Vilja fella út meinlegan staf úr tóbakslögum Jakob Bjarnar skrifar 16. nóvember 2023 14:16 Halldór Auðar Svansson er meðal þriggja Pírata sem telur rétt að hreinsa til í lögunum. vísir/vilhelm Píratar leggja fram frumvarp þar sem lagt er til að fellt verði út alfarið ákvæði sem bannar fjölmiðlum að fjalla um einstakar vörutegundir tóbaks nema til að vara sérstaklega við skaðsemi þeirra. Flutningsmenn eru Halldór Auðar Svansson, Halldóra Mogensen, Þórhildur Sunna Ævarsdóttir en frumvarpið gengur einfaldlega út að fella úr tóbaksvarnarlögum ofangreint ákvæði þar sem segir að auglýsingar á tóbaki og reykfærum séu bannaðar: hvers konar umfjöllun í fjölmiðlum um einstakar vörutegundir til annars en að vara sérstaklega við skaðsemi þeirra. Um er að ræða afar umdeildan lagastaf eins og rakið er í greinargerð sem fylgir frumvarpinu. Og hefur orðið mönnum tilefni til að hæðast að því. Þannig efndu lögmennirnir Jón Steinar Gunnlaugsson og Haraldur Blöndal heitinn til ritdeilu á síðum Morgunblaðsins þar sem þeir drógu þennan lagastaf sundur og saman í háði. Margir höfðu gaman að meinlegri og háðslegri ritdeilu þeirra Haraldar Blöndal og Jóns Steinars Gunnlaugssonar. En þetta mátti sjá í Morgunblaðinu 8. júní 2001. Ekki kom til þess að þeir væru kærðir fyrir skrifin. „Blaðamannafélag Íslands sendi inn umsögn þar sem þess var krafist að „umrætt ákveði verði afnumið úr lögum vegna þess að það stríðir gegn prent- og ritfrelsi í landinu.“. Í umsögn félagsins sagði jafnframt: „Verður heldur ekki séð af greinargerð með frumvarpinu að tillit hafi verið tekið til tjáningarfrelsisákvæðis stjórnarskrárinnar þegar það var samið. Slíkt skeytingarleysi á Alþingi um grundvallarréttindi í lýðræðisríki er eitt út af fyrir sig áhyggjuefni,“ sagði í ályktun BÍ. Barátta Péturs heitins Blöndal Ekki er heldur að sjá að nokkurt tillit hafi verið tekið til þessa sjónarmiðs í meðförum heilbrigðis- og trygginganefndar, né í umræðum á Alþingi, og varð frumvarpið að lögum þann 20. maí 2001,“ segir í greinargerð. Þá er vitnað til orða Péturs H. Blöndals heitins sem barðist hart gegn þessum lagastaf á þingi en hafði ekki erindi sem erfiði: „Þetta ákvæði er alveg með ólíkindum, frú forseti. Ef einhver fjölmiðlamaður skyldi nú senda út það sem ég segi hér á eftir þá ætla ég að vara hann við að ég er að fara að brjóta lög. Ég ætla nefnilega að segja að ég hafi aldrei reykt Camel. Þetta er lögbrot. Halldóra er meðal þeirra sem telur lagastafinn fráleitan og vill hann út.vísir/vilhelm Ég ætla að segja að það sé langt síðan ég hafi keypt Chesterfield. Annað lögbrot. Ég ætla að segja að nú er hann Jón gamli dáinn, ég segi það af því að ég er að skrifa minningargrein um hann, en eldri bróðir hans Gunnar sem reykti alltaf Raleigh, lifir góðu lífi. Eða systir hans sem reykti lifir enn, háöldruð. Þetta má ég ekki segja heldur,“ sagði Pétur og taldi um að ræða einstrengingshátt, trúboð og rétttrúnað. „Heilbrigð umræða og skynsemi er látin veg allrar veraldar.“ Kælingaráhrifin eru til staðar Í greinargerð segir að þó aldrei hafi komið til að þessum lagastaf hafi verið beitt sé hann til staðar en áhrifin eru til staðar. Vísað er í ritstjórnargrein Aðalheiðar Ámundadóttur, þá fréttastjóra Fréttablaðsins, sem birtist í blaðinu þann 10. mars 2021. Þar greindi hún frá því að Fréttablaðinu hafi borist krafa frá Heilbrigðiseftirliti Reykjavíkur þess efnis að fjarlægð yrði frétt um tiltekinn tóbakssala af viðskiptavef blaðsins. Hótað var dagsektum og möguleikanum á að því að vísa málinu til lögreglu. Þórhildur Sunna telur vert að taka til í tóbaksvarnarlögum.vísir/vilhelm „Þótt hvorki ritskoðun heilbrigðiseftirlitsins né umrætt ákvæði tóbaksvarnarlaga, standist ákvæði um tjáningarfrelsi og frelsi fjölmiðla, ákvað ritstjórnin, eftir vikulanga yfirlegu, að taka fréttina úr birtingu.“ Þar varð ofan á það sjónarmið að blaðið hefði ekki fjárhagslega burði til að taka þennan slag, þó svo að ritstjórnin hefði gjarnan viljað láta reyna á lögin.“ Í greinargerðinni er því haldið fram að blátt bann við fjölmiðlaumfjöllun um einstakar vörutegundir tóbaks og reykfæra, nema undir þröngum formerkjum, sé þannig óhóflegt tæki til að ná fram markmiðum tóbaksvarnalaga … „þar sem það samræmist illa tjáningarfrelsissjónarmiðum og leiðir til óhóflegrar kælingar á fjölmiðlaumfjöllun.“ Alþingi Fjölmiðlar Áfengi og tóbak Píratar Mest lesið „Málinu verður ekki lokað fyrr en einhver axlar raunverulega ábyrgð“ Innlent Rukkaði konuna fyrir heimferðina eftir að hafa nauðgað henni Innlent Virginia Giuffre er látin Erlent Þarf lítið til svo hægt yrði að hækka hámarkshraða í 120 Innlent Myndir: Ráðamenn heims fylgja Frans páfa til hinstu hvílu Erlent Hittust í fyrsta sinn eftir að upp úr sauð Erlent Aukið eftirlit til muna eftir brot bílstjórans gegn konunni Innlent Segir Pútin ekki vilja enda stríðið Erlent „Ég hef aldrei séð þetta svona svakalegt“ Innlent Hreindýr í sjónum við Djúpavog Innlent Fleiri fréttir Vita ekki hver áhrif fyrirætlanna Meta verða Jón Ólafsson segir skilið við útvarpið Nýtt og glæsilegt svínabú í Eyjafirði fyrir 400 gyltur Aukið eftirlit til muna eftir brot bílstjórans gegn konunni Útför páfa og afbrot leigubílstjóra Hreindýr í sjónum við Djúpavog Rukkaði konuna fyrir heimferðina eftir að hafa nauðgað henni Réðu niðurlögum sinuelds við Húsafell Bensínverð rjúki upp en fari hægt niður Vanlíðan íslenskra ungmenna mikið áhyggjuefni Hælisleitendur bíði brottvísunar við óviðunandi aðstæður Þarf lítið til svo hægt yrði að hækka hámarkshraða í 120 Bullandi hagnaður hjá Sveitarfélaginu Ölfusi Ekki standi til að baka ríkinu skaðabótaskyldu vegna strandveiða Páfinn lagður til grafar og svör ráðherra um strandveiðar Þrettán gistu fangageymslur „Málinu verður ekki lokað fyrr en einhver axlar raunverulega ábyrgð“ Sex ára gamalt hús í viðgerð: Ekki við flötu þökin að sakast Þýskur kafbátur við Sundahöfn Eitt glæsilegasta hrossaræktarbú landsins til sölu Norðurlandamót í hermiakstri haldið á Íslandi „Ég hef aldrei séð þetta svona svakalegt“ Strætó og jeppi skullu saman á Reykjanesbraut Fangelsin sprungin og skoðunarferð um herskip Skólarnir í eina sæng Rannsókn í manndrápsmáli vel á veg komin Kennarar fagna því að flétta eigi kynjafræði inn í allar greinar Byrja að sekta þremur vikum eftir lok nagladekkjatímabilsins Ný öryggisúrræði taki við hjá „hættulegum“ föngum eftir afplánun Munu tryggja aðgengi að kaffistofunni sem er nú bænahús Sjá meira
Flutningsmenn eru Halldór Auðar Svansson, Halldóra Mogensen, Þórhildur Sunna Ævarsdóttir en frumvarpið gengur einfaldlega út að fella úr tóbaksvarnarlögum ofangreint ákvæði þar sem segir að auglýsingar á tóbaki og reykfærum séu bannaðar: hvers konar umfjöllun í fjölmiðlum um einstakar vörutegundir til annars en að vara sérstaklega við skaðsemi þeirra. Um er að ræða afar umdeildan lagastaf eins og rakið er í greinargerð sem fylgir frumvarpinu. Og hefur orðið mönnum tilefni til að hæðast að því. Þannig efndu lögmennirnir Jón Steinar Gunnlaugsson og Haraldur Blöndal heitinn til ritdeilu á síðum Morgunblaðsins þar sem þeir drógu þennan lagastaf sundur og saman í háði. Margir höfðu gaman að meinlegri og háðslegri ritdeilu þeirra Haraldar Blöndal og Jóns Steinars Gunnlaugssonar. En þetta mátti sjá í Morgunblaðinu 8. júní 2001. Ekki kom til þess að þeir væru kærðir fyrir skrifin. „Blaðamannafélag Íslands sendi inn umsögn þar sem þess var krafist að „umrætt ákveði verði afnumið úr lögum vegna þess að það stríðir gegn prent- og ritfrelsi í landinu.“. Í umsögn félagsins sagði jafnframt: „Verður heldur ekki séð af greinargerð með frumvarpinu að tillit hafi verið tekið til tjáningarfrelsisákvæðis stjórnarskrárinnar þegar það var samið. Slíkt skeytingarleysi á Alþingi um grundvallarréttindi í lýðræðisríki er eitt út af fyrir sig áhyggjuefni,“ sagði í ályktun BÍ. Barátta Péturs heitins Blöndal Ekki er heldur að sjá að nokkurt tillit hafi verið tekið til þessa sjónarmiðs í meðförum heilbrigðis- og trygginganefndar, né í umræðum á Alþingi, og varð frumvarpið að lögum þann 20. maí 2001,“ segir í greinargerð. Þá er vitnað til orða Péturs H. Blöndals heitins sem barðist hart gegn þessum lagastaf á þingi en hafði ekki erindi sem erfiði: „Þetta ákvæði er alveg með ólíkindum, frú forseti. Ef einhver fjölmiðlamaður skyldi nú senda út það sem ég segi hér á eftir þá ætla ég að vara hann við að ég er að fara að brjóta lög. Ég ætla nefnilega að segja að ég hafi aldrei reykt Camel. Þetta er lögbrot. Halldóra er meðal þeirra sem telur lagastafinn fráleitan og vill hann út.vísir/vilhelm Ég ætla að segja að það sé langt síðan ég hafi keypt Chesterfield. Annað lögbrot. Ég ætla að segja að nú er hann Jón gamli dáinn, ég segi það af því að ég er að skrifa minningargrein um hann, en eldri bróðir hans Gunnar sem reykti alltaf Raleigh, lifir góðu lífi. Eða systir hans sem reykti lifir enn, háöldruð. Þetta má ég ekki segja heldur,“ sagði Pétur og taldi um að ræða einstrengingshátt, trúboð og rétttrúnað. „Heilbrigð umræða og skynsemi er látin veg allrar veraldar.“ Kælingaráhrifin eru til staðar Í greinargerð segir að þó aldrei hafi komið til að þessum lagastaf hafi verið beitt sé hann til staðar en áhrifin eru til staðar. Vísað er í ritstjórnargrein Aðalheiðar Ámundadóttur, þá fréttastjóra Fréttablaðsins, sem birtist í blaðinu þann 10. mars 2021. Þar greindi hún frá því að Fréttablaðinu hafi borist krafa frá Heilbrigðiseftirliti Reykjavíkur þess efnis að fjarlægð yrði frétt um tiltekinn tóbakssala af viðskiptavef blaðsins. Hótað var dagsektum og möguleikanum á að því að vísa málinu til lögreglu. Þórhildur Sunna telur vert að taka til í tóbaksvarnarlögum.vísir/vilhelm „Þótt hvorki ritskoðun heilbrigðiseftirlitsins né umrætt ákvæði tóbaksvarnarlaga, standist ákvæði um tjáningarfrelsi og frelsi fjölmiðla, ákvað ritstjórnin, eftir vikulanga yfirlegu, að taka fréttina úr birtingu.“ Þar varð ofan á það sjónarmið að blaðið hefði ekki fjárhagslega burði til að taka þennan slag, þó svo að ritstjórnin hefði gjarnan viljað láta reyna á lögin.“ Í greinargerðinni er því haldið fram að blátt bann við fjölmiðlaumfjöllun um einstakar vörutegundir tóbaks og reykfæra, nema undir þröngum formerkjum, sé þannig óhóflegt tæki til að ná fram markmiðum tóbaksvarnalaga … „þar sem það samræmist illa tjáningarfrelsissjónarmiðum og leiðir til óhóflegrar kælingar á fjölmiðlaumfjöllun.“
Alþingi Fjölmiðlar Áfengi og tóbak Píratar Mest lesið „Málinu verður ekki lokað fyrr en einhver axlar raunverulega ábyrgð“ Innlent Rukkaði konuna fyrir heimferðina eftir að hafa nauðgað henni Innlent Virginia Giuffre er látin Erlent Þarf lítið til svo hægt yrði að hækka hámarkshraða í 120 Innlent Myndir: Ráðamenn heims fylgja Frans páfa til hinstu hvílu Erlent Hittust í fyrsta sinn eftir að upp úr sauð Erlent Aukið eftirlit til muna eftir brot bílstjórans gegn konunni Innlent Segir Pútin ekki vilja enda stríðið Erlent „Ég hef aldrei séð þetta svona svakalegt“ Innlent Hreindýr í sjónum við Djúpavog Innlent Fleiri fréttir Vita ekki hver áhrif fyrirætlanna Meta verða Jón Ólafsson segir skilið við útvarpið Nýtt og glæsilegt svínabú í Eyjafirði fyrir 400 gyltur Aukið eftirlit til muna eftir brot bílstjórans gegn konunni Útför páfa og afbrot leigubílstjóra Hreindýr í sjónum við Djúpavog Rukkaði konuna fyrir heimferðina eftir að hafa nauðgað henni Réðu niðurlögum sinuelds við Húsafell Bensínverð rjúki upp en fari hægt niður Vanlíðan íslenskra ungmenna mikið áhyggjuefni Hælisleitendur bíði brottvísunar við óviðunandi aðstæður Þarf lítið til svo hægt yrði að hækka hámarkshraða í 120 Bullandi hagnaður hjá Sveitarfélaginu Ölfusi Ekki standi til að baka ríkinu skaðabótaskyldu vegna strandveiða Páfinn lagður til grafar og svör ráðherra um strandveiðar Þrettán gistu fangageymslur „Málinu verður ekki lokað fyrr en einhver axlar raunverulega ábyrgð“ Sex ára gamalt hús í viðgerð: Ekki við flötu þökin að sakast Þýskur kafbátur við Sundahöfn Eitt glæsilegasta hrossaræktarbú landsins til sölu Norðurlandamót í hermiakstri haldið á Íslandi „Ég hef aldrei séð þetta svona svakalegt“ Strætó og jeppi skullu saman á Reykjanesbraut Fangelsin sprungin og skoðunarferð um herskip Skólarnir í eina sæng Rannsókn í manndrápsmáli vel á veg komin Kennarar fagna því að flétta eigi kynjafræði inn í allar greinar Byrja að sekta þremur vikum eftir lok nagladekkjatímabilsins Ný öryggisúrræði taki við hjá „hættulegum“ föngum eftir afplánun Munu tryggja aðgengi að kaffistofunni sem er nú bænahús Sjá meira