Skjálfandafljót áfram óbeislað Hópur fólks í Vinum Skjálfandafljóts skrifar 28. febrúar 2024 14:31 Vinir Skjálfandafljóts fagna nýlegri vinnslutillögu Aðalskipulags Þingeyjarsveitar 2023‒2043 og því að ekki skuli gert ráð fyrir iðnaðarsvæði vegna virkjana í Skjálfandafljóti. Bárðardalur er einhver lengsti byggði dalur á Íslandi, hann teygir sig um 45 kílómetra til suðurs frá Goðafossi inn að mörkum Sprengisands og Ódáðahrauns. Vestan hans er austurbrún hinna miklu norðlensku blágrýtisfjalla, sem ná frá Sprengisandi að Ljósavatnsskarði og eru í 500–700 metra hæð. Austan dalsins liggur Fljótsheiði, en hún er vestust hinna flatlendu móbergsheiða norðaustanlands. Dalurinn er víðast hvar þurrlendur og sums staðar er töluverður birkiskógur í hlíðunum. Dalbotninn er þakinn grónu hrauni, m.a. Bárðardalshrauni, sem er talið um 9000 ára gamalt. Það má rekja inn á miðhálendið, í eldstöðvakerfi Bárðarbungu, og því upprunnið úr Eldhjarta Íslands. Það er í hópi 10 stærstu hrauna landsins, um 444 km² að flatarmáli og 8 km³. Hraunið nýtur verndar samkvæmt lögum nr. 60/2013, um náttúruvernd, og ber að forðast að raska því nema brýna nauðsyn beri til, svo vitnað sé til laganna. Skjálfandafljót rennur eftir endilöngum dalnum. Það er fjórða lengsta vatnsfall á Íslandi, upprunnið í Vatnajökli og Tungnafellsjökli, en blandast mikið bergvatni á leið sinni til sjávar, og fellur að lokum í Skjálfanda skammt frá Húsavík. Það hefur víða grafið sér grunnan farveg, 2–4 metra, og fellur að mestu breitt og fremur lygnt. Á einum stað, nokkru norðan við miðjan dal, er um 24 metra fallhæð í fljótinu á um þriggja kílómetra kafla. Þar fellur Skjálfandafljót fremur þröngt í tilkomumiklum flúðum í dálitlu gljúfri sem það hefur grafið í hraunið og skapað einstakar og fagrar náttúrumyndanir mótaðar af samspili nútímahrauna og jökulfljótsins. Farvegur Skjálfandafljóts er nú nær ósnortinn af mannanna verkum sem gerir fljótið og umhverfi þess náttúrufars- og umhverfislega afar verðmætt. Í raun er fljótið sérstök og vanmetin perla af þessum ástæðum. Þessa heildarmynd er mikilsvert að varðveita. Vatnasvið Skjálfandafljóts reyndist vera með þriðja hæsta verðmætamat allra landsvæða sem fjallað var um í 3. og 4. áfanga verkefnastjórnar Rammaáætlunar og við afgreiðslu 3. áfanga á Alþingi 2022 voru allar virkjanir ofan við Aldeyjarfoss, þ.e. Hrafnabjargavirkjanirnar og Fljótshnjúksvirkjun, settar í verndarflokk. Þær ákvarðanir hefur sveitarstjórn Þingeyjarsveitar ákveðið að styðja með því að gera ekki ráð fyrir virkjunum neðar í Skjálfandafljóti heldur. Óraskað Skjálfandafljót og samspil þess við Bárðardalshraun myndar enda fágætt náttúruundur á heimsvísu. Í fljótinu eru nokkrir af fegurstu fossum landsins, þar á meðal Goðafoss, Aldeyjarfoss og Hrafnabjargafossar sem allir eru í Bárðardal eða við mörk hans. Auk þess má víða finna með fljótinu fagurmótaða skessukatla og einstakar jarðmyndanir af ýmsum toga. Miklar breytingar hafa átt sér stað í Bárðardal á undanförnum árum, hefðbundinn búskapur er á undanhaldi en í hans stað hefur verið að byggjast upp ferðaþjónusta eins og víða annars staðar til sveita. Mikill fjöldi innlends og erlends ferðafólks leggur leið sína í dalinn allan ársins hring, meðal annars til að skoða náttúruperlurnar Aldeyjarfoss og Goðafoss. Þessu ferðafólki á bara eftir að fjölga enda sýna kannanir sem forsvarsfólk ferðaþjónustunnar hefur látið gera að flest erlent ferðafólk sækir landið heim vegna stórbrotinnar og einstakrar náttúru. Goðafoss, sem er á mótum Bárðardals og Kaldakinnar, er friðlýstur. Hann er eitt helsta aðdráttarafl svæðisins og alþjóðlega þekkt kennileiti. Aldeyjarfoss er talsvert sunnar í dalnum, en laðar einnig að sér margt ferðafólk sökum formfegurðar og einstaks stuðlabergs, og hafa myndir af honum verið notaðar í auglýsingaefni ferðaþjónustunnar víða um heim. Fleiri fallega fossa er að finna í Skjálfandafljóti þótt þessir tveir njóti mestrar athygli. Náttúrulegt sjálfsáð birki vex nú upp víða í Bárðardal, meðal annars á eyrunum beggja vegna Skjálfandafljóts og gleður það augu fólks sem á þar leið um. Ferðaþjónusta, hvort sem hún tengist hreinni náttúruskoðun, stangveiði, sem talsvert er stunduð, ekki síst í Svartá, eða alþjóðlegri fræðslu- og menningarstarfsemi sem hefur verið að ryðja sér til rúms, getur að mati undirritaðra vaxið og dafnað í Bárðardal, og Þingeyjarsveit allri, ef rétt verður á málum haldið. Ennþá er að finna í Bárðardal þá friðsæld sem ýmsir álíta mikil og einstök lífsgæði á heimsvísu. Líklegt má því telja að það verði friðsæld og fegurð náttúrunnar sem laðar fólk að Bárðardal í framtíðinni og að þar liggi framtíðaruppbygging í atvinnumálum samfélagsins fremur en í stórkarlalegum framkvæmdum af ýmsum toga með óljósa samfélagslega tengingu. Við, vinir Skjálfandafljóts, tökum því undir með oddvita sveitarstjórnar, Gerði Sigtryggsdóttur, í nýlegri umfjöllun í Heimildinni sem og með Náttúruverndarnefnd Þingeyinga. Það sýnir framsýni að leyfa Skjálfandafljóti að renna óbeisluðu til sjávar. Ólafur HéðinssonAnna María BogadóttirGuðrún TryggvadóttirGunnlaugur Friðrik FriðrikssonHlöðver Pétur HlöðverssonHólmfríður BjartmarsdóttirJón Viðar BaldurssonPálína HéðinsdóttirRagnheiður HéðinsdóttirSigrún HéðinsdóttirSigurður ÓlafssonViðar HreinssonÞröstur Jónasson Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Þingeyjarsveit Orkumál Vatnsaflsvirkjanir Umhverfismál Mest lesið Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson Skoðun Akademískt frelsi og grátur í draumum Viðar Hreinsson Skoðun Sakborningur hjá saksóknara Páll Steingrímsson Skoðun Hvar er pabbi? Og aðrir stríðsglæpir Ísraels Þórhildur Sunna Ævarsdóttir Skoðun Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius Skoðun Kristinn átrúnaður á tímum þjóðarmorðs Bjarni Karlsson Skoðun Skólinn er ekki verksmiðja Kristinn Jón Ólafsson,Halldóra Mogensen Skoðun Útgerðin skuldar okkur skýringar Guðmundur Helgi Þórarinsson Skoðun 76 dagar sem koma aldrei aftur Einar Guðnason Skoðun Skoðun Skoðun Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson skrifar Skoðun Akademískt frelsi og grátur í draumum Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Skóli án aðgreiningar - tékklisti fyrir stjórnvöld til að gera betur Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar Skoðun Fjöldi kynja – treystir þú þér í samtalið með velferð barna að leiðarljósi? Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar Skoðun Ókeypis minnisblað fyrir Alþingi: Jafnrétti er ekki skoðun- en umræðan er það Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar Skoðun Segðu skilið við sektarkenndina Finnur Th. Eiríksson skrifar Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius skrifar Skoðun Lög um vinnu og virknimiðstöðvar Atli Már Haraldsson skrifar Skoðun Áfram Breiðholt og Kjalarnes! Skúli Helgason skrifar Skoðun Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar Skoðun Vesturlönd mega ekki leyfa Pútín að skrifa leikreglurnar Daði Freyr Ólafsson skrifar Skoðun Umfjöllun Kastljóss Þorgrímur Sigmundsson skrifar Skoðun Gulur september María Heimisdóttir skrifar Skoðun Kyn og vægi líkamans Gunnar Snorri Árnason skrifar Skoðun Sakborningur hjá saksóknara Páll Steingrímsson skrifar Skoðun Reiði á tímum allsnægta Jökull Gíslason skrifar Skoðun 60.000 auðir fermetrar Dagur B. Eggertsson skrifar Skoðun Kristinn átrúnaður á tímum þjóðarmorðs Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Tölur segja ekki alla söguna Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Skólinn er ekki verksmiðja Kristinn Jón Ólafsson,Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Enn úr sömu sveitinni Trausti Hjálmarsson skrifar Skoðun Palestínsk börn eiga betra skilið Anna Lúðvíksdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Stjórn Eflingar lýsir yfir samstöðu með palestínsku þjóðinni og fordæmir þjóðarmorð á Gaza Hópur stjórnarmanna í Eflingu skrifar Skoðun Þjóð gegn þjóðarmorði – stéttarfélög hvetja til þátttöku Hópur formanna stéttarfélaga skrifar Skoðun Umferðaröryggi barna í Kópavogi Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Öll dýrin í skóginum eiga að vera vinir Árni Sigurðsson skrifar Skoðun Hvar er pabbi? Og aðrir stríðsglæpir Ísraels Þórhildur Sunna Ævarsdóttir skrifar Skoðun Meira að segja Evrópusambandið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun 76 dagar sem koma aldrei aftur Einar Guðnason skrifar Skoðun Er popúlismi kenning um siðferði? Einar Gísli Gunnarsson skrifar Sjá meira
Vinir Skjálfandafljóts fagna nýlegri vinnslutillögu Aðalskipulags Þingeyjarsveitar 2023‒2043 og því að ekki skuli gert ráð fyrir iðnaðarsvæði vegna virkjana í Skjálfandafljóti. Bárðardalur er einhver lengsti byggði dalur á Íslandi, hann teygir sig um 45 kílómetra til suðurs frá Goðafossi inn að mörkum Sprengisands og Ódáðahrauns. Vestan hans er austurbrún hinna miklu norðlensku blágrýtisfjalla, sem ná frá Sprengisandi að Ljósavatnsskarði og eru í 500–700 metra hæð. Austan dalsins liggur Fljótsheiði, en hún er vestust hinna flatlendu móbergsheiða norðaustanlands. Dalurinn er víðast hvar þurrlendur og sums staðar er töluverður birkiskógur í hlíðunum. Dalbotninn er þakinn grónu hrauni, m.a. Bárðardalshrauni, sem er talið um 9000 ára gamalt. Það má rekja inn á miðhálendið, í eldstöðvakerfi Bárðarbungu, og því upprunnið úr Eldhjarta Íslands. Það er í hópi 10 stærstu hrauna landsins, um 444 km² að flatarmáli og 8 km³. Hraunið nýtur verndar samkvæmt lögum nr. 60/2013, um náttúruvernd, og ber að forðast að raska því nema brýna nauðsyn beri til, svo vitnað sé til laganna. Skjálfandafljót rennur eftir endilöngum dalnum. Það er fjórða lengsta vatnsfall á Íslandi, upprunnið í Vatnajökli og Tungnafellsjökli, en blandast mikið bergvatni á leið sinni til sjávar, og fellur að lokum í Skjálfanda skammt frá Húsavík. Það hefur víða grafið sér grunnan farveg, 2–4 metra, og fellur að mestu breitt og fremur lygnt. Á einum stað, nokkru norðan við miðjan dal, er um 24 metra fallhæð í fljótinu á um þriggja kílómetra kafla. Þar fellur Skjálfandafljót fremur þröngt í tilkomumiklum flúðum í dálitlu gljúfri sem það hefur grafið í hraunið og skapað einstakar og fagrar náttúrumyndanir mótaðar af samspili nútímahrauna og jökulfljótsins. Farvegur Skjálfandafljóts er nú nær ósnortinn af mannanna verkum sem gerir fljótið og umhverfi þess náttúrufars- og umhverfislega afar verðmætt. Í raun er fljótið sérstök og vanmetin perla af þessum ástæðum. Þessa heildarmynd er mikilsvert að varðveita. Vatnasvið Skjálfandafljóts reyndist vera með þriðja hæsta verðmætamat allra landsvæða sem fjallað var um í 3. og 4. áfanga verkefnastjórnar Rammaáætlunar og við afgreiðslu 3. áfanga á Alþingi 2022 voru allar virkjanir ofan við Aldeyjarfoss, þ.e. Hrafnabjargavirkjanirnar og Fljótshnjúksvirkjun, settar í verndarflokk. Þær ákvarðanir hefur sveitarstjórn Þingeyjarsveitar ákveðið að styðja með því að gera ekki ráð fyrir virkjunum neðar í Skjálfandafljóti heldur. Óraskað Skjálfandafljót og samspil þess við Bárðardalshraun myndar enda fágætt náttúruundur á heimsvísu. Í fljótinu eru nokkrir af fegurstu fossum landsins, þar á meðal Goðafoss, Aldeyjarfoss og Hrafnabjargafossar sem allir eru í Bárðardal eða við mörk hans. Auk þess má víða finna með fljótinu fagurmótaða skessukatla og einstakar jarðmyndanir af ýmsum toga. Miklar breytingar hafa átt sér stað í Bárðardal á undanförnum árum, hefðbundinn búskapur er á undanhaldi en í hans stað hefur verið að byggjast upp ferðaþjónusta eins og víða annars staðar til sveita. Mikill fjöldi innlends og erlends ferðafólks leggur leið sína í dalinn allan ársins hring, meðal annars til að skoða náttúruperlurnar Aldeyjarfoss og Goðafoss. Þessu ferðafólki á bara eftir að fjölga enda sýna kannanir sem forsvarsfólk ferðaþjónustunnar hefur látið gera að flest erlent ferðafólk sækir landið heim vegna stórbrotinnar og einstakrar náttúru. Goðafoss, sem er á mótum Bárðardals og Kaldakinnar, er friðlýstur. Hann er eitt helsta aðdráttarafl svæðisins og alþjóðlega þekkt kennileiti. Aldeyjarfoss er talsvert sunnar í dalnum, en laðar einnig að sér margt ferðafólk sökum formfegurðar og einstaks stuðlabergs, og hafa myndir af honum verið notaðar í auglýsingaefni ferðaþjónustunnar víða um heim. Fleiri fallega fossa er að finna í Skjálfandafljóti þótt þessir tveir njóti mestrar athygli. Náttúrulegt sjálfsáð birki vex nú upp víða í Bárðardal, meðal annars á eyrunum beggja vegna Skjálfandafljóts og gleður það augu fólks sem á þar leið um. Ferðaþjónusta, hvort sem hún tengist hreinni náttúruskoðun, stangveiði, sem talsvert er stunduð, ekki síst í Svartá, eða alþjóðlegri fræðslu- og menningarstarfsemi sem hefur verið að ryðja sér til rúms, getur að mati undirritaðra vaxið og dafnað í Bárðardal, og Þingeyjarsveit allri, ef rétt verður á málum haldið. Ennþá er að finna í Bárðardal þá friðsæld sem ýmsir álíta mikil og einstök lífsgæði á heimsvísu. Líklegt má því telja að það verði friðsæld og fegurð náttúrunnar sem laðar fólk að Bárðardal í framtíðinni og að þar liggi framtíðaruppbygging í atvinnumálum samfélagsins fremur en í stórkarlalegum framkvæmdum af ýmsum toga með óljósa samfélagslega tengingu. Við, vinir Skjálfandafljóts, tökum því undir með oddvita sveitarstjórnar, Gerði Sigtryggsdóttur, í nýlegri umfjöllun í Heimildinni sem og með Náttúruverndarnefnd Þingeyinga. Það sýnir framsýni að leyfa Skjálfandafljóti að renna óbeisluðu til sjávar. Ólafur HéðinssonAnna María BogadóttirGuðrún TryggvadóttirGunnlaugur Friðrik FriðrikssonHlöðver Pétur HlöðverssonHólmfríður BjartmarsdóttirJón Viðar BaldurssonPálína HéðinsdóttirRagnheiður HéðinsdóttirSigrún HéðinsdóttirSigurður ÓlafssonViðar HreinssonÞröstur Jónasson
Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson Skoðun
Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir Skoðun
Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius Skoðun
Skoðun Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson skrifar
Skoðun Skóli án aðgreiningar - tékklisti fyrir stjórnvöld til að gera betur Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar
Skoðun Fjöldi kynja – treystir þú þér í samtalið með velferð barna að leiðarljósi? Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar
Skoðun Ókeypis minnisblað fyrir Alþingi: Jafnrétti er ekki skoðun- en umræðan er það Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar
Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius skrifar
Skoðun Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar
Skoðun Stjórn Eflingar lýsir yfir samstöðu með palestínsku þjóðinni og fordæmir þjóðarmorð á Gaza Hópur stjórnarmanna í Eflingu skrifar
Skoðun Þjóð gegn þjóðarmorði – stéttarfélög hvetja til þátttöku Hópur formanna stéttarfélaga skrifar
Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson Skoðun
Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir Skoðun
Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius Skoðun