Ekki meið­yrði hjá RÚV að lýsa yfir­lýsingum Elds Smára rétti­lega

Eldur Smári stefndi Bergsteini Sigurðssyni, sjónvarpsmanni, og Ríkisútvarpinu, fyrir meiðyrði vegna ummæla Bergsteins í þættinum Forystusætinu á Ríkisútvarpinu viku fyrir þingkosningarnar í nóvember.

Í inngangi að spurningu til Arnars Þórs Jónssonar, formanns Lýðræðisflokksins, sagði Bergsteinn að lögregla hefði fjarlægt Eld Smára, sem var í framboði fyrir flokkinn, úr grunnskóla þar sem hann mætti í leyfisleysi og myndað starfsfólk og börn, sakað málsvara trans fólks um barnaníð og talað með klúrum og ruddalegum hætti um nafngreinda trans konu á opinberum vettvangi.

RÚV birti leiðréttingu við frétt með endursögn á viðtalinu eftir að kosningastjóri Lýðræðisflokksins gerði athugasemd við ummæli Bergsveins og um að lögregla hefði fjarlægt Eld Smára úr grunnskóla. Í leiðréttingunni sagði að framferði Eld Smára hefði verið tilkynnt til lögreglu.

Hvorki röng, meiðandi né skrumskæling

Í stefnu sinni hélt Eldur Smári því fram að ummæli Bergsteins hefðu verið röng og meiðandi í sinn garð. Hann gerði enga kröfu um að ummælin yrðu dæmd ómerk en krafðist þriggja og hálfrar milljónar króna í bætur.

Héraðsdómur Reykjavíkur gaf lítið fyrir málatilbúnað frambjóðandans. Eldur Smári hefði haft sig mikið frammi á samfélagsmiðlum, bæði í eigin nafni og í nafni Samtakanna 22. Því mætti líta á hann sem opinbera persónu og hann mátt vænta þess að fjallað væri um stjórnmála- og lífsskoðanir hans í aðdraganda kosninga.

Umfjöllunin um hann í þættinum hefði átt ríkt erindi við almenning og inngangur Bergsteins hefði ekki verið neikvæðari né gagnrýnni en tilefni hefði verið til í ljósi þess hvernig Eldur Smári hefði sjálfur kosið að tjá sig um málefni hinsegin fólks.

Ummæli Bergsteins hefðu hvorki verið röng, meiðandi né skrumskæling á ummælum Elds Smára. Þess í stað hefðu þau einfaldlega falið í sér lýsingu á gildisdómum Elds Smára sjálfs um trans fólk á opinberum vettvangi og gagnrýni á þá.

Ummæli Elds Smára ruddaleg, klúr og ónærgætin

Sérstaklega taldi dómurinn ljóst að orðræða Elds Smára um kynfæri og kynhegðun nafngreinds einstaklings teldist almennt ruddaleg og klúr „og alveg áreiðanlegan ónærgætin“.

„Sá sem kýs að tjá sig með þessum hætti og taka athugasemdalaust þátt í opinberri umræðu af því tagi sem stefnandi hefur gert má vænta þess og þarf bótalaust að sæta því að hann sjálfur og samflokksmenn hans séu spurðir, jafnvel með gagnrýnum hætti, út í viðhorf sín og ummæli,“ segir í dómsorðinu.

Vísaði dómurinn þar sérstaklega til hlaðvarpsviðtals þar sem Eldur Smári og þáttastjórnandi ræddu á grófan hátt um kynfæri og kynlíf nafngreindrar baráttukonu hinsegin fólks.

Þarf að greiða hátt í milljón í málskostnað

Varðandi þann hluta ummæla Bergsteins sem var leiðréttur taldi héraðsdómur að mistök hans hefðu hvorki verið stórvægileg né alvarleg, sérstaklega þar sem þau lýstu atviki sem átti sér stað í reynd og byggði á trúverðugum upplýsingum. RÚV hefði brugðist nægilega við með leiðréttingunni.

Þá benti dómstóllinn á að Eldur Smári hefði ekki gert athugasemd við orðalagið um að framferði hans hefði verið tilkynnt til lögreglu fyrr en í stefnunni. Hann hefði ekki lagt fram gögn um að atvikinu í grunnskólanum hefði verið ranglega lýst í þætti RÚV eða í frétt Heimildiarinnar sem var heimild Bergsteins.

Eldur Smári, sem var nýlega í fréttum fyrir ummæli sín um samflokkskonu sína í Miðflokknum sem er trans kona, þarf að greiða Bergsteini og RÚV samanlagt 837 þúsund krónur í málskostnað.