Er skilorðsbundin refsing hér við hæfi? Hvaða skilaboð sendir þessi dómur? Ole Anton Bieltvedt skrifar 5. janúar 2025 06:02 Laugardaginn 4. janúar birtist þessi frétt í Morgunblaðinu: „Átta mánuðir fyrir stórfellda árás“ „Rúmlega fimmtugur karlmaður hefur verið dæmdur í átta mánaða skilorðsbundið fangelsi í Héraðsdómi Reykjaness fyrir stórfellda og sérstaklega hættulega líkamsárás í Hafnarfirði í apríl árið 2021... “. Ef dómurinn er skoðaður, en þetta er mál nr. S-2437/2024 hjá Héraðsdómi Reykjaness, dómari Hulda Árnadóttir, verður myndin af þeim misþyrmingum, meiðslum og stórfelldu áverkum, sem fórnarlambið sætti, hrikaleg. Er þessi lýsing í dóminum svona: „...fyrir stórfellda og sérstaklega hættulega líkamsárás með því að hafa, sunnudagskvöldið 11. apríl 2021, í og fyrir framan íbúð nr. […] á annarri hæð í húsi nr. […] við […] í […], slegið A, kt. 000000-0000, að minnsta kosti tvisvar sinnum með krepptum hnefa í höfuðið en við höggin féll A tvívegis í gólfið, þrýst hendi á hnakka A, þar sem hann lá á maganum á gólfinu, og eftir að A var staðinn upp í seinna skiptið, kastað í eða slegið A með stól, lamið A í höfuð og búk með stólfæti en við það féll A í gólfið og síðan dregið A meðvitundarlausan og/eða meðvitundarlítinn fram á stigapall fyrir framan íbúðina, niður stigann og út á bifreiðastæði fyrir utan húsið, allt með þeim afleiðingum að A missti a.m.k. eina tönn og nokkrar aðrar tennur losnuðu og duttu úr nokkru síðar og/eða voru fjarlægðar, A hlaut 4-5 sm sár vinstra megin á hvirfli, lítið sár aftanvert á vinstra eyra, tvö sár á hægri augabrún, sár á vinstri augabrún, glóðuraugu á báðum augum, blæðingu í hvítu beggja augna, mikla bólgu yfir hægra augnloki, blæðingu í forhólf og glerhlaup og bjúg í sjónhimnu á hægra auga og sjónskerðingu og sjóntruflanir á báðum augum, mar á enni, sár og bólgu yfir nef og nefrót, mar yfir báðum kinnbeinum og á neðri vör og sést móta fyrir mynstrun sums staðar, mynstrað mar aftanvert á hálsi og upp í hnakkagrófina og hnakkann, mynstraða marbletti yfir allri hryggsúlunni og út frá henni og niður undir mjaðmagrind, dreifða marbletti víðsvegar um líkamann, þar á meðal mar yfir vinstri mjaðmakambi, mynstraða 2-2,5 sm línu á vinstra herðablaði, mynstrað línulega 2 sm breitt mar yfir hægra herðablaði og út á hægri öxl, mikla höfuðverki og svima og langvarandi andlegar afleiðingar, vanlíðan og kvíða“. Er þessi lýsing hrottaleg og með því versta, sem undirritaður hefur séð um vísvitandi meiðingar, limlestingar og miskunnarleysi - hér var auðvitað um skýran ásetning árásarmanns að ræða - og hvarlar að manni, að það hafi verið lán beggja, að ekki fór verr; að þessi árás hafi ekki leitt til háls- eða hryggjarbrots og varanlegrar lömunar eða dauða fórnarlambsins, sem hefði þá verið manndráp. Menn geta hér líka velt fyrir sér tilfinningalegu og andlegu ástandi fórnarlambsins; mun það nokkurn tíma jafna sig á þeim ótta og þeirri sálarkvöl, sem árásin olli því og mun eflaust sitja fast í undirmeðvitund og minningu þess ævilangt? Í nýlegu manndrápsmáli – auðvitað allt annað mál og aðstæður og atvik önnur, en hrottaskapur og vægðarleysi ekki ósvipaður – herti Landsréttur nýlega héraðsdóm úr tíu í tólf ára fangelsi. Og hvaða dóm fékk árásarmaðurinn í þessu máli? Hér kemur dómsorð dómarans: Dómsorð Ákærði, ... , sæti fangelsi í átta mánuði, en fresta skal fullnustu refsingar og hún falla niður að liðnum tveimur árum frá uppkvaðningu dóms þessa, haldi ákærði almennt skilorð 57. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940. Ákærði greiði A 4.012.464 krónur,með vöxtum... Kröfu A um viðurkenningu á bótaskylduákærða vegna varanlegs líkamstjóns, sem hann hafi hlotið í kjölfar árásarinnar, er vísað frá dómi. Ákærðigreiði 1.215.948 krónurí sakarkostnað...“ Hér er árásarmaður dæmdur í umtalsverða fjársekt, en miskabætur eru þó ekki nema 1.500.000 krónur. Ég spyr mig: Hefði einhver verið tilbúinn í slík skipti? Hinn hluti fjárhæðarinnar er tilkominn vegna sjúkrakostnaðar og annars skaða brotaþola. Átta mánaða fangelsi er skilorðsbundið. Haldi árásarmaður almennt skilorð í tvö ár, fellur fangelsisrefsing niður. Tilgangur refsinga Ástæða er hér til að rifja stuttlega upp tilganginn með refsingum við lögbrotum: 1.Menn verða að bera ábyrgð á því, sem þeir gera, og bæta fyrir brot sín, eftir því, sem slíkt er hægt. Líf manna er nú ekki lengur tekið fyrir brot, ekki heldur manndráp, en menn sviptir frelsi sínu í staðinn. Fjársektir eru svo algeng refsi- og bótaleið. Mikið gengur þetta enn, eða á að ganga, út á gamla réttlætissjónarmiðið „Auga-fyrir-auga-og-tönn-fyrir-tönn“. 2.Óyndismenn og illvirkjar eru teknir úr umferð, settir í fanglesi, til að tryggja almenn borgara gegn þeim og fyrirbyggja það, að þeir geti brotið frekar af sér. Vernd borgaranna. 3.Jafnhliða á refsing að vera viðvörun, skilaboð, til samfélagsþegna um það, að brot á reglum og lögum samfélagsins hafi afleiðingar, leiði til fjársekta eða frelsissviptinga í samræmi við alvarleika brots. Þessi síðasti þáttur er auðvitað mjög mikilvægur, en hann getur haft og hefur örugglega fyrirbyggjandi áhrif. Mér er til efs, að dómurinn í umræddu máli Héraðsdóms Reykjaness fullnægji þeim tilgangi, sem refsidómur á að hafa. Mildi hans virðist byggjast á tvennu: Skýrri játningu brotamanns og því, að langur tími hefði liðið milli brots og rannsóknar/ákæru. Í þessu gengur dómari fyrir mér of langt. Mildi og fyrirgefning á við og er af hinu góða í almennum við- og samskiptum manna. Í refsi og dómsmálum verða hins vegar lög og reglur og tilgangur þeirra að gilda. Höfundur er samfélagsrýnir. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ole Anton Bieltvedt Dómsmál Mest lesið Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson Skoðun Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun Raunir ríka fólksins og bænir þess Jónas Yngvi Ásgrímsson Skoðun Óður til Sigga sjéní Ingvi Þór Georgsson Skoðun Þjóð sem lætur kyrrt liggja? Magnús Árni Skjöld Magnússon Skoðun Talið við okkur áður en þið talið um okkur Ian McDonald Skoðun Umbætur í innkaupum hins opinbera á upplýsingatækni Lilja Björk Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun ,,Skildu rétt, hvar skórinn að þér kreppir. Skildu, hver í bönd þig hneppti og hneppir.” (EB) Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Við erum réttindalaus Sigurlín Margrét Sigurðardóttir skrifar Skoðun Raunir ríka fólksins og bænir þess Jónas Yngvi Ásgrímsson skrifar Skoðun Myglaða nestisboxið og gleymda sítrónan María Rut Kristinsdóttir skrifar Skoðun Talið við okkur áður en þið talið um okkur Ian McDonald skrifar Skoðun Björgunarleiðangur fyrir Heimsmarkmiðin Antonio Guterres skrifar Skoðun Átti ekki að klára dæmið í geðheilbrigðismálum? Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar Skoðun Óður til Sigga sjéní Ingvi Þór Georgsson skrifar Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson skrifar Skoðun Örvæntingafullir endó-sjúklingar Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Þjóð sem lætur kyrrt liggja? Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Umbætur í innkaupum hins opinbera á upplýsingatækni Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Losar Alþingi um leyfisveitinga-flækjuna? Katrín Helga Hallgrímsdóttir skrifar Skoðun Dómsdagur nálgast! Hólmgeir Baldursson skrifar Skoðun Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson skrifar Skoðun Ég og Parkinson – leitin að greiningu og leiðin til betra lífs Guðrún Einarsdóttir skrifar Skoðun Hvers vegna borga foreldrar í Kópavogi mest? Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson skrifar Skoðun Aðgengi er lykill að sjálfstæði, þátttöku og virkni Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon skrifar Skoðun Þetta unga fólk getur bara haldið kjafti Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Kveðjum sjálfhverfa og fyrirsjáanlega manninn Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Hefur ekki náð sér á strik síðan Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? IV. Faglegt mat og ósvaraðar spurningar Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Skipulögð glæpastarfsemi er ógn við samfélagið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Sjá meira
Laugardaginn 4. janúar birtist þessi frétt í Morgunblaðinu: „Átta mánuðir fyrir stórfellda árás“ „Rúmlega fimmtugur karlmaður hefur verið dæmdur í átta mánaða skilorðsbundið fangelsi í Héraðsdómi Reykjaness fyrir stórfellda og sérstaklega hættulega líkamsárás í Hafnarfirði í apríl árið 2021... “. Ef dómurinn er skoðaður, en þetta er mál nr. S-2437/2024 hjá Héraðsdómi Reykjaness, dómari Hulda Árnadóttir, verður myndin af þeim misþyrmingum, meiðslum og stórfelldu áverkum, sem fórnarlambið sætti, hrikaleg. Er þessi lýsing í dóminum svona: „...fyrir stórfellda og sérstaklega hættulega líkamsárás með því að hafa, sunnudagskvöldið 11. apríl 2021, í og fyrir framan íbúð nr. […] á annarri hæð í húsi nr. […] við […] í […], slegið A, kt. 000000-0000, að minnsta kosti tvisvar sinnum með krepptum hnefa í höfuðið en við höggin féll A tvívegis í gólfið, þrýst hendi á hnakka A, þar sem hann lá á maganum á gólfinu, og eftir að A var staðinn upp í seinna skiptið, kastað í eða slegið A með stól, lamið A í höfuð og búk með stólfæti en við það féll A í gólfið og síðan dregið A meðvitundarlausan og/eða meðvitundarlítinn fram á stigapall fyrir framan íbúðina, niður stigann og út á bifreiðastæði fyrir utan húsið, allt með þeim afleiðingum að A missti a.m.k. eina tönn og nokkrar aðrar tennur losnuðu og duttu úr nokkru síðar og/eða voru fjarlægðar, A hlaut 4-5 sm sár vinstra megin á hvirfli, lítið sár aftanvert á vinstra eyra, tvö sár á hægri augabrún, sár á vinstri augabrún, glóðuraugu á báðum augum, blæðingu í hvítu beggja augna, mikla bólgu yfir hægra augnloki, blæðingu í forhólf og glerhlaup og bjúg í sjónhimnu á hægra auga og sjónskerðingu og sjóntruflanir á báðum augum, mar á enni, sár og bólgu yfir nef og nefrót, mar yfir báðum kinnbeinum og á neðri vör og sést móta fyrir mynstrun sums staðar, mynstrað mar aftanvert á hálsi og upp í hnakkagrófina og hnakkann, mynstraða marbletti yfir allri hryggsúlunni og út frá henni og niður undir mjaðmagrind, dreifða marbletti víðsvegar um líkamann, þar á meðal mar yfir vinstri mjaðmakambi, mynstraða 2-2,5 sm línu á vinstra herðablaði, mynstrað línulega 2 sm breitt mar yfir hægra herðablaði og út á hægri öxl, mikla höfuðverki og svima og langvarandi andlegar afleiðingar, vanlíðan og kvíða“. Er þessi lýsing hrottaleg og með því versta, sem undirritaður hefur séð um vísvitandi meiðingar, limlestingar og miskunnarleysi - hér var auðvitað um skýran ásetning árásarmanns að ræða - og hvarlar að manni, að það hafi verið lán beggja, að ekki fór verr; að þessi árás hafi ekki leitt til háls- eða hryggjarbrots og varanlegrar lömunar eða dauða fórnarlambsins, sem hefði þá verið manndráp. Menn geta hér líka velt fyrir sér tilfinningalegu og andlegu ástandi fórnarlambsins; mun það nokkurn tíma jafna sig á þeim ótta og þeirri sálarkvöl, sem árásin olli því og mun eflaust sitja fast í undirmeðvitund og minningu þess ævilangt? Í nýlegu manndrápsmáli – auðvitað allt annað mál og aðstæður og atvik önnur, en hrottaskapur og vægðarleysi ekki ósvipaður – herti Landsréttur nýlega héraðsdóm úr tíu í tólf ára fangelsi. Og hvaða dóm fékk árásarmaðurinn í þessu máli? Hér kemur dómsorð dómarans: Dómsorð Ákærði, ... , sæti fangelsi í átta mánuði, en fresta skal fullnustu refsingar og hún falla niður að liðnum tveimur árum frá uppkvaðningu dóms þessa, haldi ákærði almennt skilorð 57. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940. Ákærði greiði A 4.012.464 krónur,með vöxtum... Kröfu A um viðurkenningu á bótaskylduákærða vegna varanlegs líkamstjóns, sem hann hafi hlotið í kjölfar árásarinnar, er vísað frá dómi. Ákærðigreiði 1.215.948 krónurí sakarkostnað...“ Hér er árásarmaður dæmdur í umtalsverða fjársekt, en miskabætur eru þó ekki nema 1.500.000 krónur. Ég spyr mig: Hefði einhver verið tilbúinn í slík skipti? Hinn hluti fjárhæðarinnar er tilkominn vegna sjúkrakostnaðar og annars skaða brotaþola. Átta mánaða fangelsi er skilorðsbundið. Haldi árásarmaður almennt skilorð í tvö ár, fellur fangelsisrefsing niður. Tilgangur refsinga Ástæða er hér til að rifja stuttlega upp tilganginn með refsingum við lögbrotum: 1.Menn verða að bera ábyrgð á því, sem þeir gera, og bæta fyrir brot sín, eftir því, sem slíkt er hægt. Líf manna er nú ekki lengur tekið fyrir brot, ekki heldur manndráp, en menn sviptir frelsi sínu í staðinn. Fjársektir eru svo algeng refsi- og bótaleið. Mikið gengur þetta enn, eða á að ganga, út á gamla réttlætissjónarmiðið „Auga-fyrir-auga-og-tönn-fyrir-tönn“. 2.Óyndismenn og illvirkjar eru teknir úr umferð, settir í fanglesi, til að tryggja almenn borgara gegn þeim og fyrirbyggja það, að þeir geti brotið frekar af sér. Vernd borgaranna. 3.Jafnhliða á refsing að vera viðvörun, skilaboð, til samfélagsþegna um það, að brot á reglum og lögum samfélagsins hafi afleiðingar, leiði til fjársekta eða frelsissviptinga í samræmi við alvarleika brots. Þessi síðasti þáttur er auðvitað mjög mikilvægur, en hann getur haft og hefur örugglega fyrirbyggjandi áhrif. Mér er til efs, að dómurinn í umræddu máli Héraðsdóms Reykjaness fullnægji þeim tilgangi, sem refsidómur á að hafa. Mildi hans virðist byggjast á tvennu: Skýrri játningu brotamanns og því, að langur tími hefði liðið milli brots og rannsóknar/ákæru. Í þessu gengur dómari fyrir mér of langt. Mildi og fyrirgefning á við og er af hinu góða í almennum við- og samskiptum manna. Í refsi og dómsmálum verða hins vegar lög og reglur og tilgangur þeirra að gilda. Höfundur er samfélagsrýnir.
Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun
Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun
Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun
Skoðun ,,Skildu rétt, hvar skórinn að þér kreppir. Skildu, hver í bönd þig hneppti og hneppir.” (EB) Þorsteinn Sæmundsson skrifar
Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar
Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar
Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar
Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson skrifar
Skoðun Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson skrifar
Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson skrifar
Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon skrifar
Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun
Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun
Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun