Veitti Musk og DOGE meiri völd til niður­skurðar

Á blaðamannafundinum hrósaði Trump Musk og sagði DOGE hafa fundið sjokkerandi vísbendingar um sóun í opinberum rekstri.

Musk sjálfur gagnrýndi opinbera starfsmenn í Bandaríkjunum, þó hann hafi sagt gott fólk þar inn á milli, og sagði þá hafa meiri völd en kjörnir fulltrúar.

Stjórnsýslan væri „ókjörin, fjórða grein ríkisvaldsins“, sagði Musk.

Í frétt AP fréttaveitunnar segir að forsetatilskipunin sem Trump skrifaði undir í gær feli meðal annars í sér að fulltrúar frá Doge þurfi að veita nánast öllum nýráðningum innan hins opinbera kerfis blessun sína.

Þá megi forsvarsmenn flestra stofnanna Bandaríkjanna eingöngu ráða einn starfsmann fyrir hverja fjóra sem hætta og var þeim gert að undirbúa umfangsmikla fækkun opinberra starfsmanna. Stofnanir sem koma að löggæslu og vernd landamæra Bandaríkjanna eiga að geta fengið undanþágu.

Aðgerðir Trumps í upphafi kjörtímabilsins ríma mjög við hið umdeilda plagg sem kallast Project 2025, sem er í einföldu máli sagt áherslulisti og leiðarvísir um það að rífa niður stjórnsýslu- og embættismannakerfi Bandaríkjanna og endurbyggja það með íhaldssamara ívafi og á á þann veg svo vald forsetaembættisins væri aukið.

Dómarar hafa lagt steina í götu DOGE en Musk og aðrir úr búðum Trumps hafa lagt til að þeir úrskurðir verði hunsaðir.

Starfsmenn DOGE eru nú í að minnsta nítján opinberum stofnunum Bandaríkjanna, samkvæmt samantekt New York Times, þar sem niðurskurður er hafinn eða í vinnslu.

EKki hann heldur „fólkið hjá SpaceX“

Musk gaf lítið fyrir gagnrýni sem snýr að því að hann hagnist persónulega á því að rífa niður opinberar stofnanir sem hafa meðal annars það hlutverk að vakta fyrirtæki hans og halda utan um málaferli gegn þeim.

Hann sagði til að mynda að það verkefni hans að skera niður í varnarmálaráðuneyti Bandaríkjanna, þar sem hann er með margra milljarða dala samninga, væri ekki hagsmunaárekstur. Hélt hann því fram að það væri vegna þess að ríkið fengi svo mikið fyrir peninginn vegna þeirra samninga og að þeir væru í rauninni ekki gerðir við hann, heldur fyrirtæki í hans eigu.

„Það er fólkið hjá SpaceX eða eitthvað,“ sagði Musk, stofnandi og eigandi SpaceX.

Sjá einnig: Ekki Tesla heldur SpaceX sem muni gera Musk að billjónamæringi

Eins og fram kemur í grein New York Times sagðist Musk vera með „allsherjar gagnsæi“ í störfum sínum, þó þetta væri í fyrsta sinn sem hann svaraði spurningum blaðamanna síðan hann og starfsmenn hans í DOGE tóku til handa sinna og þó að hann hafi ekki gefið út nokkurskonar fjárhagsyfirlýsingu um eignir sínar.

Þá sagði Musk að kjósendur hefðu gert hug sinn skýran í síðustu kosningum. Þeir hefðu kosið umfangsmiklar breytingar á stjórnkerfi Bandaríkjanna og gert það með miklum meirihluta. Það væri það sem fólkið myndi fá.

Þetta snerist um að endurreisa lýðræðið.

Á einum tímapunkti viðurkenndi Musk að sumar yfirlýsingar hans um þróunaraðstoð Bandaríkjanna (USAID) væru ekki réttar. Vísaði hann sérstaklega til ummæla um að Bandaríkjamenn hefðu eytt fimmtíu milljónum dala í smokkakaup fyrir íbúa Gasastrandarinnar.

„Sko, í fyrsta lagi, sumt af því sem ég segi verður rangt, og ætti að vera leiðrétt,“ sagði hann. Musk hét því að leiðrétta rangfærslur eins fljótt og hann gæti og viðurkenndi hann að DOGE gæti einnig gert mistök.

„Við förum svo hratt yfir, að við munum gera mistök. En við munum einnig laga mistökin mjög fljótt.“

Musk sagði þó í kjölfarið að Bandaríkjamenn ættu ekki að kaupa smokka fyrir fimmtíu milljónir dala fyrir neinn, þó það hefði ekki verið gert. Umfangsmikil ósannindi um starfsemi USAID og fjárútlát stofnunarinnar hafa verið í dreifingu undanfarna daga og þar á meðal á síðu Musks á X, hans eigin samfélagsmiðli.

Umfangið útvíkkað eftir kosningarnar

Í kosningabaráttunni lýsti Trump því ítrekað yfir að hann ætlaði sér í miklar breytingar á stjórnsýslu Bandaríkjanna. Að hreinsa út hið svokallaða „djúpríki“ og gera auðveldara að reka opinbera starfsmenn.

Hvernig Musk átti að koma að þeirri vinnu var þó ekki ljóst.

Í september lýsti Trump því yfir að Musk ætti að leiða starfsnefnd sem átti að leggja til leiðir til niðurskurðar en þessi nefnd átti að starfa utan ríkisstjórnarinnar. Það var ekki fyrr en eftir kosningarnar sem umfang starfsemi DOGE var útvíkkað verulega og völd stofnunarinnar einnig.