Sagan af djúsinum dýra Þórlindur Kjartansson skrifar 4. maí 2018 07:00 Þegar verkfræðingarnir og uppfinningafólkið í Kísildalnum í Kaliforníu fá snjalla hugmynd þá þarf gjarnan að byrja á því að afla fjármagns. Fjárfestingarfyrirtækin fá tugi og hundruð kynninga á hverjum degi. Flestar þeirra lenda beint í ruslinu, en þær allra bestu eru grannskoðaðar eftir öllum kúnstarinnar reglum. Hvert einasta smáatriði er gaumgæft og gagnrýnt, og stór hópur greindra og gáfaðra sérfræðinga liggur yfir hugmyndunum vikum og mánuðum saman áður en tekin er ákvörðun um hvort styðja eigi frumkvöðlana. Um leið og einn nafntogaður fjárfestingarsjóður hefur samþykkt að fjárfesta í verkefni eða fyrirtæki þá má segja að allar dyr uppljúkist skyndilega. Frægustu fjárfestarnir búa yfir slíku segulmagni að um leið og einn þeirra ákveður að „veðja á“ hugmynd og frumkvöðul, þá raða allir hinir sér upp í biðröð til þess að dæla sínu eigin fjármagni í sama farveg.Djúsí hugmynd Þetta fattaði Doug Evans. Evans hafði lengi verið mikill áhugamaður um ávaxtasafa. Svo mikill að hann stofnaði fyrir nokkrum árum fyrirtæki sem framleiddi hinn fullkomna ávaxtasafa. Djúsinn gerði hann úr 100% lífrænum efnum; það gat ekki verið öðruvísi því Doug finnur það strax á bragðinu ef svo mikið sem ein ólífræn appelsínuarða villist ofan í safann hans. Hann er líka veganisti og gengur um í hampklæðnaði. Og svo er hann hugsjónamaður sem vildi helst ekki græða á hugsjónastarfinu þannig að hann missti fljótlega stjórn á rekstrinum og lenti í slíkum vandræðum að hann þurfti að selja reksturinn á slikk. En Doug var ekki af baki dottinn. Hann var með hugmynd—og hugmyndin var Juicero; nettengd djúsvél sem framkallaði svo mikinn þrýsting að það hefði verið hægt að pakka þýskum fólksbíl í frumeindir sínar ef hann kæmist inn í vélina. Þannig—og aðeins þannig—var hægt að framkalla í neysluhæfu formi hinn fullkomna ávaxtadjús. Kaliforníudraumur Doug flutti til Kaliforníu og settist að í verslunarmiðstöð á Sand Hill Road, þar sem frægustu fjárfestingarsjóðirnir eru með skrifstofur. Þar predikaði hann boðskap sinn og það þurfti bara einn að bíta á agnið. Og þvílíkur stórlax sem beit. Einn meðeigandi Kleiner Perkins Caulfield & Byers tók að trúa á djúsinn og þambaði hugmyndina hráa eins og lífrænan granateplasafa. Og fyrst hugmyndin var nógu góð fyrir Kleiner Perkins þá hlaut hún að vera nógu góð fyrir aðra fjárfesta í hverfinu. Hver heilvita maður hlaut að sjá tækifærið—allir hlutu að vera sammála um það. Fyrst voru settar 16,5 milljónir dala í áframhaldandi þróun á hugmyndinni og vörunni. Það dugði skammt því nokkrum misserum seinna dældu hinir þolinmóðu og djúsþyrstu fjárfestar 70 milljón dölum til viðbótar ofan í blandarann. Og eftir því sem hugmyndin át meiri peninga, þeim mun sannfærðari urðu fjármálamennirnir. Tækifærið var of gott til að láta það líða fyrir fjárskort þannig að þeir nurluðu saman 28 milljónum til viðbótar. Í þetta ævintýri fóru sem sagt meira en 11 milljarðar íslenskra króna. Flókinn djús Og enginn bilaði í trúnni, þótt sumir hafi kannski bilast í henni. Allir þessir peningar voru notaðir til þess að smíða það sem hlýtur að vera háþróaðasta heimilistæki veraldarsögunnar. Samkvæmt lýsingum framleiðandans er djúsvélin gerð úr þvílíkum hágæðaefnum að ætla mætti að þeim væri ætlað að standast álag geimferðar frekar en djúsgerðar. Einn fjárfestirinn, sem hafði líka fjárfest í sjálfkeyrandi bílum sagði við New York Times að Juicero væri flóknasta fyrirbæri sem hann hefði komist í tæri við. Djúsinn sjálfur var bara toppurinn á ísjakanum. Tilgangur vélarinnar er að kreista sérstaka ávaxtapoka sem innihéldu listilega niðurskorna lífræna hágæðaávexti—en til þess að ná réttu bragði og áferð þurfti vélin að framkalla gríðarlegan þrýsting. Og ekki nóg með það. Innan í vélinni er nettengdur strikamerkjalesari sem sendir skilaboð á miðlægan gagnagrunn og kemur í veg fyrir að útrunnir eða skemmdir djúspokar verði kreistir í safann. Og til þess að vernda hagsmuni djúsdrykkjumannsins býr Juicero yfir þeim bráðnauðsynlega öryggisventli að ómögulegt er að kveikja á vélinni ef internetið á heimilinu liggur niðri. Þvílík þægindi. Tilgangslausa tækniundrið Og verðið. Maður minn, minnstu ekki á það. Hvað værir þú, lesandi góður, tilbúinn til þess að borga fyrir nettengt tæki sem kreistir lífrænan djús ofan í glas með þrýstingi sem gæti framkallað demant úr kolamola og tryggir þar að auki að djúsinn sé aldrei súr? 700 þúsund? Milljón? Tvær? Nei—ekki aldeilis. Juicero var sett á markað fyrir skitna 699 Bandaríkjadali—ríflega sjötíu þúsund íslenskar krónur. En svo komust blaðamenn í málið og einn þeirra álpaðist til þess að prófa að kreista djúspokann með höndunum í staðinn fyrir að setja hann ofan í djúsvélina dýru—og í ljós kom að meiri kraftur var í vélritunarputtum blaðamannsins heldur en hinu flókna og kraftmikla heimilistæki. Eftir það sannfærðust allir umsvifalaust um að Juicero hafi alls ekki verið frábær hugmynd heldur einmitt alveg ömurleg, eins og hver heilvita maður hlaut að hafa séð strax í upphafi. Og allir voru sammála um það. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birtist í Fréttablaðinu Þórlindur Kjartansson Mest lesið Dauði vefsíðunnar eins og við þekkjum hana Kristján Már Hauksson Skoðun Húsnæði fyrir fólk, ekki fjárfesta Gísli Rafn Ólafsson Skoðun Loftslag eða lífskjör: bæði betra Björn Brynjúlfur Björnsson Skoðun Ísland: Landið sem unga fólkið flykkist til Kristófer Már Maronsson Skoðun Um bókun 35, EES samninginn, Evrópusambandið og Bretland Jón Frímann Jónsson Skoðun Íslenski skorturinn Björg Eva Erlendsdóttir Skoðun Það á ekki að vera dekur að geta sótt sér sálfræðiþjónustu Ólafía Sigurjónsdóttir Skoðun Ísland: Landið sem unga fólkið flýr Einar Jóhannes Guðnason Skoðun Hver er ábyrgð Icelandair? Sævar Þór Jónsson Skoðun Er lýðræðislegt að senda vopn til Úkraínu? Hildur Þórðardóttir Skoðun Skoðun Skoðun Er lýðræðislegt að senda vopn til Úkraínu? Hildur Þórðardóttir skrifar Skoðun Það á ekki að vera dekur að geta sótt sér sálfræðiþjónustu Ólafía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Um bókun 35, EES samninginn, Evrópusambandið og Bretland Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Húsnæði fyrir fólk, ekki fjárfesta Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Dauði vefsíðunnar eins og við þekkjum hana Kristján Már Hauksson skrifar Skoðun Loftslag eða lífskjör: bæði betra Björn Brynjúlfur Björnsson skrifar Skoðun Virkjum lýðræðið Jódís Skúladóttir skrifar Skoðun Ráðstefna um þjóðarátak í húsnæðismálum Ámundi Loftsson skrifar Skoðun Íslenski skorturinn Björg Eva Erlendsdóttir skrifar Skoðun Ofhugsanir: orsök & afleiðing Sara Pálsdóttir skrifar Skoðun Ísland: Landið sem unga fólkið flykkist til Kristófer Már Maronsson skrifar Skoðun Öldrunarþjónustan – tækifæri og áskoranir Sandra B. Franks skrifar Skoðun ChatGPT um íslenska húsnæðismarkaðinn Yngvi Ómar Sighvatsson skrifar Skoðun Milljónir úr launaumslögum til vopnakaupa Ástþór Magnússon skrifar Skoðun Í orði en ekki á borði - stuðningur Íslands við Úkraínu Erlingur Erlingsson skrifar Skoðun Hvað lærum við af hinum sem er ósammála? Samtal um loftslagsmál Haukur Logi Jóhannsson skrifar Skoðun Fatlað fólk á Íslandi Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Tölum um það sem er í boði fyrir ungt fólk Bjarney Rún Haraldsdóttir,Eva Rós Ólafsdóttir skrifar Skoðun Hver er ábyrgð Icelandair? Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Gervigreindin og atvinnulífið Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? - Seinni hluti Magnea Marinósdóttir skrifar Skoðun Það sem við vökvum, það vex: Taktu stjórn á algóritma samfélagsmiðla og huga þínum Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Almenningssamgöngur á höfuðborgarsvæðinu - Samanburður við nágrannalöndin Þórarinn Hjaltason skrifar Skoðun Eins og þú kallar í skóginn….. – við þurfum að þora að ræða viðkvæmu málin Björn Bjarki Þorsteinsson,Unnur Valborg Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Hinn stóri pakki ósýnilegrar reynslu Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun GOGG, GOGG, GOGG og aftur GOGG Guðrún Njálsdóttir skrifar Skoðun Eru sumir íslenskir stjórnmálamenn að bergmála áróður Kremlar? Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Beðið eftir orkumálaráðherra Eggert Valur Guðmundsson,Gunnar Aron Ólason skrifar Skoðun Ísland: Landið sem unga fólkið flýr Einar Jóhannes Guðnason skrifar Skoðun „Við verðum að fylgja lögum“ Hópur listafólks skrifar Sjá meira
Þegar verkfræðingarnir og uppfinningafólkið í Kísildalnum í Kaliforníu fá snjalla hugmynd þá þarf gjarnan að byrja á því að afla fjármagns. Fjárfestingarfyrirtækin fá tugi og hundruð kynninga á hverjum degi. Flestar þeirra lenda beint í ruslinu, en þær allra bestu eru grannskoðaðar eftir öllum kúnstarinnar reglum. Hvert einasta smáatriði er gaumgæft og gagnrýnt, og stór hópur greindra og gáfaðra sérfræðinga liggur yfir hugmyndunum vikum og mánuðum saman áður en tekin er ákvörðun um hvort styðja eigi frumkvöðlana. Um leið og einn nafntogaður fjárfestingarsjóður hefur samþykkt að fjárfesta í verkefni eða fyrirtæki þá má segja að allar dyr uppljúkist skyndilega. Frægustu fjárfestarnir búa yfir slíku segulmagni að um leið og einn þeirra ákveður að „veðja á“ hugmynd og frumkvöðul, þá raða allir hinir sér upp í biðröð til þess að dæla sínu eigin fjármagni í sama farveg.Djúsí hugmynd Þetta fattaði Doug Evans. Evans hafði lengi verið mikill áhugamaður um ávaxtasafa. Svo mikill að hann stofnaði fyrir nokkrum árum fyrirtæki sem framleiddi hinn fullkomna ávaxtasafa. Djúsinn gerði hann úr 100% lífrænum efnum; það gat ekki verið öðruvísi því Doug finnur það strax á bragðinu ef svo mikið sem ein ólífræn appelsínuarða villist ofan í safann hans. Hann er líka veganisti og gengur um í hampklæðnaði. Og svo er hann hugsjónamaður sem vildi helst ekki græða á hugsjónastarfinu þannig að hann missti fljótlega stjórn á rekstrinum og lenti í slíkum vandræðum að hann þurfti að selja reksturinn á slikk. En Doug var ekki af baki dottinn. Hann var með hugmynd—og hugmyndin var Juicero; nettengd djúsvél sem framkallaði svo mikinn þrýsting að það hefði verið hægt að pakka þýskum fólksbíl í frumeindir sínar ef hann kæmist inn í vélina. Þannig—og aðeins þannig—var hægt að framkalla í neysluhæfu formi hinn fullkomna ávaxtadjús. Kaliforníudraumur Doug flutti til Kaliforníu og settist að í verslunarmiðstöð á Sand Hill Road, þar sem frægustu fjárfestingarsjóðirnir eru með skrifstofur. Þar predikaði hann boðskap sinn og það þurfti bara einn að bíta á agnið. Og þvílíkur stórlax sem beit. Einn meðeigandi Kleiner Perkins Caulfield & Byers tók að trúa á djúsinn og þambaði hugmyndina hráa eins og lífrænan granateplasafa. Og fyrst hugmyndin var nógu góð fyrir Kleiner Perkins þá hlaut hún að vera nógu góð fyrir aðra fjárfesta í hverfinu. Hver heilvita maður hlaut að sjá tækifærið—allir hlutu að vera sammála um það. Fyrst voru settar 16,5 milljónir dala í áframhaldandi þróun á hugmyndinni og vörunni. Það dugði skammt því nokkrum misserum seinna dældu hinir þolinmóðu og djúsþyrstu fjárfestar 70 milljón dölum til viðbótar ofan í blandarann. Og eftir því sem hugmyndin át meiri peninga, þeim mun sannfærðari urðu fjármálamennirnir. Tækifærið var of gott til að láta það líða fyrir fjárskort þannig að þeir nurluðu saman 28 milljónum til viðbótar. Í þetta ævintýri fóru sem sagt meira en 11 milljarðar íslenskra króna. Flókinn djús Og enginn bilaði í trúnni, þótt sumir hafi kannski bilast í henni. Allir þessir peningar voru notaðir til þess að smíða það sem hlýtur að vera háþróaðasta heimilistæki veraldarsögunnar. Samkvæmt lýsingum framleiðandans er djúsvélin gerð úr þvílíkum hágæðaefnum að ætla mætti að þeim væri ætlað að standast álag geimferðar frekar en djúsgerðar. Einn fjárfestirinn, sem hafði líka fjárfest í sjálfkeyrandi bílum sagði við New York Times að Juicero væri flóknasta fyrirbæri sem hann hefði komist í tæri við. Djúsinn sjálfur var bara toppurinn á ísjakanum. Tilgangur vélarinnar er að kreista sérstaka ávaxtapoka sem innihéldu listilega niðurskorna lífræna hágæðaávexti—en til þess að ná réttu bragði og áferð þurfti vélin að framkalla gríðarlegan þrýsting. Og ekki nóg með það. Innan í vélinni er nettengdur strikamerkjalesari sem sendir skilaboð á miðlægan gagnagrunn og kemur í veg fyrir að útrunnir eða skemmdir djúspokar verði kreistir í safann. Og til þess að vernda hagsmuni djúsdrykkjumannsins býr Juicero yfir þeim bráðnauðsynlega öryggisventli að ómögulegt er að kveikja á vélinni ef internetið á heimilinu liggur niðri. Þvílík þægindi. Tilgangslausa tækniundrið Og verðið. Maður minn, minnstu ekki á það. Hvað værir þú, lesandi góður, tilbúinn til þess að borga fyrir nettengt tæki sem kreistir lífrænan djús ofan í glas með þrýstingi sem gæti framkallað demant úr kolamola og tryggir þar að auki að djúsinn sé aldrei súr? 700 þúsund? Milljón? Tvær? Nei—ekki aldeilis. Juicero var sett á markað fyrir skitna 699 Bandaríkjadali—ríflega sjötíu þúsund íslenskar krónur. En svo komust blaðamenn í málið og einn þeirra álpaðist til þess að prófa að kreista djúspokann með höndunum í staðinn fyrir að setja hann ofan í djúsvélina dýru—og í ljós kom að meiri kraftur var í vélritunarputtum blaðamannsins heldur en hinu flókna og kraftmikla heimilistæki. Eftir það sannfærðust allir umsvifalaust um að Juicero hafi alls ekki verið frábær hugmynd heldur einmitt alveg ömurleg, eins og hver heilvita maður hlaut að hafa séð strax í upphafi. Og allir voru sammála um það.
Skoðun Hvað lærum við af hinum sem er ósammála? Samtal um loftslagsmál Haukur Logi Jóhannsson skrifar
Skoðun Tölum um það sem er í boði fyrir ungt fólk Bjarney Rún Haraldsdóttir,Eva Rós Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? - Seinni hluti Magnea Marinósdóttir skrifar
Skoðun Það sem við vökvum, það vex: Taktu stjórn á algóritma samfélagsmiðla og huga þínum Steindór Þórarinsson skrifar
Skoðun Almenningssamgöngur á höfuðborgarsvæðinu - Samanburður við nágrannalöndin Þórarinn Hjaltason skrifar
Skoðun Eins og þú kallar í skóginn….. – við þurfum að þora að ræða viðkvæmu málin Björn Bjarki Þorsteinsson,Unnur Valborg Hilmarsdóttir skrifar
Skoðun Eru sumir íslenskir stjórnmálamenn að bergmála áróður Kremlar? Guðni Freyr Öfjörð skrifar