við annað ríki, kannski því það býr yfir öflugum her eða á aðild að sterku varnarbandalagi. Friður er aldrei sjálfsagður. Því miður. Við erum heppin Við Íslendingar höfum verið heppin með landamæri og bandamenn. Við erum nú í þremur varnarbandalögum þar sem aðrar þjóðir segjast reiðubúnar að senda unga fólkið sitt til að verja okkur ef einhver ákveður að ráðast á Ísland. Samræmist það gildismati okkar að gera slíkt hið sama fyrir aðrar þjóðir, að fórna unglingunum okkar—framtíðinni —í erlendum skotgröfum? Friðarframlag Íslands Það hlýtur þó að vera sanngjarnt að leggja talsvert af mörkum til þeirra varnarbandalaga sem fæla burt árásaraðila, sérstaklega í þeirri skautun og ófriði sem við upplifum um þessar mundir. En hvað getur friðelskandi, herlaus og lítil þjóð borið fram? Færanleg neyðarsjúkrahús og þjálfun sprengjusérfræðinga er verðmætt framlag, en getum við lagt meira á vogarskálarnar? Öflugur netöryggisiðnaður Á Íslandi blómstrar netöryggisiðnaður og miðað við höfðatölu, okkar uppáhaldsmælikvarða, er fjöldi fyrirtækja í bransanum nú með þeim mesta í heiminum. Hér eru kröftug fyrirtæki sem sinna öryggisúttektum, fyrirtæki sem framleiða eftirlitsbúnað fyrir tölvuárásir, fyrirtæki sem sérhæfa sig í öryggisþjálfun, sem og vaxandi netvarnarfyrirtæki. Þá eru ónefnd mörg önnur fyrirtæki sem efla netöryggi með óbeinum hætti. Þá gerðu Íslendingar sér lítið fyrir árið 2023 og unnu í samvinnu við Svía hina gríðarstóru “Locked Shields” öryggiskeppni Nató; íslenskir háskólar og fyrirtæki hafa hlotið hundruð milljóna króna styrki frá Evrópusambandinu til að rækta öryggisiðnaðinn og nám honum tengdum, og fjölmargir Íslendingar vinna við að tryggja öryggi hjá stærstu fyrirtækjum heims, þ.m.t. Google. Þetta er sláandi gróska og makalaus árangur. Tækifæri í áskorunum Í áskorunum heimsins felast ávallt tækifæri. Út frá uppbyggingu hugverkaiðnaðar er netöryggi, ásamt gervigreind, einn af fáum vaxtarbroddum dagsins í dag. Ef ætlunin er að byggja fleiri stoðir undir útflutningsgreinar ættum við Íslendingar því að vökva þetta frjósama ræktarland í bakgarðinum okkar. Kalt stríð á netinu Út frá þjóðaröryggi er netið viðkvæmur, víðfeðmur og voveiflegur vígvöllur, því lykilinnviðirnir okkar eru fyrir löngu nettengdir. Ófriður í alþjóðasamfélaginu er nú þegar farinn að hafa mikil og afgerandi áhrif á fjölda og alvarleika netárása á lykilinnviði vestrænna ríkja. Árásirnar hafa þróast úr því að vera tilviljanakennt fálm einstakra hakkara yfir í einbeittar herferðir hakkarahópa sem eru fjármagnaðir af óvinveittum ríkjum á borð við Kína, Rússland, Norður-Kóreu og Íran. Hæfni þessara aðila er allt önnur og meiri en hæfni sjálfstætt starfandi hakkara, enda eru þeir hluti af herjum viðkomandi ríkja. Netöryggi sem friðarframlag Íslands Vestrænar ríkisstjórnir og þjóðríki glíma nú þegar við alvarlegar áskoranir þegar kemur að netöryggi. Ef stríðsátök breiðast enn frekar út mun reyna gríðarlega á netöryggisvarnir allra þjóða. Með það í huga, er þá ekki verðugt og viðunandi framlag til varnarbandalaga okkar að flytja út ávexti þessa frjóa iðnaðar: netvarnir ræktaðar úr íslensku hugviti? Slík uppskera myndi hjálpa Íslandi og bandamönnum okkar að standa vörð um friðinn án þess að stangast á við gildi friðar í íslenskri þjóðarsál. Þriðjudaginn 19. ágúst stendur netöryggisfyrirtækið Keystrike fyrir morgunverðarfundi um einbeittar netárásir óvinveittra ríkja - á borð við Kína, Rússland, Norður-Kóreu og Íran - á lykilinnviði Vesturlanda og hvernig auka megi netöryggi innviðanna sem við treystum á daglega. Við hlökkum til að hefja þetta mikilvæga samtal. Höfundur er doktor í tölvunarfræði og tæknistjóri Keystrike
Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun
Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar
Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar
Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson skrifar
Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson skrifar
Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir skrifar
Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar
Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun