Gervigreind eða ekki - þar er efinn Þorsteinn Siglaugsson skrifar 15. desember 2023 12:00 Um það bil 99% af færslum sem tengjast gervigreind á samfélagsmiðlum eru af tvennum toga: Annars vegar fyndnar frásagnir af röngum svörum mállíkana við illa orðuðum fyrirspurnum. Hins vegar sniðugar myndir búnar til af gervigreind. Miðað við þetta gæti virst rétt að líta á stóru mállíkönin sem tískufyrirbrigði sem fljótt muni hverfa af sjónarsviðinu. En ekkert er fjær sannleikanum. Verkefnum gervigreindar fjölgar sífellt Nú þegar eru yfir 11.000 gervigreindarforrit af ýmsum gerðum í boði á vefnum https://theresanaiforthat.com/ og þeim fjölgar sífellt. Mörg af þessum tólum auðvelda alls kyns viðskiptatengd verkefni, hjálpa til við að vinna úr gögnum og gera spár, aðstoða við ákvarðanatöku, sjá um notendaaðstoð, hjálpa til við ráðningar og starfsmannahald, skrifa skýrslur, undirbúa kynningar, taka fjárfestingarákvarðanir, greina markaðsþróun og svo framvegis. Flest af þessu geta þau gert jafn vel eða betur en fólk, og eru langtum hraðvirkari. Að ekki sé talað um einfaldari verkefni: Þessi grein var t.d. skrifuð á ensku, en íslensku þýðinguna gerði mállíkanið GPT 4. Hvernig færum við að án rafmagns? Mörg af þessum tólum notast við innri upplýsingar fyrirtækisins, hvort sem er með því að tengjast gagnagrunnum eða nýta upplýsingar sem notendur skila inn í lausnina. Þetta veldur alveg nýjum áskorunum í tengslum við öryggi upplýsinga. Ekki síst vegna hættunnar á að gervigreindarlausnir safni, vinni úr og deili viðkvæmum upplýsingum, jafnvel án vitundar okkar. Enn sem komið er eru fæstir starfsmenn eða stjórnendur meðvitaðir um þessa ógn. Það að að bregðast við henni með því að banna notkun gervigreindarlausna er þó ekki endilega skynsamlegt, því þannig missum við af þeim tækifærum sem þessi nýja tækni býður upp á til að auka framleiðni og bæta ákvarðanatöku. Þessi tækifæri eru miklu stærri en flest okkar gera sér grein fyrir. Sérfræðingur á þessu sviði lýsti því þannig á fundi á vegum Stjórnvísi nýlega að við ættum ekki að bera gervigreindarbyltinguna saman við tilkomu internetsins, mun nærtækara væriað bera hana saman við tilkomu rafmagnsins. Við getum þá velt því fyrir okkur hvernig gengi að reka nútíma fyrirtæki án rafmagns. Að nýta eða nýta ekki gervigreind; mótsagnagreining (Evaporating Cloud). Greiningin byggir á nauðsynjatengslum. Dæmi: "Til að hámarka rekstrarárangur VERÐUM VIÐ að tryggja öryggi gagna."Aðsend Gervigreind eða ekki - hvernig leysum við mótsögnina? Við virðumst nú standa frammi fyrir vali um að nýta ytri gervigreindarlausnir eða forðast þær. Markmið allra fyrirtækja er að ná hámarksárangri í rekstri. Til þess verður að uppfylla tvær þarfir. Annars vegar þurfum við að gæta þess að dragast ekki aftur úr og verða þannig undir í samkeppninni. Til þess virðumst við ekki eiga annan kost en að nýta gervigreindarlausnirnar. Hins vegar verðum við að tryggja öryggi viðkvæmra upplýsinga. Til að tryggja það virðist liggja beint við að við forðumst notkun þessara lausna. Við getum ekki gert bæði, eða hvað? Ég hvet lesendur til að íhuga þrennt: Í fyrsta lagi, er þetta rétt framsetning á mótsögninni? Í öðru lagi, hverjar eru forsendurnar á bak við nauðsynjatengslin milli þarfa og krafna, og eru þau í raun og veru gild? Í þriðja lagi, hvernig gæti verið mögulegt að leysa úr mótsögninni, þannig að báðar þarfirnar séu að fullu uppfylltar, en án þess velja þurfi á milli krafnanna? Höfundur er vottaður sérfræðingur í Logical Thinking Process™, stjórnendaþjálfari og ráðgjafi. https://thinksharper.net Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Þorsteinn Siglaugsson Gervigreind Mest lesið Gleymdu að vanda sig Vanda Sigurgeirsdóttir Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson Skoðun Heilbrigðiskerfið í bakkgír Ingibjörg Isaksen Skoðun Skuldin við jörðina: Kolefnisstjórnun skiptir sköpum Nótt Thorberg Skoðun Svikin loforð í leikskólamálum Reykjanesbæjar Gígja Sigríður Guðjónsdóttir Skoðun Rasismi útskýrir stuðning við þjóðarmorð Ingólfur Gíslason Skoðun Þetta eru börnin sem ég hef áhyggjur af í skólakerfinu Rakel Linda Kristjánsdóttir Skoðun Blóðrautt norðanáhlaup Snæbjörn Guðmundsson Skoðun Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun Skref aftur á bak fyrir konur með endómetríósu Sigurður Ingi Jóhannsson Skoðun Skoðun Skoðun Gleymdu að vanda sig Vanda Sigurgeirsdóttir skrifar Skoðun Vindhögg Viðskiptaráðs Finnbjörn A. Hermannsson skrifar Skoðun Skref aftur á bak fyrir konur með endómetríósu Sigurður Ingi Jóhannsson skrifar Skoðun Staða leikskólamála í Reykjanesbæ Guðný Birna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Gervigreindaraðstoð: Kennarinn endurheimtir dýrmætan tíma Björgmundur Guðmundsson skrifar Skoðun Tökum höndum saman áður en það er of seint Karólína Helga Símonardóttir skrifar Skoðun PWC – Traustsins verðir? Björn Thorsteinsson skrifar Skoðun Rasismi útskýrir stuðning við þjóðarmorð Ingólfur Gíslason skrifar Skoðun Skuldin við jörðina: Kolefnisstjórnun skiptir sköpum Nótt Thorberg skrifar Skoðun Pólitískar kreddur á kostnað skattgreiðenda Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Þetta eru börnin sem ég hef áhyggjur af í skólakerfinu Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Óttumst við það að vera frjálsar manneskjur í frjálsu landi? Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Loftslagsváin bíður ekki Ívar Kristinn Jasonarson skrifar Skoðun Hvers vegna að kenna leiklist? Rannveig Björk Þorkelsdóttir,Jóna Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Jafnt aðgengi að geðheilbrigðisþjónustu fyrir öll Telma Sigtryggsdóttir skrifar Skoðun Svikin loforð í leikskólamálum Reykjanesbæjar Gígja Sigríður Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigðiskerfið í bakkgír Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Blóðrautt norðanáhlaup Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Í vítahring stöðnunnar og úreldra vísinda Björn Ólafsson skrifar Skoðun ,,Skildu rétt, hvar skórinn að þér kreppir. Skildu, hver í bönd þig hneppti og hneppir.” (EB) Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Við erum réttindalaus Sigurlín Margrét Sigurðardóttir skrifar Skoðun Raunir ríka fólksins og bænir þess Jónas Yngvi Ásgrímsson skrifar Skoðun Myglaða nestisboxið og gleymda sítrónan María Rut Kristinsdóttir skrifar Skoðun Talið við okkur áður en þið talið um okkur Ian McDonald skrifar Skoðun Björgunarleiðangur fyrir Heimsmarkmiðin Antonio Guterres skrifar Skoðun Átti ekki að klára dæmið í geðheilbrigðismálum? Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar Skoðun Óður til Sigga sjéní Ingvi Þór Georgsson skrifar Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Sjá meira
Um það bil 99% af færslum sem tengjast gervigreind á samfélagsmiðlum eru af tvennum toga: Annars vegar fyndnar frásagnir af röngum svörum mállíkana við illa orðuðum fyrirspurnum. Hins vegar sniðugar myndir búnar til af gervigreind. Miðað við þetta gæti virst rétt að líta á stóru mállíkönin sem tískufyrirbrigði sem fljótt muni hverfa af sjónarsviðinu. En ekkert er fjær sannleikanum. Verkefnum gervigreindar fjölgar sífellt Nú þegar eru yfir 11.000 gervigreindarforrit af ýmsum gerðum í boði á vefnum https://theresanaiforthat.com/ og þeim fjölgar sífellt. Mörg af þessum tólum auðvelda alls kyns viðskiptatengd verkefni, hjálpa til við að vinna úr gögnum og gera spár, aðstoða við ákvarðanatöku, sjá um notendaaðstoð, hjálpa til við ráðningar og starfsmannahald, skrifa skýrslur, undirbúa kynningar, taka fjárfestingarákvarðanir, greina markaðsþróun og svo framvegis. Flest af þessu geta þau gert jafn vel eða betur en fólk, og eru langtum hraðvirkari. Að ekki sé talað um einfaldari verkefni: Þessi grein var t.d. skrifuð á ensku, en íslensku þýðinguna gerði mállíkanið GPT 4. Hvernig færum við að án rafmagns? Mörg af þessum tólum notast við innri upplýsingar fyrirtækisins, hvort sem er með því að tengjast gagnagrunnum eða nýta upplýsingar sem notendur skila inn í lausnina. Þetta veldur alveg nýjum áskorunum í tengslum við öryggi upplýsinga. Ekki síst vegna hættunnar á að gervigreindarlausnir safni, vinni úr og deili viðkvæmum upplýsingum, jafnvel án vitundar okkar. Enn sem komið er eru fæstir starfsmenn eða stjórnendur meðvitaðir um þessa ógn. Það að að bregðast við henni með því að banna notkun gervigreindarlausna er þó ekki endilega skynsamlegt, því þannig missum við af þeim tækifærum sem þessi nýja tækni býður upp á til að auka framleiðni og bæta ákvarðanatöku. Þessi tækifæri eru miklu stærri en flest okkar gera sér grein fyrir. Sérfræðingur á þessu sviði lýsti því þannig á fundi á vegum Stjórnvísi nýlega að við ættum ekki að bera gervigreindarbyltinguna saman við tilkomu internetsins, mun nærtækara væriað bera hana saman við tilkomu rafmagnsins. Við getum þá velt því fyrir okkur hvernig gengi að reka nútíma fyrirtæki án rafmagns. Að nýta eða nýta ekki gervigreind; mótsagnagreining (Evaporating Cloud). Greiningin byggir á nauðsynjatengslum. Dæmi: "Til að hámarka rekstrarárangur VERÐUM VIÐ að tryggja öryggi gagna."Aðsend Gervigreind eða ekki - hvernig leysum við mótsögnina? Við virðumst nú standa frammi fyrir vali um að nýta ytri gervigreindarlausnir eða forðast þær. Markmið allra fyrirtækja er að ná hámarksárangri í rekstri. Til þess verður að uppfylla tvær þarfir. Annars vegar þurfum við að gæta þess að dragast ekki aftur úr og verða þannig undir í samkeppninni. Til þess virðumst við ekki eiga annan kost en að nýta gervigreindarlausnirnar. Hins vegar verðum við að tryggja öryggi viðkvæmra upplýsinga. Til að tryggja það virðist liggja beint við að við forðumst notkun þessara lausna. Við getum ekki gert bæði, eða hvað? Ég hvet lesendur til að íhuga þrennt: Í fyrsta lagi, er þetta rétt framsetning á mótsögninni? Í öðru lagi, hverjar eru forsendurnar á bak við nauðsynjatengslin milli þarfa og krafna, og eru þau í raun og veru gild? Í þriðja lagi, hvernig gæti verið mögulegt að leysa úr mótsögninni, þannig að báðar þarfirnar séu að fullu uppfylltar, en án þess velja þurfi á milli krafnanna? Höfundur er vottaður sérfræðingur í Logical Thinking Process™, stjórnendaþjálfari og ráðgjafi. https://thinksharper.net
Skoðun ,,Skildu rétt, hvar skórinn að þér kreppir. Skildu, hver í bönd þig hneppti og hneppir.” (EB) Þorsteinn Sæmundsson skrifar
Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar
Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar
Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar