„Verðum að bregðast við áður en það verður of seint“ Tómas Arnar Þorláksson skrifar 27. nóvember 2024 21:15 Halla Hrund Logadóttir, fyrrverandi orkumálastjóri og frambjóðandi Framsóknarflokksins. vísir/vilhelm „Í starfi mínu sem orkumálastjóri hef ég séð þetta skýrum augum hvernig við erum að selja búta úr landinu og það er enginn mikið að pæla í því ef þetta er jörð hér og þar. En þegar þetta raðast upp eins og púsluspil þá verður til heildarmynd á tiltölulega stuttum tíma. Það sem er að gerast þegar þú selur jörð, þá ertu að selja vatnsréttindi og jarðhitaréttindi og jarðefnin með.“ Þetta segir Halla Hrund Logadóttir, fyrrverandi orkumálastjóri, kennari við miðstöð norðurslóða við Harvard og frambjóðandi Framsóknarflokksins, í samtali við Vísi og segir kaup erlendra aðila á jörðum hér á landi ágerast mjög hratt. Hún segist fagna umfjöllun um málefnið og ítrekar að þetta sé henni hjartans mál og ein af ástæðunum fyrir því að hún hafi farið í pólitík. Íslendingar þurfi að bregðast við áður en það verður of seint. Benti á ásókn í vatn þjóðarinnar fyrir ári Fréttastofa greindi frá því í gær að Bændasamtökin telja þjóðar- og fæðuöryggi stefnt í voða vegna jarðakaupa innlendra og erlendra spákaupmanna. Í kvöld var greint frá því að erlendir fjárfesta hafi boðið margfalt markaðsverð fyrir jörð vegna vatnsauðlinda. Fjárfestarnir ásældust fjölda annarra jarða að sögn bónda. Orkustofnun hefur þurft að bregðast við vegna aukins ágangs fyrirtækja í auðlindina. Halla benti á það á síðasta ári að eitt einstakt fyrirtæki í landeldi noti þrisvar sinnum meira vatn en allt höfuðborgarsvæðið. Kristján Geirsson settur forstjóri Orkustofnunar segir að sífellt fleiri fyrirtæki ásælist vatnsauðlind þjóðarinnar. Snúa þróuninni við áður en það verður um seinan Halla segir það brýnt að við bregðumst við þessari þróun sem allra fyrst áður en það verði of seint. „Ef þú horfir á hver þróunin er á aðgengi að vatni í heiminum þá er orðið miklu erfiðara að nálgast vatn í sumum af þeim landbúnaðarríkjum sem við treystum á. Vatnið er olía okkar tíma og framtíðarinnar. Ekki bara út frá grænni orku heldur líka er þetta þessi grunnvatnsauðlind sem er svo falin. Þetta er ótrúlegt ríkidæmi og þetta er svona slagur sem þarf að taka núna.“ Hún ítrekar að ef erlendir kaupendur falla frá geti það orðið enn meiri vandkvæðum bundið að kaupa auðlindirnar til baka. „Við verðum að bregðast við áður en það verður of seint. Við þurfum að setja ákveðnar takmarkanir eins og í löndunum í kringum okkur. Það eru takmarkanir ef þú horfir til Noregs, það eru takmarkanir ef þú horfir til Danmerkur og Finnlands.“ Hægt að leyfa fjárfestingar án þess að selja auðlindina sjálfa Málið varði hagsmuni til lengri tíma og fullveldi þjóðarinnar í framtíðinni. Mikilvægt sé að kortleggja vatnsauðlindir Ísland til að tryggja matvælaframleiðslu hér á landi. „Það eru vatnsbirgðir geymdar eins og olíubirgðir í sumum ríkjum. Við höfum þetta ríkidæmi og erum ekki búin að kortleggja okkar vatnsauðlind en erum samt byrjuð að selja jarðir og oft á þeim stöðum þar sem vitað er að sé gott grunnvatn.“ Hún tekur fram að það þurfi alls ekki að útiloka alþjóðaviðskipti og fjárfestingar til tryggja auðlindirnar. „Eins og í Ástralíu sem er mjög auðlindaríkt ríki, þá er það þannig að þú getur fengið nýtingarleyfi og verið að flytja út vatn en þú ert þá bara með tímabundið leyfi til að nýta auðlindina. Við getum farið alþjóðlegt samstarf og laðað að fjárfestingar en við þurfum ekki að selja auðlindina sjálfa.“ Hún segir mikilvægt að standa vörð um auðlindir landsins fyrir framtíðar kynslóðir og velmegun þjóðarinnar. „Þegar maður hefur þekkingu á þessum auðlindamálum þá rennur manni blóðið til skyldunnar að reyna hafa áhrif á þau þannig að sagan sem við getum sagt verði sem næst því að við getum verið jafn stolt af henni þegar ég er að segja söguna af Landsvirkjun eða hvernig við byggðum upp jarðhitann fyrir samfélagið hér að hvernig við börðum fyrir landhelginni.“ Landbúnaður Landeldi Orkumál Öryggis- og varnarmál Jarða- og lóðamál Jarðakaup útlendinga Mest lesið Rak í rogastans þegar hann las viðtalið við Bubba Innlent Enn að jafna sig eftir stunguárás: „Þeir eru miklu yngri en réðu samt ekkert við 43 ára mann“ Innlent Aldrei séð annan eins hraðakstur eftir þrjátíu ár í lögreglunni Innlent Nítján ára ferðamaður fannst látinn Innlent Íbúðin í rúst eftir Airbnb-gesti Innlent Ekki efni til að ákæra þá sem fötluð kona var látin hafa samræði við Innlent Samgönguráðherrann lést daginn sem Pútín rak hann Erlent Tugir með magapínu eftir þríþraut við Laugarvatn Innlent Fimm grunuð um að ráðast á mann sem kom öðrum til bjargar Innlent Fagnar „hugrökkum hetjum“ Bandaríkjahers en skrifar um þarmaflóruna á sautjánda júní Innlent Fleiri fréttir Ákvörðun dómsmálaráðherra gríðarleg vonbrigði Lögreglan lýsir eftir Hebu Ýr Öll tölfræði um málþófið á einum stað: Íslandsmet á næsta sólarhring „Þetta er bara hálfkák og ekkert annað“ Skiltið hluti af stærra vandamáli sem dragi úr lífsgæðum Spyr hvort berja megi blaðamenn í ljósi sýknudómsins Enn að jafna sig eftir stunguárás: „Þeir eru miklu yngri en réðu samt ekkert við 43 ára mann“ Fjársvelt geðheilbrigðisúrræði og boltaleikjabann „Kemur ekki til greina að fresta þessu máli“ Fimm grunuð um að ráðast á mann sem kom öðrum til bjargar Þrír milljarðar til viðbótar í viðhald vega Sjö ára dómur fyrir að stinga tvo: Hittu árásarmanninn í fyrsta skipti þessa nýársnótt Vill vindorkuver í Garpsdal og breytir tillögu stjórnar Tugir með magapínu eftir þríþraut við Laugarvatn „Við erum með háskólakerfi sem er fjármagnað undir OECD meðaltali“ Rembihnútur á þinginu en örþrifaráð ekki til umræðu Ákvörðun saksóknara sendi undarleg skilaboð Þinglok ekki í augnsýn og háskólarnir undirfjármagnaðir Grunaðir um að stinga mann í rassinn að tilefnislausu Ný kort sýna hvernig almyrkvinn verður á Íslandi Bandarískur kjarnorkukafbátur í heimsókn Formenn þingflokka halda spilunum þétt að sér Skjálfti upp á 3,4 í morgun á Suðurlandi Ekki efni til að ákæra þá sem fötluð kona var látin hafa samræði við Hiti nær 22 stigum fyrir austan Fjarlægðu „óvelkominn aðila“ af öldrunarheimili Rak í rogastans þegar hann las viðtalið við Bubba Árbæingar áhyggjufullir vegna umdeildra framkvæmda Aldrei séð annan eins hraðakstur eftir þrjátíu ár í lögreglunni Metfjöldi á biðlista og mögulega þarf að vísa frá Sjá meira
Þetta segir Halla Hrund Logadóttir, fyrrverandi orkumálastjóri, kennari við miðstöð norðurslóða við Harvard og frambjóðandi Framsóknarflokksins, í samtali við Vísi og segir kaup erlendra aðila á jörðum hér á landi ágerast mjög hratt. Hún segist fagna umfjöllun um málefnið og ítrekar að þetta sé henni hjartans mál og ein af ástæðunum fyrir því að hún hafi farið í pólitík. Íslendingar þurfi að bregðast við áður en það verður of seint. Benti á ásókn í vatn þjóðarinnar fyrir ári Fréttastofa greindi frá því í gær að Bændasamtökin telja þjóðar- og fæðuöryggi stefnt í voða vegna jarðakaupa innlendra og erlendra spákaupmanna. Í kvöld var greint frá því að erlendir fjárfesta hafi boðið margfalt markaðsverð fyrir jörð vegna vatnsauðlinda. Fjárfestarnir ásældust fjölda annarra jarða að sögn bónda. Orkustofnun hefur þurft að bregðast við vegna aukins ágangs fyrirtækja í auðlindina. Halla benti á það á síðasta ári að eitt einstakt fyrirtæki í landeldi noti þrisvar sinnum meira vatn en allt höfuðborgarsvæðið. Kristján Geirsson settur forstjóri Orkustofnunar segir að sífellt fleiri fyrirtæki ásælist vatnsauðlind þjóðarinnar. Snúa þróuninni við áður en það verður um seinan Halla segir það brýnt að við bregðumst við þessari þróun sem allra fyrst áður en það verði of seint. „Ef þú horfir á hver þróunin er á aðgengi að vatni í heiminum þá er orðið miklu erfiðara að nálgast vatn í sumum af þeim landbúnaðarríkjum sem við treystum á. Vatnið er olía okkar tíma og framtíðarinnar. Ekki bara út frá grænni orku heldur líka er þetta þessi grunnvatnsauðlind sem er svo falin. Þetta er ótrúlegt ríkidæmi og þetta er svona slagur sem þarf að taka núna.“ Hún ítrekar að ef erlendir kaupendur falla frá geti það orðið enn meiri vandkvæðum bundið að kaupa auðlindirnar til baka. „Við verðum að bregðast við áður en það verður of seint. Við þurfum að setja ákveðnar takmarkanir eins og í löndunum í kringum okkur. Það eru takmarkanir ef þú horfir til Noregs, það eru takmarkanir ef þú horfir til Danmerkur og Finnlands.“ Hægt að leyfa fjárfestingar án þess að selja auðlindina sjálfa Málið varði hagsmuni til lengri tíma og fullveldi þjóðarinnar í framtíðinni. Mikilvægt sé að kortleggja vatnsauðlindir Ísland til að tryggja matvælaframleiðslu hér á landi. „Það eru vatnsbirgðir geymdar eins og olíubirgðir í sumum ríkjum. Við höfum þetta ríkidæmi og erum ekki búin að kortleggja okkar vatnsauðlind en erum samt byrjuð að selja jarðir og oft á þeim stöðum þar sem vitað er að sé gott grunnvatn.“ Hún tekur fram að það þurfi alls ekki að útiloka alþjóðaviðskipti og fjárfestingar til tryggja auðlindirnar. „Eins og í Ástralíu sem er mjög auðlindaríkt ríki, þá er það þannig að þú getur fengið nýtingarleyfi og verið að flytja út vatn en þú ert þá bara með tímabundið leyfi til að nýta auðlindina. Við getum farið alþjóðlegt samstarf og laðað að fjárfestingar en við þurfum ekki að selja auðlindina sjálfa.“ Hún segir mikilvægt að standa vörð um auðlindir landsins fyrir framtíðar kynslóðir og velmegun þjóðarinnar. „Þegar maður hefur þekkingu á þessum auðlindamálum þá rennur manni blóðið til skyldunnar að reyna hafa áhrif á þau þannig að sagan sem við getum sagt verði sem næst því að við getum verið jafn stolt af henni þegar ég er að segja söguna af Landsvirkjun eða hvernig við byggðum upp jarðhitann fyrir samfélagið hér að hvernig við börðum fyrir landhelginni.“
Landbúnaður Landeldi Orkumál Öryggis- og varnarmál Jarða- og lóðamál Jarðakaup útlendinga Mest lesið Rak í rogastans þegar hann las viðtalið við Bubba Innlent Enn að jafna sig eftir stunguárás: „Þeir eru miklu yngri en réðu samt ekkert við 43 ára mann“ Innlent Aldrei séð annan eins hraðakstur eftir þrjátíu ár í lögreglunni Innlent Nítján ára ferðamaður fannst látinn Innlent Íbúðin í rúst eftir Airbnb-gesti Innlent Ekki efni til að ákæra þá sem fötluð kona var látin hafa samræði við Innlent Samgönguráðherrann lést daginn sem Pútín rak hann Erlent Tugir með magapínu eftir þríþraut við Laugarvatn Innlent Fimm grunuð um að ráðast á mann sem kom öðrum til bjargar Innlent Fagnar „hugrökkum hetjum“ Bandaríkjahers en skrifar um þarmaflóruna á sautjánda júní Innlent Fleiri fréttir Ákvörðun dómsmálaráðherra gríðarleg vonbrigði Lögreglan lýsir eftir Hebu Ýr Öll tölfræði um málþófið á einum stað: Íslandsmet á næsta sólarhring „Þetta er bara hálfkák og ekkert annað“ Skiltið hluti af stærra vandamáli sem dragi úr lífsgæðum Spyr hvort berja megi blaðamenn í ljósi sýknudómsins Enn að jafna sig eftir stunguárás: „Þeir eru miklu yngri en réðu samt ekkert við 43 ára mann“ Fjársvelt geðheilbrigðisúrræði og boltaleikjabann „Kemur ekki til greina að fresta þessu máli“ Fimm grunuð um að ráðast á mann sem kom öðrum til bjargar Þrír milljarðar til viðbótar í viðhald vega Sjö ára dómur fyrir að stinga tvo: Hittu árásarmanninn í fyrsta skipti þessa nýársnótt Vill vindorkuver í Garpsdal og breytir tillögu stjórnar Tugir með magapínu eftir þríþraut við Laugarvatn „Við erum með háskólakerfi sem er fjármagnað undir OECD meðaltali“ Rembihnútur á þinginu en örþrifaráð ekki til umræðu Ákvörðun saksóknara sendi undarleg skilaboð Þinglok ekki í augnsýn og háskólarnir undirfjármagnaðir Grunaðir um að stinga mann í rassinn að tilefnislausu Ný kort sýna hvernig almyrkvinn verður á Íslandi Bandarískur kjarnorkukafbátur í heimsókn Formenn þingflokka halda spilunum þétt að sér Skjálfti upp á 3,4 í morgun á Suðurlandi Ekki efni til að ákæra þá sem fötluð kona var látin hafa samræði við Hiti nær 22 stigum fyrir austan Fjarlægðu „óvelkominn aðila“ af öldrunarheimili Rak í rogastans þegar hann las viðtalið við Bubba Árbæingar áhyggjufullir vegna umdeildra framkvæmda Aldrei séð annan eins hraðakstur eftir þrjátíu ár í lögreglunni Metfjöldi á biðlista og mögulega þarf að vísa frá Sjá meira
Enn að jafna sig eftir stunguárás: „Þeir eru miklu yngri en réðu samt ekkert við 43 ára mann“ Innlent
Enn að jafna sig eftir stunguárás: „Þeir eru miklu yngri en réðu samt ekkert við 43 ára mann“ Innlent