Þarf að verja íslenskar jólahefðir? Siggeir Fannar Ævarsson skrifar 18. desember 2019 14:30 Í gær varð ég þess heiðurs aðnjótandi að fá inn um lúguna hjá mér Jólablað Miðflokksins í Suðurkjördæmi. Fremst í blaðið skrifa þingmennirnir Birgir Þórarinsson og Sigmundur Davíð Gunnlaugsson hvor sinn pistilinn, sem báðir taka algjörlega út fyrir allan þjófabálk í rangfærslum, mýtum og uppgerðarrökum. Þeir félagar gera sitt besta til að halda lífi í flökkusögum sem kristnir íhaldsmenn taka mjög nærri sér, en eiga sér engar stoðir í raunveruleikanum þegar betur er að gáð. Grein Sigmundar heitir hinu hetjulega nafni „Verjum íslenskar jólahefðir“, en gæti rétt eins hafa birst á Fox á ensku undir heitinu „The War on Christmas“. – Báðar þessar greinar eru einhverskonar endurómur af þessum áróðri Fox, um hið uppskáldaða stríð gegn jólunum, sem fer hvergi fram nema í hausnum á ofurviðkvæmum íhaldsmönnum. Báðir gera þeir félagar frídaga um jól að umtalsefni. Birgir spyr „hvenær verði farið að fetta fingur út í helgidagahald“, sem ég get svarað auðveldlega – aldrei. „Verður það jafn sjálfsagt að við fáum frí á kristnum helgidögum og verið hefur?“ – Já, enda eru þessir frídagar lögbundnir og í kjarasamningum, og getum við þakkað baráttu verkalýðsfélaganna fyrir það. Það er enginn sem berst fyrir því að þessir frídagar verði afnumdir eða þeim fækkað, það er bara ímyndun eða vísvitandi fyrirsláttur til að afvegaleiða umræðuna. Stefnan í þjóðfélaginu í dag er frekar að fjölga frídögum heldur en hitt. Birgir harmar mjög að Gídeonfélagið hafi ekki lengur óheftan aðgang að skólabörnum á skólatíma. Persónulega finnst mér það afar vafasamt að félög sem stunda trúboð hafi nokkurn aðgang að skólum og skólabörnum. Kristnir foreldrar geta alveg örugglega fengið Nýja testamentið frá Gídeonfélaginu ef þeir óska eftir því, utan skólatíma. Þá segir Birgir einnig að kristnifræði hafi verið bönnuð í skólum, sem er helber þvæla og útúrsnúningur. Kristnifræði er vissulega (og eðlilega) ekki lengur kennt sem sérstakt fag, en er ennþá lykilpartur af því sem nú heitir trúarbragðafræði. Þetta er svona eins og að segja að Íslandssaga hafi verið bönnuð í framhaldsskólum þegar Saga 103 varð til. Jafnframt segir í 1. málsgrein grunnskólalaga að starfshættir grunnskóla skuli mótast af kristinni arfleifð íslenskrar menningar. Það er því óhætt að fullyrða að staða kristninnar sé sterk í íslensku skólasamfélagi enn þann dag í dag. Sigmundur segir það „sérstakt áhyggjuefni að á undanförnum árum hafi verið leitast við að þrengja að hefðum og jafnvel grundvelli jólahalds á Íslandi og víðar.“ – Ég játa að ég skil varla hvað þetta þýðir. Ég veit ekki betur en flestar ef ekki allar íslenskar jólahefðir lifi góðu lífi. Má þar nefna: jólatré, jólahlaðborð, skötuveislur, hamborgarhrygg, hangikjöt, laufabrauð, jólasveina, og auðvitað sá ágæti siður að óska fólki gleðilegra jóla og farsæls komandi árs. Jólahefðirnar okkar eru ekki í neinni hættu, þó svo að einhverjar taki breytingum í takt við tímann, eins og hefðir hafa alltaf gert. En hver og einn þarf líka að fá að móta sínar jólahefðir, þó svo að jólin mín í ár sé um það bil 90% eins og þau voru þegar ég var barn fyrir 30 árum. Jólatréð stendur í stofunni hér fyrir framan mig og á því hanga m.a. englar og annað kristilegt skraut. Ætli stærsta breytingin sé ekki sú að ég er löngu hættur að sækja messu á jólum og svo er ég að vísu hættur að senda jólakort, það tók bara of mikinn tíma í desemberstressinu! Einnig fullyrðir Sigmundur að jólahaldi hafi að verulegu leyti verið úthýst úr sumum af mikilvægustu stofnunum samfélagsins. Kirkjuheimsóknir séu nú bannaðar, sem og litlu jólin og jólaleikrit. Allt er þetta rakin vitleysa og bull. Vissulega hafa verið settar reglur um samskipti trúfélaga og skóla, en ekkert hefur verið bannað. Stærsta breytingin er sennilega sú að mælst er til þess að kirkjuferðirnar séu fræðandi og á forsendum skólanna, en ekki trúboð af hendi kirkjunnar. Helgileikrit eru enn á dagskrá í fjölmörgum skólum, og ég fullyrði að hvergi hafi litlu jólunum verið úthýst úr skólastarfi, enda engin ástæða til. Kristnir hafa nefnilega engan einkarétt á jólunum, og því síður þeim litlu. Það er afskaplega eðlileg þróun að jólahald í skólum breytist og þróist eftir því sem samfélagið okkar breytist. Stór hluti þjóðarinnar tilheyrir ekki lengur kristnum trúfélögum, og það er ekkert nema bæði sjálfsagt og eðlilegt að tekið sé tillit til lífsskoðana allra Íslendinga þegar kemur að jólunum, en ekki bara sumra. Miðflokkurinn hefur endanlega stimplað sig inn sem þjóðernissinnaður (við á móti hinum) kristinn íhaldsflokkur. Það þarf svo sem ekkert að koma á óvart, það liggja mörg atkvæði á því pólítíska rófi. En það er alveg ljóst að hin íslensku jól eru ekki í neinni hættu, og Miðflokksmenn geta óhræddir haldið í sínar hefðir, meðan sum okkar sköpum okkar eigin. Höfundur er jólabarn og jafnframt framkvæmdstjóri Siðmenntar, félags siðrænna húmanista á Íslandi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Jól Siggeir F. Ævarsson Trúmál Mest lesið Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson Skoðun Þjóð sem lætur kyrrt liggja? Magnús Árni Skjöld Magnússon Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun Umbætur í innkaupum hins opinbera á upplýsingatækni Lilja Björk Guðmundsdóttir Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun Losar Alþingi um leyfisveitinga-flækjuna? Katrín Helga Hallgrímsdóttir Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun Örvæntingafullir endó-sjúklingar Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Óður til Sigga sjéní Ingvi Þór Georgsson Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir Skoðun Skoðun Skoðun Átti ekki að klára dæmið í geðheilbrigðismálum? Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar Skoðun Óður til Sigga sjéní Ingvi Þór Georgsson skrifar Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson skrifar Skoðun Örvæntingafullir endó-sjúklingar Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Þjóð sem lætur kyrrt liggja? Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Umbætur í innkaupum hins opinbera á upplýsingatækni Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Losar Alþingi um leyfisveitinga-flækjuna? Katrín Helga Hallgrímsdóttir skrifar Skoðun Dómsdagur nálgast! Hólmgeir Baldursson skrifar Skoðun Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson skrifar Skoðun Ég og Parkinson – leitin að greiningu og leiðin til betra lífs Guðrún Einarsdóttir skrifar Skoðun Hvers vegna borga foreldrar í Kópavogi mest? Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson skrifar Skoðun Aðgengi er lykill að sjálfstæði, þátttöku og virkni Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon skrifar Skoðun Þetta unga fólk getur bara haldið kjafti Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Kveðjum sjálfhverfa og fyrirsjáanlega manninn Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Hefur ekki náð sér á strik síðan Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? IV. Faglegt mat og ósvaraðar spurningar Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Skipulögð glæpastarfsemi er ógn við samfélagið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Við erum 40 árum á eftir Einar Sverrisson skrifar Skoðun Þétting á 27. brautinni Friðjón R. Friðjónsson skrifar Skoðun Þá verður gott að búa á Íslandi Bjarni Karlsson,Jóna Hrönn Bolladóttir skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? III: Tækifæri fyrir löggjafann Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Þingmaður til sölu – bátur fylgir með Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Þeir vökulu og tungumálið sem stjórntæki Jóhanna Jakobsdóttir skrifar Sjá meira
Í gær varð ég þess heiðurs aðnjótandi að fá inn um lúguna hjá mér Jólablað Miðflokksins í Suðurkjördæmi. Fremst í blaðið skrifa þingmennirnir Birgir Þórarinsson og Sigmundur Davíð Gunnlaugsson hvor sinn pistilinn, sem báðir taka algjörlega út fyrir allan þjófabálk í rangfærslum, mýtum og uppgerðarrökum. Þeir félagar gera sitt besta til að halda lífi í flökkusögum sem kristnir íhaldsmenn taka mjög nærri sér, en eiga sér engar stoðir í raunveruleikanum þegar betur er að gáð. Grein Sigmundar heitir hinu hetjulega nafni „Verjum íslenskar jólahefðir“, en gæti rétt eins hafa birst á Fox á ensku undir heitinu „The War on Christmas“. – Báðar þessar greinar eru einhverskonar endurómur af þessum áróðri Fox, um hið uppskáldaða stríð gegn jólunum, sem fer hvergi fram nema í hausnum á ofurviðkvæmum íhaldsmönnum. Báðir gera þeir félagar frídaga um jól að umtalsefni. Birgir spyr „hvenær verði farið að fetta fingur út í helgidagahald“, sem ég get svarað auðveldlega – aldrei. „Verður það jafn sjálfsagt að við fáum frí á kristnum helgidögum og verið hefur?“ – Já, enda eru þessir frídagar lögbundnir og í kjarasamningum, og getum við þakkað baráttu verkalýðsfélaganna fyrir það. Það er enginn sem berst fyrir því að þessir frídagar verði afnumdir eða þeim fækkað, það er bara ímyndun eða vísvitandi fyrirsláttur til að afvegaleiða umræðuna. Stefnan í þjóðfélaginu í dag er frekar að fjölga frídögum heldur en hitt. Birgir harmar mjög að Gídeonfélagið hafi ekki lengur óheftan aðgang að skólabörnum á skólatíma. Persónulega finnst mér það afar vafasamt að félög sem stunda trúboð hafi nokkurn aðgang að skólum og skólabörnum. Kristnir foreldrar geta alveg örugglega fengið Nýja testamentið frá Gídeonfélaginu ef þeir óska eftir því, utan skólatíma. Þá segir Birgir einnig að kristnifræði hafi verið bönnuð í skólum, sem er helber þvæla og útúrsnúningur. Kristnifræði er vissulega (og eðlilega) ekki lengur kennt sem sérstakt fag, en er ennþá lykilpartur af því sem nú heitir trúarbragðafræði. Þetta er svona eins og að segja að Íslandssaga hafi verið bönnuð í framhaldsskólum þegar Saga 103 varð til. Jafnframt segir í 1. málsgrein grunnskólalaga að starfshættir grunnskóla skuli mótast af kristinni arfleifð íslenskrar menningar. Það er því óhætt að fullyrða að staða kristninnar sé sterk í íslensku skólasamfélagi enn þann dag í dag. Sigmundur segir það „sérstakt áhyggjuefni að á undanförnum árum hafi verið leitast við að þrengja að hefðum og jafnvel grundvelli jólahalds á Íslandi og víðar.“ – Ég játa að ég skil varla hvað þetta þýðir. Ég veit ekki betur en flestar ef ekki allar íslenskar jólahefðir lifi góðu lífi. Má þar nefna: jólatré, jólahlaðborð, skötuveislur, hamborgarhrygg, hangikjöt, laufabrauð, jólasveina, og auðvitað sá ágæti siður að óska fólki gleðilegra jóla og farsæls komandi árs. Jólahefðirnar okkar eru ekki í neinni hættu, þó svo að einhverjar taki breytingum í takt við tímann, eins og hefðir hafa alltaf gert. En hver og einn þarf líka að fá að móta sínar jólahefðir, þó svo að jólin mín í ár sé um það bil 90% eins og þau voru þegar ég var barn fyrir 30 árum. Jólatréð stendur í stofunni hér fyrir framan mig og á því hanga m.a. englar og annað kristilegt skraut. Ætli stærsta breytingin sé ekki sú að ég er löngu hættur að sækja messu á jólum og svo er ég að vísu hættur að senda jólakort, það tók bara of mikinn tíma í desemberstressinu! Einnig fullyrðir Sigmundur að jólahaldi hafi að verulegu leyti verið úthýst úr sumum af mikilvægustu stofnunum samfélagsins. Kirkjuheimsóknir séu nú bannaðar, sem og litlu jólin og jólaleikrit. Allt er þetta rakin vitleysa og bull. Vissulega hafa verið settar reglur um samskipti trúfélaga og skóla, en ekkert hefur verið bannað. Stærsta breytingin er sennilega sú að mælst er til þess að kirkjuferðirnar séu fræðandi og á forsendum skólanna, en ekki trúboð af hendi kirkjunnar. Helgileikrit eru enn á dagskrá í fjölmörgum skólum, og ég fullyrði að hvergi hafi litlu jólunum verið úthýst úr skólastarfi, enda engin ástæða til. Kristnir hafa nefnilega engan einkarétt á jólunum, og því síður þeim litlu. Það er afskaplega eðlileg þróun að jólahald í skólum breytist og þróist eftir því sem samfélagið okkar breytist. Stór hluti þjóðarinnar tilheyrir ekki lengur kristnum trúfélögum, og það er ekkert nema bæði sjálfsagt og eðlilegt að tekið sé tillit til lífsskoðana allra Íslendinga þegar kemur að jólunum, en ekki bara sumra. Miðflokkurinn hefur endanlega stimplað sig inn sem þjóðernissinnaður (við á móti hinum) kristinn íhaldsflokkur. Það þarf svo sem ekkert að koma á óvart, það liggja mörg atkvæði á því pólítíska rófi. En það er alveg ljóst að hin íslensku jól eru ekki í neinni hættu, og Miðflokksmenn geta óhræddir haldið í sínar hefðir, meðan sum okkar sköpum okkar eigin. Höfundur er jólabarn og jafnframt framkvæmdstjóri Siðmenntar, félags siðrænna húmanista á Íslandi.
Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun
Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun
Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun
Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar
Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar
Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar
Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson skrifar
Skoðun Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson skrifar
Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson skrifar
Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon skrifar
Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun
Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun
Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun