Nýbúi - marsbúi Tinna Sigurðardóttir skrifar 15. janúar 2020 11:00 Nýlega sagði skólastjóri Seljaskóla, Magnús Þór Jónsson, frá því í viðtali að aldrei hafi fleiri tungumál verið töluð í skólum borgarinnar. Séu tölur frá Fjölmenningarsetri skoðaðar sést að fjölgun nema með annað tungumál er gríðarlega hröð sl. 10 ár eða svo og hefur skólakerfið engan veginn verið í stakk búið að taka við slíkri fjölgun. Um aldamót var talað um nýbúadeildir (reyndar finnst mér „nýbúi“ hræðilegt orð - minnir á „marsbúi“) en það voru skilgreindar deildir til að aðstoða nýja nemendur skólans að aðlagast skólanum. Nú árið 2020 er þjónusta við þennan hóp í hrópandi ósamræmi við stöðu mála. Við sjáum tölur um hrakandi læsi, hrakandi árangur í PISA og að sjálfsögðu þarf að velta við öllum steinum. Við vitum líka að börn með annað tungumál en íslensku klára síður framhaldsskóla og þau sem það gera klára framhaldsskóla á mun lengri tíma eða 6 árum. Þetta eru ekki nýjustu tölur - nú er búið að stytta framhaldsskólann og má hver geta í eyðurnar hvernig það fer með viðkvæman hóp ungs fólks. Þá má ekki gleyma því að samkvæmt rannsóknum eru innflytjendur oft tekjulægri hópur en innfæddir og að sjálfsögðu getur það haft áhrif á stöðu barnanna. Ég ítreka því að um er að ræða verulega viðkvæman hóp. Besta leiðin til að kenna mál? Umræðan um íslensku „sem annað tungumál“ þvælist fyrir því að kenna þurfi íslensku - punktur. Mörg þeirra barna sem eiga fleiri en eitt móðurmál eru fædd hér á landi og hafa gengið í íslenska leikskóla. Þau læra málin samhliða. Ekki eitt á eftir öðru. Ekki fyrsta mál og annað mál heldur samhliða mál. Það að læra samhliða mál gæti reynst börnum miserfitt. Því þarf að nálgast börnin þannig. Það sem gagnast þessum hópi vel er einfalt námsefni og mikil endurtekning. Mikil samskipti. Mikið augnsamband. Mikil nærgætni. Að sýna þeim skilning, líka þegar þau tala „vitlaust“ er afar mikilvægt. Við viljum jú að þau nái að gera sig skiljanleg á sinni íslensku, jafnvel þótt hún sé ekki fullkomin. Það skiptir svo gríðarlega miklu máli að börnin fái jákvæða upplifun af því að tjá sig á íslensku. Að þau upplifi sig ekki vanmáttug í verkefnum skólans. Öll neikvæð upplifun mun tefja fyrir árangri þeirra í námi. Gætirðu verið aðeins síðhærðari? Okkur hættir öllum til að gera of miklar kröfur til barna. Við sættum okkur ekki við færni þeirra eins og hún er og finnst hún ekki nægileg eða ásættanleg. Við gleymum að vöxturinn og þroskinn getur oft ekki átt sér stað fyrr en við tökum pressuna af. Geturðu ekki verið aðeins hávaxnari? Aðeins bláeygðari? Aðeins síðhærðari? Þetta eru ekki sanngjarnar kröfur og við sjáum að þær eiga ekki við börn. En hvað með aðrar kröfur sem við gerum? Getur verið að þær séu ósanngjarnar? Eitt er að gera kröfur til barna en annað að krefjast einhvers af þeim sem þau eru ófær um að framkvæma. Þetta er lykilatriði í kennslu og uppeldi. Þegar við gerum kröfur til barna verðum við að hafa í huga að hver og einn mætir þeim á sínum forsendum sem eru ansi misjafnar. Börnin okkar Börnin okkar af erlendum uppruna verða að upplifa að þau sitji við sama borð og önnur börn. Þau þurfa að fá beina kennslu í íslensku af fagaðilum frá unga aldri. Þetta er lykilatriði. Lausnin felst meðal annars í því að efla og skilgreina íslenskukennslu inni á leikskólum sem og inn í nám leikskólakennara og leikskólaliða. Sérstaka fjárúthlutun fyrir leikskóla þar sem hlutfallið barna af erlendum uppruna er yfir 50%. Íslenskukennsla inni í fjölmenningarhópi er ekki það sama og málörvun - heldur íslenskukennsla. Þar sem við kennum orðin, ræðum þau, endurtökum þau, syngjum um þau, teiknum þau og gefum börnunum tækifæri á að tjá sig. Eflum sjálfsöryggi þeirra og kennum þeim að tjá sig um það sem þeim býr í brjósti við aðra, af öryggi. Listin að tala við börn er nefninlega ekki öllum eðlislæg og í blóð borin en allir geta tamið sér hana. Öll börn í íslensku samfélagi eru börnin okkar, okkar eigin börn sem okkur ber að hlúa að og hjálpa, sama hvaðan þau koma. Við þurfum að standa saman í því að veita þeim alltaf það besta sem við, sama hvar við hittum þau. Höfundur er talmeinafræðingur og framkvæmdastjóri Tröppu þjónustu Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Börn og uppeldi Skóla - og menntamál Mest lesið Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun Þjóð sem lætur kyrrt liggja? Magnús Árni Skjöld Magnússon Skoðun Talið við okkur áður en þið talið um okkur Ian McDonald Skoðun Umbætur í innkaupum hins opinbera á upplýsingatækni Lilja Björk Guðmundsdóttir Skoðun Losar Alþingi um leyfisveitinga-flækjuna? Katrín Helga Hallgrímsdóttir Skoðun Óður til Sigga sjéní Ingvi Þór Georgsson Skoðun Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Myglaða nestisboxið og gleymda sítrónan María Rut Kristinsdóttir skrifar Skoðun Talið við okkur áður en þið talið um okkur Ian McDonald skrifar Skoðun Björgunarleiðangur fyrir Heimsmarkmiðin Antonio Guterres skrifar Skoðun Átti ekki að klára dæmið í geðheilbrigðismálum? Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar Skoðun Óður til Sigga sjéní Ingvi Þór Georgsson skrifar Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson skrifar Skoðun Örvæntingafullir endó-sjúklingar Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Þjóð sem lætur kyrrt liggja? Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Umbætur í innkaupum hins opinbera á upplýsingatækni Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Losar Alþingi um leyfisveitinga-flækjuna? Katrín Helga Hallgrímsdóttir skrifar Skoðun Dómsdagur nálgast! Hólmgeir Baldursson skrifar Skoðun Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson skrifar Skoðun Ég og Parkinson – leitin að greiningu og leiðin til betra lífs Guðrún Einarsdóttir skrifar Skoðun Hvers vegna borga foreldrar í Kópavogi mest? Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson skrifar Skoðun Aðgengi er lykill að sjálfstæði, þátttöku og virkni Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon skrifar Skoðun Þetta unga fólk getur bara haldið kjafti Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Kveðjum sjálfhverfa og fyrirsjáanlega manninn Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Hefur ekki náð sér á strik síðan Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? IV. Faglegt mat og ósvaraðar spurningar Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Skipulögð glæpastarfsemi er ógn við samfélagið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Við erum 40 árum á eftir Einar Sverrisson skrifar Skoðun Þétting á 27. brautinni Friðjón R. Friðjónsson skrifar Skoðun Þá verður gott að búa á Íslandi Bjarni Karlsson,Jóna Hrönn Bolladóttir skrifar Sjá meira
Nýlega sagði skólastjóri Seljaskóla, Magnús Þór Jónsson, frá því í viðtali að aldrei hafi fleiri tungumál verið töluð í skólum borgarinnar. Séu tölur frá Fjölmenningarsetri skoðaðar sést að fjölgun nema með annað tungumál er gríðarlega hröð sl. 10 ár eða svo og hefur skólakerfið engan veginn verið í stakk búið að taka við slíkri fjölgun. Um aldamót var talað um nýbúadeildir (reyndar finnst mér „nýbúi“ hræðilegt orð - minnir á „marsbúi“) en það voru skilgreindar deildir til að aðstoða nýja nemendur skólans að aðlagast skólanum. Nú árið 2020 er þjónusta við þennan hóp í hrópandi ósamræmi við stöðu mála. Við sjáum tölur um hrakandi læsi, hrakandi árangur í PISA og að sjálfsögðu þarf að velta við öllum steinum. Við vitum líka að börn með annað tungumál en íslensku klára síður framhaldsskóla og þau sem það gera klára framhaldsskóla á mun lengri tíma eða 6 árum. Þetta eru ekki nýjustu tölur - nú er búið að stytta framhaldsskólann og má hver geta í eyðurnar hvernig það fer með viðkvæman hóp ungs fólks. Þá má ekki gleyma því að samkvæmt rannsóknum eru innflytjendur oft tekjulægri hópur en innfæddir og að sjálfsögðu getur það haft áhrif á stöðu barnanna. Ég ítreka því að um er að ræða verulega viðkvæman hóp. Besta leiðin til að kenna mál? Umræðan um íslensku „sem annað tungumál“ þvælist fyrir því að kenna þurfi íslensku - punktur. Mörg þeirra barna sem eiga fleiri en eitt móðurmál eru fædd hér á landi og hafa gengið í íslenska leikskóla. Þau læra málin samhliða. Ekki eitt á eftir öðru. Ekki fyrsta mál og annað mál heldur samhliða mál. Það að læra samhliða mál gæti reynst börnum miserfitt. Því þarf að nálgast börnin þannig. Það sem gagnast þessum hópi vel er einfalt námsefni og mikil endurtekning. Mikil samskipti. Mikið augnsamband. Mikil nærgætni. Að sýna þeim skilning, líka þegar þau tala „vitlaust“ er afar mikilvægt. Við viljum jú að þau nái að gera sig skiljanleg á sinni íslensku, jafnvel þótt hún sé ekki fullkomin. Það skiptir svo gríðarlega miklu máli að börnin fái jákvæða upplifun af því að tjá sig á íslensku. Að þau upplifi sig ekki vanmáttug í verkefnum skólans. Öll neikvæð upplifun mun tefja fyrir árangri þeirra í námi. Gætirðu verið aðeins síðhærðari? Okkur hættir öllum til að gera of miklar kröfur til barna. Við sættum okkur ekki við færni þeirra eins og hún er og finnst hún ekki nægileg eða ásættanleg. Við gleymum að vöxturinn og þroskinn getur oft ekki átt sér stað fyrr en við tökum pressuna af. Geturðu ekki verið aðeins hávaxnari? Aðeins bláeygðari? Aðeins síðhærðari? Þetta eru ekki sanngjarnar kröfur og við sjáum að þær eiga ekki við börn. En hvað með aðrar kröfur sem við gerum? Getur verið að þær séu ósanngjarnar? Eitt er að gera kröfur til barna en annað að krefjast einhvers af þeim sem þau eru ófær um að framkvæma. Þetta er lykilatriði í kennslu og uppeldi. Þegar við gerum kröfur til barna verðum við að hafa í huga að hver og einn mætir þeim á sínum forsendum sem eru ansi misjafnar. Börnin okkar Börnin okkar af erlendum uppruna verða að upplifa að þau sitji við sama borð og önnur börn. Þau þurfa að fá beina kennslu í íslensku af fagaðilum frá unga aldri. Þetta er lykilatriði. Lausnin felst meðal annars í því að efla og skilgreina íslenskukennslu inni á leikskólum sem og inn í nám leikskólakennara og leikskólaliða. Sérstaka fjárúthlutun fyrir leikskóla þar sem hlutfallið barna af erlendum uppruna er yfir 50%. Íslenskukennsla inni í fjölmenningarhópi er ekki það sama og málörvun - heldur íslenskukennsla. Þar sem við kennum orðin, ræðum þau, endurtökum þau, syngjum um þau, teiknum þau og gefum börnunum tækifæri á að tjá sig. Eflum sjálfsöryggi þeirra og kennum þeim að tjá sig um það sem þeim býr í brjósti við aðra, af öryggi. Listin að tala við börn er nefninlega ekki öllum eðlislæg og í blóð borin en allir geta tamið sér hana. Öll börn í íslensku samfélagi eru börnin okkar, okkar eigin börn sem okkur ber að hlúa að og hjálpa, sama hvaðan þau koma. Við þurfum að standa saman í því að veita þeim alltaf það besta sem við, sama hvar við hittum þau. Höfundur er talmeinafræðingur og framkvæmdastjóri Tröppu þjónustu
Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun
Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun
Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun
Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar
Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar
Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar
Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson skrifar
Skoðun Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson skrifar
Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson skrifar
Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon skrifar
Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun
Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun
Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun