Flestir komast í gegnum lífið án þess að verða það veikir af völdum slysa eða sjúkdóma, hvort það sé af líkamlegum eða andlegum toga þannig að starfsgetan verði lítil eða engin í kjölfarið og með takmörkunum til tekjuauka. Það getur gerst hvenær sem er á lífsleiðinni og hvar sem einstaklingarnir standa í þjóðfélagsstiganum og fjárhagsstaðan því mismunandi.
Það velur enginn að verða öryrki, að missa heilsuna er mikið áfall og veldur fjárhagslegum áhyggjum ásamt skerðingu í samfélagslegri þáttöku bæði í leik og starfi, í gegnum tíðina hefur umræðan oft litast af fordómum í garð örorkulífeyrisþega. Ef hlustað er eftir röddum umrædds hóps koma ýmis orð upp í hugann, fjandsamlegt bótakerfi, lifað við fátækramörk, húsnæðisvandi, skerðingar og að fá að lifa með reisn svo eitthvað sé nefnt.
Samhliða breyttu lífsmynstri þarf einstaklingurinn að takast á við mjög svo flókið og fjandsamlegt refsikerfi almannatrygginga sem ætti að sýna meiri skilning í stað þess að þreyta viðkomandi við að sækja sinn rétt, í von um að þeir gefist upp. Rætt er um starfsgetumat en er vitað hvort vinnumarkaðurinn sé tilbúinn í það verkefni að taka við einstaklingum með mismunandi starfsgetu, er það leið stjórnvalda til að verja minna fé í bótagreiðslur, að færri verði gjaldgengir til stuðnings?
Heilbrigðiskerfið er talið af mörgum vanfjármagnað og svifaseint sem telja má að búi til veikari einstaklinga og verður dýrara fyrir samfélagið þegar upp er staðið. Tíðrætt hefur verið um skort á úrræðum í geðheilbrigðismálum og einnig fjölgun öryrkja á síðastliðnum árum, fjöldi öryrkja á Íslandi er 18.787 á þessu ári samkvæmt frétt á vísir.is 23. ágúst síðastliðinn í viðtali við heilbrigðisráðherra.
Orðræða stjórnmálamanna um hagsæld, góðæri og aukinn kaupmátt hefur ekki skilað sér til örorkulífeyrisþega því margir þeirra búa við kröpp kjör og miklar tekjuskerðingar og fátækt er staðreynd hér á landi, þótt mismunandi séu skoðanirnar og segja má að sitt sýnist hverjum í þeim efnum. Fyrirsagnir í fjölmiðlum fyrir ári síðan voru á þá leið að ríkið hefði aldrei varið meiru til almannatryggingakerfisins, en af hverju heyrast æ fleiri raddir þeirra sem telja að ekki sé rétt gefið. Ómaklegar eru einnig bótasviksumræður sem loða vill í tengslum við örorkulífeyrisþega, en það ýtir undir staðalmyndir þeirra sem svindlara og byrði.
Bætt kjör öryrkja hafa verið sett fram í kosningabaráttum ýmissa flokka þeim til fylgisauka en hvar eru efndirnar, vonum að nú verði það ekki eina ferðina enn, bara allt í plati. Ekki skal gleyma því að þingmenn fengu ríflega kauphækkun degi eftir úrslit síðustu kosninga sem námu tugum prósenta og hvort svo verði raunin á ný er ekki vitað. Eru það skilaboðin, eitt fyrir mig en annað fyrir þig?
Komið hefur fram í fjölmiðlum að í skýrslu hagdeildar ASÍ um skattbyrði launafólks á árunum 1998 til 2016 hafi skattbyrði aukist í öllum tekjuhópum á tímabilinu frá 1998 til 2016 og mest hjá þeim tekjulægstu en megin-ástæðurnar fyrir aukinni skattbyrði eru, samkvæmt skýrslunni, þær að persónuafsláttur hefur ekki fylgt launaþróun sem hefur aukið skattbyrði lægri launa mest.
Gleymum ekki að ráðstöfunartekjurnar duga vart til framfærslu þar sem hár hluti þeirra fer í greiðslu húsnæðis og sérstaklega á erfiðum leigumarkaði.
Málefni öryrkja eiga að hljóta hljómgrunn hjá stjórnvöldum og samfélaginu í heild, ekki líta undan og þykjast ekki sjá hvernig málum er háttað. Við vitum aldrei hvað er handan við hornið, hver sem er getur bæst í þeirra raðir.
Flokkur fólksins vill að öryrkjum verði tryggð mannsæmandi afkoma svo að þeir geti lifað með reisn. Kjósum X F.
Höfundur er í 8. sæti á lista Flokks fólksins í Suðurkjördæmi.
