Covid 19 – eðlilegar áhyggjur en höldum í vonina Una María Óskarsdóttir skrifar 8. október 2020 16:01 Það er mjög margt sem við kunnum ekki nægilega vel, þó við höldum annað. Það kunna ekki allir að mála, skúra og bóna, ala upp barn og kenna því t.d. að fylgja fyrirmælum eða þvo sér um hendurnar – en það er hægt að læra þetta allt. Smitsjúkdómum hefur fækkað Það er athyglisvert að margvíslegum smitsjúkdómum hefur fækkað á Íslandi frá því að heimsfaraldurinn Covid 19 steig hér á land. Það segir manni ekkert annað en það að fleiri gæta sín og sinna persónubundnum smitvörnum betur en áður þekktist, fylgja fjarlægðarmörkum, þvo sér um hendurnar, taka ekki í hendur fólks eða setja hendur í andlit; augu, nef og munn. Þegar ósköpin hófust var ég sjálf minnt á að það ætti að sápuþvo alla höndina , milli fingranna og að hringar gætu verið gróðrarstía fyrir sýkla. Ég þurfti að læra þetta. Gleymum okkur ekki Það er líka auðvelt að gleyma sér. Á golfmóti í sumar vildi golffélaginn endilega gefa öðrum fallega kúlu sem hann hafði fundið. Svarið var: Covid – nei takk. Annar varð vitni að því að þegar mótsstjóri hafði farið yfir allar Covid reglur mótsins þá tók hann sig til sleikti vísifingur og fletti skorkortunum og afhenti þau. Það eru mjög ósjálfráð viðbrögð hjá mörgum að sleikja puttana þegar blöðunum er flett eða að fikta eitthvað í nefinu, augum eða munni. Hvert og eitt okkar þarf að bera ábyrgð á sjálfum sér. Það erum við sjálf sem smitum okkur með því að þvo okkur ekki nægilega vel og spritta og fara með hendur í augu, munn eða nef. Við þurfum að vera heima ef við höldum að við séum veik og við þurfum að forðast að vera í rými þar sem loftgæði eru slök, forðast að hnerra og hósta því dropa- og úðasmit eiga á þá greiða leið til annarra. Við erum öll mannleg Það kunna ekki allir allt og það er ekkert til að skammast sín fyrir að leita leiðsagnar eða fá leiðsögn. Veiran mun malla hér áfram þar til bóluefni finnst og þess vegna er enn mikilvægara að kunna þetta og reyna jafnframt að hafa ekki of miklar áhyggjur. Við þurfum öll að læra að lifa með veirunni og höfum von, því aldrei áður hafa sérfræðingar á sviði faraldsfræða um allan heim unnið eins náið saman og mörg mismunandi bóluefni eru í klínískum prófunum. Það er von. Víst er að leiðin til aðgerða getur verið vandrötuð og starf þríeykisins hefur ekki verið öfundsvert. Sérstaklega ber að verja þá sem eru aldraðir og/eða með undirliggjandi sjúkdóma og hver og einn þarf að passa sig. Sumir hafa lært að fylgja fyrirmælum og bera virðingu fyrir þeim, en aðrir láta ekki aðra segja sér fyrir verkum. Ef allir fylgdu fyrirmælum eftir bestu getu þá mætti ætla að mun síður þyrfti að grípa til harðari aðgerða. Og skiljanlega hafa margir áhyggjur vegna atvinnumissis, aukins ofbeldis og þunglyndis innan fjölskyldna og óútskýrðra dauðsfalla sem eru fleiri nú, en á sama tíma í fyrra. Það er áberandi að ungt fólk hefur jafnvel meiri áhyggjur en þeir sem eldri eru. Höldum í vonina Það skiptir því miklu máli að markviss vinna fari fram til þess að efla trú fólks. Trúna á að við sjálf getum komið í veg fyrir að veikjast með því að sína aðgát og sinna persónulegum sóttvörnum og reyna um leið að lifa lífinu lifandi og gera það sem þó er hægt að gera í ljósi ástandsins. Á Íslandi höfum við sem betur fer búið við færri höft og skerðingar en í mörgum öðrum löndum. Hér hafa t.d. skólar verið opnir og kennt í fjarkennslu eða í minni hólfum og fólk sem er í sóttkví má fara út að hlaupa. Í Massachusettesfylki í Bandaríkjunum hafa t.d. skólar verið lokaðir síðan í mars og þar hafa heilbrigðissérfræðingar miklar áhyggjur, m.a. vegna þess að fólk veigrar sér við að fara til lækna sem getur haft mikla hættu í för með sér. Nú hefur grímunotkun á Íslandi aukist og vonandi fer fólk með grímuna til lækna sinna í stað þess að einangra sig og vera án heilsufarslegrar aðstoðar. Ef ekki, veit það ekki á gott. Sjálfri finnst mér gríman hafa róandi áhrif, anda með nefinu ofan í kviðarholið, en ekki með munninum í brjóstholið. Í nefinu eru nefnilega náttúrulegar varnir, sem ekki eru í munninum. Styðjum við hvort annað Við sem teljum okkur frísk og höfum tamið okkur jákvætt viðhorf til ýmissa vandamála eigum að nota hvert tækifæri til þess að hvetja hina sem hafa meiri áhyggjur. Hjálpa til að byggja upp bjargráð sem duga, hvatningu til sóttvarna og framtíðarsýn um að allt taki þetta enda einhvern daginn. Höfundur er uppeldis- menntunar- og lýðheilsufræðingur og varaþingmaður Miðflokksins í Suðvesturkjördæmi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Alþingi Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Mest lesið Samskipti: Lykillinn að vellíðan og árangri í vinnuumhverfi Ásta Guðrún Guðbrandsdóttir Skoðun Íslendingar eru dónalegir, óhófsamir, þjófóttir villimenn Sif Sigmarsdóttir Fastir pennar Hver reif kjaft við hvern? Gunnar Hólmsteinn Ársælsson Skoðun Háskólasamfélag á tímamótum - Silja Bára sem næsti rektor HÍ Berglind Rós Magnúsdóttir Skoðun Sagnaarfur Biblíunnar – Davíð og Golíat, hugrekki og berskjöldun Dr. Sigurvin Lárus Jónsson Skoðun Betri starfsaðstæður og skilvirkari háskóli Silja Bára Ómarsdóttir Skoðun Magnús Karl er hæfastur rektorsframbjóðenda Ástráður Eysteinsson Skoðun Alþjóðlegt samstarf er forsenda öruggra landamæra Jón Pétur Jónsson,Íris Björg Kristjánsdóttir Skoðun Hegða sér eins og ofdekraðir unglingar Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Vertu meðbyr mannúðar Birna Þórarinsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Samskipti: Lykillinn að vellíðan og árangri í vinnuumhverfi Ásta Guðrún Guðbrandsdóttir skrifar Skoðun Ríkisábyrgð á 1.490 milljarða króna? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Sagnaarfur Biblíunnar – Davíð og Golíat, hugrekki og berskjöldun Dr. Sigurvin Lárus Jónsson skrifar Skoðun Hver reif kjaft við hvern? Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Alþjóðlegt samstarf er forsenda öruggra landamæra Jón Pétur Jónsson,Íris Björg Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Háskólasamfélag á tímamótum - Silja Bára sem næsti rektor HÍ Berglind Rós Magnúsdóttir skrifar Skoðun Kjósum opnara grunnnám Toby Erik Wikström skrifar Skoðun Magnús Karl er hæfastur rektorsframbjóðenda Ástráður Eysteinsson skrifar Skoðun Betri starfsaðstæður og skilvirkari háskóli Silja Bára Ómarsdóttir skrifar Skoðun Hvers vegna styð ég Magnús Karl í kjöri til rektors Háskóla Íslands? Ingileif Jónsdóttir skrifar Skoðun Allt fyrir samansúrrað pólitískt og peningalegt vald? Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Vopnakaup íslenska ráðamanna Friðrik Erlingsson skrifar Skoðun Samstaðan er óstöðvandi afl Helga Þórey Júlíudóttir skrifar Skoðun Kolbrún Þ. Pálsdóttir – rétti leiðtoginn fyrir Háskóla Íslands Hafliði Ásgeirsson,Eyjólfur Brynjar Eyjólfsson,Þorbjörg St. Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Hegða sér eins og ofdekraðir unglingar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Af hverju ættu nemendur að kjósa Magnús Karl sem rektor HÍ? Eygló Sóley Hróðmarsdóttir Löve,Daníel Thor Myer skrifar Skoðun Við mótmælum nýbyggingum í Neðra Breiðholtinu Jökull Þór Sveinsson,Hlynur Ingi Jóhannsson skrifar Skoðun Er „sam-búð“ búsetuform 21. aldar og lausn við háum byggingakostnaði? Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Tryggjum framtíð endurnýjanlegrar orku á Íslandi Íris Lind Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Reynsla, framtíðarsýn og kjarkur Silju Báru Anna Helga Jónsdóttir,Sigurður Örn Stefánsson skrifar Skoðun Gunnar Smári hvað er hann? Birgir Dýrfjörð skrifar Skoðun Um Ingibjörgu Gunnarsdóttur – ferill að rektorskjöri Rúnar Unnþórsson,Þórhallur Ingi Halldórsson skrifar Skoðun Ísland er leiðandi ljós og hvatning til fjölmiðla Hrönn Egilsdóttir skrifar Skoðun Forvarnir á ferð Erlingur Sigvaldason skrifar Skoðun Vertu meðbyr mannúðar Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Fegurð sem breytir skólum Einar Mikael Sverrisson skrifar Skoðun Það læra börnin sem fyrir þeim er haft Sigurður Örn Hilmarsson skrifar Skoðun Björn Þorsteinsson as Rector - A visionary leader uniting disciplines and driving innovation Marianne Elisabeth Klinke skrifar Skoðun Verður Frelsið fullveldinu að bráð? Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Til rektorsframbjóðenda: Hvað gerir nýr rektor HÍ við Endurmenntun? Ólafur Stephensen skrifar Sjá meira
Það er mjög margt sem við kunnum ekki nægilega vel, þó við höldum annað. Það kunna ekki allir að mála, skúra og bóna, ala upp barn og kenna því t.d. að fylgja fyrirmælum eða þvo sér um hendurnar – en það er hægt að læra þetta allt. Smitsjúkdómum hefur fækkað Það er athyglisvert að margvíslegum smitsjúkdómum hefur fækkað á Íslandi frá því að heimsfaraldurinn Covid 19 steig hér á land. Það segir manni ekkert annað en það að fleiri gæta sín og sinna persónubundnum smitvörnum betur en áður þekktist, fylgja fjarlægðarmörkum, þvo sér um hendurnar, taka ekki í hendur fólks eða setja hendur í andlit; augu, nef og munn. Þegar ósköpin hófust var ég sjálf minnt á að það ætti að sápuþvo alla höndina , milli fingranna og að hringar gætu verið gróðrarstía fyrir sýkla. Ég þurfti að læra þetta. Gleymum okkur ekki Það er líka auðvelt að gleyma sér. Á golfmóti í sumar vildi golffélaginn endilega gefa öðrum fallega kúlu sem hann hafði fundið. Svarið var: Covid – nei takk. Annar varð vitni að því að þegar mótsstjóri hafði farið yfir allar Covid reglur mótsins þá tók hann sig til sleikti vísifingur og fletti skorkortunum og afhenti þau. Það eru mjög ósjálfráð viðbrögð hjá mörgum að sleikja puttana þegar blöðunum er flett eða að fikta eitthvað í nefinu, augum eða munni. Hvert og eitt okkar þarf að bera ábyrgð á sjálfum sér. Það erum við sjálf sem smitum okkur með því að þvo okkur ekki nægilega vel og spritta og fara með hendur í augu, munn eða nef. Við þurfum að vera heima ef við höldum að við séum veik og við þurfum að forðast að vera í rými þar sem loftgæði eru slök, forðast að hnerra og hósta því dropa- og úðasmit eiga á þá greiða leið til annarra. Við erum öll mannleg Það kunna ekki allir allt og það er ekkert til að skammast sín fyrir að leita leiðsagnar eða fá leiðsögn. Veiran mun malla hér áfram þar til bóluefni finnst og þess vegna er enn mikilvægara að kunna þetta og reyna jafnframt að hafa ekki of miklar áhyggjur. Við þurfum öll að læra að lifa með veirunni og höfum von, því aldrei áður hafa sérfræðingar á sviði faraldsfræða um allan heim unnið eins náið saman og mörg mismunandi bóluefni eru í klínískum prófunum. Það er von. Víst er að leiðin til aðgerða getur verið vandrötuð og starf þríeykisins hefur ekki verið öfundsvert. Sérstaklega ber að verja þá sem eru aldraðir og/eða með undirliggjandi sjúkdóma og hver og einn þarf að passa sig. Sumir hafa lært að fylgja fyrirmælum og bera virðingu fyrir þeim, en aðrir láta ekki aðra segja sér fyrir verkum. Ef allir fylgdu fyrirmælum eftir bestu getu þá mætti ætla að mun síður þyrfti að grípa til harðari aðgerða. Og skiljanlega hafa margir áhyggjur vegna atvinnumissis, aukins ofbeldis og þunglyndis innan fjölskyldna og óútskýrðra dauðsfalla sem eru fleiri nú, en á sama tíma í fyrra. Það er áberandi að ungt fólk hefur jafnvel meiri áhyggjur en þeir sem eldri eru. Höldum í vonina Það skiptir því miklu máli að markviss vinna fari fram til þess að efla trú fólks. Trúna á að við sjálf getum komið í veg fyrir að veikjast með því að sína aðgát og sinna persónulegum sóttvörnum og reyna um leið að lifa lífinu lifandi og gera það sem þó er hægt að gera í ljósi ástandsins. Á Íslandi höfum við sem betur fer búið við færri höft og skerðingar en í mörgum öðrum löndum. Hér hafa t.d. skólar verið opnir og kennt í fjarkennslu eða í minni hólfum og fólk sem er í sóttkví má fara út að hlaupa. Í Massachusettesfylki í Bandaríkjunum hafa t.d. skólar verið lokaðir síðan í mars og þar hafa heilbrigðissérfræðingar miklar áhyggjur, m.a. vegna þess að fólk veigrar sér við að fara til lækna sem getur haft mikla hættu í för með sér. Nú hefur grímunotkun á Íslandi aukist og vonandi fer fólk með grímuna til lækna sinna í stað þess að einangra sig og vera án heilsufarslegrar aðstoðar. Ef ekki, veit það ekki á gott. Sjálfri finnst mér gríman hafa róandi áhrif, anda með nefinu ofan í kviðarholið, en ekki með munninum í brjóstholið. Í nefinu eru nefnilega náttúrulegar varnir, sem ekki eru í munninum. Styðjum við hvort annað Við sem teljum okkur frísk og höfum tamið okkur jákvætt viðhorf til ýmissa vandamála eigum að nota hvert tækifæri til þess að hvetja hina sem hafa meiri áhyggjur. Hjálpa til að byggja upp bjargráð sem duga, hvatningu til sóttvarna og framtíðarsýn um að allt taki þetta enda einhvern daginn. Höfundur er uppeldis- menntunar- og lýðheilsufræðingur og varaþingmaður Miðflokksins í Suðvesturkjördæmi.
Alþjóðlegt samstarf er forsenda öruggra landamæra Jón Pétur Jónsson,Íris Björg Kristjánsdóttir Skoðun
Skoðun Samskipti: Lykillinn að vellíðan og árangri í vinnuumhverfi Ásta Guðrún Guðbrandsdóttir skrifar
Skoðun Sagnaarfur Biblíunnar – Davíð og Golíat, hugrekki og berskjöldun Dr. Sigurvin Lárus Jónsson skrifar
Skoðun Alþjóðlegt samstarf er forsenda öruggra landamæra Jón Pétur Jónsson,Íris Björg Kristjánsdóttir skrifar
Skoðun Háskólasamfélag á tímamótum - Silja Bára sem næsti rektor HÍ Berglind Rós Magnúsdóttir skrifar
Skoðun Hvers vegna styð ég Magnús Karl í kjöri til rektors Háskóla Íslands? Ingileif Jónsdóttir skrifar
Skoðun Kolbrún Þ. Pálsdóttir – rétti leiðtoginn fyrir Háskóla Íslands Hafliði Ásgeirsson,Eyjólfur Brynjar Eyjólfsson,Þorbjörg St. Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju ættu nemendur að kjósa Magnús Karl sem rektor HÍ? Eygló Sóley Hróðmarsdóttir Löve,Daníel Thor Myer skrifar
Skoðun Við mótmælum nýbyggingum í Neðra Breiðholtinu Jökull Þór Sveinsson,Hlynur Ingi Jóhannsson skrifar
Skoðun Er „sam-búð“ búsetuform 21. aldar og lausn við háum byggingakostnaði? Sara Björg Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Reynsla, framtíðarsýn og kjarkur Silju Báru Anna Helga Jónsdóttir,Sigurður Örn Stefánsson skrifar
Skoðun Um Ingibjörgu Gunnarsdóttur – ferill að rektorskjöri Rúnar Unnþórsson,Þórhallur Ingi Halldórsson skrifar
Skoðun Björn Þorsteinsson as Rector - A visionary leader uniting disciplines and driving innovation Marianne Elisabeth Klinke skrifar
Skoðun Til rektorsframbjóðenda: Hvað gerir nýr rektor HÍ við Endurmenntun? Ólafur Stephensen skrifar
Alþjóðlegt samstarf er forsenda öruggra landamæra Jón Pétur Jónsson,Íris Björg Kristjánsdóttir Skoðun