Jafnrétti í samgöngum Aron Leví Beck skrifar 6. október 2016 16:23 Það er löngu orðið tímabært að ráðist sé í markvissar framkvæmdir á innviði borgarinnar. Framkvæmdir sem stuðla að jafnrétti í samgöngum. Þrenging Grensásvegar sunnan Miklubrautar hefur verið mikið í deiglunni upp á síðkastið. Verkefnið hefur verið í skotgröfunum og margir óánægðir með þessa áætlun. Það er eitt sem vekur undrun mína. Fulltrúar minnihluta Sjálfstæðisflokks greiddu atkvæði gegn breytingunni. Í stefnu Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík kemur þó fram: „Við leggjum áherslu á grænni, jákvæðari, skilvirkari og öruggari borg. Við viljum að fólk hafi raunverulegt val í samgöngum, hvort sem ferðamátinn er bíll, hjól, ganga eða almenningssamgöngur.“ Mér finnst hugtakið „þrenging“ í raun ekki eiga við. Það er ekki verið að þrengja að gangandi eða hjólandi vegfarendum, þvert á móti. Fólk sem velur einkabílinn ætti að taka því fagnandi að innviði, sem stuðlar að fjölbreyttum samgöngumátum, sé byggt upp. Því fleiri sem ganga, hjóla eða nota almenningssamgöngur, því færri bílar eru á götunum. Eðlilega vakna spurningar svo sem: Hvert eiga bílarnir þá að fara? Samuel Schwartz er einn fremsti samgönguverkfræðingur okkar tíma. Í bók sinni, Street Smart, tekur hann dæmi sem mér finnst eiga við hér. Þar vitnar hann í að einn sunnudagsmorgun í desember, árið 1973, hafi hluti stórrar stofnæðar hrunið undan vörubíl. Veginum var lokað og að öllu virtist fyrir fullt og allt, og þeir 80,000 bílar sem ferðuðust þar um daglega þurftu að finna nýjar leiðir. Þetta atvik ætti að hafa skapað umferðaröngþveiti, en gerði það ekki. Bílarnir einfaldlega hurfu. Þetta var klassískt dæmi um „byggjum það og þau munu koma“ en í fyrsta skipti snérist reglan upp í andhverfu sína: rífum það niður og þau munu fara. Fólk finnur sínar leiðir og er mjög ólíklegt að þessi breyting muni sprengja gatnakerfið í Reykjavík. Það er þó öllum ljóst að götur fyrir akandi vegfarendur í Reykjavík eru margar hverjar orðnar ansi lúnar; holóttar og vanræktar, skemma þær ökutæki borgarbúa og svo virðist vera að litlu sem engu fjármagni sé veitt í það viðhald sem á þarf að halda. Þessu má líkja við viðhaldi á húsi, því lengur sem þú frestar því, því dýrara verður það fyrir vikið. Þá er hægt að spyrja sig: afhverju er borgin að sólunda fjármagni í göngu- og hjólreiðastíga þegar önnur stærri og mikilvægari verkefni þurfa á fjármagninu að halda? Þó svo að fjármagn sé eyrnamerkt hinum og þessum verkefnum væri þá ekki ráðlagt að nýta peningana í eitthvað sem virkilega skiptir máli? Þegar hugað er að rekstri borgar þarf að líta til framtíðar. Þá vil ég aftur benda á viðhaldið; gatnakerfi borgar má ekki sitja á hakanum þó svo að fleiri mál séu mikilvæg. Þetta er í eitt af þeim fáu skiptum að fjármagni sem ætlað er til uppbyggingar innviðis fer ekki í að ofdekra einkabílinn. Margir upplifa þessar fyrirhuguðu framkvæmdir sem fávisku og rómantík. Gangandi og hjólandi vegfarendur hafa verið aukaatriði í Reykjavík allt frá upphafi úthverfaskipulagssins. Breiðar götur og pínulitlar gangstéttir. Það má þó ekki gera lítið úr gömlum vísindum. Þegar einkabíllinn ryður sér til rúms er farið á fulla ferð að aðlaga borgina að þörfum hans, þetta var það sem koma skyldi. Ég hef fulla trú á því að fólk geri það sem það telur best hverju sinni. Bíllinn var tákn frelsis en hefur nú sú hugmynd snúist upp í andhverfu sína. Reykjavík hefur verið að fletja sig út með tímanum og er fjarlægð milli íbúa orðin mjög mikil, þéttleikinn er lítill. Í svæðisskipulaginu, Höfuðborgarsvæðið 2040 hafa verið dregin vaxtamörk sem eigi að koma í veg fyrir frekari útþenslu. Langar vegalengdir milli fólks gerir það að verkum að erfitt er halda uppi góðum almenningssamgöngum. Fólk vill ekki nota strætó fyrr en ferðum verði fjölgað, en strætó vill ekki fjölga ferðum fyrr en fleiri nota strætó. Þar liggur kötturinn grafinn. Eins og fyrrum borgarstjóri Bogotá, Enrique Peñalosa, sagði: „Þróað land er ekki staður þar sem fátækir eiga bíla. Það er þar sem þeir ríku nota almenningssamgöngur“. Góðar almenningssamgöngur eru einn af þeim grunnþáttum sem þurfa að vera til staðar í heilbrigðri borg. Einkabíllinn er góður til síns brúks, ég get ekki ímyndað mér að strætisvagn sé vænlegur kostur til þess að færa steypuvél eða vinnupalla milli staða. Hann hefur fullan rétt á sér en ég á bágt með að trúa því að það sé ekki einn eða tveir þarna úti sem gætu sagt skilið við einkabílinn og notað aðra samgöngumáta með góðu móti. Þó svo að kalt geti verið í veðri má alltaf klæða sig betur. Hægt er að nýta hluta af því afgangsfé sem sparast við bíllausa lífstílinn til þess að kaupa sér hlý föt. Nú á að ráðast í það að byggja um 500 íbúðir í Skeifunni. Því ber að fagna í ljósi þess húsnæðisskorts sem vofir yfir samfélaginu um þessar mundir. Mér vitandi er aðeins einn einstaklingur með lögheimili í Skeifunni þó hún sé staðsett í þungamiðju borgarinnar. Sitt sýnist hverjum, en mitt persónulega álit er að Skeifan er ekki aðlaðandi staður fyrir fólk. Stórir verslunargámar og grátt malbikið er það sem kemur fyrst upp í huga mér. Fólk fer þangað til þess að sækja verslun og þjónustu en láta sig svo hverfa aftur á augabragði þegar erindagjörðum er lokið. Þær breytingar sem munu eiga sér stað á Grensásvegi eru lykilatriði í því að skapa öryggi fyrir það fólk sem mun koma til með að búa á svæðinu í framtíðinni. Þetta mun gefa svæðinu annan brag, líflegri og öruggari. Draumastaðan væri auðvitað sú að í borginni væru allir samgöngumátar jafnir. Að enginn ferðamáti myndi ógna öðrum. Bílar myndu ekki ógna hjólreiðarfólki, hjólreiðafólk myndi ekki ógna gangandi vegfarendum og strætó gæti runnið hindrunarlaus milli stoppistöðva. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Aron Leví Beck Mest lesið Dauði vefsíðunnar eins og við þekkjum hana Kristján Már Hauksson Skoðun Húsnæði fyrir fólk, ekki fjárfesta Gísli Rafn Ólafsson Skoðun Loftslag eða lífskjör: bæði betra Björn Brynjúlfur Björnsson Skoðun Það á ekki að vera dekur að geta sótt sér sálfræðiþjónustu Ólafía Sigurjónsdóttir Skoðun Er lýðræðislegt að senda vopn til Úkraínu? Hildur Þórðardóttir Skoðun Um bókun 35, EES samninginn, Evrópusambandið og Bretland Jón Frímann Jónsson Skoðun Hvar er grunnskólinn? Kristján Hrafn Guðmundsson Skoðun Hvar eru sálfræðingarnir? Pétur Maack Þorsteinsson Skoðun Ísland: Landið sem unga fólkið flykkist til Kristófer Már Maronsson Skoðun Íslenska er ekki eina málið Lilja Magnúsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Að búa til steind getur haft skelfilegar afleiðingar! Elínrós Erlingsdóttir skrifar Skoðun Hvar eru sálfræðingarnir? Pétur Maack Þorsteinsson skrifar Skoðun Íslenska er ekki eina málið Lilja Magnúsdóttir skrifar Skoðun Hvar er grunnskólinn? Kristján Hrafn Guðmundsson skrifar Skoðun Er lýðræðislegt að senda vopn til Úkraínu? Hildur Þórðardóttir skrifar Skoðun Það á ekki að vera dekur að geta sótt sér sálfræðiþjónustu Ólafía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Um bókun 35, EES samninginn, Evrópusambandið og Bretland Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Húsnæði fyrir fólk, ekki fjárfesta Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Dauði vefsíðunnar eins og við þekkjum hana Kristján Már Hauksson skrifar Skoðun Loftslag eða lífskjör: bæði betra Björn Brynjúlfur Björnsson skrifar Skoðun Virkjum lýðræðið Jódís Skúladóttir skrifar Skoðun Ráðstefna um þjóðarátak í húsnæðismálum Ámundi Loftsson skrifar Skoðun Íslenski skorturinn Björg Eva Erlendsdóttir skrifar Skoðun Ofhugsanir: orsök & afleiðing Sara Pálsdóttir skrifar Skoðun Ísland: Landið sem unga fólkið flykkist til Kristófer Már Maronsson skrifar Skoðun Öldrunarþjónustan – tækifæri og áskoranir Sandra B. Franks skrifar Skoðun ChatGPT um íslenska húsnæðismarkaðinn Yngvi Ómar Sighvatsson skrifar Skoðun Milljónir úr launaumslögum til vopnakaupa Ástþór Magnússon skrifar Skoðun Í orði en ekki á borði - stuðningur Íslands við Úkraínu Erlingur Erlingsson skrifar Skoðun Hvað lærum við af hinum sem er ósammála? Samtal um loftslagsmál Haukur Logi Jóhannsson skrifar Skoðun Fatlað fólk á Íslandi Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Tölum um það sem er í boði fyrir ungt fólk Bjarney Rún Haraldsdóttir,Eva Rós Ólafsdóttir skrifar Skoðun Hver er ábyrgð Icelandair? Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Gervigreindin og atvinnulífið Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? - Seinni hluti Magnea Marinósdóttir skrifar Skoðun Það sem við vökvum, það vex: Taktu stjórn á algóritma samfélagsmiðla og huga þínum Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Almenningssamgöngur á höfuðborgarsvæðinu - Samanburður við nágrannalöndin Þórarinn Hjaltason skrifar Skoðun Eins og þú kallar í skóginn….. – við þurfum að þora að ræða viðkvæmu málin Björn Bjarki Þorsteinsson,Unnur Valborg Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Hinn stóri pakki ósýnilegrar reynslu Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun GOGG, GOGG, GOGG og aftur GOGG Guðrún Njálsdóttir skrifar Sjá meira
Það er löngu orðið tímabært að ráðist sé í markvissar framkvæmdir á innviði borgarinnar. Framkvæmdir sem stuðla að jafnrétti í samgöngum. Þrenging Grensásvegar sunnan Miklubrautar hefur verið mikið í deiglunni upp á síðkastið. Verkefnið hefur verið í skotgröfunum og margir óánægðir með þessa áætlun. Það er eitt sem vekur undrun mína. Fulltrúar minnihluta Sjálfstæðisflokks greiddu atkvæði gegn breytingunni. Í stefnu Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík kemur þó fram: „Við leggjum áherslu á grænni, jákvæðari, skilvirkari og öruggari borg. Við viljum að fólk hafi raunverulegt val í samgöngum, hvort sem ferðamátinn er bíll, hjól, ganga eða almenningssamgöngur.“ Mér finnst hugtakið „þrenging“ í raun ekki eiga við. Það er ekki verið að þrengja að gangandi eða hjólandi vegfarendum, þvert á móti. Fólk sem velur einkabílinn ætti að taka því fagnandi að innviði, sem stuðlar að fjölbreyttum samgöngumátum, sé byggt upp. Því fleiri sem ganga, hjóla eða nota almenningssamgöngur, því færri bílar eru á götunum. Eðlilega vakna spurningar svo sem: Hvert eiga bílarnir þá að fara? Samuel Schwartz er einn fremsti samgönguverkfræðingur okkar tíma. Í bók sinni, Street Smart, tekur hann dæmi sem mér finnst eiga við hér. Þar vitnar hann í að einn sunnudagsmorgun í desember, árið 1973, hafi hluti stórrar stofnæðar hrunið undan vörubíl. Veginum var lokað og að öllu virtist fyrir fullt og allt, og þeir 80,000 bílar sem ferðuðust þar um daglega þurftu að finna nýjar leiðir. Þetta atvik ætti að hafa skapað umferðaröngþveiti, en gerði það ekki. Bílarnir einfaldlega hurfu. Þetta var klassískt dæmi um „byggjum það og þau munu koma“ en í fyrsta skipti snérist reglan upp í andhverfu sína: rífum það niður og þau munu fara. Fólk finnur sínar leiðir og er mjög ólíklegt að þessi breyting muni sprengja gatnakerfið í Reykjavík. Það er þó öllum ljóst að götur fyrir akandi vegfarendur í Reykjavík eru margar hverjar orðnar ansi lúnar; holóttar og vanræktar, skemma þær ökutæki borgarbúa og svo virðist vera að litlu sem engu fjármagni sé veitt í það viðhald sem á þarf að halda. Þessu má líkja við viðhaldi á húsi, því lengur sem þú frestar því, því dýrara verður það fyrir vikið. Þá er hægt að spyrja sig: afhverju er borgin að sólunda fjármagni í göngu- og hjólreiðastíga þegar önnur stærri og mikilvægari verkefni þurfa á fjármagninu að halda? Þó svo að fjármagn sé eyrnamerkt hinum og þessum verkefnum væri þá ekki ráðlagt að nýta peningana í eitthvað sem virkilega skiptir máli? Þegar hugað er að rekstri borgar þarf að líta til framtíðar. Þá vil ég aftur benda á viðhaldið; gatnakerfi borgar má ekki sitja á hakanum þó svo að fleiri mál séu mikilvæg. Þetta er í eitt af þeim fáu skiptum að fjármagni sem ætlað er til uppbyggingar innviðis fer ekki í að ofdekra einkabílinn. Margir upplifa þessar fyrirhuguðu framkvæmdir sem fávisku og rómantík. Gangandi og hjólandi vegfarendur hafa verið aukaatriði í Reykjavík allt frá upphafi úthverfaskipulagssins. Breiðar götur og pínulitlar gangstéttir. Það má þó ekki gera lítið úr gömlum vísindum. Þegar einkabíllinn ryður sér til rúms er farið á fulla ferð að aðlaga borgina að þörfum hans, þetta var það sem koma skyldi. Ég hef fulla trú á því að fólk geri það sem það telur best hverju sinni. Bíllinn var tákn frelsis en hefur nú sú hugmynd snúist upp í andhverfu sína. Reykjavík hefur verið að fletja sig út með tímanum og er fjarlægð milli íbúa orðin mjög mikil, þéttleikinn er lítill. Í svæðisskipulaginu, Höfuðborgarsvæðið 2040 hafa verið dregin vaxtamörk sem eigi að koma í veg fyrir frekari útþenslu. Langar vegalengdir milli fólks gerir það að verkum að erfitt er halda uppi góðum almenningssamgöngum. Fólk vill ekki nota strætó fyrr en ferðum verði fjölgað, en strætó vill ekki fjölga ferðum fyrr en fleiri nota strætó. Þar liggur kötturinn grafinn. Eins og fyrrum borgarstjóri Bogotá, Enrique Peñalosa, sagði: „Þróað land er ekki staður þar sem fátækir eiga bíla. Það er þar sem þeir ríku nota almenningssamgöngur“. Góðar almenningssamgöngur eru einn af þeim grunnþáttum sem þurfa að vera til staðar í heilbrigðri borg. Einkabíllinn er góður til síns brúks, ég get ekki ímyndað mér að strætisvagn sé vænlegur kostur til þess að færa steypuvél eða vinnupalla milli staða. Hann hefur fullan rétt á sér en ég á bágt með að trúa því að það sé ekki einn eða tveir þarna úti sem gætu sagt skilið við einkabílinn og notað aðra samgöngumáta með góðu móti. Þó svo að kalt geti verið í veðri má alltaf klæða sig betur. Hægt er að nýta hluta af því afgangsfé sem sparast við bíllausa lífstílinn til þess að kaupa sér hlý föt. Nú á að ráðast í það að byggja um 500 íbúðir í Skeifunni. Því ber að fagna í ljósi þess húsnæðisskorts sem vofir yfir samfélaginu um þessar mundir. Mér vitandi er aðeins einn einstaklingur með lögheimili í Skeifunni þó hún sé staðsett í þungamiðju borgarinnar. Sitt sýnist hverjum, en mitt persónulega álit er að Skeifan er ekki aðlaðandi staður fyrir fólk. Stórir verslunargámar og grátt malbikið er það sem kemur fyrst upp í huga mér. Fólk fer þangað til þess að sækja verslun og þjónustu en láta sig svo hverfa aftur á augabragði þegar erindagjörðum er lokið. Þær breytingar sem munu eiga sér stað á Grensásvegi eru lykilatriði í því að skapa öryggi fyrir það fólk sem mun koma til með að búa á svæðinu í framtíðinni. Þetta mun gefa svæðinu annan brag, líflegri og öruggari. Draumastaðan væri auðvitað sú að í borginni væru allir samgöngumátar jafnir. Að enginn ferðamáti myndi ógna öðrum. Bílar myndu ekki ógna hjólreiðarfólki, hjólreiðafólk myndi ekki ógna gangandi vegfarendum og strætó gæti runnið hindrunarlaus milli stoppistöðva.
Skoðun Hvað lærum við af hinum sem er ósammála? Samtal um loftslagsmál Haukur Logi Jóhannsson skrifar
Skoðun Tölum um það sem er í boði fyrir ungt fólk Bjarney Rún Haraldsdóttir,Eva Rós Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? - Seinni hluti Magnea Marinósdóttir skrifar
Skoðun Það sem við vökvum, það vex: Taktu stjórn á algóritma samfélagsmiðla og huga þínum Steindór Þórarinsson skrifar
Skoðun Almenningssamgöngur á höfuðborgarsvæðinu - Samanburður við nágrannalöndin Þórarinn Hjaltason skrifar
Skoðun Eins og þú kallar í skóginn….. – við þurfum að þora að ræða viðkvæmu málin Björn Bjarki Þorsteinsson,Unnur Valborg Hilmarsdóttir skrifar