Mikilvægi öryggis, tengsla og tilfinninga - opið bréf til ráðherra Valgerður H. Bjarnadóttir skrifar 27. nóvember 2023 08:30 Á síðustu áratugum hafa ótal rannsóknir sýnt fram á mikilvægi öryggis, náinna tengsla og tilfinninga fyrir velferð og þroska, ekki bara einstaklinga heldur samfélaga og þar með heimssamfélagsins alls. Samfélag sem ekki ræktar og nærir tilfinningatengsl þegna sinna er „í vondum málum“ .. svo ég sleppi öllum fræðilegum útskýringum. Ég heyri reglulega að ráðafólk, þ.á.m. ráðherrar, eins og almenningur, er orðið vel áttað á þessum veruleika, sem hugsandi fólk hefur auðvitað alltaf þekkt í hjarta sínu. Um þetta er talað í hátíðaræðum og þegar okkur er öllum mikið niðri fyrir eins og nú undanfarið, t.d. í tengslum við Vöggustofumálið og í umræðunni um áföllin í Grindavík. Börnin hafa þörf fyrir foreldra sína og skólafélaga og foreldrarnir fyrir börnin og nágranna. Þau hafa öll þörf fyrir tengsl. Fólkið frá Grindavík þarf að geta hist og myndað tengsl við hvert annað, veitt hvert öðru tilfinningalegan stuðning. Og þau þurfa að finna að við hin stöndum með þeim, viljum styðja við þau. Og það hjálpar okkur hinum að geta gert það. Þannig myndast samkennd sem er mikilvæg, í alþjóðlegum heimi ekki síður en í litlu landi. Dómsmálaráðherra skrifar á facebook-síðu sína 11.11.„..fallegt að heyra sögurnar af fólki sem hafa opnað heimili sín og sumarbústaði og öll þau sem hafa komið færandi hendi með mat, kökur og fleira fyrir viðbragðsaðila og sjálfboðaliða. Átakanlegt var að setjast niður með íbúum Grindavíkur í Fjöldahjálparstöðvunum sem bíða milli vonar og ótta þess sem verða vill.“ Ég tek undir þau orð. En höfum við ekki skyldur út fyrir okkar innsta hring? Er heimsþorpið ekki á ábyrgð okkar allra? Ég geri ráð fyrir að í fjöldahjálparstöðvunum þann 11.11. hafi verið fólk af ýmsu þjóðerni og öll hafi þau verið að glíma við sama óttann. Og því spyr ég: Hafa dómsmálaráðherra eða aðrir ráðherrar sest niður með þeim fjölskyldum og hópum sem verið er að senda úr landi viku eftir viku eða þau sem bíða milli vonar og ótta þess sem verða vill? Hafið þið horft í augu þeirra og hlustað? Óttinn sem heltekur okkur þegar við eigum hvergi heima og tengsl eru rofin, er sameiginlegur öllu fólki. Það er ekki séríslenskt fyrirbæri. Öll höfum við þörf fyrir öryggi og tengsl, ekki síst þau sem hafa árum saman og jafnvel allt sitt líf búið við óöryggi og kúgun. Og við berum öll ábyrgð á að gera okkar besta til að tryggja þeim öryggi og tengsl sem mesta þörf hafa. Og við sköpum eitthvað fallegt þegar við gerum það. Við skynjum það öll. Þess vegna hefur þjóðin brugðist svona við áföllunum í Grindavík. Og þess vegna er a.m.k. hálf þjóðin nú í áfalli í vanmætti sínum, vegna óskiljanlegra ákvarðana stjórnvalda varðandi mál sem kennt hefur verið við fjölskyldu Husseins Hussein og fjallar um það hvort fötluðum manni og fjölskyldu hans frá Írak, sé heimilt að dvelja hér á landi og byggja sér hér framtíð .. eða ekki. Þetta er orðin löng saga, dýr bæði fjárhagslega og tilfinningalega, fyrir öll þau sem að henni koma. Hér er á ferðinni fáránlegt þrátefli, nema hvað annar aðilinn er að berjast fyrir tilveru sinni, en hinn á engra hagsmuna að gæta. Virðist stjórnast af þrjósku og hefur gleymt því hversu gott það er að vera styðjandi. Í hádeginu í dag (24.11.) var talað við upplýsingafulltrúa Útlendingastofnunar um þá ákvörðun að ætla að senda fjölskylduna úr landi, enn og aftur. En í þetta sinn á Hussein ekki að fara með fjölskyldu sinni. Móðir hans og systkini hafa annast hann alla hans ævi, og nú á að svipta hann þeirra nálægð og stuðningi. Svipta þau öll öryggi og tengslum. Stofnunin ber fyrir sig úrskurð Mannréttindadómstóls Evrópu, sem einnig er óskiljanlegur. Ég rek þessar ákvarðanir ekki frekar hér, þið þekkið þær. Í viðtali dagsins sagði upplýsingafulltrúinn: „Það liggur þannig í þessu máli að kærunefnd útlendingamála hefur úrskurðað að þessum einstaklingum beri að fara úr landi. Og Útlendingastofnun, sem er lægra sett stjórnvald, getur ekki breytt ákvörðun nefndarinnar og þar af leiðandi ber okkur að fylgja þeirri niðurstöðu.“ Ef þetta er dulbúið ákall til æðri valdastiga um að skerast í leikinn og heimila þeim öllum að vera, þá tek ég undir það ákall. Og get fullvissað ráðherra um að ég er ekki ein þar. Því miður er þetta auðvitað ekki eina málið af þessum toga sem er gagnrýnivert, þau eru ótalmörg og hér tek ég eitt dæmi. Fyrir stuttu var einstæð móðir frá Palestínu með átta börn, send burt í óvissuna, og ekki heyrði ég ráðherra ræða þar um mikilvægi öryggis fyrir börnin og tengsl við þau sem þau höfðu tengst hér. Ég heyrði heldur ekki kvenkyns ráðherra fjalla þar um mikilvægi þess að vernda réttindi kvenna og barna, sem mikið var þó rætt um í kringum 24. október. Enn hef ég ekki heyrt nokkur rök fyrir því að ekki sé hægt að leyfa þessu fólki og fleiri góðum gestum að vera hér á landi. Ég hef ekki enn heyrt hvað það er sem yfirvöld eru hrædd við. Það hefur auðvitað margoft verið nefnt að við Íslendingar höfum verið dugleg við að leita til annarra landa þegar sorfið hefur að hérlendis. Til Ameríku, Ástralíu, Noregs o.s.frv. og aldrei hafa þessir landar okkar verið send heim nauðug. Og því er það óskiljanlegt að nú skuli tekin ákvörðun um að skilja fatlaðan flóttamann frá fjölskyldu sinni og senda það fólk sem hann hefur alla tíð verið nátengdur, út í nístandi óttann og óvissuna, frá honum. Hvers vegna má þetta fólk ekki búa, lifa, nema og starfa hér? Með von um áheyrn, Valgerður H. Bjarnadóttir Höfundur er félagsráðgjafi, baráttukona fyrir kvenfrelsi og mannréttindum, með reynslu úr stjórnmálum og stjórnkerfi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Málefni fatlaðs fólks Hælisleitendur Mest lesið Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir Skoðun Vanhæfur Sjálfstæðisflokkur Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun Myllan sem mala átti gull Andrés Kristjánsson Skoðun Fé án hirðis Þorvaldur Lúðvík Sigurjónsson Skoðun Pírati pissar í skóinn sinn Helgi Áss Grétarsson Skoðun Fáum presta aftur inn í skólana Rósa Guðbjartsdóttir Skoðun Rösk og reiðubúin fyrir landsbyggðina Hópur Röskvuliða Skoðun Goðsögnin um UFS-sjóði sem róttækar „woke"- fjárfestingar Már Wolfgang Mixa Skoðun Sjö mýtur um loftslagsbreytingar Kristinn Már Hilmarsson,Elva Rakel Jónsdóttir Skoðun Framtíð Öskjuhlíðar Magnea Gná Jóhannsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Mannúð og hugrekki - gegn stríðsglæpum og þjóðarmorði Ólafur Ingólfsson skrifar Skoðun Framtíð menntunar – byggjum á trausti, ekki tortryggni Helga Kristín Kolbeins skrifar Skoðun Fé án hirðis Þorvaldur Lúðvík Sigurjónsson skrifar Skoðun Gæludýr geta dimmu í dagsljós breytt Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Myllan sem mala átti gull Andrés Kristjánsson skrifar Skoðun Sjö mýtur um loftslagsbreytingar Kristinn Már Hilmarsson,Elva Rakel Jónsdóttir skrifar Skoðun Pírati pissar í skóinn sinn Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Fáum presta aftur inn í skólana Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Rösk og reiðubúin fyrir landsbyggðina Hópur Röskvuliða skrifar Skoðun Icelandic Learning is a Gendered Health Issue Logan Lee Sigurðsson skrifar Skoðun Goðsögnin um UFS-sjóði sem róttækar „woke"- fjárfestingar Már Wolfgang Mixa skrifar Skoðun Framtíð Öskjuhlíðar Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Vanhæfur Sjálfstæðisflokkur Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Mælt fyrir miklum kjarabótum öryrkja og aldraðra Inga Sæland skrifar Skoðun Mannréttindabrot og stríðsglæpir Rússa í Úkraínu Erlingur Erlingsson skrifar Skoðun Áskorun til Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga og Háskóla Íslands Ríkharður Ólafsson,Styrmir Hallsson skrifar Skoðun Ákvarðanir teknar í Reykjavík – afleiðingarnar skella á okkur Hópur Framsóknarmanna í sveitarstjórnum skrifar Skoðun Snjallborgin eða Skuggaborgin Reykjavík: Gervigreindarknúið höfuðborgarsvæði Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Getur Sturlunga snúið aftur? Leifur B. Dagfinnsson skrifar Skoðun Vaka stendur með Menntavísindasviði í verki Gunnar Ásgrímsson skrifar Skoðun Vorbókaleysingar Henry Alexander Henrysson skrifar Skoðun Er þetta í alvöru umdeild skoðun fámenns hóps? Snorri Másson skrifar Skoðun Liðveisla fyrir öll Atli Már Haraldsson skrifar Skoðun Réttur til endurtektarprófa: Jafnræði í námi fyrir alla stúdenta Vera Mist Magnúsdóttir,Guðlaug Eva Albertsdóttir skrifar Skoðun Að standa við stóru orðin Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Aðför að landsbyggðinni – og tilraun til að slá ryki í augu almennings Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Deyr mjólkurkýrin ef eigandi hennar fær eitt viðbótar mjólkurglas? Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Kynlíf veldur einhverfu: Opið bréf til Háskóla Íslands og fjölmiðla Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Margrét Oddný Leópoldsdóttir skrifar Skoðun Ég virði þig og þín mörk, virðir þú mig og mín mörk ? Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar Sjá meira
Á síðustu áratugum hafa ótal rannsóknir sýnt fram á mikilvægi öryggis, náinna tengsla og tilfinninga fyrir velferð og þroska, ekki bara einstaklinga heldur samfélaga og þar með heimssamfélagsins alls. Samfélag sem ekki ræktar og nærir tilfinningatengsl þegna sinna er „í vondum málum“ .. svo ég sleppi öllum fræðilegum útskýringum. Ég heyri reglulega að ráðafólk, þ.á.m. ráðherrar, eins og almenningur, er orðið vel áttað á þessum veruleika, sem hugsandi fólk hefur auðvitað alltaf þekkt í hjarta sínu. Um þetta er talað í hátíðaræðum og þegar okkur er öllum mikið niðri fyrir eins og nú undanfarið, t.d. í tengslum við Vöggustofumálið og í umræðunni um áföllin í Grindavík. Börnin hafa þörf fyrir foreldra sína og skólafélaga og foreldrarnir fyrir börnin og nágranna. Þau hafa öll þörf fyrir tengsl. Fólkið frá Grindavík þarf að geta hist og myndað tengsl við hvert annað, veitt hvert öðru tilfinningalegan stuðning. Og þau þurfa að finna að við hin stöndum með þeim, viljum styðja við þau. Og það hjálpar okkur hinum að geta gert það. Þannig myndast samkennd sem er mikilvæg, í alþjóðlegum heimi ekki síður en í litlu landi. Dómsmálaráðherra skrifar á facebook-síðu sína 11.11.„..fallegt að heyra sögurnar af fólki sem hafa opnað heimili sín og sumarbústaði og öll þau sem hafa komið færandi hendi með mat, kökur og fleira fyrir viðbragðsaðila og sjálfboðaliða. Átakanlegt var að setjast niður með íbúum Grindavíkur í Fjöldahjálparstöðvunum sem bíða milli vonar og ótta þess sem verða vill.“ Ég tek undir þau orð. En höfum við ekki skyldur út fyrir okkar innsta hring? Er heimsþorpið ekki á ábyrgð okkar allra? Ég geri ráð fyrir að í fjöldahjálparstöðvunum þann 11.11. hafi verið fólk af ýmsu þjóðerni og öll hafi þau verið að glíma við sama óttann. Og því spyr ég: Hafa dómsmálaráðherra eða aðrir ráðherrar sest niður með þeim fjölskyldum og hópum sem verið er að senda úr landi viku eftir viku eða þau sem bíða milli vonar og ótta þess sem verða vill? Hafið þið horft í augu þeirra og hlustað? Óttinn sem heltekur okkur þegar við eigum hvergi heima og tengsl eru rofin, er sameiginlegur öllu fólki. Það er ekki séríslenskt fyrirbæri. Öll höfum við þörf fyrir öryggi og tengsl, ekki síst þau sem hafa árum saman og jafnvel allt sitt líf búið við óöryggi og kúgun. Og við berum öll ábyrgð á að gera okkar besta til að tryggja þeim öryggi og tengsl sem mesta þörf hafa. Og við sköpum eitthvað fallegt þegar við gerum það. Við skynjum það öll. Þess vegna hefur þjóðin brugðist svona við áföllunum í Grindavík. Og þess vegna er a.m.k. hálf þjóðin nú í áfalli í vanmætti sínum, vegna óskiljanlegra ákvarðana stjórnvalda varðandi mál sem kennt hefur verið við fjölskyldu Husseins Hussein og fjallar um það hvort fötluðum manni og fjölskyldu hans frá Írak, sé heimilt að dvelja hér á landi og byggja sér hér framtíð .. eða ekki. Þetta er orðin löng saga, dýr bæði fjárhagslega og tilfinningalega, fyrir öll þau sem að henni koma. Hér er á ferðinni fáránlegt þrátefli, nema hvað annar aðilinn er að berjast fyrir tilveru sinni, en hinn á engra hagsmuna að gæta. Virðist stjórnast af þrjósku og hefur gleymt því hversu gott það er að vera styðjandi. Í hádeginu í dag (24.11.) var talað við upplýsingafulltrúa Útlendingastofnunar um þá ákvörðun að ætla að senda fjölskylduna úr landi, enn og aftur. En í þetta sinn á Hussein ekki að fara með fjölskyldu sinni. Móðir hans og systkini hafa annast hann alla hans ævi, og nú á að svipta hann þeirra nálægð og stuðningi. Svipta þau öll öryggi og tengslum. Stofnunin ber fyrir sig úrskurð Mannréttindadómstóls Evrópu, sem einnig er óskiljanlegur. Ég rek þessar ákvarðanir ekki frekar hér, þið þekkið þær. Í viðtali dagsins sagði upplýsingafulltrúinn: „Það liggur þannig í þessu máli að kærunefnd útlendingamála hefur úrskurðað að þessum einstaklingum beri að fara úr landi. Og Útlendingastofnun, sem er lægra sett stjórnvald, getur ekki breytt ákvörðun nefndarinnar og þar af leiðandi ber okkur að fylgja þeirri niðurstöðu.“ Ef þetta er dulbúið ákall til æðri valdastiga um að skerast í leikinn og heimila þeim öllum að vera, þá tek ég undir það ákall. Og get fullvissað ráðherra um að ég er ekki ein þar. Því miður er þetta auðvitað ekki eina málið af þessum toga sem er gagnrýnivert, þau eru ótalmörg og hér tek ég eitt dæmi. Fyrir stuttu var einstæð móðir frá Palestínu með átta börn, send burt í óvissuna, og ekki heyrði ég ráðherra ræða þar um mikilvægi öryggis fyrir börnin og tengsl við þau sem þau höfðu tengst hér. Ég heyrði heldur ekki kvenkyns ráðherra fjalla þar um mikilvægi þess að vernda réttindi kvenna og barna, sem mikið var þó rætt um í kringum 24. október. Enn hef ég ekki heyrt nokkur rök fyrir því að ekki sé hægt að leyfa þessu fólki og fleiri góðum gestum að vera hér á landi. Ég hef ekki enn heyrt hvað það er sem yfirvöld eru hrædd við. Það hefur auðvitað margoft verið nefnt að við Íslendingar höfum verið dugleg við að leita til annarra landa þegar sorfið hefur að hérlendis. Til Ameríku, Ástralíu, Noregs o.s.frv. og aldrei hafa þessir landar okkar verið send heim nauðug. Og því er það óskiljanlegt að nú skuli tekin ákvörðun um að skilja fatlaðan flóttamann frá fjölskyldu sinni og senda það fólk sem hann hefur alla tíð verið nátengdur, út í nístandi óttann og óvissuna, frá honum. Hvers vegna má þetta fólk ekki búa, lifa, nema og starfa hér? Með von um áheyrn, Valgerður H. Bjarnadóttir Höfundur er félagsráðgjafi, baráttukona fyrir kvenfrelsi og mannréttindum, með reynslu úr stjórnmálum og stjórnkerfi.
Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir Skoðun
Skoðun Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Áskorun til Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga og Háskóla Íslands Ríkharður Ólafsson,Styrmir Hallsson skrifar
Skoðun Ákvarðanir teknar í Reykjavík – afleiðingarnar skella á okkur Hópur Framsóknarmanna í sveitarstjórnum skrifar
Skoðun Snjallborgin eða Skuggaborgin Reykjavík: Gervigreindarknúið höfuðborgarsvæði Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar
Skoðun Réttur til endurtektarprófa: Jafnræði í námi fyrir alla stúdenta Vera Mist Magnúsdóttir,Guðlaug Eva Albertsdóttir skrifar
Skoðun Aðför að landsbyggðinni – og tilraun til að slá ryki í augu almennings Ingibjörg Isaksen skrifar
Skoðun Deyr mjólkurkýrin ef eigandi hennar fær eitt viðbótar mjólkurglas? Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Kynlíf veldur einhverfu: Opið bréf til Háskóla Íslands og fjölmiðla Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Margrét Oddný Leópoldsdóttir skrifar
Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir Skoðun