Stúdentaráð Háskóla Íslands, Háskóli Íslands og Félagsstofnun Stúdenta settu á fót tíu milljóna króna stuðningssjóð í byrjun sumars til að bregðast við bágri stöðu stúdenta við skólann sem búsettir eru á Stúdentagörðum og eru í miklum greiðsluvanda. Að sögn forseta Stúdentaráðs brást Háskólinn við áhyggjum stúdenta með því að ráðstafa fjármagni í sjóðinn.
Rektor Háskóla Íslands staðfestir í samtali við fréttastofu að tíu milljónir króna hafi runnið í sjóðinn frá háskólanum. „Það var samþykkt í háskólaráði að gera þetta þannig að það koma fimm milljónir króna úr fjárveitingu háskólans og fimm milljónir króna úr háskólasjóði sem rektor sér um. Niðurstaðan var að gera þetta þannig. En þetta var neyðarráðstöfun og við hreinlega þurftum að bregðast við því sumir áttu alveg gríðarlega erfitt,“ segir Jón Atli Benediktsson, rektor Háskóla Íslands.
Sjóðurinn var sérstaklega settur á fót fyrir þá stúdenta sem eru með leigusamninga á uppsagnarfresti á Stúdentagörðum og eru í miklum greiðsluvanda. Í fyrstu umferð gátu þeir stúdentar sótt um styrk sem voru komnir í vanskil með leigusamninga á uppsagnarfresti á Stúdentagörðunum.
Í annarri umferð, eftir eindaga í júlí mánuði, gátu þeir stúdentar sem höfðu ekki getað greitt leigu fyrir apríl til júlí mánuði og því í miklum greiðsluvanda, sótt um styrk.
„Við bara hreinlega þurftum að bregðast við“
Að sögn Jóns Atla var farið vandlega yfir stöðuna sem blasti við mörgum stúdentum og fljótt hafi komið í ljós hve alvarleg staðan væri. „Það kom mjög fljótt fram að nemendur sem voru á Stúdentagörðum voru hreinlega bara fastir það, gátu ekki komist úr landi eða áttu í ýmsum erfiðleikum vegna fjárskorts, þeir áttu bara mjög erfitt og við vorum að velta því fyrir okkur hvernig við gætum stutt þau. Þetta er tiltölulega flókið verkefni en þegar við fórum að greiða úr öllu þá kom sú niðurstaða fram, og þetta var rætt í háskólaráði, að háskólinn myndi styðja FS til að stofna sjóð sem gæti hjálpað þessum nemendum.“
Honum sjálfum hafi borist erindi frá stúdentum sem áttu í erfiðleikum og ljóst hafi verið að það þyrfti að bregðast við. „Við bara hreinlega þurftum að bregðast við þessu og við lítum nú á Háskóla Íslands sem samfélag og við reynum að gera allt hvað við getum til að hjálpa þeim sem eiga erfitt og sumir hafa bara verið fastir hérna, voru í það minnsta fastir í tíma, komust ekki úr landi og það þurfti hreinlega bara að bregðast við.“
Isabel Alejandra Díaz, forseti Stúdentaráðs, segir í samtali við fréttastofu að ljóst hafi verið orðið í lok mars að staða stúdenta á vinnumarkaði væri einstaklega slæm, margir yrðu atvinnulausir og ekkert öryggisnet stæði þeim til boða sem yrðu tekjulausir, enda gætu stúdentar ekki sótt um atvinnuleysisbætur.
Fjöldi nemenda hafi leitað á skrifstofu SHÍ og hafi þá orðið ljóst að staða erlendra nema við skólann yrði sérstaklega erfið, sem og þeirra nemenda sem búa á stúdentagörðum, en erlendir nemendur hafa aðeins takmarkað starfsleyfi hér á landi. Þáverandi forseti Stúdentaráðs, Jóna Þórey Pétursdóttir, og alþjóðafulltrúi, Kolfinna Tómasdóttir, tóku þá höndum saman og unnu með skólayfirvöldum og FS að lausn með það að markmiði að koma til móts við fjárhagsvanda stúdenta.
„Það var þannig að það blasti við að aðstæðurnar yrðu mjög erfiðar fyrir stúdenta þegar Covid brestur á. Þáverandi skrifstofa sá að aðstæðurnar yrðu einkum erfiðar fyrir alþjóðlega nemendur sem eiga kannski ekkert bakland hér og eru til dæmis á Stúdentagörðunum og mega bara vinna 15 klukkutíma á viku,“ segir Isabel.
„Þetta var alveg fólk sem hafði þá kannski verið í vinnu og var að missa vinnuna þarna eins og allir aðrir og myndu eiga erfitt með að fá vinnu yfir sumartímann og svo framvegis. Þá fór skrifstofan að leita lausna fyrir, meðal annars, þennan hóp.“
„Ótrúlega þakklát að háskólinn hafi brugðist við“
Stúdentaráð hafi verið í góðum samskiptum við bæði Félagsstofnun Stúdenta og Háskóla Íslands varðandi málið og í júní hafi háskólinn brugðist við beiðninni um að koma til móts við fjárhagsvanda stúdenta með því að ráðstafa fjármagni í sérstakan sjóð.
„Þetta var sjóður sem átti að ná til stúdenta á Stúdentagörðunum sem voru í fjárhagsvanda sökum Covid svo að þeir þyrftu ekki að flytja af görðunum, því margt af þessu fólki er auðvitað stúdentar sem eru að halda áfram í náminu og þá er það rosalega gott fyrir þau að geta haldið sig við íbúðirnar sem þau eru þegar í,“ segir Isabel. „Þetta er mjög gott samstarf milli okkar allra, Stúdentaráðs, Háskóla Íslands og Félagsstofnunar Stúdenta sem gerir þetta að veruleika og við erum auðvitað ótrúlega þakklát að háskólinn hafi brugðist svona við.“
„Stúdentar eiga auðvitað ekki rétt á atvinnuleysisbótum sem er ein helsta krafa okkar og þeim sem urðu atvinnulausir stóðu engin fjárhagsúrræði til boða. Þetta var ótrúlega stórt skref í rauninni til móts við stúdenta og við erum þakklát líka að háskólinn hafi hlustað. Þegar við báðum hann um aðstoð þá hafi hann hlustað og komið til móts við okkur sem var ótrúlega mikilvægt.“
„Við verðum náttúrulega bara að hugsa um þá sem eiga erfitt og hugsa til þess að þeir geti menntað sig áfram. Svo verður bara að fara yfir málin ef þetta heldur áfram,“ segir Jón Atli.
Sjóðnum er ætlað að starfa yfir sumarið, frá maí og út ágúst. Isabel segir þó koma í ljós á næstunni hvort hann verði starfræktur áfram en nýjustu vendingar í kórónuveirufaraldrinum hér á landi muni kannski hafa áhrif á starfslengd sjóðsins.
„Þetta var hugsað fyrir sumarið og það er planið núna og við erum búin með fyrsta fasann sem var fyrir fólk sem var á uppsagnarfresti og í vanskilum. Núna í ágúst erum við að skoða næstu skref og þá næsta fasa. Það er það sem við vitum núna en þetta hefur alltaf verið hugsað fyrir sumarið enda vorum við að tala um það að stúdentar myndu hafa það erfitt yfir sumartímann. En eins og allir aðrir í samfélaginu vonuðumst við til að allt myndi komast í eðlilegt horf um haustið en það eru aftur breyttar aðstæður og auðvitað erum við að fara að aðlagast þeim og gerum það í samstarfi við háskólann og Félagsstofnun stúdenta áfram. Við verðum bara að sjá hver næstu skref eru,“ segir Isabel.
Segir enn þörf á að yfirvöld komi til móts við stúdenta
Isabel segir þó mikla þörf á að yfirvöld komi til móts við stúdenta en stúdentar eru ekki í hópi þeirra sem fá atvinnuleysisbætur. Stúdentaráð mun halda áfram að berjast fyrir því að stúdentar fái atvinnuleysisbætur.
„Stúdentaráð er búið að samþykkja að halda áfram að krefjast atvinnuleysisbóta fyrir stúdenta og við höfum einmitt talað um að það verði gert í námshléum eins og var til ársins 2010. Það er til dæmis út af skörun þessara kerfa, atvinnuleysistryggingakerfisins og lánasjóðskerfisins. Stúdentar fá ekki lán nema þeir séu í minnst 22 einingum en geta ekki fengið atvinnuleysisbætur ef þeir eru í meira en 10 einingum,“ segir Isabel.
„Við höfum líka sagt að það er engin langtímalausn komin við skörun kerfanna og ef það er einmitt bakslag, eins og stefnir í núna eða í framtíðinni eða ef það kemur einhver annar sjúkdómsfaraldur. Við teljum að stjórnvöld þurfi að hlusta á okkur þegar við þurfum aðstoð leiti lausna í sameiningu.“
„Þetta með háskólann þykir mér mjög aðdáunarvert og þarna brást hann við mjög breyttum aðstæðum. En háskólinn var að taka mjög mikið mið af stúdentum,“ segir Isabel.
