Fyrirfram var búist við að Donald Trump Bandaríkjaforseti myndi kynda undir öðrum leiðtogum Atlantshafsbandalagsins á tveggja daga fundi þeirra sem hófst í Brussel í dag. Og hann beið ekki boðanna því strax á morgunverðarfundi með Jens Stoltenberg framkvæmdastjóra NATO sagði hann 40 milljarða dollara aukin útgjöld bandalagsríkjanna til varnarmála undanfarið ár ekki duga til og skaut síðan föstum skotum á Þjóðverja fyrir mikinn gasinnflutning frá Rússlandi.
„Þýskaland er algerlega undir hælnum á Rússum vegna þess að þeir fá sextíu til sjötíu present af orku sinni frá Rússlandi og nýja gasleiðslu. Ætlar þú að segja mér að þetta sé viðeigandi? Vegna þess að ég tel þetta ekki viðeigandi og þetta er mjög slæmt fyrir NATO,“ sagði Trump yfir morgunverðarborðið með framkvæmdastjóra NATO.
Stoltenberg sagði aðildarríkin 29 oft greina á um leiðir. Það ætti meðal annars við um uppbyggingu nýrrar gasleiðslu til Evrópu í gegnum Eystrasaltsríkin, sem Pólverjar og fleiri hafa gagnrýnt.
„En það hefur alltaf verið strykur NATO að þrátt fyrir skiptatr skoðanir á einstökum málum hafa bandalagsþjóðirnar sameinast um kjarnan í markmiðum NATO sem væri að verja hverjar aðra. Vegna þess, þú skilur, við erum sterkari saman en í sitt hvoru lagi,“ sagði Stoltenberg.
„Frá mínum bæjardyrum eru Þjóðverjar algerlega á valdi Rússa vegna þess að þeir fá svo mikið af orku sinni þaðan. Þannig að það er ætlast til að við verjum Þýskaland, en þeir fá orku sína frá Rússlandi. Útskýrðu þetta. Það er ekki hægt og þú veist það,“ sagði Trump.
Eins og oft áður fer Trump ekki alveg rétt með tölur. Þjóðverjar fá að vísu á bilinu 50 til 75 prósent af öllu gasi sem þeir nota frá Rússlandi en gas er einungis um 20 prósent af orkunýtingu þeirra. Angela Merkel Þýskalandskanslari segir gasleiðsluna á vegum einkafyrirtækja en ekki þýska ríkisins.
„Vegna nýlegra atburða við ég nota tækifærið til að minna á að ég hef persónulega upplifað þegar hluti Þýskalands var undir stjórn Sovétríkjanna. Ég er hins vegar mjög glöð með að í dag erum við sameinuð í frelsi innan sambandsríkisins Þýskalands. Þess vegna getum við sagt að við mótum okkar eigin stjórnmál og tökum okkar eigin ákvarðanir. Það er mjög gott, sérstaklega fyrir íbúa hinna nýju ríkja innan sambandsríkisins,“ sagði Merkel við komuna á leiðtogafundinn.
Þá minnti Merkel á framlag Þjóðverja til herafla NATO í Afganistan sem er mjög stór. „Við erum enn mjög stór þátttakandi í Afganistan þar sem við verjum meðal annars hagsmuni Bandaríkjanna. Við gerðum það af sjálfdáðun og sannfæringu,“ sagði kanslarinn.
Trump að tafli við Putin?
Með því að beina athyglinni að rússnesku gasleiðslunni gæti Trump verið að skapa sér stöðu fyrir fund sinn með Vladimir Putin Rússlandsforseta í Helsinki á mánudag. Þar gæti hann gert Putin grein fyrir að ekki ríkti eining um sölu Rússa á gasi til Evrópu.
Donald Tusk forseti leiðtogaráðs Evrópusambandsins var líka með skýr skilaboð til Trump eftir að sambandið staðfesti aukið samstarf við NATO í dag
„Kæru Bandaríkjamenn metið bandamenn ykkar að verðleikum, því þegar up per staðið eigið þið ekki svo marga slíka. Og kæru Evrópumenn eyðið meiru til varna ykkar því allir bera virðingu fyrir bandamanni sem er vel undirbúinn og vel tækjum búinn,“ sagði Tusk í dag.
„Ég tel að við ættum að ræða afvopnunarmál og annars konar ógn en hina hefðbundnu hernaðarógn. Ég tel að við eigum að ræða meira um loftlagsmál. Þannig að ég tel að NATO ætti að ræða margs konar ógn sem steðjar að okkur í dag,“ sagði Katrín Jakobsdóttir.
